Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 00:23

« Poprzedni Następny »


Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu


Piotr Naskręcki 2018-03-30


Przezroczyste i nieruchome towarzyskie mrówkolwy (Hagenomyia tristis) są niemal niewidzialne, kiedy liczące czasami kilkaset osobników, zbierają się w wielkie gromady, w trawiastym poszyciu lasów miombo w Mozambiku.

Kiedy przewód paliwa pęka pod samochodem i wycieka bardzo łatwopalny płyn, szanse, że wyjdzie z tego coś dobrego, są niewielkie. Nie uśmiechało mi się więc wpełzanie pod mój Landcruiser i próba naprawienia przecieku po tym, jak samochód znowu mi stanął. Wysiadłem i po kilku minutach manipulowania udało mi się przyczepić przewód wystarczająco dobrze, by motor zapalił. Ścierając diesel z rąk i z twarzy rozejrzałem się i to, co zobaczyłem, uczyniło ten nieszczęsny wypadek niemal całkowicie wart zachodu. Początkowo nie byłem całkiem pewien, na co patrzę – wydawało się, że przezroczysta, szara chmura wylądowała wśród wysokiej trawy, połyskując odrobinę i nie pozwalając moim oczom na rozróżnienie żadnych odrębnych elementów, które stanowiły te dziwną zjawę. Przesunąłem się bliżej i chmura podniosła się, powoli i w całkowitej ciszy, ujawniając, że składa się z setek dużych, niemal przezroczystych owadów. Hagenomyia tristis, towarzyskie mrówkolwy!



Kiedy się je zaniepokoi, całe zgromadzenie mrówkolwów podnosi się powoli i w całkowitej ciszy. W odróżnieniu od roju szarańczy lub pszczół, których lot jest dość głośny, miękkie skrzydła mrówkolwów niemal nie wydają rozróżnialnego dźwięku.


W zeszłym tygodniu podróżowałem z kilkoma kolegami przez Coutada 12, dawny teren polowań w Mozambiku. Ten obszar, na którym już nie ma polowań, wkrótce, miejmy nadzieję, stanie się częścią Gorongosa National Park, niemal podwajając jego obszar i, jeśli wszystko pójdzie dobrze, w niezbyt dalekiej przyszłości pozwoli stadom bawołów i słoni na ponowne przemierzanie od wybrzeży Oceanu Indyjskiego do zboczy góry Gorongosa. Nasza mała grupa była tam, żeby wyszukać miejsca na potencjalne obozy dla kolejnego badania bioróżnorodności. Problem z samochodem był po prostu częścią procesu, równie irytujący i niemal równie nieunikniony jak nieustanny potok much tse-tse, który powodował sprawdzanie granic, ile przekleństw to jednak zbyt dużo, nawet między przyjaciółmi.


Znalezienie towarzyskich mrówkolwów było dla mnie najważniejszym wydarzeniem podczas naszej krótkiej podróży. Nie są one specjalnie rzadkie i zbierają się w olbrzymiej liczebności, niemniej trudno te owady dostrzec i widziałem je tylko raz wcześniej. Ich skrzydła mają dokładnie właściwy odcień szarości, by znikały w skąpanej w słońcu roślinności i brakuje im  lśniącego połysku, który powoduje, że skrzydła innych mrówkolwów wyróżniają się w świetle słonecznym. Jasny punkt na skrzydle odciąga wzrok od ciała owada i czyni jeszcze mniej prawdopodobnym, że drapieżnik rozpozna to jako coś dobrego do zjedzenia. To są jedyne mrówkolwy, które nie prowadzą samotniczego życia, tak typowego dla innych członków rodziny Myrmeleontidae.


Towarzyskie mrówkolwy (Hagenomyia tristis) mają jasne, rzucające się w oczy punkty na skrzydłach, które odwracają uwagę potencjalnego drapieżnika od ciała owada i czynią, że jeszcze trudniej go zauważyć.
Towarzyskie mrówkolwy (Hagenomyia tristis) mają jasne, rzucające się w oczy punkty na skrzydłach, które odwracają uwagę potencjalnego drapieżnika od ciała owada i czynią, że jeszcze trudniej go zauważyć.

Dlaczego gromadzą się w tak dużych grupach? Odpowiedź jest prawdopodobnie taka sama, jak na pytanie, dlaczego ptaki zbierają się w stada, a ryby w ławice – te owady są dobrymi statystykami. Po prostu szanse, że każdy indywidualny mrówkolew zostanie wybrany przez drapieżnika, są znacząco niższe w gęstej grupie niż gdyby te same osobniki były szeroko rozproszone. Ciekawsze jest pytanie, dlaczego nie robią tego wszystkie mrówkolwy? Wydaje się, że mimo niższego ryzyka zostania zjedzonym, życie w dużych grupach obniża także szanse znalezienia pożywienia dla siebie, bo musisz konkurować z wszystkimi towarzyszami ramię w ramię. Dotyczy to szczególnie drapieżników, takich jak te mrówkolwy, które żywią się małymi owadami, ponieważ ich zwierzyna nie pojawia się w jednej dużej chmarze. Z tego powodu zachowanie stadne częściej widzimy u zwierząt roślinożernych, szczególnie tych, które odżywiają się roślinami pokrywającymi rozległe tereny.


Jest jednak jeszcze jeden mrówkolew, który pragnie być towarzyski. Banyutus lethalis jest gatunkiem zadziwiająco podobnym do H. tristis wyglądem i żyje w tym samym habitacie afrykańskiego lasu miombo. Niemniej nigdy nie tworzy własnych zgrupowań. Zamiast tego osobniki B. lethalis wkradają się w masę H. tristis, wykorzystując ochronę stada, ale prawdopodobnie nie znosząc kosztów konkurencji o pokarm z innymi członkami grupy (jest możliwe, że te dwa gatunki polują na inną zwierzynę). Inną różnicą między tymi dwoma gatunkami jest ich zachowanie w stanie larwalnym – podczas gdy larwy H. tristis tworzą słynne stożkowate zagłębienia w piasku, larwyB. lethalis po prostu czekają na swoje ofiary zakamuflowane cienką warstwą kurzu.


Banyutus lethalis jest samotniczym mrówkolwem, który często wkrada się między zgrupowania H. tristis, by wykorzystać ochronę, jaką daje stado. Ich wygląd jest niemal identyczny z wyglądem gospodarzy. Jak u większości mrówkolwów, składają jaja w piasku i tam rozwijają się larwy, które polują na małe owady. Ten gatunek nie buduje stożkowatych pułapek, z których słyną mrówkolwy.
Banyutus lethalis jest samotniczym mrówkolwem, który często wkrada się między zgrupowania H. tristis, by wykorzystać ochronę, jaką daje stado. Ich wygląd jest niemal identyczny z wyglądem gospodarzy. Jak u większości mrówkolwów, składają jaja w piasku i tam rozwijają się larwy, które polują na małe owady. Ten gatunek nie buduje stożkowatych pułapek, z których słyną mrówkolwy.

Mrówkolwy, fascynująca grupa owadów ochrzczonych “demonami w kurzu” przez entomologa, Williama M. Wheelera, są nadal stosunkowo marnie badane na całym świecie i właściwie nietknięte w Mozambiku. Południowa Afryka ma szczególnie bogatą faunę, z niemal 200 gatunkami czyli około 10% znanych gatunków mrówkolwów. W Gorongosa NP jak dotąd zanotowaliśmy około 20 spośród nich, co znaczy, że jeszcze jest przed nami dużo pracy, zanim znajdziemy je wszystkie. Na pohybel cieknącym przewodom paliwa i muchom tse tse.



Gorongosa ma bogatą faunę owadów sieciarek, włącznie z 20 gatunkami mrówkolwów.

 

Demons in the dust

The Smaller Majority, 18 marca 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Piotr (Peter) Naskręcki

Entomolog, fotograf, popularyzator nauki. Ukończył studia na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, doktorat na University of Connecticut, pracuje w Museum of Comparative Zoology, Harvard University.


Piotr Naskręcki prowadzi znakomity blog naukowy  The Smaller Majority.  Jego zdjęcia owadów (i nie tylko owadów) fascynują i kuszą, żeby je sobie natychmiast ściągnąć. Nie należy tego jednak robić bez pozwolenia,  gdyż zarówno zdjęcia, jak i teksty zastrzeżone są prawami autorskimi.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk