|
Uo, zaklinacz deszczu
Piotr Naskręcki
| 2014-09-23
|
Portret uo, czyli nosatki meksykańskiej (Rhinophrynus dorsalis) z Belize.
Weszliśmy głębiej do jaskini, zbliżając się do miejsca odprawiania rytuałów przez Majów. Tutaj – wyjaśnił nasz przewodnik Abel, który w połowie jest Majem – w nieprzeniknionej ciemności podziemnej komory jednej z niezliczonych jaskiń wapiennych Belize, starożytni Majowie dokonywali makabrycznych, ociekających krwią rytuałów, nacinając języki kobietom i genitalia mężczyznom, by skłonić bogów do przyniesienia ulgi suchym, spieczonym polom życiodajnymi deszczami.
Pokazał na cienkie jak brzytwa odłupki obsydianu rozrzucone między potłuczonymi garnkami z gliny. W świetle mojej latarki na kasku dostrzegłem kilka stosów popiołu, które wyglądały, jakby ogień wygasł zaledwie kilka godzin temu, ale w rzeczywistości paliły się tam ogniska setki, a może ponad tysiąc lat przed moim urodzenie i całkowity brak ruchu powietrza lub jakichkolwiek innych zakłóceń zachował je w nienaruszonym stanie. Rytuały krwi wydawały się działać i deszcze powracały co roku. Dlaczego Majowie uważali, że bogom sprawi frajdę okaleczanie ludzi, pozostaje tajemnicą (ale zgaduję, że bogowie na całym świecie mają dość podobne upodobania). Jak się jednak okazuje, samookaleczanie mogło być daremne, bo inne stworzenie już działało na ich rzecz, wzywając Chaaca, boga deszczu Majów.
Przypominająca mały balon uo jest zaskakująco zwinna, kiedy biega i skacze po poszyciu lasu.
Uo, jak nazywany jest wśród Majów ten zwierzęcy zaklinacz deszczu – nazwa onomatopeiczna, oparta na jej dziwnym zawołaniu godowym – jest żabą. Trudno to jednak stwierdzić wyłącznie patrząc na nią, bo jest to żaba niepodobna do żadnej innej. Kiedy zobaczyłem ją po raz pierwszy, zabrało mi dobrą chwilę nadanie sensu temu czarno czerwonemu balonowi wielkości pięści z krótkimi, krępymi nogami. Wygląda, jakby to zwierzę w ogóle nie było w stanie nawet chodzić, ale w rzeczywistości te żaby są niezwykle zwinne i potrafią także skakać. Naprawdę jednak celują w kopaniu.
Otwór gębowy uo jest bardzo mały i otoczony przypominającymi poduszki opuszkami.
Uo, czyli nosatka meksykańska (Rhinophrynus dorsalis), jak znana jest wśród herpetologów, jest jedynym członkiem stosunkowo bazalnej („prymitywnej”) rodziny płazów Rhinophrynidae. Jej najbliżsi żyjący krewni są równie dziwaczni. Są to czysto wodne, żaby z Ameryki Południowej i Afryki (Pipidae). Rhinophrynus występują w nisko położonych lasach od najbardziej na południe wysuniętego końca Teksasu do Kostaryki. Wśród żab są unikatowe, bo mają język przyczepiony w głębi jamy gębowej, tak jak ssaki – u wszystkich innych żab język jest przyrośnięty przednim końcem i podczas polowania wysuwa się i odwraca dołem do góry.
Rzadko widziana na powierzchni ziemi uo jest żabą grzebiącą, która wyłania się tylko na początku ulewnych deszczy podczas pory deszczowej.
Patrząc na pysk tego zwierzęcia trudno zobaczyć jakiekolwiek podobieństwo do typowej żaby. Otwór gębowy uo jest maleńki i otoczony dziwnymi, przypominającymi poduszki opuszkami. Mikrofotografia elektronowa pokazała, że każda komórka wokół otworu gębowego żaby uzbrojona jest w keratynowy kolec, który prawdopodobnie chroni otwór gębowy, kiedy żaba przepycha się przez glebę. Podobnie jak większość żab grzebiących uo zakopuje się tyłem, używając krótkich ale mocnych nóg tylnych jako łopat. Nadyma również rytmicznie ciało w miarę, jak głębiej wbija się w glebę, żeby poszerzyć i ustabilizować ściany norki. Kiedy jest jednak w pełni wkopana, żaba potrafi poruszać się do przodu, pchając głowę w kierunku termitier i mrowisk, źródła swojego pokarmu. Nikt nigdy nie widział żerującej uo, bo to wszystko dzieje się pod ziemią, ale wydaje się, że poluje wysuwając język wzdłuż specjalnych rowków w bezzębnej jamie gębowej i połykając zdobycz – gryzące mrówki i kąsające termity – żywe i całe. W celu zminimalizowania efektów tych agresywnych owadów nabłonek przełyku ma podobne do liści wypustki, które niezmiernie przyspieszają trawienie.
Choć uo nie jest może żabą o największej gracji, jej kształt i budowa są doskonale przystosowane do grzebiącego stylu życia i do polowania na owady społeczne.
Kiedy byłem w Belize w zeszłym tygodniu, ucząc fotografowania podczas BugShot, było jasne, że bóg deszczu Chaac już usłyszał wezwanie uo i bardzo hojnie wylewał na ziemię ze swoich wypełnionych deszczem tykw. Po kilku dniach mój czarny plecak zrobił się pleśniowo biały, a mój laptop zamigotał i umarł. Wydawało się, że komary celowały głównie w kąciki moich oczu i złożyły wiele larw gzików na mojej skórze, ale zobaczenie zadziwiającej uo było warte tego wszystkiego.
Uo, the rain caller 18 września 2014 Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Piotr (Peter) Naskręcki Entomolog, fotograf, popularyzator nauki. Ukończył studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat na University of Connecticut, pracuje w Museum of Comparative Zoology, Harvard University. Piotr Naskręcki prowadzi znakomity blog naukowy The Smaller Majority. Jego zdjęcia owadów (i nie tylko owadów) fascynują i kuszą, żeby je sobie natychmiast ściągnąć. Nie należy tego jednak robić bez pozwolenia, gdyż zarówno zdjęcia, jak i teksty zastrzeżone są prawami autorskimi.
Znalezionych 1476 artykuły.
|
|
|
|
|
|
Uprawy GM są dobre dla środowiska |
|
|
|
2014-07-08 |
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk |
|
|
|
2017-07-22 |
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa |
|
|
|
2019-06-13 |
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych |
|
|
|
2022-05-28 |
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej |
|
|
|
2019-02-05 |
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy |
|
|
|
2014-04-23 |
Wojna domowa w ludzkim genomie |
|
|
|
2014-10-13 |
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm |
|
|
|
2022-08-03 |
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów |
|
|
|
2022-07-18 |
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi |
|
|
|
2015-11-07 |
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie |
|
|
|
2024-02-29 |
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi |
|
|
|
2016-05-15 |
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja |
|
|
|
2015-06-17 |
Chemicznie zakamuflowana żaba |
|
|
|
2015-12-12 |
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka |
|
|
|
2016-02-02 |
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady? |
|
|
|
2015-12-22 |
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników |
|
|
|
2022-07-08 |
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki |
|
|
|
2018-08-14 |
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz |
|
|
|
2018-09-20 |
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny |
|
|
|
2018-01-29 |
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny |
|
|
|
2019-06-04 |
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm |
|
|
|
2018-04-06 |
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?” |
|
|
|
2019-11-01 |
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą |
|
|
|
2017-10-23 |
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku |
|
|
|
2017-12-29 |
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją |
|
|
|
2017-05-12 |
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder |
|
|
|
2019-08-30 |
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób? |
|
|
|
2017-03-24 |
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię |
|
|
|
2018-05-18 |
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi |
|
|
|
2018-09-10 |
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA? |
|
|
|
2017-07-24 |
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka |
|
|
|
2019-07-13 |
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna |
|
|
|
2017-06-01 |
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów |
|
|
|
2020-02-11 |
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji |
|
|
|
2018-08-09 |
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce |
|
|
|
2018-12-13 |
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria! |
|
|
|
2018-05-02 |
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia” |
|
|
|
2018-09-07 |
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych |
|
|
|
2017-08-21 |
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia? |
|
|
|
2018-04-26 |
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem? |
|
|
|
2018-05-12 |
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny” |
|
|
|
2018-06-09 |
Homeopatia, wibracje i oszustwo |
|
|
|
2018-06-12 |
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu |
|
|
|
2017-03-13 |
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić |
|
|
|
2018-04-23 |
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo |
|
|
|
2018-02-14 |
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów! |
|
|
|
2017-04-28 |
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce |
|
|
|
2020-01-01 |
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie |
|
|
|
2019-05-08 |
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki |
|
|
|
2018-03-23 |
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę |
|
|
|
2018-04-11 |
Dziennik z Mozambiku: Sybilla |
|
|
|
2014-03-01 |
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce |
|
|
|
2023-05-01 |
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego |
|
|
|
2018-12-14 |
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe” |
|
|
|
2018-05-11 |
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat |
|
|
|
2019-05-31 |
Ostateczna klęska teorii ewolucji |
|
|
|
2016-02-15 |
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi |
|
|
|
2018-05-17 |
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów |
|
|
|
2022-04-30 |
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności |
|
Cobb |
|
2014-01-28 |
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami |
|
Dynesen |
|
2018-08-27 |
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III |
|
Lyon |
|
2017-07-28 |
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce |
|
Abugu |
|
2021-10-01 |
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów |
|
Abutu |
|
2023-08-14 |
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie |
|
Agaba |
|
2021-11-17 |
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji |
|
Agaba |
|
2021-12-02 |
Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem |
|
Agaba |
|
2021-12-13 |
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy? |
|
Albert Cheng i Ian Kingsbury |
|
2021-04-05 |
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie |
|
Anomaly |
|
2018-02-09 |
Skuteczny kontra patologiczny altruizm |
|
Anomaly |
|
2018-10-10 |
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu |
|
Arora |
|
2020-12-31 |
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie |
|
Baffour-Awuah |
|
2022-04-16 |
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację |
|
Bard |
|
2021-09-04 |
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha? |
|
Barnett |
|
2021-10-13 |
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych |
|
Ben Winegard |
|
2017-04-12 |
Przeddarwinowscy “darwiniści” |
|
Berry |
|
2020-10-16 |
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem |
|
Bhogal |
|
2022-08-10 |
Niebezpieczne życie antropologa |
|
Blackwell |
|
2019-10-12 |
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy |
|
Blum |
|
2018-08-07 |
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie |
|
Blum |
|
2019-11-15 |
Fałszywa pokora nie uratuje planety |
|
Boudry |
|
2020-01-09 |
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści? |
|
Boudry |
|
2022-02-21 |
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim |
|
Boutwell |
|
2017-06-14 |
Stagnacja socjologii i jej przyczyny |
|
Boutwell |
|
2017-03-21 |
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań |
|
Bretl |
|
2020-01-31 |
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi? |
|
Bruce Lyon |
|
2014-02-02 |
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci |
|
Cahill |
|
2019-04-05 |
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich |
|
Chesler |
|
2021-06-02 |
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji |
|
Chesler |
|
2021-06-24 |
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację? |
|
Christopher Bendana |
|
2017-11-03 |
A polać wielką wodą… |
|
Cipiur |
|
2019-05-18 |
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski |
|
Clarfield |
|
2019-02-28 |
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary |
|
Clark |
|
2021-03-11 |
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować? |
|
Cobb |
|
2016-09-03 |
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg |
|
Cobb |
|
2016-02-24 |
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka |
|
Cobb |
|
2016-10-31 |
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma |
|
Cobb |
|
2015-01-08 |
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka |
|
Cobb |
|
2016-09-22 |
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej? |
|
Cobb |
|
2016-12-30 |
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta |
|
Cobb |
|
2019-03-04 |
|
« Poprzednia strona Następna strona » |
| | |