Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 05:10

« Poprzedni Następny »


Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm


Orac 2018-04-06


Nie piszę wiele o rolnictwie, właściwie w ogóle się nim nie zajmuję. To prawda, piszę o pseudonauce anty-GMO, ale jest to zazwyczaj w postaci dekonstrukcji złych badań. Ale szamańskie nonsensy spotykamy również na farmach (i w winnicach) i są “biodynamiczne”. Jeśli wierzyć tej rozdmuchanej reklamie, jest to szczyt techniki rolnej, która daje tylko najwspanialsze wino. Może tak, a może nie, ale jest tam masa szamańskiego nonsensu!  Popatrzcie na te cytaty:

„Biodynamika jest aikido lub jogą ashtanga uprawy winorośli – sposobem skupienia energii i świadomości dla najlepszych wyników i wyjątkowego zdrowia. Chora winnica potrzebuje homeopatii; biodynamiczne winnice promieniują wigorem, który można odczuć. Podobnie jak Barry Bonds zamieniający szybką,100-mph, piłkę w strzelisty łuk w kierunku McCovey Cove, biodynamiczne winnice są całkowicie zjednoczone z ich celem i dlatego zdolne do ściągnięcia wszystkich sił dla wspaniałego wyniku”.


The New York Times
(Download the .pdf)
16 czerwca 2004 – Trying to Bottle Moonlight and Magic
ERIC ASIMOV


“Biodynamika, jak zapewniają jej orędownicy, maksymalizuje osobowość danej działki ziemi. Podobnie jak homeopatyczny lekarz, biodynamiczny farmer analizuje ziemię i ustala, co jest w nierównowadze. Celem jest zamiana ziemi w samopodtrzymujący się, samoregulujący habitat”.


The Press Democrat (Download the .pdf)
30 czerwca 2004 – Eko-przyjazne, wysokiej jakości i także smaczne: Benziger wprowadza Tribute, wino zrobione z biodynamicznych winogron
Peg Melnik

“Jak homeopatyczny lekarz”? “Chora winnica potrzebuje homeopatii”? “biodynamiczne winnice promieniują wigorem, który można odczuć”? Oj. Brzmi dla mnie jak szamański bełkot. A część tego jest w popapranym “New York Timesie”!


No więc, co to jest “ rolnictwo biodynamiczne”? No cóż, w zasadzie rolnictwo biodynamiczne bardzo przypomina rolnictwo organiczne, tylko ocieka dodanym najbardziej zdumiewającym szamańskim nonsensem! Jeśli wierzyć w to, co mówią jego orędownicy, oto co może zrobić dla waszej farmy:

Choć obejmuje wiele zasad organicznego rolnictwa, rolnictwo biodynamiczne idzie dalej, wymagając starannego zwracania uwagi na różnorodne siły natury wpływające na winorośle. Podkreśla także zamknięty, samopodtrzymujący się ekosystem.

OK, jak dotąd ujdzie. Kto może protestować przeciwko eliminowaniu chemicznych pestycydów w rolnictwie tam, gdzie to możliwe? Czym jednak są te „różnorodne siły natury”, o których mówią? Zobaczmy, o co chodzi: 

  • Stosuje serię ośmiu opartych na ziołach preparatów stosowanych do gleby w celu wzbudzenia żywotności gleby poprzez wzmożenie mikrobiologicznej aktywności i różnorodności (myśl o tym jak o witaminach dla roślin i gleby). Im bogatsza w składniki odżywcze i biologicznie zróżnicowana gleba, tym więcej charakteru w winie.
  • Używa międzyplonów i roślin towarzyszących dla zmaksymalizowania zdrowia środowiska winnicy.
  • Promuje kontrolę szkodników poprzez użytkowanie gleby; biodynamiczne opryski i napary; płodozmian i dywersyfikacja; i zachęcanie różnych populacji zwierząt, ptaków i owadów, co prowadzi do samoregulacji stosunków drapieżnik-zwierzyna.
  • Dopasowanie praktyk w winnicy (sadzenia, przycinania itd.) do naturalnych cykli ziemi (księżycowych, sezonowych) dla maksymalnego zdrowia i rozwoju winorośli.  

Nie brzmi źle, prawda? Minimalizowanie użycia pestycydów i dywersyfikacja upraw dla zminimalizowania szkodliwych efektów masowego rolnictwa na środowisko? Ale z tymi celami przychodzi cała sterta dobrego, staromodnego szamańskiego nonsensu. Widzicie, biodynamika czerpie z filozofii Rudolfa Steinera z początków XX wieku. Ta filozofia, bazująca na nauczaniu Steinera, antropozofii, tworzy podstawę filozofii za “biodynamicznym rolnictwem”. Antropozofia, co znaczy „mądrość o człowieku” znana jest także jako „nauka duchowa”. Według Rudolfa Steinera antropozofia to:   

Antropozofia jest drogą wiedzy, by kierować Ducha człowieka do Duchowości we wszechświecie. Powstaje w człowieku jako potrzeba serca, naszych uczuć; i może być uzasadniona o tyle, o ile zaspokaja tę wewnętrzną potrzebę.  

Istotnie, sama koncepcja rolnictwa biodynamicznego opiera się na serii wykładów, jakie Steiner wygłosił w Niemczech w 1924 r. w Schloss Koberwitz. (Steiner wygłosił niewiarygodną liczbę wykładów, z których wiele znajduje się tutaj.) Steiner niepokoił się wzrostem używania substancji chemicznych w postaci nawozów sztucznych i pestycydów w rolnictwie. Uważał, że ten rodzaj rolnictwa ma „braki duchowe”. Centralnym aspektem rolnictwa biodynamicznego jest to, że farmę traktuje się jako jeden organizm, który powinien być samożywiącym się i samouzupełniającym systemem. Już możemy zauważyć nieco wkradającego się nonsensu, coś jak “Gaia Lite.”


Jeśli jednak chcecie w pełni zobaczyć nonsens w służbie rolnictwa biodynamicznego, musicie sprawdzić przepisy na osiem różnych nawozów, jakie Steiner zalecał, by “wzmocnić siłę życiową” farmy. Są ponumerowane od 500 do 507 (dlaczego 500 do 507 zamiast 1 do 8? Nie mam pojęcia.) Najpierw mamy przygotowania polowe dla stymulacji tworzenia się próchnicy:

  • 500: mieszanka próchnicy (róg-łajno) przygotowany przez wypchanie rogu krowiego łajnem krowim i zakopania jej w ziemię (40-60 cm poniżej powierzchni) jesienią i pozostawiona, by rozłożyła się przez zimę.  
  • 501: Zmiażdżony, sproszkowany kwarc przygotowany przez wypchanie nim rogu krowiego i zakopania w ziemię wiosną, a wyjęcia jesienią. Może być zmieszany z 500, ale zazwyczaj przygotowuje się go osobno (mieszanka 1 łyżki stołowej kwarcowego proszku na 250 litrów wody). Mieszanką spryskuje się pod bardzo niskim ciśnieniem rośliny podczas mokrego sezonu, by zapobiec chorobom grzybowym. Spryskiwać należy w pochmurne dni, aby zapobiec spaleniu liści.  

Zarówno 500, jak 501 używa się na polach przez zmieszanie zawartości rogu z 40-60 litrami wody przez godzinę i wirowaniem w różnych kierunkach co drugą minutę. Na hektar ziemi używa się około 4 rogów.


To już jest poważny szamański nonsens: wpychanie krowiego łajna do rogu i używanie sproszkowanego kwarcu z... bez żadnego powodu. Dlaczego rozpuszczać to w 40-60 litrach wody? Dlaczego nie w 100? Albo 25? “Wirować w różnych kierunkach co drugą minutę”? Jakie jest uzasadnienie tego? Dlaczego nie co minutę albo co trzy lub cztery minuty? Podejrzewam, że ma to coś wspólnego z siłą życiową farmy. Ale dalej jest jeszcze bardziej nonsensownie. Popatrzcie na przygotowania kompostu:  

  • 502: Kwiaty krwawnika pospolitego (Achillea millefolium) zostają wepchnięte do pęcherzy moczowych jelenia szlachetnego (Cervus elaphus), umieszczone latem w słońcu, zakopane w ziemi w zimie i wydobyte wiosną.
  • 503: Kwiaty rumianku (Chamomilla officinalis) zostają wepchnięte do jelita cienkiego bydła i zakopane w bogatej w próchnicę ziemi jesienią, i wyjęte wiosną.
  • 504: Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioca, całe rośliny w pełnym kwitnieniu) zakopane pod ziemią i otoczone przez torf, pozostawione na rok.
  • 505: Kora dębowa (Quercus robur) posiekana na małe kawałki, umieszczona w czaszce jakiegoś udomowionego zwierzęcia, otoczona torfem i zakopana w ziemi w miejscu, gdzie spływa dużo wody deszczowej.
  • 506: Kwiaty mniszka pospolitego (Taraxacum officinale) wepchnięte w otrzewną bydła zakopuje się w ziemi podczas zimy i wykopuje wiosną.
  • 507: Kwiaty kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis) dodaje się do wody.

Jeden do trzech gramów (łyżeczka) każdego preparatu dodaje się do gnojowiska przez wykopanie dołków o głębokości 50 cm w odległości 2 metrów od siebie, poza preparatem 507, który miesza się z 5 litrami wody i spryskuje całą powierzchnię kompostu. Wszystkie preparaty są więc używane w homeopatycznych ilościach i ich jedynym celem jest wzmocnienie sił życiowych farmy, tj. preparaty wypełniają cele duchowe i nic poza tym.  


No dobrze, części o wypychaniu jelit lub otrzewnych krów albo pęcherzy moczowych jeleni (co mu zrobiły jelenie, żeby zasłużyć na taki los?), zakopywanie tego na farmie na zimę, a potem wydobywanie wiosną, są prawdziwie obrzydliwe. Wyobraźcie sobie, jak zabawne jest wykopywanie tego wiosną – chyba jeszcze zabawniejsze niż wypychanie różnych narządów zwierzęcych i zakopywanie ich. Wyobrażam sobie obutego w sandały, długowłosego, grającego na tamburynie szamana, który skanduje magiczne formułki, zakopując te różne „komposty” na swojej farmie w celu „wzmocnienia jej siły życiowej” zanim zakończy dzień graniem na bębnie i niewielką ceremonią Palenia Człowieka. Ale, co tam, to tylko moja wyobraźnia. Zastanawiam się jednak, o co chodzi z tymi wszystkimi rogami używanymi w przepisach? Dzięki staremu odcinkowi Skeptoid coś tam pojąłem, bo to mówi Rudolf Steiner w tej sprawie:

Krowa ma rogi w celu odbijania do wewnątrz astralnych i eterycznych sił formatywnych, które następnie penetrują aż do układu metabolicznego, co podnosi aktywność w organizmie trawiennym z powodu tego promieniowania od rogów i kopyt.  

Ach, tak, kiedy słyszę o “astralnych i eterycznych siłach formatywnych”, wiem, że jestem w towarzystwie jakiegoś poważnego nonsensu szamańskiego i że piątek jest doskonałym dniem do pisania o tym. 


Pewnie zauważyliście, że 500 i 501 wymaga zmieszania łyżki stołowej kwarcu z 250 litrami wody i że 502-507 dotyczy rozłożenia zaledwie gramów tej odrażającej mikstury na wielu tonach kompostu. Naprawdę, jak mówią orędownicy rolnictwa biodynamicznego, to istotnie są homeopatyczne ilości każdej śmierdzącej mieszanki, jaką przyrządzają. Ale, co tam, to, jak wiecie, nie ma znaczenia. W końcu, nic z tego nie ma nic wspólnego z dającymi się naukowo zmierzyć zjawiskami. Celem jest „wzmocnienie siły życiowej farmy”. (Zgaduję, że im bardziej śmierdząca mieszanka, tym więcej „siły życiowej” doznaje wzmocnienia.) I, podobnie jak w homeopatii, jest tu dość dziwaczny element, że “podobne leczy podobne”, poza tym, że rozciąga się to na całą farmę. To „podobne” zostaje rozcieńczone do stopnia niewykrywalności, ale nadal w jakiś sposób zachowuje jakiś rodzaj terapeutycznego efektu.  Cała koncepcja dochodzi do absurdalnej skrajności w sprawie kontroli szkodników. Dla Steinera szkodniki i chwasty są rezultatem „nierównowagi” między siłami życiowymi emanującymi z ziemi. Większość biodynamicznych strategii kontrolowania szkodników i chwastów obejmuje ceremonialne palenie szkodnika lub chwastu, o który chodzi, a następnie rozsypania popiołu nad farmą, najlepiej we właściwym czasie astrologicznym. Sprawdźcie to:


Ponieważ Steiner uważał pełnię księżyca, Wenus i Merkurego za moce kosmiczne wpływające na płodność roślin, biodynamiczne techniki kontroli szkodników dotyczą blokowania wpływów na płodność z tych planet na różne szkodniki. Steiner mówi, że osiąga się to w różny sposób  dla szkodników i dla chwastów:

  • Szkodniki takie jak owady lub Apodemus (myszarka) wymagają bardziej złożonych procesów, zależnie od tego, jaki szkodnik ma być zwalczany. Na przykład, myszarki mają być zwalczane przez rozsypanie prochów przygotowanych ze skór myszarek, kiedy Wenus znajduje się w Skorpionie.  
  • Z chwastami walczy się (poza zwykłymi metodami mechanicznymi) przez zebranie nasion chwastów i spalenie ich nad płomieniami z drewna. Popiół z ziaren rozsypuje się następnie na polach, które, zgodnie z filozofią biodynamiczną, zablokują wpływ pełnego księżyca na dany chwast i uczynią go bezpłodnym.

Szamański nonsens!


Co dziwne, także dzisiaj cała koncepcja “rolnictwa biodynamicznego” jest całkiem nieźle akceptowana, szczególnie w przemyśle winiarskim. Niektóre winnice posuwają się bardzo daleko, by zapewnić, że sadzą swoje rośliny we właściwej fazie księżyca lub pod właściwymi znakami astrologicznymi. Nie są również niezwykłością egzaltowane recenzje win z winnic, które używają technik rolnictwa biodynamicznego w połączeniu z twierdzeniami, że wino z takich farm “smakuje lepiej”. Problem polega na tym, że wino różni się z roku na rok i z winnicy do winnicy, nawet kiedy używa się tej samej odmiany winogron. Są dobre lata i są złe lata; są też winnice, które produkują lepsze wina niż inne. Dochodzi do tego także cała masa subiektywności w smakowaniu i ocenie win. Nie jest więc trudno zobaczyć, jak efekt potwierdzenia, pobożne życzenia i inne błędy logiczne mogą prowadzić producentów win, pijących wino i recenzentów win do odkrycia wspaniałych efektów technik biodynamicznych, które mogą istnieć, albo nie.


Mogę się mylić, ale zgaduję, że większość winnic, które reklamują się stosowaniem rolnictwa “biodynamicznego”, trzymają się z dala od najbardziej jawnego szamańskiego nonsensu Steinera. Albo to, albo minimalizują mistycyzm i zakopywanie narządów zwierzęcych wypchanych różnymi roślinami, żeby się rozłożyły, i zamiast tego podkreślają aspekt organicznego rolnictwa. Zgaduję także, że większość ludzi raczej nie wierzy w nonsensowne aspekty rolnictwa biodynamicznego. Jednak, ponieważ ten termin stał się tak modny, że szacowne gazety publikują entuzjastyczne i naiwne relacje o cudach rolnictwa biodynamicznego, niewielu ludzi jest świadoma zawartego w tym poważnego nonsensu szamańskiego ani tego, że rolnictwo biodynamiczne jest niczym więcej jak rolnictwem organicznym przyodzianym w potężną porcję prawdziwie dziwacznego nonsensu.  


Myśląc o tym wszystkim zastanawiam się, czy nie powinienem przedstawić własnej “filozofii” rolnictwa lub medycyny. Gdyby udało mi się zaangażować EneMana, założyłbym się, że potrafię wymyślić homeopatyczny nonsens rolniczy z lewatywami z wina i rozlewaniem rezultatu na farmie. (Dla winnic: podobne - wino plus nieco stworzonego przez człowieka naturalnego nawozu  dodanego do mieszanki, by “wzmocnić siłę życiową farmy. Co mogłoby być lepsze?)


Nieee... Nawet ja nie spadłbym tak nisko. Prawdopodobnie.

 

Biodynamic farming: Like anthroposophic medicine, only on the farm

Respectful Insolence, 19 marca 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Orac

Lekarz onkolog i naukowiec, autor blogu Respectful Insolence, (w życiu codziennym David Gorski). Autor stanowczo podkreśla, że cokolwiek czytamy na jego blogu, to opinie Orca i tylko Oraca dodając, że nie reprezentuje niczyich interesów i krytykuje różne poglądy całkowicie niezależnie od sympatii politycznych ich autorów.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk