Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 11:11

« Poprzedni Następny »


“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków


Jerry A. Coyne 2018-03-16

Nevermore!
Nevermore!

Nie mniej niż dziesięcioro czytelników zwróciło mi uwagę na nowy artykuł w „Nature Communications”  Anny M. Kearns i in. (odnośnik na dole, pdf tutaj), pokazujący podobno “odwrócenie specjacji” u kruków. Artykuł zyskał wiele publicznej uwagi, bo autorzy twierdzą, że pokazują jak dwa różne gatunki kruków zlały się ponownie w jeden gatunek. To zaś podekscytowało ludzi, ponieważ a.) nie sądzą, by to zdarzyło się kiedykolwiek wcześniej; i  b.) pokazuje to, że specjacja nie jest prostym, rozgałęziającym się drzewem, jakie przedstawił Darwin i że niektóre gałęzie mogą zrosnąć się z powrotem w jedną, nową gałąź.

Ale, jak piszą autorzy, widzieliśmy już wcześniej fuzje gatunków. Często jest to związane z antropogenicznymi zmianami habitatu, takimi jak zmiana klimatu, lokalnej ekologii, lub introdukcji drapieżników (patrz streszczenie artykułu tutaj). Możemy to obecnie zobaczyć z niedźwiedziem polarnym i niedźwiedziem grizli. Izolowane poprzednio przez ekologiczne preferencje i adaptację (oparta na genach „reprodukcyjna bariera izolacyjna”) ich ekologiczne rozdzielenie może zniknąć wraz ze zmianą klimatu. Kiedy niedźwiedź grizli przesunie się na północ wraz z ociepleniem klimatu, wejdzie na terytorium niedźwiedzia polarnego i te dwa gatunki mogą tworzyć hybrydy i robiły to wielokrotnie w naturze. Jeśli hybrydy są płodne (nie mogę znaleźć danych na ten temat), te dwa gatunki mogą zlać się w jeden.


Są jednak inne przypadki fuzji gatunków, za które ludzie nie są odpowiedzialni. W końcu zmiany ekologiczne, zmiana klimatu i introdukcja drapieżników mogą zdarzyć się bez interwencji ludzi. Problem ze znalezieniem hybrydowych gatunków w naturze polega na tym, że niełatwo wykryć, iż są wynikiem hybrydyzacji, jeśli oba gatunki rodzicielskie wymarły. (Hybrydową naturę gatunku wykrywa się zazwyczaj po tym, że są genetyczną mozaiką rodzicielskich gatunków, a jeśli rodziców nie ma, to trudno to zaobserwować.) Mamy jednak wiele przykładów „hybrydowych gatunków”, które nie zastąpiły gatunków rodzicielskich, włącznie z wieloma allopoliploidalnymi roślinami, jak również diploidalnymi hybrydowymi gatunkami motyli i słoneczników. Ponadto gatunki wymieniają geny częściej niż myśleliśmy dawniej i ten „horyzontalny transfer genów” może zabałaganić filogenetyki.  


Nic z tego jednak nie obala uogólnienia, że gatunki niemal zawsze powstają z geograficznie izolowanych populacji, które różnicują się genetycznie do punktu, kiedy już nie mogą wymieniać genów, bo wyewoluowały bariery do wymiany genów takie jak bezpłodność hybryd, ekologiczne preferencje i adaptacje, wybieranie partnerów i tak dalej. Poza roślinami hybrydowa specjacja jest rzadkim wyjątkiem, nie zaś regułą, i „rozgałęziające się drzewo” życia Darwina, naszkicowane w jego notatniku, nadal jest dobrym opisem życia:



Co więc znaleźli Kearns i in.? Odkryli, że dwie stare linie rodowe kruków zwyczajnych (Corvus corax), jeden szeroko rozprzestrzeniony (“holarktyczny”) i jeden z zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej (“kalifornijski”), rozeszły się, prawdopodobnie po geograficznej izolacji, około 1,5 miliona lat temu, ale potem nie stały się istniejącymi gatunkami, ponieważ zaczęły wymieniać geny – wielokrotnie. (Geograficzna izolacja mogła wynikać z izolowania wspólnego przodka w ostojach w okresach zlodowacenia.) Teraz więc w zachodnich USA i w Meksyku znajduje się kruki, które wyglądają tak samo, jak inne kruki na całym świecie, ale mają geny pradawnej linii rodowej, która musiała oddzielić się od „holoarktycznych” kruków bardzo dawno temu. Można to wykryć, ponieważ na tym terenie znajdują się ptaki, które mają dwie kopie genów, które rozeszły się w pradawnych czasach – są znacznie odleglejsze od siebie niż normalna zmienność w ramach holarktycznych kruków.


Obecnie postaci holarktyczna i kalifornijska nie są różnymi gatunkami, ponieważ hybrydyzują z łatwością na zachodzie Ameryki Północnej i nie ma dwóch różnych „typów”. Można zobaczyć je na poniższej mapie: holarktyczne są liliowe, kalifornijskie są pomarańczowe, a hybrydy – mając geny obu – są w paski fioletowo pomarańczowe (nie znajduje się samych pomarańczowych; ich geny po prostu zlały się z genami holarktycznych kruków).


Sytuacja jest skomplikowana, ponieważ jest tam jeszcze jeden gatunek kruka, który jest „sympatryczny” (żyje na tym samym obszarze, co) zarówno holarktyczne, jak kalifornijskie kruki, ale pozostaje odrębny: kruk meksykański, zamieszkujący czarne obszary poniżej. Jest uważany za inny gatunek (Corvus cryptoleucus), ponieważ nie ma dowodów, że hybrydyzuje z jakąkolwiek inną grupą; wydaje się w pełni izolowany reprodukcyjnie od pozostałych kruków.  


Dystrybucja tych dwóch linii rodowych (i dwóch gatunków: zwyczajnego i meksykańskiego) z artykułu:


(From paper): (From paper): Reticulate speciation history of North American ravens. a Geographic range of distinct mtDNA lineages within Common and Chihuahuan Ravens based on previous mtDNA studies and range records.
(From paper): (From paper): Reticulate speciation history of North American ravens. a Geographic range of distinct mtDNA lineages within Common and Chihuahuan Ravens based on previous mtDNA studies and range records.

Sekwencjonując DNA autorzy odkryli, że kruk meksykański jest bliżej spokrewniony z linią kalifornijską kruka zwyczajnego niż z linią holarktyczną i najwyraźniej oderwał się od kalifornijskiej później niż rozejście się linii meksykańskiej i holarktycznej. Gałąź meksykańska oderwała się od linii kalifornijskiej między 0,6 a 1,5 miliona lat temu.  


To, co mamy, pokazane jest na diagramie poniżej: nierozgałęziające się drzewo rodzinne. Odzwierciedla ono prastare rozejście się linii, które dało holarktyczną gałąź kruka zwyczajnego z jednej strony i kruka meksykańskiego + kalifornijska linię z drugiej. Ta gałąź rozdzieliła się później znowu, dając gatunek kruka meksykańskiego i linię rodową kruka zwyczajnego, która zlała się z powrotem z linia holarktyczną. To powinno być jasne na diagramie:


(From paper): b Hypothesis of speciation reversal where the Common Raven is formed from the fusion of non-sister California (orange) and Holarctic (purple) lineages following secondary contact, while Chihuahuan Ravens (black) remained reproductively isolated despite sympatry with the Common Raven. Dashed lines in b show the mtDNA gene tree topology from this and previous studies. Solid grey background in b traces the changing taxonomic boundaries as the Holarctic lineage first split from the ancestor of the California and Chihuahuan lineages, and then the California and Holarctic lineages fused into a single admixed lineage
(From paper): b Hypothesis of speciation reversal where the Common Raven is formed from the fusion of non-sister California (orange) and Holarctic (purple) lineages following secondary contact, while Chihuahuan Ravens (black) remained reproductively isolated despite sympatry with the Common Raven. Dashed lines in b show the mtDNA gene tree topology from this and previous studies. Solid grey background in b traces the changing taxonomic boundaries as the Holarctic lineage first split from the ancestor of the California and Chihuahuan lineages, and then the California and Holarctic lineages fused into a single admixed lineage

Rezultat: Wielkim pytaniem i powodem, dla którego ten artykuł zyskał tak wiele uwagi, jest to, że pokazał „odwrócenie specjacji”. To jest, autorzy zakładają, że linia kalifornijska była kiedyś gatunkiem kruków odrębnym od holarktycznych kruków zwyczajnych, ale zlała się z nim później. W jakiś sposób bariery reprodukcyjne (genetyczne), które trzymały je osobno, stały się nieskuteczne.


Oczywiście zakłada to, że kiedyś istniały bariery reprodukcyjne między liniami kalifornijską i holarktyczną. Ale nie mamy na to żadnych dowodów! Fakt, że tak łatwo zlały się, przemawia przeciwko znaczącym barierom reprodukcyjnym, choć mogły istnieć jakieś bariery ekologiczne. Autorzy po prostu zakładają, że ponieważ kruki meksykańskie stały się gatunkiem w krótszym czasie niż rozejście się holarktycznych-kalifornijskich, to rozejście się musi TAKŻE dotyczyć pełnej specjacji.


Czas rozejścia się jednak mówi nam bardzo mało o specjacji. Kluczowe jest to, czy linia rodowa ewoluuje bariery reprodukcyjne jedna od drugiej, nie zaś jak długo były rozdzielone. A te bariery reprodukcyjne są prawdopodobnie produktem ubocznym doboru, który może być silny lub słaby. Dlatego, kiedy ocenia się, czy dwie populacje są biologicznymi gatunkami, ewolucjoniści wolą używać wskaźników izolacji reprodukcyjnej (obserwacje braku kojarzenia się, żadnych dowodów domieszki genetycznej) niż czasu rozejścia się. Być może linie holarktyczna i kalifornijska po prostu nie rozeszły się genetycznie w wystarczającym stopniu, by dać jako produkt uboczny bariery reprodukcyjne. To stało się z Homo sapiens: nasze geograficznie izolowane populacje w Polinezji, Australii i Nowym Świecie nie były rozdzielone wystarczająco długo od reszty gatunku, by stać się nowym gatunkiem ludzi. Teraz, kiedy mamy transport i migracje, jesteśmy w trakcie procesu powolnego zlewania się w jedną dużą pulę genową, która może nigdy nie być w pełni zmieszana, ale będzie zmieszana w wystarczającym stopniu, byśmy mogli krzyżować się z ludźmi z każdego innego miejsca.


Autorzy widzą ten problem, ale – być może autorzy zafascynowani koncepcją „odwrócenia specjacji” (w odróżnieniu od mniej fascynującego „odwrócenia linii rodowej”), przedstawiają wadliwy „argument czasu” na rzecz specjacji (moje podkreślenia):

Tak więc nie jest całkowicie oczywiste, czy powinniśmy nazywać tę sytuację z krukami “odwróceniem specjacji”, czy uważać to za wypadek “fuzji starodawnych linii rodowych”. Kontrastuje to z większością innych przykładów odwrócenia specjacji, gdzie istnieją mocne dowody na siłę i naturę izolacji reprodukcyjnej przed odwróceniem specjacji mimo bardzo płytkiego rozejścia się między liniami rodowymi (np. cierniki). Dwie linie dowodowe sugerują, że linie kalifornijska i holoarktyczna mogły być izolowane reprodukcyjnie przed ponownym kontaktem i zlaniem się linii. Pierwsza, czas rozejścia się linii holoarktycznej i przodków linii kalifornijskiej i meksykańskiej między 0,9 a 2 miliony lat temu zbliża się do granicy, przy której większość taksonów ptaków (szczególnie tych z północnej półkuli) wyewoluowało izolację reprodukcyjną (~2 miliony lat). Druga, cechy historii życia, jak również mtDNA, intron, SNP i analiza ENM popierają [tezę o] izolacji reprodukcyjnej między krukami meksykańskimi a krukami zwyczajnymi mimo bliższego w czasie rozejścia się między krukami meksykańskimi a linią kalifornijską 0,6-1,5 miliona lat temu. Pokazuje to, że kruki mogą rozwinąć izolację reprodukcyjną i zachowywać mocne granice gatunkowe po późniejszym rozejściu się niż ta między liniami kalifornijską i holarktyczną. Twierdzimy, że nasze dane stanowią najsilniejsze możliwe poparcie dla wniosku o odwróceniu specjacji w sytuacji, kiedy nie można zmierzyć starodawnej izolacji reprodukcyjnej przed fuzją.

Nie przekonuje mnie żadna z tych linii dowodowych, że linie holarktyczna i kalifornijska były odrębnymi gatunkami. Czas specjacji może wahać się między taksonami i jeśli dobór jest słaby, linie mogą nie dochodzić do pełnych gatunków przez bardzo długi czas. Powoływanie się na dane o innych gatunkach nie rozstrzyga kwestii w tym konkretnym przypadku. Druga linia dowodów nie jest właściwie niezależna: autorzy mówią po prostu, że ponieważ krukowi meksykańskiemu specjacja zabrała mniej czasu niż rozejście się między liniami holarktyczną i kalifornijską, te dwie linie muszą także być gatunkami. To nie jest przekonujące. „Czas specjacji” bardzo się różni, nawet wewnątrz grupy, bo zależy od różnych czynników, które obejmują siłę doboru, stopień geograficznej izolacji i tak dalej.


Tutaj widzimy więc zlanie się linii, a nie zlanie się gatunków. Autorzy piszą o tym problemie (wytłuszczony tekst powyżej), ale próbują usunąć problem. Szkoda, że dziennikarze piszący o tym wiedzą tak mało o specjacji.

h/t: Michael, Jószef, Tom

___________

Kearns, A. M., M. Restani, I. Szabo, A. Schrøder-Nielsen, J. A. Kim, H. M. Richardson, J. M. Marzluff, R. C. Fleischer, A. Johnsen, and K. E. Omland. 2018. Genomic evidence of speciation reversal in ravens. Nature Communications 9:906.


”Reverse speciation” (fusion of species) in ravens

Why Evolution Is True, 7 marca 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne


Profesor (emeritus) na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk