Prawda

Sobota, 5 lipca 2025 - 17:53

« Poprzedni Następny »


Genetyka jest dobra dla ciebie


Matt Ridley 2015-09-21


Po piętnastu latach od pierwszego zsekwencjonowania genomu człowieka przybliża się inżynieria genetyczna ludzi. Czy będzie to oznaczać „dzieci na zamówienie” i bogatych wygrywających na loterii życia od samego początku? I czy kiedykolwiek zatrzymamy to ześlizgiwanie się po równi pochyłej na drodze do odgrywania Pana Boga? Moje odpowiedzi brzmią: nie i mam nadzieję, że nie. Mimo złowieszczych przepowiedni niemal nic, tylko dobro, wynikło jak dotąd z technologii genetycznej i dowiedliśmy, że nie ześlizgujemy się po śliskim zboczu: idziemy ostrożnie.

Obecne podniecenie dotyczy redagowania genów. Precyzyjny sposób robienia tego, zwany CRISPR-cas9, jest ostatnim krzykiem mody wśród ubranych na biało użytkowników pipetek. W zeszłym tygodniu pięć wiodących instytucji prowadzących badania medyczne w Wielkiej Brytanii (należy poinformować, że jeden z nich, Academy of Medical Sciences, zaliczył mnie do swoich członków) wydało wspólne oświadczenie popierające ostrożne używanie tej nowej techniki na komórkach ludzkich do badań i potencjalnych terapii. Uznali nawet, że może nadejść dzień, kiedy pojawią się uzasadnione żądania używania tej nowej techniki do zarodków w taki sposób, że zmiany będą potem dziedziczone.


W ciągu ostatnich czterdziestu lat sześć razy mieliśmy bioetyczne niepokoje. Pierwszym było odkrycie w połowie lat 1970. jak wykonywać genetyczną inżynierię bakterii i spowodowało to głośne debaty o ryzyku wojny biologicznej i wypadków. Sami naukowcy narzucili moratorium i zebrali się na konferencji, by ustalić reguły. Dzisiaj ta technika jest używana rutynowo, praktycznie nigdy nie została nadużyta i uratowała lub polepszyła życie milionom ludzi: na przykład, chorzy na cukrzycę używają ludzkiej insuliny wyprodukowanej przez genetycznie zmanipulowaną bakterię, która zawiera ludzki gen. Okazało się to lepsze niż się obawiano.


Drugie: odkrycie pod koniec lat 1970. jak zapładniać ludzkie jajeczka w probówce wywołało równie zatrwożone debaty o tym, co może to znaczyć dla rozmnażania ludzi – jak na przykład wyszukiwanie wysoko cenionych jednostek, by zostały ojcem lub matką ich dzieci. W rzeczywistości technika ta jest używana nie po to, by pomóc ludziom w posiadaniu dzieci innych ludzi, ale by pomóc im na posiadanie ich własnych dzieci.


Trzecie: w latach 1990. naukowcy zaczęli modyfikować geny roślin. Przeciwnicy przedstawili perspektywę przerażających zagrożeń dla naszej żywności i dla środowiska. Niemniej ludzie i zwierzęta zjedli już tryliony genetycznie modyfikowanych posiłków bez żadnych problemów zdrowotnych. Uprawy GMO obniżyły użycie środków owadobójczych, podniosły plony i dostarczyły zdrowszej żywności. Dzisiejszym skandalem nie są szkody uczynione przez uprawy genetycznie modyfikowane, ale cierpienie, którego nie pozwolono złagodzić z powodu irracjonalnego sprzeciwu. Nawet jeśli nadal niepokoisz się, musisz przyznać, że okazało się to lepsze niż się obawiano.


Czwarte: na przełomie tysiącleci naukowcy rozwinęli techniki klonowania ssaków i niektórzy z nas znaleźli się na rozmaitych talk show, dyskutując, kiedy próżni plutokraci sklonują siebie albo swoje ulubione zwierzęta domowe i jakie jest zagrożenie dla moralności. W rzeczywistości, klonowanie okazało się pomocne tylko w bardzo niewielu sytuacjach laboratoryjnych, ale poza jednym czy dwoma dość nieszkodliwymi sklonowaniami ulubionego zwierzaka, nie było używane do frywolnych celów. Okazało się lepsze niż się obawiano.


Piąte: naukowcy zsekwencjonowali genom człowieka, zidentyfikowali powodujące choroby mutacje i zaczęli oferować diagnostykę przedimplantacyjną, by uniknąć sprowadzania na świat ludzi z mukowiscydozą lub chorobą Huntingtona. Krytycy niepokoili się, że ludzie użyją tej techniki do tworzenia „dzieci na zamówienie”, które będą znakomitymi pianistami lub matematykami. Niemniej popyt na taką selekcję pozytywną okazał się minimalny, częściowo dlatego, że zidentyfikowanie specyficznych genów dla specyficznych cech jest trudne – i pokazuje złe rozumienie tego, jak działa genom – a częściowo dlatego, że okazuje się, iż ludzie chcą dzieci takich jak oni, nie zaś jakichś półbogów. Ponadto, dobra edukacja nadal jest znacznie lepszym sposobem dania dziecku dobrego startu. Okazało się to lepsze niż się obawiano.


Szóste: naukowcy odkryli, jak używać wirusów do wstawiania nowych genów w żywą tkankę, żeby wyleczyć pewne choroby śmiertelne – tak zwaną terapię genową. Wczesne próby na ludziach przy użyciu retrowirusów wywoływały raka i zostały zarzucone. Ale bezpieczniejsza terapia genowa lentiwirusami okazała się obecnie zdolna do ratowania życia, tak jak terapia dla dzieci z niedoborem odporności i użyto jej w ponad 700 różnych próbach. Okazało się to lepsze niż się obawiano.


Punktacja jest więc sześć do zera dla optymistów. Cukrzyca, dzieci z in vitro, pszczoły w uprawach GMO, rodzice, którzy są nosicielami mukowiscydozy lub choroby Huntingtona, niemowlęta z poważnym niedoborem odporności – wszyscy oni odnieśli korzyści. Od dziesięcioleci już było możliwe użycie technik genetycznych do wojny biologicznej i tworzenia „dzieci na zamówienie”; to się nie zdarzyło.


Jak pokazuje reakcja na niepowodzenie wczesnej terapii genowej, zbocze nie jest tak śliskie jak się obawiano. Idziemy nim bardzo ostrożnie, cofając się, jeśli jest to konieczne i oceniając sprawy przy każdym kroku. Ludzie chcą używać tych technik do leczenia chorób, nie do eugeniki. Wiedza genetyczna nie podważyła moralności i szacunku dla życia człowieka. Wszystko to nie dowodzi, że w przyszłości te techniki nie zostaną nadużyte, ale musi coś znaczyć.


Najnowsza technika redagowania genów zwraca uwagę, bo jest o tyle bardziej precyzyjna i skuteczna niż poprzednie sposoby zmieniania genów. Jej pierwszym użyciem prawdopodobnie będzie terapia genowa – wydobycie komórek T pacjentów z rakiem, zredagowanie genów tych komórek do walki z rakiem i ponowne ich wstrzyknięcie – ale także do tego jest jeszcze daleka droga. Prace nad genami linii zarodkowej są jeszcze bardziej odległe. Niektórzy naukowcy wzywają do moratorium na choćby eksperymentalne używanie CRISPR-cas9 na zarodkach, aż przedyskutujemy wszystkie implikacje moralne.


To byłby błąd. Jak pokazały genetycznie modyfikowane rośliny, moratorium jest tępym instrumentem – łatwym do narzucenia i trudnym do usunięcia, kiedy okazuje się, że robi więcej szkód niż pożytku, szczególnie w epoce mediów społecznościowych.


Eksperymenty dają wiedzę do osadzenia debat w rzeczywistości. Dobrym przykładem jest niedawna debata o donacji mitochondrialnej, technice wypracowanej w laboratorium zanim dostała pozwolenie na użycie na pacjentach, gdzie wkrótce może zapobiegać strasznym chorobom degeneracyjnym. Kiedy debatowano etykę użycia tej metody, pod ręką były wyniki siedmiu lat eksperymentów, by odpowiedzieć na zadawane pytania. Moratorium oznaczałoby debatę w mrokach ignorancji.


Zawsze powinniśmy iść ostrożnie, ale powinniśmy także znajdować pociechę w naprawdę niezwykłych osiągnięciach technologii genetycznych w łagodzeniu większej ilości cierpienia ludzkiego niż odważaliśmy się mieć nadzieję i w powodowaniu mniejszej ilości złych skutków, niż obawialiśmy się.


Piewsza publikacja w Times.

Genetics is good for you

Rational Optimist, 13 września 2015

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Matt Ridley


Brytyjski pisarz popularnonaukowy, sympatyk filozofii libertariańskiej. Współzałożyciel i b. prezes International Centre for Life, "parku naukowego” w Newcastle. Zrobił doktorat z zoologii (Uniwersytet Oksfordzki). Przez wiele lat był korespondentem naukowym w "The Economist". Autor książek: The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature (1994; pol. wyd. Czerwona królowa, 2001, tłum. J.J. Bujarski, A. Milos), The Origins Of Virtue (1997, wyd. pol. O pochodzeniu cnoty, 2000, tłum. M. Koraszewska), Genome (1999; wyd. pol. Genom, 2001, tłum. M. Koraszewska), Nature Via Nurture: Genes, Experience, and What Makes us Human (także jako: The Agile Gene: How Nature Turns on Nurture, 2003), Rational Optimist 2010.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
2. postępy nauki i religia mieczysławski 2015-09-21
1. Grzebanie w DNA J. Grobelny 2015-09-21


Nauka

Znalezionych 1510 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk