Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 07:56

« Poprzedni Następny »


Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna


Athayde Tonhasca Júnior 2023-02-10

Dwie dziewczynki śpiące na ławie na przypiecku. Grafika Alberta Ankera, 1895. Wikimedia Commons.
Dwie dziewczynki śpiące na ławie na przypiecku. Grafika Alberta Ankera, 1895. Wikimedia Commons.

My, ludzie, spędzamy od 25 do 35% naszego życia śpiąc. To znaczny kawałek czasu w ramionach Morfeusza, więc sen musi być niezbędny. Ale, co zaskakujące, lekarze i naukowcy nie są pewni, dlaczego tak dużo śpimy – i dlaczego w ogóle. Okres nieświadomości może być potrzebny dla regeneracji naszego organizmu i przywrócenia niektórych funkcji fizjologicznych lub chemicznych; może pomaga nam oszczędzać energię, zwłaszcza w nocy, kiedy poszukiwanie pożywienia przez naszych przodków było mniej wydajne.

Bez względu na powód, potrzebujemy odpoczynku. Podobnie jak inne zwierzęta, w tym owady. W przypadku pszczół i os samice mają oczywistą opcję wygodnego gniazda, w którym mogą schować się na noc. Ale samce tego nie robią: nie są mile widziane, gdy dojrzeją i opuszczą gniazdo, więc czeka je życie włóczęgów. Kiedy nadchodzi noc i temperatura spada, muszą to znieść, wchodząc w stan odrętwienia, dopóki poranne słońce ponownie ich nie rozgrzeje.


Kwiaty to wybór miejsca snu dla samców wielu gatunków: w chłodny poranek można znaleźć ospałe pszczoły zwinięte w kłębek wśród płatków. Te miejsca do spania zapewniają pewną ochronę przed wędrującymi drapieżnikami, są dogodnymi miejscami spotkań samic w ciągu dnia, a także sprawiają, że samce niektórych gatunków są wyjątkowo dobrymi zapylaczami.


Dobranoc, śpijcie dobrze © Todd Esque, US Geological Survey:



Ale ochrona nie wydaje się być kluczowa, ponieważ wiele pszczół po prostu śpi na otwartej przestrzeni. Jeśli odwiedzisz ogród wczesnym rankiem lub wczesnym wieczorem, możesz zobaczyć trzmiele drzemiące na szczycie kwiatu, a nawet zwisające do góry nogami z kwiatu lub pod liściem. Większość z nich to samce, ale jedna lub druga samica może do nich dołączyć, jeśli zostanie przyłapana na zewnątrz, gdy temperatura szybko spada o zachodzie słońca. Zobacz, jak śpiąca pszczoła czepia się rośliny i nie chce się obudzić.


Śpiące trzmiele czepiające się kwiatostanu czosnku dętego (Allium fistulosum):



Wydaje się, że niektóre pszczoły i osy celowo wybierają niewygody w nocy. Zwisają z końca gałązki, zasuszonej główki kwiatu lub cienkiej łodygi, przyczepione zaciśniętymi żuchwami. Nie wiemy, dlaczego tak śpią; być może po to, aby były mniej widoczne dla drapieżników, które mogą pomylić je z wypustkami roślin.


Nomada
 sp. śpiąca pszczoła kukułka zaczepiona na swoich żuchwach © Giles Gonthier, Wikimedia Commons:



Samce pszczół nie są towarzyskie: unikają się nawzajem, jeśli nie są wręcz agresywne. Ale po zachodzie słońca samce niektórych gatunków spędzają noc blisko siebie, tworząc skupiska pszczół przyczepionych do gałęzi lub kwiatów. Nie tylko to, te samce mają tendencję do powracania raz za razem w to samo miejsce każdego wieczoru. Stadne spanie wydaje się niebezpiecznym wyborem: takie skupiska ospałych pszczół muszą kusić niejednego drapieżnika. Jednym z możliwych wyjaśnień tego zachowania jest efekt rozcieńczenia: im większa grupa ofiar, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że właśnie ty padniesz ofiarą. Niektóre ryby, pingwiny i ssaki żyjące na otwartej przestrzeni uciekają się do tego typu obrony.


Piżamowa impreza pszczół długorogich (Melissodes sp.) © Todd Sonfileth, Oregon Public Broadcasting:



Nie mamy zbyt wielu informacji na temat konsekwencji spania pod gołym niebem dla samców pszczół. Ale kiedy wieczorem owiniesz się kołdrą, pamiętaj, że spokojny sen nie jest dany wszystkim.


Kiedy noc w środkowoamerykańskim lesie dobiega końca, jego nocni mieszkańcy – nietoperze, sowy, gryzonie i koty – zaczynają wycofywać się do swoich schronień. O tej porze, przed świtem, poziom światła jest do 100 milionów razy słabszy niż w ciągu dnia, więc dla mieszkańców dziennej zmiany wciąż jest zbyt ciemno.


Poszycie lasu tropikalnego, które nigdy nie jest jasne nawet w ciągu dnia © Bruno Henning, Wikimedia Commons:



Ale jedno stworzenie już krząta się w gęstej plątaninie roślinności: pszczoła smuklikowata, Megalopta genalis, lata z kwiatka na kwiatek, zbierając pyłek i nektar, a następnie bezpiecznie wraca do gniazda. Jest to jeden z 250 gatunków pszczół, około 1% całej fauny pszczół, znany jako nocny (aktywny w nocy) lub zmierzchowy (aktywny o zmierzchu lub o świcie). Jest to zaskakująco duża liczba, biorąc pod uwagę, że pszczoły są zasadniczo przystosowane do jasnego światła słonecznego.


Megalopta genalis
 z Panamy © USGS Bee Inventory and Monitoring Lab, Wikimedia Commons:



Pszczoły, podobnie jak inne owady i skorupiaki, mają oczy złożone, które zawierają tysiące niezależnych receptorów światła znanych jako ommatidia (liczba pojedyncza: ommatidium). Obrazy powstają poprzez połączenie danych wejściowych z ommatidii, które są zorientowane w różnych kierunkach – w górę, w dół, na boki i do przodu. W wyniku takiej konfiguracji rozdzielczość obrazu nie jest zbyt dobra. Kiedy trzmiel unosi się blisko ciebie, prawdopodobnie zwabił go kolor twojego kapelusza lub twój zapach: chce tylko sprawdzić, czy jesteś gigantycznym kwiatem. Owady mogą nie widzieć wyraźnie, ale wiele z nich ma duży kąt widzenia – cecha, która sprawia, że muchy i ważki są tak trudne do złapania. Niektóre owady widzą również światło spolaryzowane, czego my nie widzimy.


Rysunek złożonego oka muchy gnojki wytrwałej z Micrographia Roberta Hooke'a, 1664:



a: Jednokomorowe oko człowieka: rozdzielczość przestrzenną uzyskuje się dzięki soczewce i wklęsłej siatkówce. b: Oko złożone owada: rozdzielczość przestrzenną uzyskuje się dzięki serii małych soczewek i wypukłej siatkówce. Obszary w paski oznaczają obszary fotorecepcji © Buschbeck & Friedrich, 2008



Oprócz oczu złożonych, pszczoły i większość innych owadów ma przyoczka (ocelli). Są to organy z pojedynczą soczewką do wykrywania ruchu i światła oraz pomagają owadowi w nawigacji podczas lotu. Pszczoły dzienne znajdują drogę, identyfikując punkty orientacyjne wokół swoich gniazd i wzdłuż tras żerowania; kierunki i odległości są również określane wizualnie za pomocą światła spolaryzowanego.


Oczy złożone i przyoczka pszczoły storczykowej Euglossa hansoni © Insects Unlocked, Wikimedia Commons.



Ale jak Megalopta genalis radzi sobie przy bardzo słabym oświetleniu? Wiemy, że pszczoły nocne mogą reagować na słabe ruchy, widzieć spolaryzowane światło i orientować się na podstawie punktów orientacyjnych, tak jak pszczoły dzienne, ale sposób, w jaki to robią, nie jest do końca jasny. Pszczoły latające nocą mają większe oczy złożone i przyoczka w odróżnieniu od pszczół dziennych, ale w grę muszą wchodzić inne czynniki, takie jak adaptacje neurologiczne; same oczy nie wyjaśniają ich wydajności wizualnej.


Zdolność latania przy słabym oświetleniu wyewoluowała niezależnie u pszczół z rodzin Andrenidae, Apidae, Colletidae i Halictidae, więc muszą istnieć ewolucyjne zalety nocnego lub zmierzchowego trybu życia. Mogą być mniej podatne na pasożyty i drapieżniki lub może istnieć mniejsza konkurencja o pożywienie. Lotnicy nocni mogą reagować na dostępność pożywienia: wiele roślin kwitnie tylko o świcie lub w nocy, aby oszczędzać wodę, podczas gdy inne gromadzą nektar przez całą noc, oferując obfite nagrody rannym ptaszkom.


Jeśli zastanawiasz się, czy te nocne przyjścia i wyjścia mają jakieś konsekwencje dla roślin, odpowiedź brzmi: tak. Pszczoły nocne zapylają szereg roślin, z których wiele ma znaczenie gospodarcze. Kilka z tych pszczół jest dobrych w zapylaniu wibracyjnym, więc mogą być szczególnie cenne dla roślin z pylnikami porowatymi, takimi jak Solanum spp. (np. bakłażany, papryka i pomidory). Ale niewiele wiemy o pszczołach nocnych: zbieranie danych na temat ekologii zapylania jest wystarczająco trudne w ciągu dnia i staje się prawdziwym wyzwaniem, gdy nie ma światła.


Pszczoły latające nocą są przedstawicielami ogromnej liczby nocnych gości kwiatów, takich jak ćmy, których rola jako zapylaczy jest coraz bardziej uznawana. Potrzebujemy więcej ekologów nocnych marków, którzy pomogą nam lepiej zrozumieć ich rolę w naszych ekosystemach.


Nocne pszczoły odwiedzające kwiaty Campomanesia phaea, których owoce są spożywane na surowo lub przygotowywane na galaretki, sorbety lub soki. A: Ptiloglossa latecalcarata; B: Ptiloglossa sp.; C: Megalopta sodalis ; D: Megommation insigne  © Liporoni et al., 2020:



When the night has come and the land is dark

Why Evolution Is True, 6 lutego 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

*

Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk