Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 10:46

« Poprzedni Następny »


Carl Sagan i wolność wątpienia


Jeff Jacoby 2022-07-18

Carl Sagan zrzut z ekranu wideo
Carl Sagan zrzut z ekranu wideo

W astronomii „liczba Sagana” odnosi się do liczby gwiazd w obserwowalnym wszechświecie. Jest to wartość łatwiejsza do zdefiniowania niż do obliczenia, ale w okrągłych liczbach, zgodnie z badaniem z 2010 roku przeprowadzonym przez astronoma z Yale Pietera van Dokkuma, wynosi ona 300 000 000 000 000 000 000 000, czyli 300 sekstylionów. (W zależności od znaczenia słowa „obserwowalny”, ta liczba może być obecnie nieaktualna).

Liczba Sagana została tak nazwana na cześć Carla Sagana, amerykańskiego astronoma, planetologa, kosmologa i popularyzatora nauki, który zmarł w 1996 roku. Osiągnął ogromny rozgłos w latach 70. i 80., zwłaszcza po wyemitowaniu przez PBS jego 13-odcinkowego serialu telewizyjnego „Kosmos”, który stał się jednym z najchętniej oglądanych seriali w historii amerykańskiej telewizji publicznej. (Olśniewający tom o tym samym tytule wydany jako dodatek do serii był jedną z najlepiej sprzedających się książek naukowych, jakie kiedykolwiek opublikowano).

Jego osiągnięcia naukowe były znaczne. Opublikował ponad 600 artykułów i książek z dziedziny astrobiologii, warunków planetarnych, początków życia na Ziemi, efektu cieplarnianego i inteligencji pozaziemskiej. Odegrał rolę w wielu sondach kosmicznych NASA i pomógł napisać tak zwaną wiadomość z Arecibo , międzygwiezdny sygnał radiowy zawierający informacje o ludzkości, wysłany z Ziemi w 1974 roku w kierunku gromady gwiazd M13. Otrzymane wyróżnienia i nagrody liczą się w dziesiątkach; wahały się od NASA Distinguished Public Service Medal do George Foster Peabody Award za jego popularyzowanie nauki w telewizji. Był częstym gościem w The Tonight Show z Johnnym Carsonem i regularnie pisał o nauce dla magazynu „Parade”, cotygodniowego dodatku w setkach amerykańskich gazet.


W ramach kampanii na rzecz zwiększenia wiedzy naukowej ogółu społeczeństwa, Sagan wielokrotnie podkreślał znaczenie sceptycyzmu i niedogmatycznego myślenia. Zdecydowanie podkreślał, że nadzwyczajne twierdzenia wymagają nadzwyczajnych poziomów dowodu i wyszydzał pseudonaukę i jej proroków. (Napisał, że jedną z jego ulubionych karykatur był obrazek wróżki badającej linie na dłoni i mówiącej: „Jesteś niezwykle łatwowierny”.)

Choć kpiąco patrzył na nadnaturalne twierdzenia religii, równie stanowczo mówił, że naukowcy nie powinni żywić gorących uczuć do twierdzeń naukowych, które nie są poparte przekonującymi dowodami. „Jeśli pomysły nie działają, musisz je wyrzucić”, pisał w The Demon-Haunted World, ostatniej książce, którą opublikował przed śmiercią. „Nie marnuj neuronów na to, co nie działa. Poświęć te neurony na nowe pomysły, które lepiej wyjaśniają dane”. Ostrzegał przed uleganiem efektowi potwierdzenia — temu, co dziewiętnastowieczny angielski fizyk Michael Faraday określił jako pokusę.

szukać takich dowodów i pozorów, które sprzyjają naszym pragnieniom, a lekceważyć te, które się im sprzeciwiają. . . . Ochoczo przyjmujemy to, co się z nami zgadza, z niechęcią przeciwstawiamy się temu, co nam się sprzeciwia; podczas gdy odwrotność jest wymagana przez każdy dyktat zdrowego rozsądku.

Pokusa efektu potwierdzenia jest dziś silniejsza, gdy media społecznościowe i polityczna polaryzacja nieustannie zamieniają kwestie naukowe w punkty zapalne wojny kulturowej. W kwestiach tak różnych, jak tożsamość płciowa i COVID-19, zbyt wielu ideologów zarówno z prawicy, jak i z lewicy podchodzi do kwestii zdrowia publicznego i nauki przez pryzmat polityki. Organizacje prasowe coraz częściej wypierają lub umniejszają opinie naukowe, które nie pasują do przyjętej narracji. Czołowi politycy popierają lub sprzeciwiają się praktykom opieki zdrowotnej na podstawie polityki partyjnej.

Gdyby Carl Sagan nadal żył, z pewnością znalazłby się wśród tych, którzy odpierają takie ślepe antynaukowe uprzedzenia. Niestety, kiedy umarł, miał zaledwie 62 lata z komplikacji spowodowanych długą walką z chorobą szpiku kostnego. Jednak w niedawno odkrytym przemówieniu wygłoszonym w 1987 r. przed oddziałem Amerykańskiej Unii Swobód Obywatelskich w stanie Illinois, Sagan wyraził ostrzeżenia, które są dziś nawet bardziej aktualne niż były w tamtych czasach. Przemówienie zostało uzyskane i przepisane przez naukowca z Harvardu Stevena Pinkera i prawnika Harveya Silverglate’a (obaj z Cambridge w Massachusetts), którzy opublikowali je w tym miesiącu w internetowym czasopiśmie Quillette.

W swoim przemówieniu, piszą w krótkim wstępie Pinker i Silverglate, Sagan „proroczo mówił o irracjonalności, która nękała dyskurs publiczny, o konieczności współpracy międzynarodowej, o zagrożeniach stwarzanych przez postęp technologiczny oraz o zagrożeniach dla wolności słowa i demokracji w Stanach Zjednoczonych”. Jeśli te zagrożenia wzbudziły obawy w 1987 r., dziś stały się tragiczne. Kilka fragmentów przemówienia Sagana:

Nauka wypracowała zestaw reguł myślenia, analizy, które, choć w poszczególnych przypadkach zdarzają się wyjątki (naukowcy są ludźmi, tak jak wszyscy), to jednak, przeciętnie, są odpowiedzialne za niezwykły postęp nauki.

I na pewno wszyscy wiecie, jakie są te zasady. Rzeczy takie jak argumenty oparte na autorytecie mają niewielką wagę. Twierdzenia muszą być możliwe do wykazania. Eksperymenty muszą być powtarzalne. Energiczna merytoryczna debata jest zachęcana i jest uważana za siłę napędową nauki. Poważne krytyczne myślenie i sceptycyzm skierowane do nowych, a także starych twierdzeń jest nie tylko dopuszczalne, ale zachęcane, pożądane, jest siłą napędową nauki. Istnieje twórcze napięcie między otwartością na nowe pomysły a rygorystyczną, sceptyczną analizą.

Są one aksjomatyczne w stosunku do metody naukowej, ale są lekceważone rutynowo, a nawet agresywnie. Sagan słusznie zauważył, że „argumenty oparte na autorytecie mają niewielką wagę” – ale kontrowersyjne kwestie są obecnie systematycznie uznawane za odporne na dyskusję, ponieważ, jak nas przekonują, „nauka jest ustalona” lub „97 procent naukowców się zgadza” lub też musimy „słuchać ekspertów”.


Sceptycyzm, powiedział Carl Sagan, jest "siłą napędową nauki". 


To, co jest prawdą o nauce, dotyczy wszystkiego, argumentował Sagan. Błędy są nieuniknione, dlatego pilnie należy pozostawić miejsce na kwestionowanie „ustalonych” wniosków:

W sprawach publicznych tego rodzaju machina korygowania błędów w naszym społeczeństwie jest zinstytucjonalizowana w Konstytucji. Jest to zinstytucjonalizowane, po pierwsze, w podziale władzy, a po drugie, w swobodach obywatelskich, zwłaszcza w pierwszych 10 poprawkach do Konstytucji: Karcie Praw.

Ojcowie założyciele nie ufali władzy rządu i mieli ku temu bardzo dobre powody, podobnie jak my. Dlatego próbowali zinstytucjonalizować rozdział władzy, prawo do myślenia, prawo do mówienia, bycia wysłuchanym, prawo do zgromadzeń, składania skarg na nadużycia rządu, prawo do głosowania lub odwoływania złoczyńców z urzędu.

Mimo naszych najlepszych starań, niektóre rzeczy, w które wierzymy, są prawdopodobnie błędne. Z pewnością bardzo ochoczo rozpoznajemy błędy minionych czasów i innych narodów. Dlaczego nasz naród, dlaczego nasz czas miałby być inny? Jeśli są rzeczy, w które wierzymy, jeśli w naszym społeczeństwie są instytucje, które są w błędzie, niedoskonale pomyślane lub wykonywane, są to potencjalne przeszkody dla naszego przetrwania. Jak znajdujemy błędy? Jak je poprawiamy?

Twierdzę: z odwagą, metodą naukową i Konstytucją.

Na skrzyżowaniu nauki i polityki publicznej nie ma nic bardziej niebezpiecznego niż dogmatyzm wymuszony przez tłumienie odmiennych postaw. Pokolenie przed tym, jak Sagan wypowiedział swoje ostrzeżenie, równie znany naukowiec, fizyk teoretyczny Richard Feynman, podniósł podobny alarm. W 1955 roku w wykładzie dla Narodowej Akademii Nauk Feynman – który kilka lat później otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki – odniósł się do tego, co nazwał „wartością nauki”. Zakończył ostrzeżeniem, teraz bardziej rozpaczliwie potrzebnym niż wtedy, przed zamkniętym umysłem w nauce i przed chęcią demonizowania tych, którzy kwestionują popularne poglądy.


„Jeśli chcemy rozwiązać problem, którego nigdy wcześniej nie rozwiązywaliśmy, musimy pozostawić drzwi do nieznanego uchylone” – powiedział Feynman swoim słuchaczom.

W porywczej młodości ludzkości możemy popełniać poważne błędy, które mogą na długo zahamować nasz rozwój. Zrobimy to, jeśli powiemy, że mamy odpowiedzi teraz, młodzi i nieświadomi jakimi jesteśmy. Jeśli stłumimy wszelką dyskusję, wszelką krytykę, głosząc: „To jest odpowiedź, moi przyjaciele; człowiek jest zbawiony!” skażemy ludzkość na długi czas na kajdany autorytetu, ograniczone do granic naszej obecnej wyobraźni. Robiono to już tak wiele razy.

Naszym obowiązkiem jako naukowców, znając wielki postęp, który pochodzi z zadowalającej filozofii ignorancji, wielki postęp będący owocem wolności myśli, jest głoszenie wartości tej wolności; uczenie, jak wątpliwości nie należy się bać, ale należy je przyjmować i dyskutować; i domaganie się tej wolności jako naszego obowiązku wobec wszystkich przyszłych pokoleń.

Ze wszystkich wartości naukowych, o których Sagan i Feynman wiedzieli, najcenniejszą jest prawo do wątpienia. Ta wolność jest niezbędna dla zdrowej kultury obywatelskiej. We wszechświecie 300 sekstylionów gwiazd nigdy nie dowiemy się wszystkiego, czego nie wiemy. Nawet tutaj, na bladoniebieskiej kropce, która jest jedynym domem, jaki ludzkość kiedykolwiek znała, jest tak wiele nierozwiązanych dylematów, tak wiele pytań z niepewnymi odpowiedziami. Ci, którzy żądają cenzury heterodoksyjnych myśli – lub autocenzury – igrają z ogniem. Bo kiedy sceptycy nie są bezpieczni, wszyscy jesteśmy zagrożeni.


Arguable, 11 lipca 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jeff Jacoby

Amerykański prawnik i dziennikarz, publicysta “Boston Globe” od 1994 roku. 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk