“Rozum został stworzony przez Boga”

Dickey rozpoczyna stwierdzeniem, że katolicyzm prowadził kiedyś wojnę z nauką, co oczywiście jest prawdą, chociaż historycy akomodacjoniści twierdzą, ze te spory nie były religijne, a polityczne. Dickey:

Ateistów i fundamentalistów będzie kusiło powiedzenie, że pojęcie papieskiej akademii nauk jest sprzecznością samo w sobie. W końcu w płomiennych czasach rozkwitu inkwizycji papieże i naukowcy byli w śmiertelnej opozycji, tak samo jak wymachujący Biblią ewangelikanie i zimnokrwiści ewolucjoniści ścierają się dzisiaj w wojnach kreacjonistycznych, które nękają szkolnictwo amerykańskie.

No cóż, Inkwizycja zaczęła się na długo zanim nauka stała się codziennym problemem: określenie „naukowiec” zostało ukute dopiero w 1834 r., chociaż ludzie praktykowali to, co uważamy za naukę w XVII wieku. Ogólnie rzecz biorąc, Dickey ma jednak rację: Galileusz i Bruno byli z pewnością prześladowani, przynajmniej częściowo, ponieważ ich poglądy naukowe były sprzeczne z doktryną Kościoła. Było to oczywiście „polityczne” w tym sensie, że Kościół był także państwem. Można jednak powiedzieć bez obawy, że Kościół nieugięcie sprzeciwiał się tym, którzy używali rozumu i wątpliwości, by znaleźć prawdy o wszechświecie: co nazywam „nauką w szerokim sensie”.

Zbaczam jednak z tematu; zobaczmy co Sánchez mówi o rozumie:

Przez stulecia jednak poglądy Kościoła katolickiego ewoluowały i konserwatyści będą raz jeszcze zaszokowani sposobem, w jaki papiestwo rozszerza swoje przesłanie pojednania, by włączyć coraz szersze spectrum ludzkości, włącznie ze sceptycznymi badaczami naukowymi i intelektualistami.

“Jeśli nie akceptujemy nauki, nie akceptujemy rozumu – mówi Sánchez, a rozum został stworzony przez Boga”.

Rozum został stworzony przez Boga? Doprawdy? Sánchez, podobnie jak sam Kościół, akceptuje ewolucję i jest oczywiste, że wiele zwierząt potrafi rozumować. Nie jesteśmy jedynym rozumującym gatunkiem. Naczelne potrafią rozumować, niektóre ptaki potrafią rozumować (być może wiele, ale nie przetestowaliśmy ich wszystkich) i walenie potrafią rozumować. Jeśli wszystko wyewoluowało naturalnie, to rozum także wyewoluował. Kościół twierdzi, że odbiega od ewolucji naturalistycznej tylko przez założenie, iż dusza została wstawiona w linię rodową hominidów. Sánchez dodaje więc tutaj kolejną ingerencję Boga w proces ewolucyjny, ale myli się, bo choć nie możemy dowieść, że zwierzęta nie mają dusz (ani nawet, że my je mamy!), możemy pokazać, że nie jesteśmy jedynym rozumującym gatunkiem. Mówi tego rodzaju rzeczy, bo chce twierdzić, że nauka wyrosła z religii.

I, oczywiście, równie bezmyślne jest twierdzenie, że rozum musiał zostać stworzony przez Boga. Rozum mógł powstać naturalnie drogą doboru naturalnego, kiedy mózg był wystarczająco duży, by przetwarzać skomplikowaną informację. Taki argument jest również sprzeczny z twierdzeniem Sáncheza, który nieco dalej w tym wywiadzie mówi, że nauka i religia są niezachodzącymi na siebie dziedzinami. Twierdzenie, że rozum nie wyewoluował, z pewnością jest naruszeniem poglądu Goulda, wyrażonego jak następuje:

“Koncepcja stworzenia jest zupełnie różna od koncepcji ewolucji – mówi Sánchez.- Stworzenie jest koncepcją filozoficzną, która pochodzi z Biblii. Mówi, że Bóg tworzy byty z niczego”. To jest centralna koncepcja i nauka nie ma rzeczywistego wyjaśnienia, jak to mogło się zdarzyć. Ale z ewolucją jest inaczej. Jest bardzo dużo dowodów, mówi Sánchez, że w naturze zachodzi ewolucja i że gatunki ewoluują.

Wielkie zamieszanie pojawia się, według Sáncheza, kiedy ludzie próbują używać nauki do udowodnienia istnienia bądź nieistnienia Boga. „To jest jak powiedzenie, że możesz dowieść istnienia duszy” – powiedział Sánchez, a co do tego nie ma on żadnych wątpliwości.

Postęp nauki spowodował na przestrzeni lat, że Kościół katolicki przemyślał na nowo to, co sądzili, że wiedzą o umiejscowieniu nieba i piekła. „W przeszłości mówiliśmy, że są to miejsca [fizyczne] - wyjaśnił Sánchez, jak gdyby można je było wskazać na mapie kosmosu. Ale to było w Średniowieczu, kiedy ludzie wierzyli, że wszechświat był uporządkowany w sfery z Ziemią pośrodku, potem słońce i księżyc i gwiazdy, a poza nimi niebo. Piekło było pod ziemią w środku tej planety. Teraz raj i piekło rozumie się filozoficznie jako stany, nie zaś miejsca na mapie”.

“Wszystkie te kwestie fizyki i metafizyki zmieniły się, ponieważ zmieniła się fizyka” – mówi Sánchez.

Jest to tak bardzo mętne, że nie wiem, co dobry biskup próbuje powiedzieć. Jeśli mówi, że Bóg stworzył byty z niczego, to nie jest to twierdzenie filozoficzne, ale empiryczne: twierdzi, że Bóg wyprodukował pierwsze życie i unieważnia tym całą dziedzinę abiogenezy. Jeśli próbuje twierdzić, że błędem jest użycie nauki do dowodzenia istnienia lub nieistnienia Boga, to dlaczego Kościół żąda potwierdzonego dowodu dwóch cudów zanim ogłosi kogoś świętym? Najwyraźniej Kościół cały czas polega na dowodach empirycznych jako dowodach na istnienie Boga. I nadal jest częścią doktryny Kościoła, że Adam i Ewa byli dosłownie przodkami ludzi. Nauka obaliła to około sto lat temu, dlaczego więc nie usuną tego ze swojej doktryny?

Zawsze bawi mnie piekło, o którym Biblia pisze oczywiście jako o konkretnym miejscu. Oto kilka wzmianek:

Mateusz 13:42: i wrzucą ich w piec rozpalony; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.

Mateusz 25:41: Wtedy odezwie się i do tych po lewej stronie: “Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom!”

Marek 9:43: Jeśli twoja ręka jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją: lepiej jest dla ciebie ułomnego wejść do życia wiecznego, niż z dwiema rękami pójść do piekła w ogień nieugaszony.

Łukasz 16:24: I zawołał: “Ojcze Abrahamie, ulituj się nade mną i poślij Łazarza, niech koniec swego palca umoczy w wodzie i ochłodzi mój język, bo strasznie cierpię w tym płomieniu”.

Skąd więc Sánchez wie, że to wszystko są przenośnie? To nie nauka rzuciła wątpliwości na piekło, ale świecka moralność: ludzie zdali sobie sprawę z tego, że idea wiecznych męczarni za, na przykład, jeden niewyznany epizod masturbacji, nie wydawała się stosowna dla kochającego Boga. Zakładam, że Sanchez idzie za tym diagramem sekwencji działań:

Sánchez zgadza się także z innymi rzeczami, które są nie do utrzymania z naukowego punktu widzenia:

We wszechświecie Sáncheza nadal jest mnóstwo miejsca na cuda.

W zasadzie zgadza się z naukowcami, którzy sądzą, że Gwiazda Betlejemska, która prowadziła trzech królów z Azji do dzieciątka Jezusa, naprawdę była kometą Halleya. Inne teorie utrzymują, że była to supernowa lub uszeregowanie dwóch albo trzech planet. „Oczywiście, mógł to być całkowity cud – powiedział Sánchez. – Bóg potrafi zawiesić prawa natury”. Ale biskup woli kojarzyć te rodzaje cudów głównie z historią Jezusa. Szczególnie ważne jest wskrzeszenie Łazarza z martwych. „Przywrócenie duszy do ciała - to bardzo specjalny cud” – powiedział Sánchez.

“Biskup woli kojarzyć te rodzaje cudów”. . . osłupiałem.

Na koniec, według biskupa, nauka powiedziała nam, że wszystkie płody są ludźmi:

Równocześnie postępy w biologii rozszerzyły definicję życia. W przeszłości, mówi Sánchez, Kościół uważał, że embrion nie ma ludzkiego życia aż zacznie przybierać kształty przypominające człowieka, po około 40 dniach ciąży. „Obecnie mówimy, że jeśli pierwsze komórki [po zapłodnieniu i poczęciu] mają DNA, kod genetyczny dla istot ludzkich, to mają życie”.

Nie, biologia nie rozszerzyła definicji życia; objawienie religijne i dogmat spowodowały, że Kościół ogłosił nie tylko, że każde zapłodnione jajeczko jest osobą, ale że każdy plemnik jest święty. To są żywe komórki, ale to nie są ludzie.Problem Sáncheza polega na tym, że zrównuje „życie” z „osobą”. Komórka wątroby nie może przetrwać samodzielnie poza organizmem (lub na szalce laboratoryjnej), a płód nie może przetrwać samodzielnie zanim ciąża nie jest daleko zaawansowana. Skoro więc inne komórki „pasożytują” na organizmie i mają DNA, a to DNA może potencjalnie dać całą osobę, dlaczego nie nazywamy wszystkich naszych komórek „osobami”? Czy nie jest morderstwem wyrwanie włosa?

To są właśnie kłopoty w jakie wpadasz, kiedy próbujesz zaakceptować równocześnie średniowieczny, nadnaturalny dogmat i nowoczesną naukę. Wywody Sáncheza o nauce brzmią rozsądnie na pierwszy rzut oka, ale rozpadają się, kiedy pomyślisz, co on właściwie mówi, choćby przez minutę.

h/t: Joyce

Vatican scientist claims that reason was created by god gets muddled about accommodationism

Tłumaczenie M.K.

Why Evolution Is True, 27 grudnia, 2013

_____________

Jerry A. Coyne
Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji. Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.