Żydowskie prawa do Izraela (część 1): Deklaracja Niepodległości

Antysemita odmawia prawomocności państwu żydowskiemu z powodu nienawiści do istnienia narodu żydowskiego. Żydowska suwerenność jest wstrętna, ponieważ istnienie Żydów jest wstrętne.  

Z drugiej strony, liberalny Żyd bierze pod uwagę kwestię pluralizmu, równości i wrodzoną niechęć do wszystkiego, co choćby z daleka mogłoby przypominać rasizm. W czasach, kiedy ruchy polityczne wzywają do zlikwidowania granic, a patriotyzm zrównują z ekstremizmem, wydaje się trudne bronienie koncepcji państwa dla jednego narodu.

Dochodzi do tego złożoność arabskiej populacji w Izraelu i poza nim, w której wielu sprzeciwia się całkowicie istnieniu państwa żydowskiego, podczas gdy inni mówią, że mają zastrzeżenia do konkretnych praw i posunięć państwa żydowskiego.

Wielu z nas nie potrafi wyjaśnić żydowskich praw do żydowskiej ziemi nowoczesnemu, post-religijnemu, niedoinformowanemu (ale bardzo głośno wypowiadającemu swoje poglądy) człowiekowi. Mój przyjaciel Ryan Bellerose dokonał bardzo wiele, by nauczyć nas skutecznej terminologii, wyjaśniając pojęcie rdzenności i jak różni się to od ludzi o długotrwałej obecności na jakimś terytorium. Powoływanie się na Biblię, choć jest potężnym czynnikiem motywującym dla osoby religijnej, ma skutek odwrotny od zamierzonego w dialogu z niereligijnymi lub antyreligijnymi. Status ludu rdzennego to całkiem inna historia.  

Zaskakująco (a może nie tak zaskakująco), Deklaracja Niepodległości Izraela wylicza żydowskie prawa do Izraela dokładnie w formacie proponowanym przez Ryana. Nie ma tam „Bo tak powiedział Bóg”, podczas gdy rdzenność jest umieszczona powyżej wszystkich innych argumentów. Zajmuje się także różnicą między rdzennym ludem, a mieszkańcami, którzy nie są rdzenni, oświadczając równocześnie, że w państwie żydowskim wszyscy będą mieli te same, równe prawa. To był również prekursor do niedawno uchwalonego Prawa Państwa Narodowego, którym zajmę się w osobnym artykule (Żydowskie prawa do Izraela: Część 2). 

Jako część pracy w Israel Forever Foundation zrobiłam coś, co niewielu z nas chce się zrobić – przeczytałam najbardziej podstawowy dokument dotyczący założenia państwa żydowskiego – Deklarację Niepodległości Państwa Izraela. Zafascynowało mnie odkrycie, że chociaż dokument został napisany zanim powstały pytania naszych czasów, zajmuje się nimi wyraźnie i zwięźle, wyjaśniając podstawy prawomocności żydowskiego państwa narodowego. 

Deklaracja Niepodległości Izraela

 „Naród żydowski powstawał w ZIEMI IZRAELA [Erec Israel]. Tutaj ukształtowała się jego duchowa, religijna i państwowa tożsamość. Tutaj po raz pierwszy stworzył on państwo. Tutaj stwo­rzył skarby kultury ogólnoludzkiej i przekazał całemu światu wieczną księgę nad księgami”.


Po hebrajsku nie ma słowa na rdzenny jednak opis, który otwiera Deklarację Niepodległości, jest definicją rdzenności: ziemia, na której naród narodził się, miejsce, gdzie naród ukształtował swoją kulturę, zbudował duchowe, kulturowe i polityczne instytucje.

Izrael jest ziemią, na której naród żydowski był suwerenny i miejscem, z którego naród, lud żydowski, wpływał na świat (poprzez idee wyłożone w Biblii).  

Rdzenność jest najsilniejszym argumentem, jaki może mieć naród w roszczeniach do konkretnej ziemi: ten konkretny kawałek ziemi i żaden inny jest ojczyzną przodków mojego narodu. Choć w hebrajskim nie ma słowa na rdzenność, autorzy Deklaracji Niepodległości Izraela jasno rozumieli znaczenie i moc tego pojęcia.

„A później, gdy siłą wygnano naród z jego ziemi, Żydzi zachowali z nią łączność i nigdy nie przesta­wali się modlić i mieć nadzieję na to, że do niej powrócą i że odtworzą w niej swoją polityczną wol­ność”.

Ten drugi akapit wzmacnia pierwszy wyjaśnieniem, że naród żydowski został siłą usunięty z ojczyzny swoich przodków i nie odszedł lub nie porzucił tej ziemi z własnej woli. Mimo stuleci wygnania naród żydowski nigdy nie porzucił nadziei na powrót i na odzyskanie suwerenności w kraju swoich przodków. To jest nadzwyczajne i niezrównane świadectwo głębokiego związku narodu z ziemią. 

„Kierowani tym historycznym i tradycyjnym przywiązaniem, Żydzi w każdym pokoleniu dążyli do tego, by powrócić do swojej dawnej ojczyzny. W ostatnich dekadach zaczęli powracać masowo. Pionierzy [Mapilim] - emigranci, spowodowali, że zakwitła pustynia, przywrócili do życia język hebrajski, zbudowali wsie i miasta, stworzyli kwitnącą społeczność, która kontroluje swoją ekono­mię i kulturę. Zbudowali społeczność, która kocha pokój, ale wie, jak się bronić. Która przynosi wszystkim mieszkańcom kraju błogosławieństwo postępu i pragnie niezależnego bytu narodowego dla wszystkich mieszkańców kraju”.


Ten akapit przekłada żydowską nadzieję w dziedzinę praktyczną: Kierowani tym historycznym i tradycyjnym przywiązaniem, kierowani żydowską historią w tej ziemi i związkiem, który trwał na wygnaniu przez nadzieję i modlitwy, Żydzi w każdym pokoleniu dążyli do tego, by powrócić do swojej dawnej ojczyzny. Żydzi nie tylko zachowali osobliwą nadzieję, ale podejmowali działania, w każdym pokoleniu, by powrócić do swojej dawnej ojczyzny. W ostatnich dekadach (przed Deklaracją Niepodległości) Żydzi powracali masowo. Dalej jest opis odzwierciedlający pierwszy akapit dokumentu i omawiający szczegółowo odrodzenie narodu żydowskiego w jego rdzennej ziemi – przywrócenie do życia języka, w którym powstała oryginalnie kultura, budowanie kwitnących społeczności, wzięcie w opiekę ziemię (spowodowanie, że pustynia zakwitła), kontrolowanie własnej ekonomii i kultury.

Tutaj, po raz pierwszy, dokument mówi o „wszystkich mieszkańcach kraju” – innymi słowy, Żydach i nie-Żydach (Arabach). To zostało napisane już po arabskich masakrach ich żydowskich sąsiadów: 

·         W 1920 r. Arabowie zaatakowali szereg osiedli w Galilei (wśród nich Tel Hai, gdzie zamordowali Trumpeldora i siedmiu innych) oraz w Jerozolimie. Zamordowali około 30 Żydów i zranili setki.

·         W 1921 r. Arabowie zaatakowali Żydów w Tel Awiwie, Petach Tikwie i Mikweh Jisrael i innych społecznościach, zamordowali dziesiątki i zranili wielu więcej. 

·         W sierpniu 1929 r. Arabowie zaatakowali Żydów w Jerozolimie i zniszczyli całe dzielnice. W Hebronie zmasakrowali 69 Żydów, wielu innych odniosło poważne rany i cała społeczność została wymieciona. Były także ataki na Żydów w Hajfie, Tel Awiwie, Gazie, Ramleh, Akko, Beit Szean i innych miejscowościach.

·         Wielka rewolta arabska była w latach 1936-1939, w której zamordowano 630 Żydów i raniono ponad dwa tysiące. Początkowo Żydzi mieli nadzieję, że jeśli nie będą reagowali przemoc wygaśnie. Wtedy Orde Wingate postanowił pomóc Żydom, ucząc ich taktyk samoobrony, co zmieniło równowagę sił (i od tego czasu stało się fundamentalnym elementem doktryny IDF). 

To w tym kontekście Deklaracja Niepodległości wyjaśnia, że społeczność żydowska, choć  kocha pokój, wie, jak się bronić i przynosi wszystkim mieszkańcom kraju błogosławieństwo postępu i pragnie niezależnego bytu narodowego dla wszystkich mieszkańców kraju.  

W roku 5657 (1897), wezwany przez duchowego ojca Państwa Żydowskiego - Teodora Herzla, ze­brał się Pierwszy Kongres Syjonistyczny i ogłosił prawo narodu żydowskiego do narodowego odro­dzenia w swojej własnej ojczyźnie.

Prawo to zostało uznane w Deklaracji Balfoura, 2 listopada 1917 roku i potwierdzone przez mandat Ligi Narodów, który dawał, w szczególności, międzynarodową sankcję dla historycznej łączności pomiędzy narodem żydowskim a Ziemią Izraela oraz prawo żydowskiego narodu do odbudowania swego Narodowego Domu”.

Tutaj dokument przechodzi od wyjaśnienia rdzennych praw do dyskusji o żydowskich prawach według prawa międzynarodowego – od Pierwszego Kongresu Syjonistycznego do Deklaracji Balfoura, jej zatwierdzenia przez Ligę Narodów, która uznała historyczną łączność pomiędzy narodem żydowskim a Ziemią Izraela oraz prawo żydowskiego narodu do odbudowania swego Narodowego Domu.

„Katastrofa, która niedawno spadła na naród żydowski - mord milionów Żydów w Europie - była ko­lejnym wyrazistym potwierdzeniem konieczności rychłego rozwiązania problemu bezdomności na­rodu poprzez odbudowanie w Erec Israel państwa żydowskiego. Państwa, które otworzyłoby swoje bramy szeroko dla każdego Żyda, a narodowi przydałoby status uznanego członka społeczności na­rodów”.

Holocaust jako przykład, nie zaś przyczyna – w tym akapicie Deklaracja wspomina Holocaust, wyjaśniając, że jest to wyraźna demonstracja potrzeby rozwiązania problemu bezdomności na­rodu poprzez odbudowanie w Erec Israel państwa żydowskiego. Ważne jest zauważenie, że Holocaust nie jest przedstawiony jako przyczyna ani uzasadnienie ustanowienia Izraela, ale jako przykład tego, co może zdarzyć się, kiedy naród żydowski nie ma Izraela i nie jest uważany przez społeczność narodów za równy i z pełnymi prawami.

„Żydzi ocaleni z Holocaustu w Europie, Żydzi z innych części świata napływali do Ziemi Izraela, niezrażeni trudnościami, ograniczeniami i niebezpieczeństwami. Nigdy nie zaprzestali głosić i po­twierdzać prawa do życia w godności, wolności i uczciwego trudu w swojej narodowej ojczyźnie”.

Tutaj także jako przykład – także po Holocauście, ocaleni i inni Żydzi nadal dokonywali aliji, niezrażeni trudnościami i nigdy nie zaprzestali głosić i po­twierdzać prawa do życia w godności, wolności i uczciwego trudu w swojej ojczyźnie. Państwo Izrael zostało ustanowione nie z powodu ocalałych z Holocaustu, ale oni, których godność została z nich zdarta, dołączyli do tych, którzy już dążyli do ustanowienia życia żydowskiego w wolności, a po nich przyszli kolejni Żydzi i wszyscy zbierali się razem w swojej narodowej ojczyźnie. 

 
„Podczas II wojny światowej, żydowska społeczność tego kraju wniosła swój udział do walki toczo­nej przez kochające pokój i wolność narody z siłami nazistowskimi. Krew jej żołnierzy i wojenny wysiłek dało jej miejsce pomiędzy tymi, którzy utworzyli Narody Zjednoczone”.

Ten akapit jest ciekawym zamanifestowaniem praw społeczności żydowskiej Izraela, nie dlatego, że są one woluntarystycznie przyznawane (jak można oczekiwać), ale zasłużonego z powodu zachowywania się jak inne  kochające pokój i wolność narody i przez krew jej żołnierzy.

„29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło rezolucję wzywa­jącą do ustanowienia państwa żydowskiego w Ziemi Izraela. Zgromadzenie Ogólne domagało się od mieszkańców Ziemi Izraela, by podjęli kroki niezbędne dla implementacji tej rezolucji. To uzna­nie prawa narodu żydowskiego do ustanowienia swojego państwa jest nieodwołalne”.

Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło rezolucję wzywającą do ustanowienia państwa żydowskiego w Erec Israel, ale nie było to coś, co narody po prostu zrobiły dla narodu żydowskiego; Zgromadzenie Ogólne domagało się od mieszkańców Ziemi Izraela, by podjęli kroki niezbędne dla implementacji tej rezolucji – co oni zrobili. Czy było stwierdzeniem prawnego faktu, że uzna­nie przez Narody Zjednoczone prawa narodu żydowskiego do ustanowienia swojego państwa jest nieodwołalne, przeczuciem przyszłych pytań dotyczących prawomocności państwa żydowskiego?  

„To prawo jest naturalnym prawem narodu żydowskiego do bycia panami własnego losu, jak inne narody, w swoim suwerennym państwie”.

Prawo do bycia panem własnego losu jest prawem naturalnym. Naród żydowski, podobnie jak wszystkie inne narody, ma prawo do własnego, suwerennego państwa.

„DLATEGO TEŻ, MY, CZŁONKOWIE RADY NARODOWEJ, PRZEDSTAWICIELE SPO­ŁECZNOŚCI ŻYDOWSKIEJ W ZIEMI IZRAELA I RUCHU SYJONISTYCZNEGO, ZEBRALI­ŚMY SIĘ TU DZIŚ W DZIEŃ WYGAŚNIĘCIA MANDATU BRYTYJSKIEGO NAD ZIEMIĄ IZRAELA. NA MOCY NATURALNEGO I HISTORYCZNEGO PRAWA ORAZ NA MOCY RE­ZOLUCJI ZGROMADZENIA OGÓLNEGO NARODÓW ZJEDNOCZONYCH, NINIEJSZYM OGŁASZAMY POWSTANIE PAŃSTWA ŻYDOWSKIEGO W ZIEMI IZRAELA, KTÓRE ZNANE BĘDZIE JAKO PAŃSTWO IZRAEL”.

Zgodnie z wszystkimi podanymi powyżej przyczynami, na mocy naturalnego i historycznego prawa oraz  na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, wraz z wygaśnięciem Brytyjskiego Mandatu nad Ziemią Izraela przedstawiciele społeczności żydowskiej Izraela (nie światowa społeczność Żydów) i Ruch Syjonistyczny (narodowy ruch na rzecz żydowskiego samostanowienia) ogłaszają powstanie państwa żydowskiego w Ziemi Izraela, które znane będzie jako państwo Izrael. To było ważne postanowienie, że żydowska historyczna nazwa tej ziemi będzie nazwą nowego państwa.

„OGŁASZAMY, że z chwilą wygaśnięcia mandatu w dniu dzisiejszym, wieczorem 6 ijar 5708 (15 maja 1948), do ustanowienia wybranych w zgodzie z konstytucją przyjętą do dnia 1 października 1948 władz państwa, Rada Narodowa pełnić będzie funkcję Tymczasowej Rady Państwa, a jej or­gan wykonawczy, Rząd Narodowy, będzie Tymczasowym Rządem Państwa Żydowskiego, zwane­go Izraelem.

PAŃSTWO IZRAELA otwarte będzie dla żydowskiej imigracji z Diaspory i będzie wspierać roz­wój kraju dla pożytku wszystkich jego mieszkańców. Zbudowane będzie na podstawach wolności, sprawiedliwości i pokoju - tak jak je widzieli prorocy Izraela. Państwo żydowskie zapewni wszyst­kim swoim mieszkańcom równość społeczną i polityczne prawa niezależnie od wyznania, rasy i płci. Gwarantować będzie wolność wyznania, sumienia, słowa, edukacji i kultury. Chronić będzie miejsca święte wszystkich religii i będzie postępować zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych”.

Tutaj dokument oznajmia, że państwo Izrael będzie otwarte dla imigracji wszystkich Żydów, podstawa tego, co obecnie nazywa się ”Prawem Powrotu”.

Choć dokument wyraźnie omawia prawa żydowskie, ważne jest, że widzimy tutaj, ponownie, wspomnienie o ”wszystkich mieszkańcach”. Dodanie tych dwóch małych słów wyjaśnia kluczową koncepcję – naród żydowski jest uznany za rdzenny i ma prawa rdzennego narodu powracającego do ojczyzny swoich przodków. Inni mieszkańcy, choć nie rdzenni, zostają uznani jako posiadający prawa do mieszkania w tej ziemi zgodnie z wizją proroków Izraela, którzy opisali, jak powinno wyglądać państwo żydowskie oraz zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych i państwo Izraela zapewni korzyści nie tylko Żydom, ale tak samo Żydom, jak Arabom: roz­wój kraju, wolność, sprawiedliwość i pokój wszyst­kim swoim mieszkańcom równość społeczną i polityczne prawa niezależnie od wyznania, rasy i płci. Gwarantować będzie wolność wyznania, sumienia, słowa, edukacji i kultury. Chronić będzie miejsca święte wszystkich religii.

Te prawa zostały później wpisane w izraelskie prawo, ale ważne jest zauważenie, że była to realizacja tej deklaracji, opartej na starożytnych wizjach tego, jakie powinno być państwo żydowskie.

„PAŃSTWO IZRAELA jest gotowe do współpracy z przedstawicielami Narodów Zjednoczonych we wprowadzaniu w życie rezolucji z dnia 29 listopada 1947 roku oraz podejmie kroki mające na celu ekonomiczne zjednoczenie Ziemi Izraela.

Zwracamy się do Narodów Zjednoczonych z wezwaniem o pomoc dla narodu żydowskiego w od­budowie swego Państwa i o przyjęcie Państwa Izrael w poczet wspólnoty narodów”.

Ta deklaracja wyraża gotowość nowego państwa do współpracy z międzynarodowymi organami i zawiera prośbę o pomoc Narodów Zjednoczonych dla narodu żydowskiego oraz prośbę o przyjęcie Państwa Izrael w poczet wspólnoty narodów.

„WZYWAMY - w samym centrum wymierzonej w nas napaści - arabskich mieszkańców Państwa Izrael do zachowania pokoju i współpracy w tworzeniu państwa na podstawie pełnego i równego obywatelstwa i należnej reprezentacji w jego tymczasowych i trwałych instytucjach”.

Tutaj, po raz pierwszy, jest bezpośrednie zwrócenie się do arabskich mieszkańców Izraela, w kontekście wcześniejszych pogromów i wiatrów wojny, widzianych przez autorów deklaracji – z prośbą o zachowanie pokoju i współpracę w tworzeniu państwa na podstawie pełnego i równego obywatelstwa i należnej reprezentacji w jego tymczasowych i trwałych instytucjach.

„WYCIĄGAMY przyjazną dłoń do wszystkich sąsiadujących z nami państw i ich narodów oferując pokój i zgodne sąsiedztwo. Zwracamy się z wezwaniem do ustanowienia więzów współpracy z nie­zależnym narodem żydowskim zamieszkałym na swojej ziemi. Państwo Izrael gotowe jest wziąć udział we wspólnym wysiłku rozwoju całego Bliskiego Wschodu”.

Deklaracja nie zatrzymuje się przy arabskich mieszkańcach Izraela, ale wyciąga rękę w pokoju do wszystkich sąsiednich krajów arabskich i oferuje współpracę – że pomogą w osiedlaniu Żydów w suwerennym państwie żydowskim (prośba, która obejmuje Żydów żyjących w owym czasie w krajach arabskich) i obiecuje, że państwo Izrael weźmie udział we wspólnym wysiłku rozwoju całego Bliskiego Wschodu.

„WZYWAMY cały naród żydowski w Diasporze, by zjednoczył się poprzez imigrację i odbudowę z Państwem Izrael i stał u jego boku w dziele odbudowy i realizacji odwiecznego marzenia całych pokoleń - odrodzenia Państwa Izraela”.

Ostatnia prośba jest prośbą do Żydów na całym świecie, by pomogli w zadaniach imigracji i odbudowy i stali u boku Żydów w Izraelu w wielkim dziele realizacji odwiecznego marzenia całych pokoleń - odrodzenia Państwa Izraela.

Z CAŁĄ UFNOŚCIĄ W OPOCE IZRAELA [pierwszy i jedyny raz, kiedy Bóg jest wspomniany w tym dokumencie], PODPISUJEMY SIĘ WŁASNORĘCZNIE POD TĄ DEKLARACJĄ PRZYJĘTĄ NA SESJI TYMCZASOWEJ RADY PAŃSTWA, NA ZIEMI OJ­CZYSTEJ, W MIEŚCIE TEL-AWIWIE, W TEN SZABAT, PIĄTEGO DNIA MIESIĄCA IJAR 5708 ROKU (14 MAJA 1948 ROKU).

David Ben-Gurion

Daniel Auster Mordekhai Bentov Yitzchak Ben Zvi Eliyahu Berligne Fritz Bernstein Rabbi Wolf Gold Meir Grabovsky Yitzchak Gruenbaum Dr. Abraham Granovsky Eliyahu Dobkin Meir Wilner-Kovner Zerach Wahrhaftig Herzl Vardi Rachel Cohen Rabbi Kalman Kahana Saadia Kobashi Rabbi Yitzchak Meir Levin Meir David Loewenstein Zvi Luria Golda Myerson Nachum Nir Zvi Segal Rabbi Yehuda Leib Hacohen Fishman David Zvi Pinkas Aharon Zisling Moshe Kolodny Eliezer Kaplan Abraham Katznelson Felix Rosenblueth David Remez Berl Repetur Mordekhai Shattner Ben Zion Sternberg Bekhor Shitreet Moshe Shapira Moshe Shertok

Jewish Rights to Israel (part 1): Declaration of Independence

Elder of Ziyon, 6 września 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Forest Rain
Izraelska blogerka