Prawda

Piątek, 17 maja 2024 - 10:36

« Poprzedni Następny »


Ideologiczna opozycja wobec prawdy biologicznej


Jerry Coyne 2016-12-28

Samiec i samica goryla. Samice ważą mniej więcej o połowę mniej niż samce.
Samiec i samica goryla. Samice ważą mniej więcej o połowę mniej niż samce.

Jedną z przygnębiających cech lewicy, przynajmniej jeśli chodzi o naukę, jest pozwolenie ideologii na zwycięstwo nad danymi naukowymi; to jest, niektórzy z nas ignorują dane biologiczne, kiedy nie zgadzają się z naszymi preferencjami politycznymi. Dzieje się to w kilku dziedzinach: upór, że rasy nie istnieją (i zanim oskarżycie mnie, że mówię, iż rasy istnieją, przeczytajcie co o tym pisałem; sprawa jest skomplikowana), że nie ma opartych o ewolucję, wrodzonych (tj. dziedzicznych) różnic behawioralnych lub psychologicznych między grupami etnicznymi i że nie ma takich różnic także między mężczyznami a kobietami.

Te twierdzenia nie opierają się na danych z badań biologicznych, ale na obawachideologicznych lewicy: jeśli dopuścimy możliwość istnienia takich różnic, może to wywoływać rasizm i seksizm. Tak więc, wszystkie różnice między grupami, jakie obserwujemy, niezależnie od tego, czy są psychologiczne, fizjologiczne czy morfologiczne, muszą, jako pierwsza zasada, być wyjaśniane jako efekt kultury, nie zaś działania genów. (Oczywiście uznaję, że kultura może współdziałać z genami, by skłaniać do takich czy innych zachowań.)


To ideologiczne zaślepienie prowadzi do wniosku, że kiedy widzimy różnicę w osiągnięciach  między grupami i płciami, oczywistym wyjaśnieniem jest kultura i ucisk, a środkiem zaradczym są równe wyniki zamiast równych możliwości. Niemniej, w dziedzinach takich jak sport, gdzie wszyscy zgadzają się, że mężczyźni są przeciętnie więksi i silniejsi od kobiet, jest jasne, że różnice behawioralne (tj. lepsze lub gorsze osiągnięcia) wynikają z różnic biologicznych, które z pewnością oparte są na ewolucji (patrz poniżej). W lekkoatletyce lub dżudo nikt nie pomyślałby o dopuszczeniu konkurowania mężczyzn z kobietami.


Nie jest to jednak właściwy sposób działania. Lewicę historycznie cechował szacunek dla faktów i odmowa choćby rozważania, czy takie różnice mogą częściowo opierać się na genach, jest niemiłym i niezdrowym odejściem od naszego tradycyjnego akceptowania racjonalności. Tak, używano fałszywych danych biologicznych na poparcie rasizmu i seksizmu, ale pamiętajmy, że jest to wina ludzkich uprzedzeń, sfałszowanych danych i niezdolności poprawnego przeprowadzenia eksperymentów, co dało w wyniku straszliwe dane, użyte do poparcia ludzkich uprzedzeń. Wreszcie, oczywiście, kultura może wpłynąć na zachowanie, włącznie ze wzmocnieniem biologicznie wrodzonych zachowań, jeśli uważane są za „normalne”.


Twierdzenie, że nie ma żadnych różnic ewolucyjnych w zachowaniu i psychice między mężczyznami a kobietami, jest bezmyślne. Dane pokazują coś innego, choć oczywiście o większości cech nie wiemy, czy mają podłoże genetyczne. Podstawową hipotezą jednak, w oparciu o obserwacje innych gatunków (szczególnie naczelnych) jest, że przynajmniej pewne różnice psychologiczne i behawioralne będą oparte na genach, które ewoluowały drogą doboru naturalnego w naszych przodkach. Dlaczego mózg, a odróżnieniu od reszty naszego ciała  ma być odporny na wyewoluowane, właściwe dla płci różnice?


Tak więc, twierdzenie, jak to czyni P.Z. Myers w nowym poście, że wyższe poziomy testosteronu u mężczyzn mają minimalny wpływ na ich agresywność w porównaniu do efektów kultury, jest twierdzeniem opartym nie na danych – które pokazują, że nie ma on racji – ale na ideologii. Tak więc zarówno on, jak jego komentatorzy próbują obalić „efekt testosteronu” przy pomocy anegdot: niektórzy mężczyźni nie są agresywni, Myers sam nie jest agresywny (!), agresja jest spowodowana „głównie” różnicą kulturową („patriarchatem”) nie zaś różnicą biologiczną i tak dalej. Czytanie komentarzy pod tym postem to oglądanie gromady postępowców, rozpaczliwie wijących się, by uniknąć oczywistości.


No cóż, nie jestem ekspertem w sprawie testosteronu, ale z tego, co wiem, poziomy tego hormonu nie tylko korelują się z agresją wewnątrz i między płciami, ale wstrzyknięcie go zarówno mężczyznom, jak kobietom, także powoduje większą agresywność ich zachowań i psychiki. Tak więc korelacja, przynajmniej częściowo, odzwierciedla przyczynowość.


Spójrzmy jednak na dane, które pokazują prima facie, że istnieją różnice biologiczne w zachowaniach między mężczyznami i kobietami i że te różnice odzwierciedlają działanie doboru naturalnego – w postaci doboru płciowego – u naszych przodków. Do tego użyjemy rozmiarów ciała jako indeksu zachowania.


Dobrze wiadomo, że w praktycznie rzecz biorąc wszystkich gatunkach naczelnych (jest kilka wyjątków u lemurów) i w innych grupach, takich jak fokowate, samce są większe od samic. Nie jest to kulturowe, ale genetyczne; jeśli wychowasz goryle w dowolnym habitacie, samce urosną większe od samic. Można obejrzeć dane w artykule Adama D. Gordona z 2006 r. (odnośnik poniżej), pokazujące niemal uniwersalny trend na proporcje masy ciała samca do samicy większą niż 1 u naczelnych (w każdym gatunku istnieją oczywiście również małe samce i duże samice, ale mówimy o przeciętnej).


Dlaczego tak jest? Odzwierciedla to wyewoluowane zachowanie samców: tendencje samców do konkurowania o samice i przewagę dużych rozmiarów ciała w tej konkurencji. Czy chodzi o przewagę w bezpośrednich starciach, tak że im jesteś większy, tym łatwiej odpędzasz konkurentów (goryle, słonie morskie), czy o wybór samicy, tak że samice, które wybierają większych samców, mogą zdobyć obronę dla swoich małych przed włóczącymi się samcami (także goryle), różnica rozmiarów odzwierciedla coś niemal uniwersalnego wśród zwierząt: samce, które mają tanie gamety, muszą konkurować o samice, które mają kosztowne gamety i więcej inwestują w rozmnażanie. I dlatego jedno badanie ludzi za drugim wykazuje, że zachowania mężczyzn są bardziej rozwiązłe, a kobiet bardziej wybiórcze. Nie wszystko to koniecznie jest biologiczne, ale część z pewnością jest, biorąc pod uwagę, że nasi najbliżsi krewni wykazują to samo zachowanie, a nie ma niczego takiego jak patriarchat szympansi lub goryli.


Tutaj są dalsze dowody na to, że większe rozmiary i siła samców odzwierciedla się w ich zachowaniu – i były niemal z pewnością faworyzowane przez dobór naturalny:

  • W społecznościach ludzkich badanych przez Richarda Alexandra, te społeczeństwa, które są bardziej poligyniczne (w których mężczyźni intensywniej konkurują o kobiety), wykazują większy dymorfizm płci niż społeczeństwa, które są bardziej monogamiczne. Takie było przewidywanie przed zebraniem danych – wynikające z teorii doboru płciowego. I sprawdziło się. 
  • Wśród gatunków naczelnych istnieje dobra korelacja między poligynią gatunku a dymorfizmem płciowym: te gatunki, w których istnieje większy rozrzut liczby potomstwa wśród samców i w których samce dlatego bardziej usilnie współzawodniczą o samice, jest także większa różnica między wymiarami ciała samców i samic, także po poprawce na filogenetykę. (Także w gatunkach naczelnych, w których samce walczą między sobą o samice, stosunkowa wielkość kłów używanych w walce jest większa niż u gatunków wykazujących mniej bezpośrednią konkurencję między samcami.)
  • U ludzi, podobnie jak u wielu innych gatunków, w których samce konkurują o samice, proporcje płci przy urodzeniu przeważają na korzyść płci męskiej. Wymierają w większym tempie z powodu większego podejmowania ryzyka i zachowań eksploracyjnych aż w wieku rozrodczym (około 25 lat) proporcje płci są równe. Wówczas, ponieważ mężczyźni nadal umierają częściej, proporcje płci odwracają się, i kobiety przeważają w starszym wieku. Jest to dokładnie to, co przewiduje teoria ewolucji: jeśli istnieją różnice biologiczne w śmiertelności, to ewolucja wyrówna proporcje płci tak, by były równe w okresie reprodukcyjnym.
  • Zgodnie z powyższym, u ludzi i innych naczelnych, samce od początku wykazują zachowania eksploracyjne i ryzykowne, a jako dorośli wykazują wiele innych zachowań, które różnią się od zachowań samic. Czy jest to spowodowane Patriarchatem Naczelnych? Prawdopodobnie nie, ponieważ te różnice zachowania występują u wielu gatunków poza naszym i mają sens ewolucyjny.

Jak powiedziałem, w naszym gatunku część tego może być spowodowana kulturą, bo kultura potrafi wzmocnić istniejące już różnice biologiczne, które zostały uznane za “naturalne”. (Nie muszę tu podkreślać, że nie uważam, iż to, co jest „naturalne” u innych naczelnych lub co wyewoluowało w naszym gatunku, powinno być akceptowane jako właściwy sposób zachowania!) Ponadto, niektórzy sugerowali, że różnice wielkości między mężczyznami a kobietami odzwierciedlają różnice ekologiczne, nie zaś reprodukcyjne – powiedzmy, w zachowaniach zbieraczach. Dane tego jednak nie potwierdzają, potwierdzają zaś przewidywania wychodzące z hipotezy o doborze płciowym. A nawet gdyby ekologia odgrywała rolę, to nadal odzwierciedla to ewolucyjnie tworzone zmiany pewnych aspektów zachowań.


W tym wszystkim chodzi o to, że rozmiary ciała są pośrednim wskaźnikiem zachowania w naszej grupie – naczelnych – i że rozmiary ciała korelują z zachowaniem: zachowaniem seksualnym. Zaprzeczanie, że różnice rozmiarów i siły między mężczyznami a kobietami wyewoluowały, oznacza równoczesne zaprzeczenie, że różnice w zachowaniu między mężczyznami a kobietami wyewoluowały. Tylko człowieka zaślepionego ideologicznie kuszą takie zaprzeczenia. Niestety, ci ideolodzy nadal promują antynaukowe pomysły w Internecie.


Nie przedstawiam tu żadnych twierdzeń o innych zachowaniach, które różnią się między płciami, ponieważ nie ma morfologicznych korelatów z innymi zachowaniami, które byłyby tak wyraźne, jak między rozmiarem ciała a zachowaniem seksualnym. Ale różnice w rozmiarach ciała między mężczyznami a kobietami istotnie odzwierciedlają różnice w psychologii – psychologii zdobywania partnerów. Już to pokazuje opartą na ewolucji różnicę między mężczyznami a kobietami, która niemal z pewnością nie opiera się wyłącznie na kulturze, bo widzimy te same różnice u gatunków, którym brak kultury. Poza naszym gatunkiem nie istnieje Patriarchat Naczelnych.


A jeśli to wszystko jest prawdą, to głupotą jest zaprzeczanie faktom, że istnieją inne, wyewoluowane różnice w psychice między mężczyznami a kobietami, niektóre wykazywane w morfologii (dlaczego mężczyźni są bardziej owłosieni od kobiet?). Nigdy nie powinno być obiegową mądrością, że mężczyźni i kobiety są biologicznie identyczni pod względem psychiki i zachowania, jakby nie było to miłe dla ideologii lewicowej. Pierwszeństwo nie należy do ideologii, ale do danych; i choć możemy działać wbrew temu, co mówią nam dane ewolucyjne (jak to robimy, kiedy używamy środków antykoncepcyjnych), nie powinniśmy zaprzeczać, że dane istnieją lub stosować efektu potwierdzenia przez próby lekceważenia danych, które są sprzeczne z naszą ideologią, entuzjastycznie zaś witać dane, które ją popierają. Tym, co musimy zrobić, jest zaakceptowanie danych, ale następnie takie przystosowanie naszego społeczeństwa, byśmy mogli zrealizować to, czego chcemy zgodnie z naszą (częściowo wyewoluowaną) moralnością. A to nie znaczy budowanie społeczeństwa tak, by moralność odpowiadała biologii.


I możesz się założyć, że ideolodzy zrobią, co mogą, by podważyć (lub zignorować) powyższe dane. Podobne argumenty, ale znacznie więcej danych, przedstawia Steve Pinker w Tabula rasa, która ma nowe posłowie z szczegółowym uaktualnieniem w sprawie płci.

 

h/t: Steve Pruett-Jones

________

Gordon, A. D.  2006. Scaling of size and dimorphism in primates II: Macroevolution.  Int. J. Primatol. 27:63-105.


The ideological opposition to biological truth

Why Evolution Is True, 14 grudnia 2016

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne


Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1479 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Nie – żadne chi nie istnieje   Novella   2020-12-21
Moc nauki dostarczyła najlepszej możliwej wiadomości w tym koszmarnym roku   Ridley   2020-12-18
Szczątkowa cecha ptaków, która mogła być funkcjonalna u przodków: zdalne wyczuwanie drgań dziobem (nadal czynne u kiwi)   Coyne   2020-12-16
Paradoks wielce niedoskonałego dobra   Koraszewski   2020-12-11
Nasiona roślin ewoluują, by upodobnić się odchodów antylopy, a oszukane żuki gnojowe odtaczają i zagrzebują nasiona   Coyne   2020-12-10
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
Czy problem zwijania białka został rozwiązany?   Coyne   2020-12-05
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
Intensywne zbieranie leczniczej rośliny przez ludzi prowadzi do ewolucji nowych kolorów liści i kwiatów   Coyne   2020-11-28
Jak ewoluuuje altruizm?   Coyne   2020-11-25
Filozof zainfekowany efektem potwierdzenia wyjaśnia, dlaczego ewolucja dowodzi Boga   Coyne   2020-11-23
Według nowych badań są cztery gatunki pingwinów białobrewych, a nie tylko jeden   Coyne   2020-11-19
Gra w łajdactwo, by zrozumieć łajdaków   Novella   2020-11-18
Ewolucja psów   Novella   2020-11-09
Genomowa i ewolucyjna analiza wymarłego kota szablozębnego   Coyne   2020-10-31
Zakład Simon-Ehrlich po 40 latach   Gale L. Pooley   2020-10-23
Używające narzędzi mrówki budują struktury, by spijać roztwór cukru w pojemnikach, nie topiąc się   Coyne   2020-10-22
Czego pandemia nauczyła nas o nauce?   Ridley   2020-10-19
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Covid 19 może przejmować kontrolę nad receptorami bólu, uśmierzając ból i podnosząc szerzenie się choroby: możliwy rezultat doboru naturalnego   Coyne   2020-10-15
Znowu wrzawa, że “teoria ewolucji wywrócona”, ale jak zwykle, robią z igły widły   Coyne   2020-10-13
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 4. Rzekome znaczenie dryfu genetycznego w ewolucji   Coyne   2020-10-09
Chromosomy Y ludzi, neandertalczyków i denisowian   Novella   2020-10-08
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 3. Rzekome znaczenie epigenetyki w ewolucji   Coyne   2020-10-07
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Uprawy GMO i wzrost plonów   Novella   2020-09-28
Książka o psychologii ewolucyjnej, która pokazuje wartość tej dziedziny – ale nie wartość memów   Coyne   2020-09-22
Przyjemności seksu i jagód   Ridley   2020-09-18
Czy można falsyfikować naukowe teorie? Naukowiec odpowiada, że “nie”   Coyne   2020-09-12
Naukowe pismo “Nature” przystaje do Przebudzonych twierdząc, że zarówno płeć, jak gender są niebinarne   Coyne   2020-09-09
Wybór ostatecznej wolności   Witkowski   2020-09-07
Polio zlikwidowane w Afryce   Novella   2020-09-05
Czy wyrazy ludzkiej twarzy są uniwersalne w okazywaniu emocji?   Coyne   2020-09-02
Barwny erudyta J.B.S. Haldane   Coyne   2020-08-28
Modelowanie zbijania się pingwinów cesarskich w gromadę: każdy dostaje równie dużo ciepła   Coyne   2020-08-25
Jak algorytmy wpływają na twoje życie   Novella   2020-08-24
Z okazji dziewięćdziesiątych urodzin Thomasa Sowella   Jacoby   2020-08-22
Prawdziwie długa szyja: 6-metrowy wodny gad z triasu z szyją długości 2,7 metra   Coyne   2020-08-19
Wątrobiane duszki   Novella   2020-08-17
Rozrzedzanie krwi bez groźby krwawienia   Novella   2020-08-14
Nowy raport: Bakteria po stu milionach lat nadal żywa!   Coyne   2020-08-08
Modlitwa to nie jest lekarstwo   Nowella   2020-08-07
Maleńki, 10-centymetrowy dinosaur, który zjadał owady   Coyne   2020-08-06
Piękny skoczek, który upodabnia się do mrówki   Coyne   2020-08-03
Urodziny Rosalind Franklin!   Cobb   2020-07-31
Kondor wielki: ptak, który rzadko kiedy macha skrzydłami   Coyne   2020-07-28
Czy ludzie byli w Nowym Świecie ponad 30 tysięcy lat temu?   Coyne   2020-07-26
Oszaleć na punkcie nietoperzy w czasach korony i politykierstwa   Collins   2020-07-25
Dwa gatunki dały zdolną do życia hybrydę, mimo że rozeszły się 150 milionów lat temu   Coyne   2020-07-23
Niccolo Tartaglia jego tajemnica   Jacoby   2020-07-20
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Dekolonizacja ewolucji (i Darwina) była nieunikniona   Coyne   2020-07-15
Filtr mózgu (czyli czego nie widzimy)   Novella   2020-07-14
Homeopatia jest bezwartościowa a czasami szkodliwa   Novella   2020-07-10
Pięć błędnych wyobrażeń o ewolucji: jedno jest wątpliwe, jedno niesłuszne   Coyne   2020-07-08
Wiecznie kurczący się tranzystor i wynalezienie Google   Ridley   2020-07-06
Postmodernizm: filozofia, która stoi za naszymi wojnami kulturowymi i postępującym nihilizmem   Hill   2020-07-02
Bodźce do innowacji w końcu pokonają COVID-19   Ridley   2020-06-27
Maleńkie stworzenia morskie budują olbrzymie, fantastyczne domy, by chronić się i zdobywać pokarm   Coyne   2020-06-25
Rośliny uprawne z edytowanym genomem pomagają farmerom i środowisku   Ridley   2020-06-20
Czy klucz do COVID można znaleźć w rosyjskiej pandemii?   Ridley   2020-06-18
Skąd więc wziął się ten wirus?   Ridley   2020-06-16
Nowe dane o tym, jak działają grzyby „mrówek zombie”   Coyne   2020-06-15
Czy brytyjski naukowy establishment popełnił największy błąd w historii?   Ridley   2020-06-13
Błysk światła w mroku   Sheagren   2020-06-12
Poczucie pewności napędza efekt potwierdzenia   Novella   2020-06-08
Czy możemy zobaczyć osobowość?   Novella   2020-06-05
Rozwiązanie dla obecnego kryzysu   Ridley   2020-06-02
Lokalizacja funkcji wykonawczych   Novella   2020-05-30
Przestańcie wierzyć w naukę   Greenfield   2020-05-28
Ewolucyjne korzenie sztuki   Koraszewski   2020-05-27
Innowacji nie można wymusić, ale można je zdławić   Ridley   2020-05-26
Stymulowanie kory wzrokowej   Novella   2020-05-23
Pora na telemedycynę   Novella   2020-05-19
Czy mrożącą krew w żyłach prawdą jest, że decyzja o zamknięciu społeczeństwa opierała się na luźnych matematycznych spekulacjach?   Ridley   2020-05-15
MMR jest bezpieczna i skuteczna   Novella   2020-05-14
Odporność stada na fakty   Koraszewski   2020-05-13
O COVID wiemy wszystko – i nie wiemy niczego   Ridley   2020-05-12
Nanotechnologia zastosowana do leczenia choroby Alzheimera   Novella   2020-05-11
COVID-19 – To są szkody   Novella   2020-05-05
Nadmiar teorii wszystkiego   Koraszewski   2020-05-04
Zawodnicy – i trudności – w wyścigu do wyleczenia COVID   Ridley   2020-04-30
Psychologia sprzeciwu wobec szczepień   Novella   2020-04-25
Prowokator czy prowokowany?   Witkowski   2020-04-24
Nauka on-line jest skuteczna   Novella   2020-04-23
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Znaleziono najstarszego “bilaterian”: odkryto podobne do robaka stworzenie wraz z jego skamieniałymi śladami   Coyne   2020-04-16
Nietoperze i pandemia   Ridley   2020-04-14
Pandemia ludzkiej głupoty   Novella   2020-04-12
W miarę postępu badań natura naszego wroga staje się coraz wyraźniejsza   Ridley   2020-04-04
Wzmacnianie układu odpornościowego podczas pandemii   Novella   2020-04-02
Dlaczego ten wirus inaczej dotyka pokolenia?   Ridley   2020-03-30
Czaszka maleńkiego dinozaura/ptaka znaleziona w bursztynie   Coyne   2020-03-27
Szczepionka na koronawirusa nie przybędzie szybko   Ridley   2020-03-25
Niebawem dowiemy się jak solidna jest nasza cywilizacja   Ridley   2020-03-23
Żywotność wirusa Covid-19 na różnych powierzchniach (rada: używaj rękawiczek, kiedy odbierasz paczki i nie otwieraj ich przez 24 godziny)   Coyne   2020-03-21
Dzień był krótszy 70 milionów lat temu   Novella   2020-03-20
Jak często powstają ptasie hybrydy?   Coyne   2020-03-18

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk