Prawda

Niedziela, 28 kwietnia 2024 - 23:43

« Poprzedni Następny »


Brudny czyściec i diabelnie skuteczny strach przed piekłem


Lucjan Ferus 2020-11-22


Będzie to nieco spóźniony temat, trudno. Otóż w niedawne Zaduszki (czyli właściwe święto zmarłych), spośród wielu wystąpień osób duchownych w telewizji, zwróciła moją uwagę wypowiedź jakiegoś księdza, który mniej więcej powiedział coś takiego (nie zdążyłem dokładnie zapisać całości): „Szczególnie jest ważna modlitwa za tych zmarłych, którzy jeszcze czekają na spotkanie z Bogiem, aby mogli dostać odpust zupełny”. I coś tam jeszcze, iż „zmarli czekają na naszą pomoc w formie modlitwy i starają się nam pomagać w życiu doczesnym”, czy jakoś podobnie, o ile dobrze usłyszałem i zapamiętałem.

Myślałem, że te „słynne” (ale niechlubnej pamięci) „odpusty” odeszły w niebyt historii wraz ze słynnym protestem Lutra, ale jak widzę doskonale się trzymają i chyba nie zanosi się na rezygnację z tej idei. Tym bardziej jest to niezrozumiałe (przynajmniej dla mnie), że wg doktryny tej religii, zmarli mają ożyć dopiero na końcu dziejów ludzkości, by stawić się na Sąd Ostateczny (wg św.Pawła „na dźwięk ostatniej trąby” 1Kor 15,52). Jednak do tego czasu są martwi, a ich ciała rozsypią się w proch. Nie mogą więc pomagać żywym i czekać na ich modlitwy, jak i na „spotkanie z Bogiem” (?!), bowiem póki co, po prostu nie istnieją.

 

Z takich wypowiedzi jak ta (i podobnych) można wnosić, iż w kwestii obietnic związanych z życiem pozagrobowym/pośmiertnym nic, albo niewiele się nie zmieniło i nadal „kwitnie radosna twórczość” tych samowolnych „sług Bożych”, której nie tylko nie potwierdza nasza rzeczywistość (bo na to i tak nikt nie zwraca uwagi, ani wierzący, ani duszpasterze), ale też – i to jest ciekawe – nie potwierdza tego również oficjalnie wyznawana doktryna religijna. Co zresztą nie powinno dziwić, bo ci „słudzy” lub „pomocnicy” Boga, zawsze wymyślali i głosili takie „prawdy” religijne, jakich ludzie zawsze chętnie słuchają i wierzą w ich prawdziwość.

 

Ponieważ te ponoć „pośmiertne religijne byty” są wyjątkowo wyrafinowaną mistyfikacją, warto poznać ich historię, aby pojąć przyczyny ich wielkiej popularności pośród wiernych, jak i kapłanów (a są one diametralnie różne). Zachowując porządek chronologiczny, zacznę od przysłowiowego „jajka”, czyli początków tej idei: „Na soborze we Florencji w 1439 r. uzgodniono, iż kto „umrze w miłości Boga”, ale nie zdąży „godnymi owocami pokuty zadośćuczynić za winy”, jego dusza po śmierci będzie oczyszczana karami czyśćcowymi”. Natomiast Horst Herrmann w książce Książęta Kościoła w ten sposób widzi ów problem:

„By stworzyć nowy rynek, Sykstus IV ogłosił w 1476 r., że działanie odpustówrozciąga się nie tylko na żyjących, ale i na biedne dusze czyśćcowe. Owczarnia pojęła to w lot,.. i płaciła. Rachunek był prosty: im więcej uzyskano odpustów, tym szybciej nieszczęsne dusze rodziców, rodzeństwa i dziadków dostawały się do nieba /../ A że nowe rozporządzenie stawiało w uprzywilejowanej pozycji bardziej zamożnych, to była już inna sprawa. /../ Duchowni dostojnicy potrzebowali pieniędzy, a na niczym nie dawało się tak łatwo zarobić, niż na „łasce”.

Jak widać z tego wyraźnie, czyściec powstał niejako na zamówienie kapłanów i hierarchii Kościoła, która „uzgodniła” go (chyba między sobą) na soborze Florenckim, włącznie z takimi neologizmami, jak: „umrzeć w miłości Boga”, „godne owoce pokuty zadośćuczynione za winy” i „dusza po śmierci oczyszczana karami czyśćcowymi”. To już dużo prościej ten quasi teologiczny problem wytłumaczył Horst Herrmann w swojej książce, bo każdy, kto zna historię tej religii domyśli się, że chodziło o pieniądze (zawsze o nie chodzi w tym Kościele), wyłudzone od ludzi w ten perfidnie pomyślany i pozbawiony skrupułów sposób.

 

Kulminacją owych wydarzeń, a zarazem protestem przeciwko temu haniebnemu procederowi (handel odpustami na wielką skalę przez kler, wykorzystujący łatwowierność owieczek), był słynny „happening” Marcina Lutra, który swoimi 95 tezami przybitymi do drzwi kościoła w Wittenberdze w 1517 r., zapoczątkował rozłam w Kościele kat. i powstanie protestantyzmu. Wiele z tych tez dotyczyło owych spornych odpustów, jak chociażby teza 20. „A zatem papież mówiąc o całkowitym odpuszczeniu wszystkich kar, nie ma na myśli po prostu wszystkich kar, lecz te jedynie, które sam nałożył”.

 

Albo teza 21. „Mylą się wiec ci kaznodzieje odpustów, którzy twierdzą, że przez odpusty papieża człowiek zostaje uwolniony od wszelkich kar i zbawiony”. Czy teza 32. „Potępieni zostaną na wieki wraz ze swymi mistrzami ci, którzy wierzą, iż listy odpustowe zabezpieczą im zbawienie”. Lub teza 75. „Szaleństwem jest mniemanie, iż odpusty papieskie tak wielką mają moc, że mogą rozgrzeszyć człowieka, który – rzecz niepodobna – zgwałciłby Bożą Rodzicielkę”, oraz 76. „Twierdzimy przeciwnie, że papieskie odpusty najlżejszego nawet z grzechów powszednich nie mogą zgładzić, co się tyczy winy”. Itd. itp.

 

No cóż, pecunia non olet, tą starą zasadą religia katolicka kierowała się od samych swoich początków, kto zna jej historię może to potwierdzić. Z tego, co przynosi Kościołowi wymierną (i wielką!) korzyśćniełatwo jest zrezygnować całkowicie. Zawsze będzie się ten „doskonały pomysł”odradzał w różnych wersjach i różnych czasach. Dlatego w 1564 r. (czyli niecałe pół wieku po publikacji owych tez Lutra), Kościół rzymskokatolicki w trydenckim wyznaniu wiary tak zdefiniował ów problem:

„Wierzę niezachwianie, że istnieje czyściec i że duszom tam zatrzymanym pomagać może wstawiennictwo wiernych. Wierzę również, że należy czcić i wzywać świętych, królujących razem z Chrystusem, którzy ofiarują za nas modlitwy swe Bogu i których relikwie trzeba czcią otaczać. /../ Uznaję też, że Chrystus Pan udzielił Kościołowi władzy nadawania odpustów i że korzystanie z nich jest bardzo zbawienne dla wiernych” (Trydenckie wyznanie wiary).

Cwanie jest to sformułowane: „Wierzę niezachwianie…” itd. Tylko, że ta „niezachwiana wiara” w coś nie nadaje temu czemuś automatycznie prawdziwości w najmniejszym nawet stopniu. Można wierzyć „niezachwianie” w cokolwiek, ale to zawsze będzie tylko osobisty problem tego wierzącego lecz nie powoduje ona realnych zmian w naszej rzeczywistości. No i ten dalszy ciąg: „Uznaję też, że Chrystus Pan udzielił Kościołowi władzy nadawania odpustów i że korzystanie z nich jest bardzo zbawienne dla wiernych”. Nawet autorytet Jezusa wciągnięto w to wyrafinowane oszustwo, choć nie podano źródła z Ewangelii.

 

Jak wygląda zatem religijne uzasadnienie potrzeby istnienia Czyśćca? Otóż religia tak to tłumaczy: „Jak człowiek popełnia grzech, to obraża Boga i zrywa z Nim swoją jedność; jego winaprzed Bogiem podlega karze. Kara ta wynika z tego, iż w wielu przypadkach nie jest on w stanie Bogu i ludziom zadośćuczynićza zło, które dokonało się przez jego grzech.Zatem miłosierny Bóg przebacza winę kiedy się spowiadamy, lecz jeszcze pozostaje kwestia zasłużonej kary. Odpust jest właśnie darowaniem kary za grzechy, których wina już została darowana”. Warto się nad tym zastanowić, gdyż moim zdaniem jest tu parę sprzeczności.

 

Np. to: „Jak człowiek popełnia grzech, to obraża Boga”. Nad wyraz infantylna koncepcja! Wynika z niej bowiem, że ten ponoć absolutnie doskonały Bóg, jest bardzo obraźliwy, czyli nie może być doskonałym bytem, skoro tak łatwo może go obrazić jego własne stworzenie. Skoro tak bardzo miałby go obrażać grzech, to dlaczego dopuścił do jego zaistnienia w swym dziele? Będąc wszechwiedzącym, wiedział dużo wcześniej jak potoczą się wydarzenia w raju i jakie będą konsekwencje jego kary nałożonej na ludzki w raju, prawda? Zatem to późniejsze jego „obrażanie się” na ludzkie grzechy byłoby wielką hipokryzją z jego strony, czyż nie tak?

 

Albo to: „Zatem miłosierny Bóg przebacza winę kiedy się spowiadamy, lecz jeszcze pozostaje kwestia zasłużonej kary. Odpust jest właśnie darowaniem kary za grzechy, których wina już została darowana”. Równie infantylne rozumowanie jak poprzednie! Cóż to bowiem za zakłamane „miłosierdzie Boże”, które polega na „przebaczeniu winy” podczas spowiedzi, co nie wyklucza jednak „kwestii zasłużonej kary”? Czy owo „przebaczenie winy” przez Boga człowiekowi, nie powinno być równoznaczne z darowaniem mu kary? Dziwny jest ten Bóg człowieka, który ponoć „przebacza mu winy”, a jednocześnie ponoć domaga się ukarania go!

 

No i to ostatnie zdanie, będące znamiennym „majstersztykiem” religijnej myśli: „Odpust jest właśnie darowaniem kary za grzechy, których wina już została darowana”. Chyba tylko w religii mają prawo istnieć takie pozbawione logiki słowne „wygibasy”, ponieważ i tak nie mają żadnego odniesienia do rzeczywistości, nie można więc zweryfikować ich sensu. Tym bardziej, że w tym zdaniu także jest poważna sprzeczność. Odpust ma być „darowaniem kary za grzechy”, których „wina już została darowana” przez Boga?

 

Tyle, że „odpustów” udziela Kościół (i to nie za darmo!), a rzekomą  „winę za grzechy” darować miał już wcześniej Bóg. Jeśli więc Bóg już darował grzesznikowi winę, to po co mu jeszcze ów kościelny „odpust”? I jeszcze czegoś tu nie rozumiem: jak w ogóle mógł zaistnieć czyściec ze swymi niechlubnej pamięci odpustami, skoro „Bóg nie jest (Bogiem) umarłych, lecz żywych” (Mt 22,32), no i ma on sądzić ludzkie dusze dopiero na Sądzie Ostatecznym?! Kto więc miałby dokonywać ich oceny w czyśćcu? Czyżby to „wszechwiedzący” i „idealnie sprawiedliwi” kapłani mieli zastępować Boga na Ziemi w tej kwestii?!   

                                                                       ------ // ------

Teraz druga z pośmiertnych religijnych „atrakcji”: piekło. W książce Uty Ranke-Heinemann Nie i Amen, w rozdziale pt. „Piekło” przedstawia ona obszerną historię tejże idei. Zacznę od ciekawostki: „Pewna grupa ludzi w ogóle nie trafia do hinnomu (ognia piekielnego) ani przed, ani po Sądzie Ostatecznym: „Trzy są grupy ludzi, którzy nie zobaczą oblicza sądu hinnomu. To są ci, którzy cierpią z powodu przygnębiającej nędzy, chorób podbrzusza i wierzycieli. Inni dodają jeszcze, że dotyczyć to będzie także tych, którzy mają złą żonę”. /../ Wszyscy oni mają już swoje piekło za sobą, przeszli je na ziemi”. Całkiem słusznie! Aż chciałoby się w tej kwestii przytaknąć ludziom wierzącym: A jednak Bóg jest sprawiedliwy! Dalej czytamy:

„Dopiero wraz z chrześcijaństwem idea piekła pojawiła się w pełnym rozkwicie i wraz z chrześcijaństwem rozpoczęła zwycięski pochód. Kościół osiągnął samorealizację nie tyle głosząc niebo, co w niestrudzony sposób głosząc piekło, wywołujące w umysłach ludzkich przestrach, bo takie boskie groźby piekielne stanowiły dlań najlepszy środek wymuszania posłuchu w kwestiach wiary. Kościelni pasterze wyhodowali u owieczek lęk przed Bogiem /../ sprowadzając Go wreszcie do roli swego rodzaju psa piekielnego nadzorującego stado. /../ twierdzili, że Bóg „szczeka, gryzie i smaży”. /../

 

W historii Kościoła wciąż na nowo pojawiali się teolodzy, którzy negowali wieczność kar piekielnych. Jednak zwolennicy wiecznego piekła przeforsowali swoje idee i np. zadbali o to, by owa wieczność kar piekielnych rozpoczynała się /../ jak najszybciej po śmierci człowieka. Papież Benedykt XII nauczał: „Ponadto stwierdzamy: zgodnie z tym, co Bóg zarządził w ogólności, że dusze tych, którzy odeszli /../ w stanie grzechu, niezwłocznie zstępują do piekła, gdzie trapić ich będą męki piekielne”. Sobór we Florencji /../ ogłosił, że do piekła trafią wszyscy ludzie, którzy nie są katolikami”. /../ 

 

Szczególnie bolesna – w każdym razie dla matek – jest nauka Augustyna o tym, że nieochrzczone dzieci także odczują ogień piekielny, „chociaż w mniej bolesny sposób niż wszyscy pozostali, którzy wzięli na siebie grzechy” /../ Kościelna nauka o karach piekielnych dla nieochrzczonych dzieci dowodzi, że Kościół nie jest rzecznikiem nienarodzonych dzieci, choć zawsze twierdzi coś przeciwnego. Jednak gdy Kościół na swój sposób /../ kreuje się na rzecznika tych dzieci, skutki są jeszcze straszniejsze. /../

 

Np. „Czy matka jest zobowiązana do wyrażenia zgody na chirurgiczne otwarcie swego ciała, aby dziecko mogło zostać ochrzczone?”, teolog odpowie, że musi ewentualnie ponieść możliwą wskutek tego zabiegu śmierć, jeżeli dzięki temu dziecku dana będzie prawdopodobna możliwość otrzymania chrztu, a przez to życia wiecznego” /../ wielu teologów /../ stworzyło dla dzieci nieochrzczonych ich własne, odpowiednie piekło. Wierzą oni, że Bóg nie zsyła tych dzieci do głębszych otchłani piekła, lecz osiedla je na skraju czy obrzeżach (łac. limbus) piekła”. /../

 

Dzięki nauce o piekle Kościół postawił naukę Chrystusa na głowie. Z jego Dobrej Nowiny uczynił Złą Nowinę, z Boga miłości uczynił Boga okropności. Od ludzi żąda gotowości przebaczania i pojednania, uzasadniając przy tym dobitnie swe wymagania nieubłagalnym charakterem i zawziętością Boga. Nie wygląda to lepiej, gdy teolodzy (od dawna zresztą) czynią starania o to, by piekłu przypisać podniosły sens: „Sensem istnienia piekła nie jest ulepszenie czy wychowanie człowieka, lecz uświetnienie i uwielbienie Boga. Boga świętego, miłosiernego, prawdomównego i sprawiedliwego”.  

Na powyższych przykładach poprzestanę, bo nawet z nich wyraźnie wynika, iż te oba „nadprzyrodzone” ponoć byty: czyściec i piekło, są wymyślone (wykreowane) przez ludzi bezwzględnych i bezlitosnych lecz obdarzonych nie tylko dużą wyobraźnią, ale też (a może przede wszystkim!) dużą przedsiębiorczością i znajomością słabych stron natury ludzkiej. Dzięki takiemu wyjątkowemu zestawieniu cech charakteru, wiedzą oni na jakich cnotach i fobiach ludzkich da się zarobić duże pieniądze i posiąść władzę nad sumieniami wiernych. I chyba nie przez przypadek, takimi „zaletami” charakteryzują się kapłani różnych religii.

 

W niedawnym tekście opisałem znamienny przykład, w jaki wyszukany sposób kapłani egipscy zarabiali duże pieniądze na łatwowierności ludzkiej, tworząc „przewodniki” po rzekomej krainie zmarłych i nawet dołączając do nich „mapy”, aby ludzkie dusze nie pogubiły się w drodze i łatwiej trafiały „do celu”. Czy tak wiele różniły się ówczesne sposoby oszukiwania wyznawców przez ich kapłanów, od współczesnych sposobów oszukiwania wiernych przez kapłanów w kwestiach pośmiertnego życia człowieka i warunków jakie musi spełnić, by dostać się do tych wymyślonych przez nich zaświatów? Jak widać, niewiele!

 

Oba te rzekomo boskie byty (czyściec i piekło) mają te same wady, po których łatwo poznać, iż nie są one dziełem Boga, lecz dziełem bardzo cwanych kapłanów. Przynoszą bowiem duże korzyści instytucji Kościoła i jego kapłanom, za to stawiając Boga w bardzo niezręcznej sytuacji (mało powiedziane!), czyniąc zeń okrutnego i bezlitosnego obłudnika, którego jest łatwo przekupić „ofiarą” pieniężną, lub inną korzyścią materialną. Drugą wadą tych ponoć „realnie istniejących bytów” są naiwne uzasadnienia ich potrzeby istnienia i funkcjonowania. By zrozumieć o co mi chodzi, przytoczę fragment wypowiedzi owego księdza:

 

„Szczególnie jest ważna modlitwa za tych zmarłych, którzy jeszcze czekają na spotkanie z Bogiem, aby mogli dostać odpust zupełny”. Moje pytanie jest następujące: W jaki sposób żyjący krewni mogą się zorientować, iż dusza danego zmarłego jeszcze czeka na spotkanie z Bogiem, a nie jest już po tymże spotkaniu? Ta ważna informacja mogłaby zaoszczędzić jego rodzinie dużo pieniędzy wydanych na tzw. „wypominki” czyli sponsorowane przez wiernych msze, odprawiane przez księży za naszych bliskich zmarłych. Jestem ciekawy wytłumaczenia tego („teologicznego”?) problemu. I jeszcze jedno, przy okazji niedawnych wypowiedzi.

 

Skoro duchowni w trosce o zdrowie wiernych w czasie pandemii, potrafili wznieść się ponad własne interesy i doradzali im, aby nie iść na cmentarz 1 i 2 XI lecz modlić się za dusze zmarłych w domu, to dlaczego by nie rozszerzyć tego pomysłu na edukacyjny odpowiednik „zdalnego nauczania”, czyli na „zdalne modlenie się do Boga” w zaciszu domowym, zamiast chodzenia do tzw. „domów bożych” czyli kościołów? I nie byłaby to antyreligijna fanaberia, tylko zachowanie uzasadnione logicznymi i teologicznymi przesłankami.

 

Sam Jezus bowiem radził, aby zamiast tłumnie odwiedzać świątynie, lepiej modlić się w swoim domu w odosobnieniu do Ojca w niebie, który wysłucha tej modlitwy (Mt 6,5-8). Tym bardziej, iż wg innego fragmentu Biblii, „Bóg /../ nie mieszka w świątyniach zbudowanych ręką ludzką i nie odbiera posługi z rąk ludzkich, jak gdyby czegoś potrzebował” (Dz 17,24). To może jednak „zdalna modlitwa” wystarczy wiernym (przynajmniej w czasie pandemii), zamiast narażać się na zarażenie wirusem w (przepełnionych zazwyczaj) świątyniach?

 

Listopad 2020 r.                                ------ KONIEC-----

 

 


Tipsa en vn Wydrukuj



Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 906 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Nauka dyskutowania o niczym   Coyne   2014-09-20
Kolejne kopniaki dla ateistów w “Slate”   Coyne   2014-01-18
Czy Bóg jest kręgowcem bez substancji?   Coyne   2014-06-26
Islamscy radykałowie zabili kolejnych medyków   Coyne   2014-01-13
Portret wielkiego agnostyka   Coyne   2013-12-14
Czy Bóg jest bezcielesną osobą?   Coyne   2014-03-16
Najgłupsze dokopywanie ateistom w tym roku   Coyne   2014-04-21
Całun Turyński: Dlaczego religia jest pseudonauką   Coyne   2014-02-24
Podobno obrona ewolucji stała się właśnie trudniejsza. A juści.   Coyne   2016-09-30
Biblia źródłem moralności? Żartujesz sobie!   Coyne   2014-09-10
Uzdrawianie wiarą zabija dzieci   Coyne   2014-11-19
Zgodność między nauką i religią? Wolne żarty.   Coyne   2015-02-09
Religia, “Playboy” i Frank Sinatra   Coyne   2014-08-27
Filozof gromi ateistów z głupich powodów   Coyne   2014-06-10
Tak, jest wojna między nauką a religią   Coyne   2018-12-29
“Atlantic” rozważa ważką kwestię: czy wczesne homininy miały dusze?   Coyne   2015-10-05
“Newsweek” bezkrytycznie chwali brazylijskiego chirurga fantomowego -  i wychwala inne czary-mary   Coyne   2016-03-12
“New York Times” głosi fałszywą przyjaźń między nauką i religią   Coyne   2023-03-30
Australijski arcybiskup odmawia informowania o pedofilii księży i ich ofiarach   Coyne   2018-04-12
Najbardziej szalony grant Templetona jak dotąd: Ewolucja i “ofiarna miłość”   Coyne   2020-01-20
Skąd Jezus wziął swoje DNA? Spór między katolikami a ewangelikami   Coyne   2023-01-25
Kolejny wierny twierdzi, że nauka oparta jest na wierze   Coyne   2016-03-15
List Einsteina kwestionujący religię, biblię i ideę Boga jest znowu na sprzedaż   Coyne   2018-10-19
Niewolą, gwałcą, ale to wina Zachodu   Coyne   2015-08-31
Religia – nauka, odwieczna wojna   Coyne   2015-05-23
O Faith Versus Fact w “Inference”   Coyne   2016-02-26
Nie wiedzieliście? Bóg jest pytaniem, nie zaś odpowiedzią!   Coyne   2016-04-23
Psy nie idą do Nieba   Coyne   2015-11-06
Czy chrześcijaństwo było kluczowe dla rozwoju nauki?   Coyne   2015-09-24
W obronie Sama Harrisa   Coyne   2016-05-09
Brawo dla Ariana Fostera: pierwszego, czynnego, zawodowego sportowca w USA, który przyznaje, że jest ateistą   Coyne   2015-08-14
Brat Tayler o Reza Aslanie   Coyne   2016-06-06
Nowa książka Jasona Rosenhouse’a z krytyką Inteligentnego Projektu   Coyne   2022-07-02
Kompilacja z BuzzFeed: Jak ateiści znajdują sens życia?   Coyne   2015-08-24
Pogodzenie nauki i religii?   Coyne   2018-12-21
Zdobywca nagrody Templetona i jego nonsensy w „Scientific American”   Coyne   2019-03-28
Artykuł w ”New York Times”: Nauka może uczyć się od religii   Coyne   2019-02-20
Absolwent teologii mówi o naszej rzekomej potrzebie dalszych studiów teologicznych zanim zaczniemy krytykować religię   Coyne   2015-06-12
Islamistyczna teologia gwałtu   Coyne   2015-08-26
Niespodzianka! National Public Radio zachwala zatwardziały ateizm, broni myśli, że życie ateisty ma sens   Coyne   2016-01-30
Karta islamofobii pozostaje w grze   Coyne   2016-05-02
Zaakceptować terror islamski jako nową normalność?   Darwish   2017-06-16
Niektóre obawy dotyczące islamu są całkowicie racjonalne   Dawkins   2024-03-12
Chłopiec kaznodzieja   Dawkins   2017-04-19
Dobre i złe powody, by wierzyć   Dawkins   2014-07-24
Ostre światło nauki   Dennett   2014-07-01
Dzięki dobroci!   Dennett   2015-01-07
Religia zdrowego rozsądku   Dennett   2016-08-01
Kościół katolicki i jego cuda   Edamaruku   2017-08-28
Wychowywanie dżihadystów: drabina radykalizacji i jej antidotum   Fares   2017-06-03
Boże, zbaw nas od religii!   Farhi   2014-12-19
Gdyby Bóg istniał, miałby się z czego tłumaczyć   Fatah   2014-07-22
Droga do wolności   Feldner   2014-02-24
Islamscy towarzysze podróży w drodze do bigoterii i masowych mordów   Fernandez   2017-04-23
Koptofobia   Fernandez   2016-03-13
Doradztwo religijne i religioznawcze XII   Ferus   2015-04-26
Fałszywi prorocy. Część X.   Ferus   2018-01-07
Hipoteza Boga kontra nauka   Ferus   2019-07-21
Człowiek w labiryncie iluzji (III)   Ferus   2018-03-25
Bajkowe dziedzictwo religii. Czyli wspaniała, ale też przerażająca potęga wyobraźni.   Ferus   2021-01-17
Człowiek w labiryncie iluzji. Suplement.   Ferus   2018-04-22
Myślowe szlaki   Ferus   2015-06-21
Wspomnienie: „Czego sobie życzyłem na nadchodzący 2014 r.?”.   Ferus   2022-01-02
Przekleństwo nieskończonych możliwości (II)   Ferus   2022-12-18
Jezus z uczniami w zbożu   Ferus   2022-01-23
Epigoni: inna wersja upadku człowieka w raju   Ferus   2024-02-04
Dziecko i jego I Komunia Święta   Ferus   2019-06-09
Człowiek w labiryncie iluzji (Część V)   Ferus   2018-04-08
O jakości naszych bogów   Ferus   2017-02-26
Refleksje sprzed lat: „W obronie kobiet”   Ferus   2020-11-01
Cyrograf   Ferus   2015-01-17
Zbłąkane dzieci matki Natury (IV)   Ferus   2022-10-16
Atak ateizmu na ludzki rozum? (III)   Ferus   2021-10-24
Alternatywna forma ateizmu   Ferus   2023-12-24
Credo ateisty (XII)   Ferus   2023-03-12
Nieautoryzowany wywiad z Bogiem   Ferus   2021-04-04
Azyl ignorancji, Część IX.   Ferus   2017-03-26
Sumienny ojciec chrzestny   Ferus   2015-03-29
Credo Ateisty (XIII)   Ferus   2023-03-19
Operacja specjalna o kryptonimie „Arka i potop”   Ferus   2022-05-08
Uduchowiony erotyzm bogów i wyznawców   Ferus   2019-09-08
Credo sceptyka. Część  XI.   Ferus   2023-07-02
Duchowa służba zdrowia. Czyli oblicze Boga zatroskanego Miłosierdziem.   Ferus   2021-04-18
Płaska Ziemia: kwestia wiedzy czy wiary? (II)   Ferus   2019-01-27
Alternatywna koncepcja zbawienia (II)   Ferus   2022-04-18
Credo sceptyka. Część XII.   Ferus   2023-07-09
Rozum uskrzydlony wiarą (III)   Ferus   2018-09-30
Duchowni czy wyrachowani biznesmeni w sutannach?   Ferus   2021-09-26
Mój racjonalny ateizm.Czyli w czym upatruję siłę areligijnych poglądów.   Ferus   2024-01-28
Dyspensa zwalniająca wiernych z myślenia   Ferus   2020-10-25
Trzystu wybitnych i Biblia   Ferus   2016-07-24
Alternatywna koncepcja zbawienia   Ferus   2022-04-17
Fałszywi prorocy. Część  IV. Suplement.   Ferus   2017-11-26
Deizm antytezą teizmu? (II)   Ferus   2022-02-06
Bogowie jak ludzie: bogowie na niby   Ferus   2018-06-10
Fikcja uznawana za Prawdę (II)   Ferus   2020-03-22
Rozum i WiaraCzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-01
Eksperci od „prawdziwej” wolności i grzechu   Ferus   2019-01-06
Moja ambiwalentna krytyka religii III.   Ferus   2017-10-22
Potęga mitówGwiazda betlejemska   Ferus   2015-12-20

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk