Prawda

Czwartek, 3 lipca 2025 - 12:55

« Poprzedni Następny »


Dzień był krótszy 70 milionów lat temu


Steven Novella 2020-03-20


Co wymarły mięczak ma wspólnego z Księżycem? To jest jedna z tych zdumiewających historii naukowych, która wiąże wiele dyscyplin i linii dowodowych w jedną, elegancką narrację. W tym wypadku, szczegółowa analiza liczącej 70 milionów lat muszli mięczaka dała naukowcom decydującą informację, która pomogła im wymodelować układ Ziemia-Księżyc.


Zacznijmy od Księżyca – astronomowie wiedzą, że Księżyc odsuwa się od Ziemi w stałym tempie 3,82 centymetra rocznie. Możemy to dokładnie zmierzyć, ponieważ misja Apollo zostawiła na powierzchni Księżyca reflektory rogowe i możemy odbijać lasery od tych reflektorów, i mierzyć czas ich podróży tam i z powrotem. Ponieważ naukowcy znają także dokładnie wyliczoną prędkość światła mogą użyć czasu tej podróży, by wyliczyć dokładną odległość między laserem na Ziemi a reflektorem na Księżycu.  


Dlaczego Księżyc odsuwa się od Ziemi? Wyjaśnienie w jednym słowie – pływy. Siły pływowe z nieodległych, dużych obiektów powodują tworzenie się wybrzuszenia. Znamy dobrze to zjawisko z powodu wybrzuszeń w oceanie, spowodowanych głównie przez Księżyc (i w mniejszym stopniu przez Słońce), które lokalnie odbieramy jako przypływy i odpływy morza. Pływowe wybrzuszenie Ziemi wyprzedza nieco Księżyc na jego orbicie, ponieważ Ziemia obraca się szybciej niż Księżyc. To wyprzedzające wybrzuszenie lekko szarpie Księżycem, wypychając go na wyższą orbitę, dalej od Ziemi. Jest to przekazaniem pędu z Ziemi na Księżyc via grawitacja, co nie tylko dalej odsuwa Księżyc, ale spowalnia obrót Ziemi (i pozostaje zachowany moment pędu).

 

To samo działa się w drugą stronę – pływowe wybrzuszenie na Księżycu także odpychało Ziemię, spowalniając jej obrót aż do czasu powstania obrotu synchronicznego Księżyca i Ziemi. Dlatego ta sama strona Księżyca zawsze jest skierowana ku Ziemi. To stosuje się do wszystkich planet, które są bliskie swojej gwiazdy rodzicielskiej. Znajdujemy wiele planet pozasłonecznych, które są blisko swoich gwiazd i jest prawdopodobne, że wszędzie jest obrót synchroniczny, który powoduje, że zwracają się do słońca tą samą stroną.

 

No dobrze, ale istnieje matematyczny problem z modelem Ziemia-Księżyc. Jeśli ekstrapolujemy w przeszłość, zakładając stałe tempo odsuwania się Księżyca, to wychodzi nam, że Księżyc był częścią Ziemi 1,4 miliarda lat temu. Z innych dowodów (takich jak datowanie skał Księżyca) wiemy jednak, że Księżyc prawdopodobnie liczy 4,5 miliarda lat. Jasne jest więc, że odsuwanie się Księżyca od Ziemi przyspieszyło i nie jest stałe. Gdybyśmy tylko mogli dokładnie zmierzyć długość dnia w odległej przeszłości, moglibyśmy włączyć to do naszych modeli układu Ziemia-Księżyc i wszystko wyprostować. Tutaj właśnie do opowieści wkraczają mięczaki.


Właściwie, zanim dojdziemy do mięczaków: naukowcy już byli w stanie ocenić liczbę dni w roku przez liczenie kręgów koralowców. Koralowce codziennie składają warstwę węglanu wapnia i skamieniałe koralowce zachowują linie codziennego wzrostu. Istnieją także sezonowe różnice, które pozwalają na określenie roku – można więc policzyć liczbę dni w pradawnym roku. Długość roku jest stała w czasie, więc to pozwala także naukowcom wyliczyć długość dnia.

 

A więc to nowe badanie nie jest całkowicie nowe, ale jest nową i bardziej precyzyjną techniką i skupia się na innym zwierzęciu Torreites sanchezi, małży z rzędu rudystów (patrz ilustracja powyżej). Piszą oni:

Kombinacja liczenia warstw, analizy widmowej chemicznej cykliczności i liczenia chemicznych warstw pokazuje, że rudysty strącały 372 dzienne warstewki rocznie, pokazując, że długość dnia wzrosła od później kredy, jak przewidywały modele astronomiczne.

Użyli więc kombinacji technik, które pokazały kilka rzeczy. Po pierwsze, 70 milionów lat temu było 372 dni w roku, co przekłada się na dzień o długości 23,5 godziny. Ale dzienne różnice w tempie wzrostu były bardziej skrajne niż przypuszczano. Autorzy stawiają hipotezę, że jest to dowód na fotosyntezę i że widzimy na kręgach wzrostu wzór światła-ciemności. Mięczaki są zwierzętami i nie mogą dokonywać fotosyntezy, to więc z kolei wskazuje, że miały fotosyntetyzującego symbionta, który żył w ich muszlach. Jest to poszlakowy dowód, ale najmocniejszy dowód, jaki mamy jak dotąd.


Te małże miały coś wspólnego z koralowcami – w swoim czasie także budowały rafy. Wymarły podczas wymierania kredowego, kiedy wymarły dinozaury 66 milionów lat temu.


Badacze mają nadzieję na zastosowanie tej techniki do innych, podobnych skamieniałości z innych okresów czasu, żeby uzyskać więcej danych, wskazujących na długość dnia na przestrzeni historii. To naprawdę pomoże w zrewidowaniu fizycznych modeli układu Ziemia-Księżyc. Te dane dadzą nam jednak również informację nie tylko o klimacie, ale o pogodzie w przeszłości. Badacze mówią, że ich techniki dają im pięć wskaźników dla każdego dnia w życiu małży. Ponieważ tempo wzrostu wydaje się głównie zależeć od poziomów światła, zasadniczo możemy powiedzieć, że konkretnego dnia 70 milionów lat temu było pochmurnie. Możemy także wywnioskować z danych z muszli, jaka była temperatura wody.


Muszle są ogólnie wspaniałym źródłem skamieniałych dowodów z przeszłości. Tworzą je żywe procesy, ale są twarde i trwają przez miliony lat. Notują dokładne dane, dając nam nadzwyczajne okno pozwalające na oglądanie przeszłości. Samo to jest zdumiewającą historią, ale uwielbiam fakt, że ta historia splata ze sobą tak wiele aspektów nauki. To wspaniały przykład mocy konsiliencji w nauce.   


Day Was Shorter 70 Million Years Ago

NeuroLogica Blog, 10 marca 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1510 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rządy prawa: Między literą a duchem prawa   Walter   2025-04-27
Chytra manipulacja płci   Tonhasca Júnior   2025-04-20
Colin Wright przedstawia historię gametycznej definicji biologicznej płci   Coyne   2025-04-11
Granice władzy państwa, granice wolności: Hayek i liberalna tradycja myślenia o władzy   Walter   2025-03-23
Król i jego muchy   Tonhasca Júnior   2025-03-16
Niezależna i wielokrotna ewolucja płci binarnej   Coyne   2025-03-01
Barbarzyńcy u bram   Tonhasca Júnior   2025-02-02
Przeleciało z wiatrem   Tonhasca Júnior   2025-01-12
Biologia nie jest bigoterią   Coyne   2025-01-05
Jeszcze więcej cenzurowania nauki przez poprawność polityczną: małżeństwo kuzynów jest tematem tabu w Wielkiej Brytanii   Coyne   2024-12-22
Cobb o Cricku: “Centralny Dogmat”   Coyne   2024-12-15
Najbardziej bzdurny artykuł roku   Coyne   2024-12-08
Errare humanum est   Koraszewski   2024-12-03
Trzepoczące dusze   Tonhasca Júnior   2024-11-10
Katastrofy mieszkaniowe   Tonhasca Júnior   2024-10-30
Oparta na ideologii i wprowadzająca w błąd krytyka sposobu nauczania współczesnej genetyki   Coyne   2024-10-22
Ignorowanie przez świat głodu w Sudanie dowodzi, że rasizm i antysemityzm to dwie strony tej samej monety     2024-09-25
Zarażenie i uzależnienie: metafory antysemityzmu   Garrard   2024-08-19
„Wyżeraj ich czaszki”: przyjemności antysemityzmu ponownie rozpatrzone po 7 października   Garrard   2024-08-18
Dumania o “Ewolucja jest faktem”   Coyne   2024-08-15
Imperializm i irredentyzm islamski i arabski napędzają konflikt między rzeką a morzem   Landes   2024-08-11
Zombi antysyjonizm    Tabarovsky   2024-08-08
Nowe odkrycia o „ostatnim uniwersalnym wspólnym przodku” Stworzenie, które dało początek wszystkim żywym istotom - istniało znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono   Coyne   2024-08-06
Dowody na to, że ludzie współcześni opuścili Afrykę znacznie wcześniej niż nam się wydawało   Coyne   2024-07-25
Nowe odkrycia o denisowianach   Coyne   2024-07-18
Gdzie jest dziś Ameryka?   Koraszewski   2024-07-17
Pierwszy dowód na to, że owady przekraczają ocean   Coyne   2024-07-11
Podejrzenia i dowody   Tonhasca Júnior   2024-07-06
Tajemnica ewolucji ryb flądrokształtnych: częściowo rozwiązana    Coyne   2024-07-03
Starożytne kości ofiar ludzkich składanych przez Majów wykazują pokrewieństwo między zabitymi (i nie tylko to)   Coyne   2024-06-27
Nature” pisze o semantyce płci, a nie o nauce   Coyne   2024-06-18
Czerwone skarby   Tonhasca Júnior   2024-05-16
“Lancet” wychwala tradycyjną wiedzę rdzennych ludów   Coyne   2024-05-10
Więcej ludzi, więcej dobrobytu: wskaźnik obfitości SimonaWedług Simon Abundance Index 2024 zasoby Ziemi są o 509% większe niż w 1980 roku.   Tupy   2024-05-08
Rdzenna matematyka: zasłona dymna   Coyne   2024-05-02
Skamieniałe zachowanie: termity uwięzione w tandemie   Coyne   2024-04-25
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM   Coyne   2024-04-19
Dlaczego organizacje naukowe powinny zachować neutralność polityczną?   Coyne   2024-04-11
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Czasami gwoździe, koparki, straż, czasami lalki, wstążki, makijaż   Tonhasca Júnior   2024-04-03
Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk