Naukowcy zajmujący się wątrobą mają hipotezę – że biologiczne funkcjonowanie wątroby od poziomu organizmu do poziomu komórkowego – jest odpowiedzialne z wszystkie funkcje, które zdają się korelować z wątrobą. Nie jest to kontrowersyjna hipoteza.
Jeśli, na przykład, ludzie z poważną chorobą wątroby, taką jak marskość wątroby, tracą zdolność tworzenia pewnych czynników krzepliwości, regulowania glukozy we krwi, produkowania żółci i trawienia tłuszczu, metabolizowania leków i detoksykacji krwi oraz eliminowania z krwi pewnych produktów metabolizmu, takich jak bilirubina, to są to wszystko rzeczy, które robi wątroba. Innymi słowy, przyczyną korelacji jest to, że wątroba funkcjonuje jako ostateczna przyczyna wszystkich tych rzeczy. Inne części ciała mogą brać udział, ale wątroba jest gdzieś w łańcuchu zdarzeń.
Ta hipoteza trzyma się bardzo dobrze. Choroba wątroby niezawodnie koreluje z tymi dalszymi efektami i wyleczenie wątroby lub, w poważnych przypadkach, zastąpienie jej, odwraca te efekty. Możemy także hodować komórki wątroby w laboratorium i mierzyć każdy aspekt ich biologicznych funkcji, takich jak wytwarzanie enzymów i metabolizowanie leków. W wielu wypadkach zidentyfikowaliśmy geny na enzymy wątrobowe i możemy zobaczyć, że są one czynne w komórkach wątroby, a nieczynne w komórkach nie pochodzących z wątroby (na ogół, mamy tu wiele poziomów skomplikowania). W niektórych wypadkach możemy także zidentyfikować genetyczne mutacje, które dają zmienione funkcje tych enzymów i powodują konkretne choroby.
W rzeczywistości naukowa hipoteza, że biologiczna aktywność wątroby powoduje wszystko, co widzimy jako funkcje wątroby, jest tak mocno ustalona, że jest traktowana jako oczywistość i nie jest kwestionowana przez żadnego poważnego naukowca. Przez dziesięciolecia niezliczone laboratoria i badacze wykonujący niezliczone badania polegali na tym założeniu i dobrze to działało.
Wszystko to może wydawać się tak oczywiste, że głupie jest wskazywanie tego. Co jednak, gdyby pojawili się ludzie twierdzący, że w rzeczywistości niektóre funkcje uważane za funkcje wątroby są w rzeczywistości znakami obecności duszków wątrobowych? Są to tajemnicze byty, które żyją w wątrobie. Są niewidoczne i niewykrywalne, ale wykonują pewne funkcje, o których myślimy jako o funkcjach wątroby. Jedynym powodem, dla którego te funkcje korelują z wątrobą, jest to, że tam właśnie żyją duszki wątrobowe. Są nieszczęśliwe, kiedy ich dom nie jest zdrowy i przestają wykonywać niektóre ze swoich funkcji.
Obrońcy hipotezy duszków wątrobowych wskazują, że nie rozumiemy 100% funkcji wątroby. Wszystko, czego obecnie nie rozumiemy – to jest właśnie to, co robią duszki wątrobowe. A także, wiele z tego, co zakładamy, że jest funkcją wątroby, jest tylko kwestią korelacji. To nie dowodzi przyczynowości, a więc nie możemy przez korelacyjne dowody wykluczyć alternatywnej, przyczynowej hipotezy duszków wątrobowych. Ponadto – nie możesz dowieść, że duszki wątrobowe nie istnieją.
Zbijałbym te argumenty przez wskazanie jako pierwszą rzecz tego, że jest to “argument z ignorancji” lub argument o “duszkach luk”. Nauka nie postępuje do przodu przez proste zakładanie nadnaturalnej przyczyny czegokolwiek, czego obecnie nie rozumiemy. Ponadto, takie nadnaturalne (lub paranaturalne, jeśli sądzisz, że reprezentują prawa natury, których jeszcze nie znamy lub nie rozumiemy) wyjaśnienia nie dają podstaw do żadnych przewidywań. Nie dają się testować. W najlepszy wypadku orędownicy mogą powiedzieć, że hipoteza duszków wątrobowych przewiduje, że nasze biologiczne zrozumienie pozostanie niepełne. Byłoby to jednak prawdą w każdym wypadku, ponieważ naukowa wiedza nigdy nie jest ukończona. Bardziej właściwym kryterium jest to, czy biologiczna hipoteza daje rezultaty – czy posuwa do przodu nasze zrozumienie przez przedstawianie dających się przetestować przewidywań, które następnie zostają potwierdzone.
Także kiedy zwolennicy hipotezy “duszków w lukach” czynią przewidywania, kiedy te przewidywania nie sprawdzają się, po prostu przesuwają metę. „Nigdy nie odkryjemy, jak wątroba robi X, ponieważ X jest funkcją duszków wątrobowych”. Kiedy jednak odkrywamy, jak wątroba robi X, oni mówią – “No cóż, nigdy nie odkryjemy jak robi Y”. I nigdy nie przyznają, że mylili się w sprawie X.
Zbijałbym także ich argument tym, że dowody nie są wyłącznie korelacyjne. Można robić wątrobie różne rzeczy, czy to uszkadzać ją, czy uleczać, a to zmieni funkcje wątroby zgodnie z przewidywaniami. Strzałka przyczynowości nie idzie w drugą stronę – nie możesz spowodować marskości wątroby przez wstrzyknięcie komuś bilirubiny.
Wreszcie, naukowcy nie muszą dowieść, że duszki wątrobowe nie istnieją, tak jak nie muszą dowodzić nieskończonej liczby paranormalnych hipotez, które nie są prawdą. To nie tak działa nauka. Potrzebowalibyśmy konkretnych dowodów na istnienie duszków wątrobowych, a to dałoby jakiś rodzaj dających się testować przewidywań. Inaczej duszki wątrobowe są nie tylko błędną hipotezą – są nieistotne. “Nawet nie są błędne”. Są całkowicie niepotrzebnym krokiem, który niczego nie dodaje do naszej wiedzy o tym, jak działa organizm, ani do niczego innego.
Prawdopodobnie zorientowaliście się już, dokąd zmierzam z tym wszystkim. Nikt, na ile mi wiadomo, nie proponował istnienia duszków wątrobowych. Jest tak, ponieważ funkcje wątroby nie są integralnym elementem żadnego systemu przekonań (także – na ile mi wiadomo). Wielu ludzi jednak proponowało dokładnie te same argumenty na duszki mózgowe, inaczej znane jako dualizm. Można zamienić wszystkie argumenty, jakie przedstawiłem powyżej, za i przeciw, przez zamianę wątroby na mózg i funkcji wątroby na funkcje umysłowe czyli umysł. Argumenty są te same i są równie bezsensowne.
Spodziewam się, że niektórzy będą argumentować, że analogia nie jest właściwa, ponieważ funkcje wątroby są fizyczne, podczas gdy funkcje umysłowe nie są. To jest jednak nieistotne, a także nie jest prawdą. Powiedzenie, że funkcje umysłowe nie są fizyczne, oznacza zakładanie wniosku – pytanie brzmi, czy funkcje umysłowe są całkowicie fizyczne. Wszystkie dowody wskazują na to, że są – przynajmniej jest to abstrakcyjna koncepcja tego, co robi mózg. Nie jest to rzecz, jest to aktywność. To jak powiedzenie, że futbol nie jest fizyczny. Jasne, piłka, boisko, siatki i piłkarze są fizyczni, ale abstrakcyjna koncepcja gry futbolowej nie jest fizyczna. Futbol jest aktywnością, jest ideą, ale podłoże jest fizyczne.
To samo dotyczy funkcji umysłowych – to jest to, co robi fizyczny mózg. Problem jednak, jaki niektórzy ludzie mają z tą myślą, wynika z faktu, że mózg wyewoluował tak, by tworzyć bezszwową iluzję funkcji umysłowej. Nie jesteśmy świadomi wszystkich mechanicznych aspektów funkcji mózgu, ponieważ spiskuje, by ukryć te mechanizmy przed naszą świadomością. Widzimy je niemniej za każdym razem, kiedy doświadczamy optycznej iluzji, halucynacji, fałszywej pamięci, błędnego spostrzeżenia albo innej czkawki mózgu. Zbywamy to, albo śmiejemy się z tych doświadczeń, ale razem wzięte są one innym oknem do mechanicznego aspektu naszego umysłu.
Nie ma duszków mózgowych. Jest to niepotrzebna hipoteza, która nie jest nawet błędna. Umysł jest tym, co robi mózg.
Liver Fairies
NeuroLogica Blog, 7 sierpnia 2020
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
