|
Niemal ssaki
|
Piotr Naskręcki
| 2014-05-21
|
Samica karaczana kulistego (Perisphaerus semilunatus) z północnej Kambodży zaczyna otwierać się, pokazując długie, silne nogi.
Grzebałem pewnego dnia w liściach w poszyciu lasu w północnej Kambodży w poszukiwaniu owadów, kiedy mała, doskonale okrągła kulka stoczyła się z liścia nade mną, odbiła od mojej głowy i wylądowała na ziemi. Podniosłem ją, żeby się bliżej przyjrzeć, jeszcze niepewny czy to zwierzę, czy roślina.
Było to coś wielkości grochu, ale czarne i bardzo twarde. Było zwierzęciem, co zdradziła wyraźnie widoczna segmentacja ciała, ale wiele grup (skorupiaki, krocionogi i pancerniki , żeby wymienić tylko kilka) używa bardzo podobnej taktyki i nie byłem pewien, które z nich mam w ręku (szybko wykluczyłem pancerniki). Po kilku sekundach para dużych oczu z dwoma krótkimi czułkami między nimi wyjrzała ostrożnie ze szpary, która otworzyła się w tej tajemniczej kulce. Był to karaczan, ale taki, jakiego nigdy przedtem nie widziałem. Później zidentyfikowałem go jako karaczana kulistego (Perisphaerus), interesujące zwierzę, które dzięki swojej ciasnej zbroi jest praktycznie niedostępne dla mrówek i innych małych drapieżników. Istotnie, połączenie twardego oskórka, który tworzy szkielet zewnętrzny, z potężnymi mięśniami uniemożliwia otworzenie zwierzęcia bez uszkodzenia go.
Karaczan kulisty rodzaju Perisphaerus i kilka innych, spokrewnionych rodzajów to prawdopodobnie jedyne organizmy poza ssakami, które wykazują zachowanie ssące. Młode nimfy tych owadów mają długie, niemal podobne do trąbek części gębowe, które pozwalają im na dostęp do serii specjalnych „sutków” na brzusznej stronie matki i ssanie pożywnych płynów.
Zwinięcie ciała w ciasną, twardą kulkę jest chytrą sztuczką, udoskonaloną tylko przez nieliczne owady, ale u Perisphaerus jest coś jeszcze, co czyni je wyjątkiem nie tylko wśród owadów, ale wśród niemal wszystkich innych zwierząt. Karaczany, duża prastara linia rodowa, reprezentowana przez niemal 5 tysięcy gatunków, jest naprawdę fascynującym przykładem ewolucji opieki rodzicielskiej i zachowań społecznych. Wśród owadów, gdzie dobre rodzicielstwo zazwyczaj równa się nie zjedzeniu swoich młodych, karaczany okazują poziom oddania i wyrobienia rodzicielskiego znajdowany tylko u ptaków i ssaków.
Nieżyjący już dr Louis M. Roth, entomolog z Harvardu, który podczas swojego długiego i produktywnego życia odkrył wiele tajemnic biologii karaczanów, pierwszy zdał sobie sprawę z niezwykłej natury Perisphaerus. Badając te owady zauważył, że samicom często towarzyszyły nimfy, czepiając się ich nóg, a niektóre z nich miały głowy wepchnięte pod brzuszną stronę matki. Staranne oględziny ujawniły coś dziwnego – części gębowe nimf były bardzo długie, niemal jak trąbki, co jest cechą nieznaną u karaczanów, których otwory gębowe są prostego, gryzącego typu. Roth odkrył także, że między podstawami nóg samicy były małe, gruczołowe otwory i tam właśnie młode wciskały głowy. Czy było możliwe, że matka istotnie „karmiła piersią” swoje małe?
Do tego momentu wiadomo było, że tylko ssaki wykazują tego rodzaju zachowanie, ale nagle okazało się, że podobne zachowanie mogło wyewoluować przynajmniej jeszcze jeden raz w historii królestwa zwierzęcego. Dowody na to są nadal w dużej mierze poszlakowe, ale to, co wiemy o karaczanach, z pewnością popiera taką możliwość. Wiele gatunków tych owadów rodzi żywe młode, a w kilku wypadkach samica karmi je, dopóki nie są zdolne do samodzielnego żerowania. W wypadku karaczana pacyficznego (Diploptera punctata) samica rozwija odpowiednik łożyska u ssaków i karmi embriony rosnące w jej odwłoku bogatą mieszanką białek, lipidów i węglowodanów. Ale samica z „sutkami” i nimfy z ssącymi partiami gębowymi przenoszą opiekę macierzyńską wśród karaczanów na zupełnie nowy poziom.
Karaczan leśny z Ameryki Północnej (Parcoblatta penssylvanica) niosący ootekę – twardy, niemal niezniszczalny kokon, który chroni jaja przed drapieżnikami, parazytoidami i wyschnięciem.
Parę lat po moim pierwszym zetknięciu z Perisphaerus znalazłem się w środku nocy w gęstwinie bambusowej razem grupą fanatycznych herpetologów, którzy byli zdecydowani złapać szczególnie nieuchwytną i przypuszczalnie nową dla nauki żabę. Byliśmy na New Britain, dużej wyspie, która jest częścią Papui Nowej Gwinei, i wiedziałem, że mam dużą szansę znowu natknąć się na Perisphaerus. I rzeczywiście, w momencie, w którym usłyszałem triumfalny krzyk, który informował o złapaniu nieszczęsnego płaza, zobaczyłem tajemniczego karaczana czmychającego spod moich stóp. I była to ciężarna samica. Kilka dni później urodziła 10 młodych i przez dwa tygodnie, kiedy trzymałem ją w małym pojemniku, nimfy zawsze były przy niej, schowane pod jej ciałem, z otworami gębowymi mocno wpartymi między jej nogi. Od czasu do czasu zjadała kawałek owocu, ale młode nigdy nie puszczały jej ani nie żywiły się niezależnie. Niemniej rosły. Zabrałem parę nimf od ich matki i dałem im te same warunki i żywność, jakiej dostarczałem jej – w ciągu trzech dni były martwe, podczas gdy ich rodzeństwo nadal czuło się wyśmienicie. Ta krótka obserwacja przekonała mnie, że samica karmi młode czymś wydzielanym z jej organizmu i że całkowicie od tego zależą, tak samo jak potomstwo ssaków. Mój podziw dla owadów podniósł się jeszcze bardziej.
Karaczan Aptera fusca z Afryki Południowej jest gatunkiem, który okazuje przedłużoną opiekę macierzyńską.
Oczywiście nie wszystkie karaczany okazują ten sam stopień pielęgnacji i poświęceń macierzyńskich, ale w tej grupie nie ma ani jednego gatunku, który przynajmniej nie próbowałby dać swoim dzieciom bezpiecznego startu w życiu. Najmniejsze, co może zrobić samica karaczana, a większość robi to dla swoich jajeczek, to zamknąć je w twardym kokonie chitynowym, który chroni jaja nie tylko przed fizycznym uszkodzeniem i wyschnięciem, ale także tworzy bardzo skuteczną barierę dla drapieżników i parazytoidów. Samica zazwyczaj nosi taki pojemnik, znany jako ooteka, aż jajeczka są niemal gotowe do wyklucia. Wtedy zagrzebuje go lub przykleja blisko źródła pokarmu, zazwyczaj owocu lub jakiegoś wyjątkowo smacznego liścia i młode wykluwają się kilka dni lub tygodni później, gotowe do rozpoczęcia niezależnego życia. W bardziej rozwiniętych gatunkach samica nigdy nie opuszcza jajeczek i choć nadal chroni je w ootece, nosi ją aż do dnia, w którym młode wykluwają się. Inne stawiają kolejny krok i po stworzeniu ooteki i napełnieniu jej jajami, wciągają ją z powrotem do odwłoku. Tam, chronione zarówno przez ootekę, jak brzuch matki, młode dopełniają swojego rozwoju. Młode wykluwają się w odwłoku matki, co daje wrażenie żywego porodu (taki fałszywy poród żywy znany jest jako jajożyworodność). I wreszcie są gatunki, takie jak Diploptera punctata, które naprawdę są żyworodne.
Duże, podobne do tarczy przedplecze (pronotum) chroni głowę i tylne nogi karaczana brazylijskiego (Blaberus giganteus) z Gujany. Ten gatunek jest jajożyworodny, co znaczy, że matka nosi jaja aż są gotowe do wyklucia się i nimfy są gotowe do rozpoczęcia niezależnego życia.
Zawsze fascynowały mnie te zwierzęta: prosta elegancja ich ciał, ich oddanie jako rodziców, ich dominacja w ekosystemie tropikalnym, ich prastare pochodzenie, wszystko to powodowało, że chciałem dowiedzieć się więcej. Ale jak na grupę tak bogatą w gatunki i tak licznie występującą w wielu ekosystemach lądowych, o karaczanach wiemy szokująco niewiele. Prawdopodobnie na całym świecie jest nie więcej jak 20-30 naukowców, którzy badają około 5 tysięcy gatunków, o których już wiemy (równa liczba nowych gatunków karaczanów prawdopodobnie nadal czeka na odkrycie). Równocześnie tysiące studentów i badaczy na całym świecie pracuje z ssakami, grupą o porównywalnej liczbie gatunków. Jak się okazuje, te dwie grupy mają wiele zdumiewających podobieństw w swoim zachowaniu reprodukcyjnym. Być może dałoby skusić się jakichś specjalistów od ssaków, by poszerzyli swoje horyzonty taksonomiczne i pomogli nam dowiedzieć się więcej o jednej z najbardziej intrygujących grup zwierząt, jakie kiedykolwiek chodziły po Ziemi? Entomologom naprawdę przydałoby się trochę pomocy. Karaczany drzewne (Cryptocercus) przeniosły swoje życie rodzinne na kolejny poziom i te owady żyją w małych, wielopokoleniowych społeczeństwach. Samice karmią potomstwo symbiotycznymi pierwotniakami, które są potrzebne owadom, by były w stanie trawić celulozę, ich główne źródło pożywienia. Od tego jest tylko mały krok ewolucyjny ku eusocjalności, jaką widzimy w linii karaczanów znanych jako termity.
Almost mammals 12 maja 2014 Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska Piotr (Peter) Naskręcki Entomolog, fotograf, popularyzator nauki. Ukończył studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat na University of Connecticut, pracuje w Museum of Comparative Zoology, Harvard University.
Piotr Naskręcki prowadzi znakomity blog naukowy The Smaller Majority. Jego zdjęcia owadów (i nie tylko owadów) fascynują i kuszą, żeby je sobie natychmiast ściągnąć. Nie należy tego jednak robić bez pozwolenia, gdyż zarówno zdjęcia, jak i teksty zastrzeżone są prawami autorskimi.
Znalezionych 1475 artykuły.
|
|
|
|
|
|
|
| Uprawy GM są dobre dla środowiska |
|
|
|
2014-07-08 |
| Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk |
|
|
|
2017-07-22 |
| Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa |
|
|
|
2019-06-13 |
| Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych |
|
|
|
2022-05-28 |
| Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej |
|
|
|
2019-02-05 |
| Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy |
|
|
|
2014-04-23 |
| Wojna domowa w ludzkim genomie |
|
|
|
2014-10-13 |
| Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm |
|
|
|
2022-08-03 |
| Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów |
|
|
|
2022-07-18 |
| Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi |
|
|
|
2015-11-07 |
| Carl Zimmer o gatunkach i ochronie |
|
|
|
2024-02-29 |
| Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi |
|
|
|
2016-05-15 |
| Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja |
|
|
|
2015-06-17 |
| Chemicznie zakamuflowana żaba |
|
|
|
2015-12-12 |
| Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka |
|
|
|
2016-02-02 |
| Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady? |
|
|
|
2015-12-22 |
| Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników |
|
|
|
2022-07-08 |
| Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki |
|
|
|
2018-08-14 |
| Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz |
|
|
|
2018-09-20 |
| Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny |
|
|
|
2018-01-29 |
| Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny |
|
|
|
2019-06-04 |
| Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm |
|
|
|
2018-04-06 |
| Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?” |
|
|
|
2019-11-01 |
| Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą |
|
|
|
2017-10-23 |
| Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku |
|
|
|
2017-12-29 |
| Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją |
|
|
|
2017-05-12 |
| Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder |
|
|
|
2019-08-30 |
| Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób? |
|
|
|
2017-03-24 |
| Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię |
|
|
|
2018-05-18 |
| Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi |
|
|
|
2018-09-10 |
| Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA? |
|
|
|
2017-07-24 |
| Szczepionka HPV działa. Koniec kropka |
|
|
|
2019-07-13 |
| Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna |
|
|
|
2017-06-01 |
| Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów |
|
|
|
2020-02-11 |
| Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji |
|
|
|
2018-08-09 |
| Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce |
|
|
|
2018-12-13 |
| Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria! |
|
|
|
2018-05-02 |
| Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia” |
|
|
|
2018-09-07 |
| Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych |
|
|
|
2017-08-21 |
| Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia? |
|
|
|
2018-04-26 |
| Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem? |
|
|
|
2018-05-12 |
| Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny” |
|
|
|
2018-06-09 |
| Homeopatia, wibracje i oszustwo |
|
|
|
2018-06-12 |
| Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu |
|
|
|
2017-03-13 |
| Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić |
|
|
|
2018-04-23 |
| Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo |
|
|
|
2018-02-14 |
| Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów! |
|
|
|
2017-04-28 |
| Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce |
|
|
|
2020-01-01 |
| Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie |
|
|
|
2019-05-08 |
| Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki |
|
|
|
2018-03-23 |
| Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę |
|
|
|
2018-04-11 |
| Dziennik z Mozambiku: Sybilla |
|
|
|
2014-03-01 |
| Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce |
|
|
|
2023-05-01 |
| Musi się potępić akademicki mobbing uczonego |
|
|
|
2018-12-14 |
| Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe” |
|
|
|
2018-05-11 |
| Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat |
|
|
|
2019-05-31 |
| Ostateczna klęska teorii ewolucji |
|
|
|
2016-02-15 |
| Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi |
|
|
|
2018-05-17 |
| Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów |
|
|
|
2022-04-30 |
| Wspólne pochodzenie sygnałów płodności |
|
Cobb |
|
2014-01-28 |
| Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami |
|
Dynesen |
|
2018-08-27 |
| Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III |
|
Lyon |
|
2017-07-28 |
| Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce |
|
Abugu |
|
2021-10-01 |
| Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów |
|
Abutu |
|
2023-08-14 |
| Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie |
|
Agaba |
|
2021-11-17 |
| Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji |
|
Agaba |
|
2021-12-02 |
| Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem |
|
Agaba |
|
2021-12-13 |
| Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy? |
|
Albert Cheng i Ian Kingsbury |
|
2021-04-05 |
| Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie |
|
Anomaly |
|
2018-02-09 |
| Skuteczny kontra patologiczny altruizm |
|
Anomaly |
|
2018-10-10 |
| Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu |
|
Arora |
|
2020-12-31 |
| Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie |
|
Baffour-Awuah |
|
2022-04-16 |
| Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację |
|
Bard |
|
2021-09-04 |
| Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha? |
|
Barnett |
|
2021-10-13 |
| Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych |
|
Ben Winegard |
|
2017-04-12 |
| Przeddarwinowscy “darwiniści” |
|
Berry |
|
2020-10-16 |
| Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem |
|
Bhogal |
|
2022-08-10 |
| Niebezpieczne życie antropologa |
|
Blackwell |
|
2019-10-12 |
| Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy |
|
Blum |
|
2018-08-07 |
| Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie |
|
Blum |
|
2019-11-15 |
| Fałszywa pokora nie uratuje planety |
|
Boudry |
|
2020-01-09 |
| Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści? |
|
Boudry |
|
2022-02-21 |
| Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim |
|
Boutwell |
|
2017-06-14 |
| Stagnacja socjologii i jej przyczyny |
|
Boutwell |
|
2017-03-21 |
| Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań |
|
Bretl |
|
2020-01-31 |
| Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi? |
|
Bruce Lyon |
|
2014-02-02 |
| Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci |
|
Cahill |
|
2019-04-05 |
| Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich |
|
Chesler |
|
2021-06-02 |
| Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji |
|
Chesler |
|
2021-06-24 |
| Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację? |
|
Christopher Bendana |
|
2017-11-03 |
| A polać wielką wodą… |
|
Cipiur |
|
2019-05-18 |
| Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski |
|
Clarfield |
|
2019-02-28 |
| Ewolucyjne korzyści udawania ofiary |
|
Clark |
|
2021-03-11 |
| Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować? |
|
Cobb |
|
2016-09-03 |
| Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg |
|
Cobb |
|
2016-02-24 |
| Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka |
|
Cobb |
|
2016-10-31 |
| Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma |
|
Cobb |
|
2015-01-08 |
| Z okazji urodzin Maxa Delbrücka |
|
Cobb |
|
2016-09-22 |
| Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej? |
|
Cobb |
|
2016-12-30 |
| Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta |
|
Cobb |
|
2019-03-04 |
|
| « Poprzednia strona Następna strona » |
| | |
