Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 06:23

« Poprzedni Następny »


Krew, znój, łzy i pot


Athayde Tonhasca Júnior 2023-01-19

Złapane w wir: podczas wojny w Paragwaju konie umierały z powodu ran, głodu, wyczerpania, zimna i motyli. Grafika autorstwa Pedro Américo (1843-1905), Wikimedia Commons:
Złapane w wir: podczas wojny w Paragwaju konie umierały z powodu ran, głodu, wyczerpania, zimna i motyli. Grafika autorstwa Pedro Américo (1843-1905), Wikimedia Commons:

Wojna w Paragwaju (1864-1870), prowadzona przez Paragwaj przeciwko Argentynie, Brazylii i Urugwajowi, zajmuje szczególne miejsce w historii okrucieństwa, rzezi i dewastacji. Wśród wielu okropności, których świadkami byli kombatanci i obserwatorzy, epizod opisany przez porucznika Alfredo d'Escragnolle Taunay jest szczególnie dziwny i makabryczny:

„Inna plaga prześladowała je [konie, muły i osły] bezlitośnie, a ta jedna plaga miała katastrofalne skutki. Pochodziła od niezwykle pięknych motyli, tak zwanych 88, ponieważ wydaje się, że mają ten numer wypisany na zewnątrz swoich cętkowanych skrzydeł z kapryśnymi czarno-białymi rysunkami. Jednak nie sposób sobie wyobrazić działań tych łagodnych Lepidoptera, z pozoru całkiem niewinnych, ale w rzeczywistości niezwykle zgubnych, w całej tej części Paragwaju. Tłoczyły się razem w kącikach oczu i nozdrzach zwierząt, szukając wilgoci i wkrótce powodując takie podrażnienie w miejscach, w których uparcie lądowały, i nie trwało długo, aby wytworzyć obfite wydzielanie, początkowo śluzu a wkrótce potem obfitej ropy! Zgroza! Co za rozpacz naszych nieszczęsnych wierzchowców walczących w obronie przed ogromnymi, biczującymi legionami maleńkich wrogów, coraz liczniejszych i zaciekłych! Co za ciągłe i męczące lawirowanie! Nie mogąc się paść, wychudły na naszych oczach i wkrótce były całkowicie ślepe! Na ziemi, otoczony przez tysiące napastników, każdy oczodół stał się ohydnym i odrażającym źródłem ropiejących rzek, które jeszcze bardziej przyciągały te straszne motyle. Z pewnością stracilibyśmy wszystkie nasze zwierzęta juczne i wierzchowce, gdybyśmy nie podjęli odpowiednich środków, nie wyposażając ich w opaskę ze słomy kukurydzianej pociętej na cienkie nici, która służyła jako tarcza dla oczu, nie zasłaniając im widoku”.  (Taunaya, 1874.Recordações de guerra e de viagem).

Ten motyl godny powieści Stephena Kinga to motyl osiemdziesiąt osiem (Diaethria candrena), który występuje od wschodniego Paragwaju po południowo-zachodnią Brazylię, północną Argentynę i Urugwaj. Dorosłe osobniki są często widywane w sadach, ponieważ żywią się gnijącymi owocami. Koncentrują się również na brzegach stawów i kałuż, w miejscach pokrytych popiołem po pożarach oraz na gołej glebie przesiąkniętej moczem zwierząt gospodarskich. To gromadzenie się było znane plemionom mówiącym językiem tupi-guarani jako panapaná, „banda motyli”. Dla ludzi angielskojęzycznych te motyle są „mud-puddling” [taplające się w błocie lub błotniste].


Motyl osiemdziesiąt osiem (błotnisty): widok od strony brzusznej i grzbietowej odpowiednio © Fernanda Hisi i Geoff Gallice. Wikimedia Commons:



Motyle podobno (dane są skąpe) gromadzą sole, zwłaszcza sód. Ten pierwiastek chemiczny jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych w skorupie ziemskiej, ale występuje w niewielkich ilościach w roślinach, ponieważ nie potrzebują go dużo. To problem dla roślinożerców, którzy potrzebują sodu w stężeniu od 100 do 1000 razy wyższym niż to, co otrzymują w pożywieniu. Roślinożercy polegają na swoim metabolizmie, aby gromadzić sód, a także na wszelkich alternatywnych źródłach, takich jak lizawki mineralne, które są naturalnymi złożami soli i innych minerałów: znajdują się w miejscach takich jak odsłonięte, błotniste obszary bogate w glinę i materię organiczną. Wystarczą też odchody i padlina.


Stado gaurów indyjskich (Bos gaurus) w lizawce solnej i motyle błotniste poniżej © Amog i Vinayaraj. Wikimedia Commons:



Większość motyli błotnistych to samce, więc naukowcy zasugerowali (znowu brakuje danych), że za tym zachowaniem stoją prezenty ślubne. Sód zebrany przez samce jest przekazywany samicom podczas kopulacji, a następnie potomstwu, pomagając im radzić sobie z dietą ubogą w sód. Ale ponieważ samice niektórych gatunków również taplają się w błocie, musi być w tej historii coś więcej.


Motyle i inne owady odwiedzają lizawki mineralne, aby pobrać sód, ale te osady mogą nie wystarczyć na ich potrzeby. Wydzielina ciała niektórych zwierząt – pot – jest atrakcyjną alternatywą dla zuchwałego owada, który jest gotów zaryzykować zmiażdżenie przez rozgniewanego żywiciela w zamian za szczyptę soli. Kilka gatunków z drugiej co do wielkości rodziny pszczół, Halictidae, jest znanych jako pszczoły potowe, ponieważ używają spoconych ludzi jako lizawek solnych. Te pszczoły są nieszkodliwe, ale mogą być dość irytujące z powodu ciągłego unoszenia się i łaskotania.


Oprócz potu łzy są doskonałym źródłem soli, co entuzjastycznie wykorzystywały motyle osiemdziesiąt osiem w Paragwaju — ku nieszczęściu biednych koni i ich opiekunów. A zaskakująco duża liczba motyli, pszczół, much i innych owadów pije łzy. Oprócz koni, owady te pobierają słony napój z oczu bydła, owiec, świń, bawołów wodnych, antylop i słoni; nadają się też ptakikrokodyle i żółwie. W Birmie, Indiach, Sri Lance i Tajlandii (i prawdopodobnie także w innych krajach) ludzie są mimowolnymi dawcami łez dla co najmniej sześciu gatunków ciem. Oprócz czynnika obrzydzenia należy unikać owadów szukających łez ze względu na ryzyko przeniesienia chorób oczu, takich jak wirus jaglicy i zapalenie spojówek u ludzi ( Bänziger & Büttiker, 1969 ).


Ćma Lobocraspis griseifusa wysysająca łzy © Bänziger & Büttiker, 1969:



Ponieważ lachryfagia – od łacińskiego lacrima (łza) i greckiego phagos (jedzenie, karmienie) – jest dość powszechna, Bänziger i in., 1992 zasugerowali, że chodzi o coś więcej niż tylko przyjmowanie sodu. Owady mogą szukać aminokwasów i białek, które występują we łzach w dość wysokich stężeniach. Naukowcy zauważyli, że pijące łzy pszczoły rzadko odwiedzają kwiaty lub przenoszą pyłek, co sugeruje, że mogą otrzymywać całość lub większość białka potrzebnego do wychowania młodych z łez.


Niestety, pot i łzy mogą nie zaspokajać zapotrzebowania niektórych owadów na minerały/białka.


Wiele ciem i motyli żywi się pozakwiatowym nektarem, sokiem lub rozkładającymi się owocami, podobnie jak motyle osiemdziesiąt osiem. Ale niektóre ćmy z podrodziny Calpinae (rodzina Erebidae) nie muszą siedzieć i czekać, aż owoc się otworzy: używają swojej grubej trąbki, która jest uzbrojona w haczyki i zadziory, do przebicia skórki owocu, aby się pożywić jego miąższem i sokiem. Niektóre gatunki z rodzaju Calyptra w Azji Południowo-Wschodniej znalazły inne zastosowanie dla swojej twardej trąbki: żywią się płynami wydzielanymi przez skaleczenia, rany, zadrapania, strupy i inne otwarte rany zwierząt.


Dystalny odcinek trąbki Gonodonta bidens, ćmy przekłuwającej owoce. Lgl to legulae (zdzierające kolce), a th to są haczyki do rozrywania © Zenker i in., 2010. Journal of Insect Science 11:42 Insectscience.org .



Od zbadania otwartej rany na skórze żywiciela do przekłucia jej w celu uzyskania dostępu do najbogatszego ze wszystkich płynów ustrojowych – krwi, wystarczy mały krok. Niektóre gatunki Calyptra rozwinęły zdolność nakłuwania skóry bydła, świń, mułów, jeleni, antylop, bawołów wodnych, słoni i nosorożców. Jeśli te ćmy mogą przebić skórę nosorożca, nie miałyby trudności z bezwłosym, cienkoskórym naczelnym: wiadomo, że co najmniej pięć ciem Calyptra żywi się ludźmi. Jak można się spodziewać, są one znane jako ćmy wampiry.


Jeśli chcesz umieścić ćmy krwiopijców na liście dziwacznych stworzeń z odległych krajów tropikalnych, pomyśl jeszcze raz. Ćma-wampir Calyptra thalictri, pochodząca z Azji i wschodniej Rosji, powoli rozszerzyła swój zasięg na północną Europę, obserwuje się ją w Finlandii i Szwecji. Zobacz, jak C. thalictri przeżywa moment wampiryzmu, ale nikt nie powinien tracić snu z tego powodu: ćma żywiąca się ludzką krwią jest nieszkodliwa i niezwykle rzadka. Dieta Calyptra składa się głównie z owoców o miękkiej skórce (ulubiona jest malina), które nakłuwają, aby dostać się do bogatych w cukier soków.


Calyptra thalictri
 © Ilia Ustyantsev, Wikimedia Commons:



Około 14 tysięcy gatunków owadów jest hematofagami, to znaczy żywią się krwią zwierząt. Większość z nich jest z konieczności hematofagiczna: potrzebuje krwi jako źródła składników odżywczych i nie może przetrwać na żadnym innym pożywieniu. Z drugiej strony niektóre motyle i ćmy są fakultatywnymi hematofagami: krew nie jest dla nich niezbędna, ale zwiększa ich szanse na przeżycie. W przypadku ciem wampirów krwią żywią się tylko samce. Tak więc, podobnie jak w przypadku motyli błotnistych, samce ćmy najwyraźniej szukają sodu jako prezentu ślubnego, który przekazują samicom podczas krycia.


Okaz hematofaga z konieczności. Z Archive of Dracula (1931), Wikimedia Commons:



Hipoteza gromadzenia sodu sugeruje, że taplanie się w błocie, lizanie potu, picie łez i wysysanie krwi są zachowaniami pokrewnymi. Warto również zauważyć, że jedna adaptacja morfologiczna, tj. solidna i kolczasta trąbka, pozwoliła niektórym ćmom ewoluować od popijania nektaru do przebijania owoców i skóry. Ćmy Calpinae stanowią kolejny przykład spektakularnej zdolności owadów do przystosowania się i wykorzystania wszystkiego, co ma do zaoferowania natura.


Nawiasem mówiąc, gdybyście się zastanawiali, czy porucznik Taunay – późniejszy wicehrabia – nie przesadził, czy nie zmyślił swojej historii o motylach (konfabulacje nie są niczym niezwykłym we wspomnieniach wojennych), podobny, choć mniej dramatyczny epizod miał miejsce około pół wieku później w okolicach Wodospadów Iguazu, niedaleko paragwajskich pól śmierci. Konie „ochotników” miały oczy oblegane w nocy przez nie mniej niż jedenaście gatunków ciem (Shannon, 1928. Science 68: 461-462).


Czy zatem koniowate są zagrożone atakami Lepidoptera w środkowej Ameryce Południowej? Nie są. Od czasu wojny wszystkie zaangażowane kraje zmieniły się nie do poznania: większość ich naturalnych siedlisk została przekształcona w pola soi, pastwiska i nieużytki. Liczba motyli, ciem i prawie wszystkich innych dzikich zwierząt spadła, a niektóre są bliskie wyginięcia. W tych niegościnnych środowiskach motyle osiemdziesiąt osiem nigdy nie osiągnęły rozmiarów biblijnej plagi z przeszłości, ku uldze miejscowego bydła. Każdy medal ma dwie strony.  


Motyle osiemdziesiąt osiem, nie dręczą już koni. W tle wodospady Iguazu © Leoadec, Wikimedia Commons:



Blood, toil, tears and sweat

Why Evolution Is True, 9 stycznia 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


*Athayde Tonhasca Júnior  jest brytyjskim entomologiem. 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk