Prawda

Środa, 8 maja 2024 - 09:10

« Poprzedni Następny »


Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach


Jerry A. Coyne 2023-12-26


Conor Fridersdorf z „Atlantic” to powiew świeżości wśród liberalnych mediów. W rzeczywistości jest liberałem, ale nie „progresistą”, a w nowym artykule poniżej opisuje obserwacje jednego z matematyków na temat tego, jak DEI [Diversity, Equity, Inclusion – różnorodność, równość, włączenie] wkradła się do świata akademickiego, tworząc nie tylko jednorodność punktów widzenia, ale także autorytaryzm.

Podobnie jak moja koleżanka Anna Krylov, Alexander Barvinok rozpoczął studia w Rosji (on studiował matematykę, Anna chemię), a następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie na uniwersytecie w Michigan początkowo cieszył się swobodą akademicką, której brakowało mu w Rosji. Jednak w miarę jak czas mijał, Barvinok odkrył, że matematyczne środowisko akademickie zaczęło zmieniać się na podobieństwo radzieckiego stylu, z wymaganiami konformizmu i wierności nienaukowym, ale ideologicznym ideałom. To prawda, że nie zabijamy amerykańskich naukowców za przeciwstawienie się konwencjonalnej ideologii, ale podobieństwa między Rosją i USA dotyczące początków i rozwoju autorytaryzmu są uderzające. Historia Anny jest bardzo podobna. W tej chwili jesteśmy na „etapie DEI”, rewolucji kulturalnej, ale czy na tym się zakończy? Wątpię.


Przytoczę fragment artykułu Friedersdorfa, w którym słowa Barvinoka ujęte są w cudzysłów.

„Dorastałem w Związku Radzieckim, gdzie ludzie na co dzień musieli potwierdzać swoją wierność ideałom i przywódcom ucieleśniającym te ideały” – powiedział mi. „W miarę upływu lat obserwowałem niezwykłą łatwość, z jaką żarliwi komuniści zmieniali się najpierw w żarliwych prozachodnich liberałów, a potem w żarliwych nacjonalistów. To życiowe doświadczenie, a także zdrowy rozsądek utwierdzają mnie w przekonaniu, że tylko prawdziwi konformiści przodują w tej grze. Czy naprawdę chcemy, aby nasze wydziały matematyki były zaludnione przez konformistów?”


Barvinok twierdzi, że nie sprzeciwia się różnorodności. Jak mówi, każde wymuszone oświadczenie zmartwiłoby go równie mocno. „Nawet jeśli trzeba powiedzieć: ‘Głęboko wierzę, że woda z pewnością nas zmoczy, tak jak ogień z pewnością będzie parzył’” – napisał w liście o rezygnacji z pracy - „rutynowe potwierdzanie swoich przekonań jako warunek zarabiania na życie stanowi wymuszoną deklarację i demoralizuje  każdego, kto uczestniczy w takim przedstawieniu”.

To właśnie ta wymuszona mowa, która, jak wszyscy wiemy, musi być zgodna z antyrasistowską doktryną Ibrama X. Kendiego, czyni, że oświadczenia DEI są obraźliwe i wrogie. Jeśli odstąpisz od przyjętej narracji, twoje podanie o pracę może nawet nie zostać rozpatrzone i możesz nie otrzymać awansu. Nie ma to charakteru włączającego ani nie promuje różnorodności, ponieważ prowadzi do tego, że wszyscy mają – lub przynajmniej głoszą – takie same poglądy na temat różnorodności. Ci, którzy nie są „włączeni”, trzymają język za zębami. I czy matematycy naprawdę muszą w ogóle zajmować się takimi zagadnieniami? Nie słyszałem dobrego argumentu w tej sprawie. Dopóki profesorowie i uniwersytety nie będą dyskryminować ze względu na rasę, płeć lub inną niezmienną cechę i zamiast tego skoncentrują się na osiągnięciach akademickich i nauce, wszystko będzie dobrze.


Barvinok ukończył studia w Petersburgu z wyróżnieniem, ale nie mógł znaleźć dobrej pracy, ponieważ był Żydem. (Tak, w Rosji był i nadal jest pełno antysemityzmu.) Po dojściu Gorbaczowa do władzy i rozluźnieniu sytuacji, uzyskał staż podoktorski w Sztokholmie, a następnie w 1994 r. przeniósł się do Cornell, a ostatecznie do Michigan, gdzie został zatrudniony na stałe jako profesor matematyki.


Ideologiczna zgnilizna w matematyce (i, jak sądzę, innych naukach) rozpoczęła się wkrótce potem i przebiegała, jak twierdzi Barvinok, w trzech etapach.


ETAP 1: National Science Foundation (NSF) wprowadza wobec naukowców wymóg „szerszego wpływu”.

Kiedy po raz pierwszy zaniepokoił się środowiskiem politycznym na amerykańskich uniwersytetach? Patrząc wstecz, przypomina sobie stały wzrost trzech ogólnych trendów, które zaczął zauważać na początku XXI wieku. „Początkowo jako amerykański profesor miałeś dobrą opinię, jeśli dobrze uczyłeś, przeprowadzałeś rozsądne badania i byłeś dobrym kolegą, co przejawiało się twoją gotowością do pracy w komisjach” – wspomina. „Pierwszą tendencją, którą zauważyłem, było to, że coraz częstsze oczekiwanie, że ‘dobry obywatel’ przyczyni się, że tak powiem, do poprawy sytuacji całej ludzkości”.


W szczególności, że National Science Foundation wprowadziła od 1997 r. wymóg opisywania „szerszego wpływu” propozycji badawczych oraz tego, jak zmieniło to doświadczenie uczestnictwa w roli eksperta w panelach, których zadaniem była ocena wniosków o granty. W kilku przypadkach kandydaci, których znał jako „znakomitych matematyków” i „całkiem przyzwoitych ludzi”, opisywali swoje cele badawcze z uwagą, wiedzą i entuzjazmem, podczas gdy w obowiązkowej części „szerszy wpływ”, nie mieli „nic lepszego do powiedzenia” poza tym, że planują pisać prace wspólnie z kobietami i nadzorować studentki”, co oburzyło niektórych członków panelu.


„Oczywiście rozumiałem oburzenie, ale dla mnie było to oznaką, że ten, być może skonstruowany w dobrych intencjach, wymóg był w rzeczywistości nierozsądny, ponieważ popychał skądinąd przyzwoitych ludzi do głupich, a czasem wstrętnych zachowań. Okazało się również, że polityka uniwersytetów i uczelni dotycząca zatrudniania, a także w pewnym stopniu awansów i podwyżek merytorycznych była w coraz większym stopniu motywowana chęcią wprowadzenia pozytywnych zmian społecznych w formie wkładu w DEI”.

ETAP 2: Administracja uczelni rośnie wraz z nowymi pracownikami zaangażowanymi w DEI

Drugim trendem, który Barvinok zaczął zauważać na przestrzeni lat, był wzrost liczby administratorów uczelni i rosnąca jednolitość komunikatów wydawanych przez administratorów w różnych instytucjach. Obecnie biurokracja DEI na Uniwersytecie Michigan jest ogromna: Według „Chronicle of Higher Education”:  „Struktura DEI stanu Michigan, posiadająca początkowe finansowanie w wysokości 85 milionów dolarów i zatrudniająca ponad 100 pracowników, którzy przynajmniej w niepełnym wymiarze godzin angażują się w działania na rzecz różnorodności, jest powszechnie uważana za jedno z najbardziej ambitnych i najlepiej finansowanych biur w kraju”. Wiele stron w witrynie Uniwersytetu Michigan podkreśla wysiłki mające na celu zaszczepianie wykładowcom wartości DEI przy zatrudnianiu, badaniach i w innych dziedzinach.      

Podkreślę, że jestem na Uniwersytecie w Chicago od 1986 roku i choć DEI rozrosło się i jest bardziej widoczne, to nie jest tak zauważalne i tak uciążliwe jak w Michigan, gdzie jest znacznie liczniejsza biurokracja DEI.

ETAP 3: DEI zaczyna dominować i opanowywać całą stronę akademicką

Trzeci trend, który zauważył, to zmieniający się charakter debaty. Coraz częściej ktoś twierdził, że dany argument szkodzi określonej grupie demograficznej, często nie precyzując w jaki sposób. Jak wspomina: „To właśnie na etapie ‘szkodzenia’ ludzie zaczęli bać się wyrażać swoje zdanie”.

To tutaj różnorodność opinii zaczęła się zmniejszać, a ci, którzy nie czuli się „włączeni”, stali się zbyt zastraszeni, by przeciwstawić się temu trendowi.


Barvinok uważa, że wszystkie te etapy są powiązane i być może stanowią „organiczny postęp”:

Według Barvinoka trzy opisywane przez niego trendy – instytucjonalny wymóg czynienia dobra publicznego, rozwój biurokracji akademickiej i oskarżenia o wyrządzanie krzywdy w celu uciszenia przeciwników – są ze sobą powiązane. „Im więcej celów społecznych chce się osiągnąć i im są one bardziej ambitne, tym więcej potrzeba administratorów, którzy z kolei mogą wysunąć nowe cele społeczne lub uczynić ambitniejszymi już istniejące” – wyjaśnił. „Jeśli jesteś przekonany, że to, co robisz, służy dobru publicznemu, to najwyraźniej twój oponent wyrządza szkodę”. Co więcej, jeśli czyjeś działania nie spowodują postępu (jak to widzą samozwańczy reformatorzy) szybko i sprawnie lub przynoszą odwrotny skutek, istnieje tendencja do „szukania we własnych szeregach wrogów, którzy, być może nieświadomie, utrudniają ten wysiłek”.

Jako przykład tego, jak daleko zaszła zaraza Barvinok używa przypadku profesorki matematyki na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, Abigail Thompson, którą demonizowano po prostu za opublikowanie artykułu w „Notices of the American Mathematical Society”, która jest życzliwa wobec DEI, ale sprzeciwiała się obowiązkowym dla wszystkich pracowników oświadczeniom o popieraniu DEI. To wywołało burzę. Dla Barvinoka był to przełomowy moment, w którym zdał sobie sprawę, że podobnie jak w Rosji samo wyrażenie heterodoksyjnej idei może wpędzić w kłopoty.


Ale zgnilizna wciąż się rozprzestrzeniała. Oto, co wydarzyło się po śmierci George’a Floyda, kiedy ideologia akademicka stała się całkowicie autorytarna:

26 czerwca 2020 roku, około miesiąc po zabiciu George'a Floyda przez funkcjonariusza policji w Minneapolis, do jego skrzynki odbiorczej przyszedł e-mail zaadresowany do wydziału matematyki. Przewodniczący wydziału powiedział w nim, że komisja wydziału matematyki, która koncentruje się na „klimacie” wydziału, po weryfikacji komitetu wykonawczego wydziału, napisała oświadczenie w sprawie reakcji wydziału na rasizm.

Oświadczenie zawierało następujące zdania:

Rozumiemy i uznajemy, że systemowy rasizm przenika wszystkie aspekty naszego społeczeństwa. Uznajemy, że systemowy rasizm przenika kulturę naszej instytucji i wydziału. Z tego powodu jest nam niezmiernie przykro; wiemy, że mamy nad czym pracować.


Barvinok raz jeszcze pomyślał o społeczeństwie, które opuścił jako młody człowiek.


„W mojej pamięci, od Breżniewa do niedawnych czasów Putina, hasło ‘Mamy pracę do wykonania’ stanowiło jednoznaczny wskaźnik, że żadna praca nie zostanie wykonana, ponieważ ci, którzy pracują, nie mają apetytu na slogany” – powiedział mi.  „Niemniej, żeby zebrać myśli, postanowiłem zająć się czymś sam i poszedłem umyć taras mojego domu”. Kiedy wrócił, w jego skrzynce odbiorczej znajdował się e-mail do całego wydziału matematyki od kolegi profesora. Napisał on, że w e-mailu wydziału matematyki „zasadniczo stwierdzono, że większość moich kolegów to rasiści, co jest fałszywym oskarżeniem i odmawiam przyłączenia się do niego”.


Następnie Barvinok odpowiedział sam. „Napisałem kilka e-maili, w których informowałem, że nie jest zadaniem wydziału składanie oświadczeń politycznych (religijnych, artystycznych czy gastronomicznych) w imieniu swoich członków i zasugerowałem, aby ci, którzy popierają to oświadczenie, po prostu je podpisali. Stało się wtedy jasne, że ludzie boją się wyrażać swoje zdanie, jeśli nie jest ono zgodne z dominującą narracją. Osób, które publicznie wyraziły swoją dezaprobatę dla oświadczenia, było o wiele mniej niż tych, które zrobiły to prywatnie”.

Oświadczenie o wierności z Michigan jest bardzo podobne do oświadczenia Szkoły Laboratoryjnej Wydziału Nauki Uniwersytetu w Chicago które opisałem wczoraj, co stanowi prawdopodobne naruszenie zasada neutralności instytucjonalnej naszego Uniwersytetu. Jest to szkodliwe z powodów, które Barvinok podaje powyżej. Czy stajemy się podobni do Rosji?


Czytaj i płacz (Szkoło Laboratoryjna, proszę wyrzuć to stwierdzenie!) Podkreślenia pochodzą od jednego z rodziców.


Uznajemy, że, historycznie rzecz biorąc, dziedzina badań naukowych i edukacji była zdominowania przez białych mężczyzn i przez zarówno działanie, jak i zaniechanie działania ta dyscyplina utrwalała systemowy rasizm i tworzyła wykluczenie i wykorzystywanie innych ludzi dających wkład. Zatem jako wydział poświęcamy się zmianie tej niedającej się usprawiedliwić przeszłości przez dostarczanie poglądu na naukę, który szanuje naukową pracę, jaką historia zbyt często ignorowała, włącznie ze znaczącym wkładem Czarnych, Rdzennych i Ludzi Kolorowych (BIPoC), kobiet oraz tych, którzy identyfikują się jako część społeczności LGBTQ+
Uznajemy, że, historycznie rzecz biorąc, dziedzina badań naukowych i edukacji była zdominowania przez białych mężczyzn i przez zarówno działanie, jak i zaniechanie działania ta dyscyplina utrwalała systemowy rasizm i tworzyła wykluczenie i wykorzystywanie innych ludzi dających wkład. Zatem jako wydział poświęcamy się zmianie tej niedającej się usprawiedliwić przeszłości przez dostarczanie poglądu na naukę, który szanuje naukową pracę, jaką historia zbyt często ignorowała, włącznie ze znaczącym wkładem Czarnych, Rdzennych i Ludzi Kolorowych (BIPoC), kobiet oraz tych, którzy identyfikują się jako część społeczności LGBTQ+

Nie różni się to zbytnio od oświadczenia z Michigan, prawda?


Rezultatem jest, jak można się spodziewać, zmniejszenie różnorodności wyrażanych punktów widzenia i „niewłączenie” tych, którzy nie akceptują przysięgi lojalności. Friedersdorf wzywa tych, którzy mają inne zdanie, do zabrania głosu:

Badanie przeprowadzone przez Foundation for Individual Rights and Expression wśród 1500 wykładowców w USA wykazało, że połowa respondentów uważa takie oświadczenia za „ ideologiczny papierek lakmusowy, który narusza wolność akademicką”. Jeśli analiza Barvinoka jest poprawna, kohorta ta mogłaby wypowiadać się przeciwko stwierdzeniom DEI bez znaczącego ryzyka dla swojej kariery, gdyby tylko skoordynowała działania i zrobiła to licznie.


Z drugiej strony, im dłużej obecny system będzie obowiązywać, tym trudniej będzie go zreformować – jeśli kryteria zatrudniania będą faworyzowały daną ideologię, a nie tych, którzy się z nią nie zgadzają, z biegiem czasu dominować będzie frakcja czerpiąca korzyści z uprzedzeń instytucji. Jak ujął to Barvinok w swoim liście do Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego: „Przewiduję argument, że ATM nie ‘zajmuje się polityką’. Ale jest to ten rodzaj ,polityki’, który, parafrazując Perykles, zajmuje się tobą, niezależnie od tego, czy ci się to podoba, czy nie, dlatego bierność jest tak samo polityczna jak działanie”.


Dla dysydentów najlepszy czas na zabranie głosu jest teraz.

Więc zabieram głos!

Aha, i jeszcze pouczający tweet o University of Michigan. Spójrzcie na te płace!

 

Lik do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/12/15/conor-friedersdorf-and-alexander-barvinok-on-ideological-coercion-in-american-colleges/

Why Evolution Is True, 15 grudnia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis") książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1477 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk