Choć odnosimy wielkie sukcesy, wobec dinozaurów jesteśmy płotkami. Przemierzały Ziemię przez niemal 200 milionów lat i rozprzestrzeniły się po całym świecie. Choć mamy obecnie dominujące wyjaśnienie ich zagłady – katastrofalne wydarzenie – mniej jasne jest to, dlaczego tak się rozmnożyły.
Nowe badanie rzuca na to nieco światła.
Dinozaury pojawiają się po raz pierwszy w zapisie kopalnym blisko czasów permskiego wymierania 253 miliony lat temu. Pozostają jednak rzadkie przez kolejne 20 milionów lat zanim przejdą znaczącą dywersyfikację. Pytanie obecnego badania brzmiało – czy można bliżej ustalić datę olbrzymiej dywersyfikacji dinozaurów, kiedy opanowały świat, a więc znaleźć wskazówki możliwej przyczyny tego rozkwitu?
Badacze przejrzeli dane nie tylko ze skamieniałości, ale także ze śladów dinozaurów ze „znakomicie datowanej ichnofauny z włoskich Dolomitów”. Dolomity są skałami wapiennymi w północnych Włoszech, które dogodnie pokazują stratygraficzne warstwy w dobrze datowanych szczegółach przez okres permu i triasu.
W skrócie: warstwy w Dolomitach nie pokazują żadnych lub bardzo niewiele śladów dinozaurów, a potem nagle pojawia się ich bardzo wiele. To nagłe zwiększenie liczby śladów dinozaurów jest prawdopodobnie spowodowane nagłym (w czasie około miliona lat) rozmnożeniem się dinozaurów. Porównali to datowanie do datowania zwiększenia się liczby skamieniałości dinozaurów i daty zgadzały się ze sobą.
Dywersyfikacja i rozmnożenie się dinozaurów datują się na 232 miliony lat temu. Ta data jest ważna, ponieważ koreluje z innym znanym wydarzeniem – epizodem karnik-pluwialnym. Jest to kolejne wymieranie, spowodowane – jak się sądzi – przez olbrzymi wybuch wulkaniczny na terenie, które obecnie jest Kanadą, a co uwolniło olbrzymie ilości CO2, zakwasiło oceany i spowodowało globalne ocieplenie. Epizod karnik-pluwialny charakteryzuje się przejściem od okresu suchego do wilgotnego, a potem ponownie do suchego.
Szybka zmiana klimatu spowodowała wymieranie i wydaje się teraz, że dinozaury przeżyły i wykorzystały możliwości, jakie się otwarły. Rozprzestrzeniły się szeroko do nisz pozostawionych przez wymarłe zwierzęta roślinożerne.
Tak więc, przynajmniej w tym wypadku, wyjaśnienie, dlaczego grupy dinozaurów gwałtownie rozprzestrzeniły się, pasuje do modelu wypełniania opuszczonych z powodu wymierania nisz.
I, oczywiście, 166 milionów lat później nielotne dinozaury nagle opuściły scenę, pozostawiając olbrzymią próżnię, którą wypełniły ssaki, włącznie z maleńką gałązką rzędu naczelnych, która teraz wydaje się być głównym sprawcą kolejnych zmian klimatycznych.
The rise of the dinosaurs
17 kwietnia 2018
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Steven Novella
Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine.
Prowadzi blog Neurologica.
