|
Nie kłacz, gdy kaszlesz
Paulina Łopatniuk
| 2018-07-14
|
Włosy w żołądku już były, włosy w drogach oddechowych to na patologach nowość
Kiedy siedemnastoletnia fryzjerka trafiła do szpitala z trwającym już drugi dzień krwiopluciem, nikt nie spodziewał się przyczyny za jej problemami stojącej. Dziewczyna wykaszlała z siebie w tym krótkim okresie mniej więcej pół szklanki krwi – to wystarczające w końcu zmartwienie, by nie szukać dalszych niespodzianek. Ale w medycynie zawsze warto się spodziewać hiszpańskiej inkwizycji.
Możecie sobie wyobrazić zaskoczenie personelu, gdy okazało się, że dziewczynie poza utraconą ostatnio krwią od pół roku już zdarzało się odkrztuszać też włosy i białawe kruche masy przypominające rozmokłą kredę. I nie, nikomu nie skarżyła się na te nietypowe objawy – założyła, że tego właśnie w branży fryzjerskiej można się spodziewać. Wiecie, praca z włosami w końcu. Poza tym nic nic więcej jej nie dolegało, zatem czym tu się kłopotać? Ot, kłaczek tu, kłaczek tam, trochę jak kotek. Khy, khy, khy, kłaczek, przepraszam. Nasza fatalistka zakładająca, że skoro już kłaczy podczas kaszlu, to widać tak właśnie musi być, taka karma i los fryzjerski, nie jest jedyną w literaturze medycznej osobą demonstrującą ten szczególny objaw (z łaciny zwany trichoptysis). Annals of Thoracic Surgery w 2011 roku opisywało dwudziestodwuletnią kobietę kaszlącą i odkasłującą również włosy od lat czterech zanim zgłosiła się po pomoc. Tu także odkrztuszane włosy nie wydawały się wpływać na stan ogólny pacjentki, stąd nie zostały uznane za problem na tyle istotny, by szukać pomocy lekarskiej – nie było gorączki, nie było duszności, nie było nawet krwioplucia, które sprowadziło do szpitala wspomnianą wcześniej siedemnastolatkę.
Problem nie dotyczy jedynie pierwszych dekad życia naturalnie, choć rzeczywiście wtedy obserwowany jest najczęściej. Pośród odnotowanych zgłaszających się z dolegliwościami tego typu pacjentów i pacjentek były dwudziesto- i trzydziestolatki, były “kłaczkujące” kilkuletnie dzieci, ale taki na przykład Journal of Thoracic Oncology opisuje też historię odkrztuszającej długie jedwabiste brązowawe włosy sześćdziesięciolatki. Przy czym tę akurat kobietę nietypowa domieszka w plwocinie zaniepokoiła wystarczająco, by zasięgnąć porady medycznej już po tygodniu. Wszystkie te historie poza objawami łączy rozpoznanie. Jest szansa, że część spośród was już na nie zresztą wpadła. Macie w końcu wystarczające do rozwikłania zagadki podstawy – sprawca za niezwykły symptom odpowiedzialny gościł już niejednokrotnie zarówno tu na blogu, jak i na fanpejdżu. Pomyślcie – włosy w dziwnych miejscach. Coś kołacze? I nie, nie chodzi o bezoar. Te włosy nie pochodziły z przewodu pokarmowego. No dalej – na pewno wiecie.
Włosy, łój i zęby to nader częste znaleziska w torbielowatych potworniakach jajnika
Fakt, najczęściej widuje się tego delikwenta w jajniku, ewentualnie w jądrze. Bo też i gonady stanowią najbardziej typową lokalizację potworniaków. Owszem. Jeśli komuś przez myśl przemknęły potworniaki, to bingo! To ten właśnie nowotwór odpowiadał za odkrztuszane przez wymienione osoby kłaczki. Przypomnę tylko – potworniak, z łaciny teratoma, rozwija się z pierwotnych komóreczek będących rozwojowo prekursorkami komórek rozrodczych, a że wędrują one w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego w kierunku gonad i tam zazwyczaj trafiają, nowotwory zlokalizowane gdzie indziej to jedynie pewien margines, który gdzieś tam w trakcie wędrówki utknął czy pobłądził. I mogą te zbłąkane guzki pojawić się w najdziwniejszych miejscach, od różnych zakątków jamy brzusznej i klatki piersiowej począwszy, po głowę i szyję, ale też po tak ekscentryczne miejscówki jak pośladek czy stopa. A i skład potworniaka potrafi być ekscentryczny. Powstaje w końcu z komórek docelowo potencjalnie dających początek całemu nowemu organizmowi, zatem i on próbuje mniej lub bardziej udatnie ten potencjał realizować. Stąd właśnie w potworniakach skóra, włosy i zęby, stąd też kości i chrzęści, ale także utkanie tarczycy (to akurat kwestia szczególnej wagi w podlinkowanej chwilę temu noteczce), trzustki, mózgu czy nawet całe pętle jelitowe. I to wszystko w jajniku, jądrze, lub też w dowolnym nieomalże innym miejscu.
Ostatecznie poza narządami płciowymi lokalizuje się zaledwie około 3% potworniaków(mówiłam – margines), przy czym większość z nich u dorosłych rozwinie się w obrębie klatki piersiowej, w śródpiersiu (u dzieci najczęstsze są potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej). W płucach – bo tam właśnie znajdowała się znakomita część “kłaczkujących” guzów – po raz pierwszy potworniaka opisano w 1839 roku i zdecydowanie nie są takie zmiany częstą przypadłością. Literatura opisuje kilkadziesiąt może przypadków. Oczywiście sama obecność potworniaka w płucach wcale tak fascynujących objawów nie gwarantuje – możesz mieć w płucu guz i może to nawet być teratoma, wcale jednak nie musi to oznaczać, że będziesz odcharkiwać kłaczki niczym kotek. Nie każde z nas może być kotkiem. Trichoptysis obserwuje się u parunastu zaledwie procent osób mogących się taką patologią pochwalić. To zresztą logiczne – żeby dało się odkrztuszać włosy czy inne twory w potworniaku obecne, wpierw musi on mieć jakieś połączenie z drzewem oskrzelowym.
Czasami połączenie jest drobne i nieurazowe, niejednokrotnie jednak wchodzi w grę pękniecie wcześniej bez- lub małoobjawowego guzka czy lokalny odczyn zapalny. Te same czynniki mogą przyczynić się też do innego (częstszego zresztą) objawu – tego, który przywiódł do szpitala otwierającą artykuł siedemnastolatkę, czyli krwioplucia (haemoptysis – na pewno już się domyślacie, że ptysis to plucie po prostu, które przywędrowało do tego terminu z greki). Włosy w plwocinie być może rzeczywiście nie każdego i nie każdą zaniepokoją, że zdrowy człowiek nie powinien kaszleć krwią, zdają sobie chyba jednak sprawę wszyscy. Ale czasami nawet tego nie będzie – ot, kaszel, jeśli guz podrażnia drogi oddechowe, duszności, jeśli jest duży i powoduje ucisk, jak guz z fotografii kawałek wyżej, który, co prawda, nie znajdował się w płucu, ale tkwił tuż obok, wywoływał jednak na płuco ucisk tak duży, że doprowadził do zapadnięcia się narządu (spokojnie, problem udało się naprawić zabiegowo). A niekiedy będzie teratoma w płucu czy śródpiersiu zupełnie przypadkowym znaleziskiem przy okazji badań obrazowych wykonywanych z zupełnie niezależnych odeń powodów. Na przykład podczas badań okresowych.
Wracając zatem do naszej siedemnastoletniej fryzjerki (czy może po wieku sądząc – praktykantki fryzjerskiej) – zdjęcie Rtg ukazało (potwierdzoną potem w tomografii komputerowej) torbielowatą masę w obrębie wnęki lewego płuca. Bronchoskopia pomogła zlokalizować świeże krwawienie w oskrzelu, a dalsze procedury – orzec, że zmiana w dużej mierze tkwi wewnątrz górnego płata lewego płuca. Wraz z tymże płatem siedmiocentymetrowe źródło kłaczków zostało dziesięć dni później usunięte, ukazując dorodnego dojrzałego (bez potencjalnie groźnych niedojrzałych płodowych tkanek i bez śladów złośliwienia) potworniaka wypełnionego włosami, masami łojowymi i tkanką tłuszczową.
Mam nadzieję, że pacjentce przy okazji wytłumaczono, że choć fryzjerstwo może nieść ze sobąnieco zwiększone ryzyko pewnych symptomów ze strony układu oddechowego (i nie tylko oddechowego), to ani odkrztuszanie włosów i łoju, ani potworniaki nie znajdują się pośród nich. I jeszcze tylko mała ciekawostka gwoli zaostrzenia apetytu na przyszłość. Wspominałam o źródłosłowie naszego odkrztuszania kłaczków, prawda? W samym tekście prócz plucia kłaczkami pojawiało się też krwioplucie. Trichoptysis, haemoptysis… Na pewno się zastanawiacie czy to jedyne dostępne warianty. A skoro o tym wspominam, na pewno domyślacie się już, że nie. Co powiecie na choleptysis? Z czymś się może kojarzy? Może zdarzyło się wam zetknąć z cholecystitis na przykład? Zapaleniem pęcherzyka żółciowego? Tak, łacińskie chole, z greckiego kholḗ wzięte, oznacza żółć. A teraz pokontemplujcie sobie tylko przyczyny mogące doprowadzić do odkrztuszania żółci.
A to potworniak z poprzedniej fotografii pod mikroskopem na różnych przekrojach – widać struktury skórne (naskórek i gruczoły łojowe na fotce A), chrząstkę (to granatowe na B), utkanie trzustki (C) i śluzówki żołądka (D); https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1626485/
(Przypominam też, że patologów możecie śledzić też na fejsbuku – warto tam zaglądać, bo strona jest codziennie aktualizowana) Literatura: Trichoptysis: a hairy presentation of a rare tumour. TP Makarawo, S Finnikin, S Woolley, E Bishay; Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 2009;9(4):733-5 Mediastinal Teratoma and Trichoptysis. N. Guibert, D Attias, S Pontier, J Berjaud, V Lavialle-Guillautreau, A Didier; Annals of Thoracic Surgery 2011;92(1):351–353 Intrapulmonary Teratoma Presenting with Trichoptysis. HS Kang, HY Lee, HH Kang, CK Park, SH Lee, HS Moon; Journal of Thoracic Oncology 2013;8(1):126-7 A case of intrapulmonary teratoma presenting with hair expectoration. MO Ustün, A Demircan, N Paksoy, C Ozkaynak, S Tüzüner; Thoracic and Cardiovascular Surgeon 1996;44(5):271-3 Trichoptysis due to an intrapulmonary teratoma. R Agarwal, R Srinivas, AK Saxena; Respiratory Care 2007;52(12):1779-81 Teratoma presenting with trichoptysis. A Marchioni, G Rossi; Canadian Respiratory Journal : Journal of the Canadian Thoracic Society 2014;21(6):333 Imaging of trichoptysis – how a radiologist can help? A Upadhyay, A Verma, J Sharma, RC Shukla, A Srivastava; International Journal of Trichology 2014;6(4):177-179 Trichoptysis caused by intrapulmonary teratoma: computed tomography and magnetic resonance imaging findings. F Alper, H Kaynar, M Kantarci, O Onbas, P Polat, F Erdogan, M Akgun, A Okur; Australasian Radiology 2005;49:53-56 Giant Intrapulmonary Teratoma: A Rare Case. RA Dar, M Mushtaque, SH Wani, RA Malik; Case Reports in Pulmonology 2011;2011:298653 Benign mediastinal teratoma with intrapulmonary and bronchial rupture presenting with recurrent hemoptysis. F Badar, S Yasmeen, N Afroz, N Khan, SF Azfar; Iranian Journal of Radiology 2013;10(2):86-89 A 31-year-old woman with hemoptysis and an intrathoracic mass. M Macht, JD Mitchell, C Cool, DA Lynch, A Babu, MI Schwarz; Chest 2010;138(1):213-219 Intrapulmonary mature Teratoma. ML Saini, S Krishnamurthy, RV Kumar; Diagnostic Pathology2006;1:38 Giant pulmonary teratoma with huge splenic lymphangiomatosis: a very rare case. HM Alsubaie, KM Alsubaie, M Mahfouz; Journal of Surgical Case Reports 2017;2017(9):rjx117 Anterior Mediastinal Teratoma- A Case Report with Review of Literature. GH Yalagachin; The Indian Journal of Surgery 2013;75(Suppl 1):182-184 A large ruptured mediastinal cystic teratoma. JS Machuca, D Tejwani, M Niazi, G Diaz-Fuentes; Journal of Bronchology and Interventional Pulmonology 2010;17(3):269-72 Traumatic Rupture of A Posterior Mediastinal Teratoma following Motor-Vehicle Accident. C Bell, F Domingo, AD Miller, JS Smith, JR Headrick; Case Reports in Surgery 2016;2016:7172062
Paulina ŁopatniukLekarka ze specjalizacją z patomorfologii, pasjonatka popularyzacji nauki, współtwórczyni strony poświęconej nowinkom naukowym Nauka głupcze, ateistka, feministka. Prowadzi blog naukowy Patolodzy na klatce.
Znalezionych 1475 artykuły.
|
|
|
|
|
|
Akupunktura na pogotowiu też nie działa |
|
Novella |
|
2017-07-04 |
Alaska — nurniczki i obopólny dobór płciowy |
|
Lyon |
|
2019-08-20 |
Ale czy mogą cierpieć? |
|
Dawkins |
|
2018-07-07 |
Ale jak to bezbarwnikowy? |
|
Łopatniuk |
|
2019-06-01 |
Ale najpierw kawa |
|
Tonhasca Júnior |
|
2024-03-21 |
Ale tego wija lepiej zostaw w spokoju |
|
Łopatniuk |
|
2018-08-24 |
Alfred Sturtevant: bohater genetyki |
|
Coyne |
|
2017-02-06 |
Alternatywna medycyna zabija |
|
Novella |
|
2017-12-26 |
Americana |
|
Tonhasca Júnior |
|
2023-05-24 |
Amerykańscy aktywiści na rzecz niedożywienia w Ugandzie |
|
Ongu |
|
2016-03-01 |
Amfisbeny |
|
Naskręcki |
|
2014-06-16 |
Amonit (i masa innych stworzeń) znaleziona w birmańskim bursztynie |
|
Coyne |
|
2019-06-21 |
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów |
|
Novella |
|
2023-04-03 |
Animula blandula, blastula vagularzecz o zarodkach wędrujących gdzie nie trzeba |
|
Łopatniuk |
|
2015-12-19 |
Antynauka czystego jedzenia |
|
Novella |
|
2017-11-08 |
Antynaukowe przesłanie „Frankensteina” zawsze było głupie |
|
Ridley |
|
2017-06-12 |
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi |
|
|
|
2018-09-10 |
Apoptoza całego ciała |
|
Dennett |
|
2018-11-09 |
Aquilops, mały dinozaur, który wiele mógł |
|
Farke |
|
2015-01-15 |
Architektura żywych budowli |
|
Yong |
|
2014-06-20 |
Argument neuroróżnorodności na rzecz wolności słowa |
|
Miller |
|
2017-08-08 |
Artykuł w “Nature” sugeruje, że ludzie żyli w Ameryce Północnej 130 tysięcy lat temu |
|
Mayer |
|
2017-04-29 |
Artykuł w naukowym piśmie ”Nature” dyskredytuje naukę i „scjentyzm”, kwestionuje wartości Oświecenia |
|
Coyne |
|
2019-10-22 |
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM |
|
Coyne |
|
2024-04-19 |
Astrocyty tworzą nowe neurony po udarze |
|
Łopatniuk |
|
2015-03-04 |
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz |
|
|
|
2018-09-20 |
Ateista z chwilową luką w pamięci i w szoku niewolnictwa |
|
Dawkins |
|
2018-09-21 |
Australijskie koty łożyskowe |
|
Mayer |
|
2015-12-17 |
Badacz: Ludzki zmysł węchu jest lepszy niż wszyscy myślą; może rywalizować z psim! |
|
Coyne |
|
2017-05-27 |
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna |
|
Coyne |
|
2023-06-30 |
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm |
|
|
|
2022-08-03 |
Badania z poślizgiem |
|
Łopatniuk |
|
2016-12-31 |
Badanie akupunktury jako terapii na dławicę piersiową |
|
Novella |
|
2019-08-23 |
Badanie niewiernych norników wiąże geny z mózgiem i z zachowaniem |
|
Yong |
|
2015-12-29 |
Badanie zaszczepionych i nieszczepionych |
|
Novella |
|
2017-05-20 |
Bajka o kaczkach karolinkach |
|
Coyne |
|
2016-12-16 |
Bakterie, które zamieniają ameby w farmerów |
|
Yong |
|
2015-09-01 |
Bakteryjne ogniwa słoneczne |
|
Novella |
|
2017-09-09 |
Bakłażan Bt – fałszywa narracja przeciwko GMO |
|
Novella |
|
2016-12-05 |
Bakłażan GMO jest udokumentowaną wygraną ubogich farmerów |
|
Conrow |
|
2021-09-23 |
Bambusowi matematycy |
|
Zimmer |
|
2015-05-25 |
Banany edytowane przez CRISPR |
|
Novella |
|
2021-03-02 |
Barwny erudyta J.B.S. Haldane |
|
Coyne |
|
2020-08-28 |
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią |
|
i Kathleen Hefferon |
|
2023-10-13 |
BBC znowu błędnie przedstawia ewolucję, opisując nowe odkrycie wczesnych ssaków wyższych |
|
Coyne |
|
2017-11-14 |
Bekon bez azotynów |
|
Novella |
|
2018-01-25 |
Bez płuc i dobrze mu z tym |
|
Naskręcki |
|
2016-02-12 |
Bez serc, bez głowy |
|
Łopatniuk |
|
2016-07-30 |
Bezwstydne organiczne sianie strachu |
|
Novella |
|
2018-02-12 |
Bezzbożowa karma dla psa |
|
Novella |
|
2019-08-29 |
Biały jak śnieg, żółciutki jak kaczuszka |
|
Łopatniuk |
|
2019-09-04 |
Biodynamiczne rolnictwo i inne nonsensy |
|
Novella |
|
2017-06-28 |
Biolog ewolucyjny błądzi pisząc o doborze płciowym na łamach “New York Times” |
|
Coyne |
|
2017-05-17 |
Biologia męskiej agresji i dlaczego nie jest to tylko „socjalizacja” |
|
Coyne |
|
2019-12-24 |
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować |
|
Coyne |
|
2023-04-26 |
Biologia rozwoju ujawnia ewolucyjną historię |
|
Novella |
|
2019-10-15 |
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury) |
|
Coyne |
|
2022-09-22 |
Biotechnologia jest pilnie potrzebna w Afryce – dla gospodarki i środowiska |
|
Ridley |
|
2017-12-08 |
Biotechnologia może usunąć brudne stopy z ulubionego piwa Ugandy |
|
Ongu |
|
2016-06-14 |
Biotechnologia podnosi plony wysokobiałkowego afrykańskiego pochrzynu |
|
Wetaya |
|
2022-02-04 |
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk |
|
|
|
2017-07-22 |
Bodźce do innowacji w końcu pokonają COVID-19 |
|
Ridley |
|
2020-06-27 |
Brazylia liczy na technologię izraelską, by rozwiązać śmierdzący problem |
|
Leichman |
|
2017-05-04 |
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne |
|
Coyne |
|
2022-05-16 |
Brudna pardwa górska |
|
Lyon |
|
2018-12-24 |
Budzenie zmarłych |
|
Novella |
|
2018-05-21 |
Bądźcie sceptyczni wobec wideo pokazujących “skutki uboczne” szczepionki |
|
Novella |
|
2021-01-28 |
Bąkojady czyszczą nosorożce |
|
Coyne |
|
2023-01-18 |
Błędna historia antykolonializmu |
|
Tupy |
|
2021-04-21 |
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie |
|
Coyne |
|
2023-06-02 |
Błędne wyobrażenia o ewolucji |
|
Coyne |
|
2023-06-16 |
Błogosławieni ci, którzy wycofują |
|
Jacoby |
|
2019-10-19 |
Błysk światła w mroku |
|
Sheagren |
|
2020-06-12 |
Błąd atrybucji, sofizmat rozszerzenia (atakowanie chochoła) i zasada wielkoduszności |
|
Novella |
|
2018-03-14 |
Carl Sagan i wolność wątpienia |
|
Jacoby |
|
2022-07-18 |
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie |
|
|
|
2024-02-29 |
Centrala muszek owocowych: Bloomington Drosophila Stock Center |
|
Coyne |
|
2020-12-29 |
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy |
|
Novella |
|
2023-02-21 |
Chcąc zadowolić antyaborcjonistów administracja Trumpa tnie finansowanie badań medycznych przy użyciu tkanki płodowej |
|
Coyne |
|
2019-06-11 |
Chemicznie zakamuflowana żaba |
|
|
|
2015-12-12 |
Chiński dinozaur miał skrzydła jak nietoperz i pióra |
|
Yong |
|
2015-05-14 |
Choroba bananów, GMO i ewolucja produkcji żywności |
|
Ongu |
|
2017-08-19 |
Choroba zielonych mięśni |
|
Łopatniuk |
|
2019-09-14 |
Chromosom jak szczotka, czyli co robi Ki-67 |
|
Łopatniuk |
|
2016-07-09 |
Chromosomy Y ludzi, neandertalczyków i denisowian |
|
Novella |
|
2020-10-08 |
Chwytówka modliszkowata ma chodzącą poczwarkę, która wspina się na drzewa przed przekształceniem |
|
Coyne |
|
2017-12-19 |
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej |
|
Zimmer |
|
2014-01-06 |
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej |
|
Jacoby |
|
2023-01-09 |
Ciepło, zimno i śmierć w oczach mediów |
|
Lomborg |
|
2017-07-21 |
Cierpienie i pytanie, czy przestaniemy jeść mięso |
|
Koraszewski |
|
2021-07-14 |
Ciężarna wężyca przygotowuje się do macierzyństwa |
|
Yong |
|
2014-11-20 |
Ciąg dalszy sporu o dobór grupowy |
|
Coyne |
|
2015-04-22 |
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować? |
|
Cobb |
|
2016-09-03 |
Co czyni nas ludźmi? |
|
Dawkins |
|
2014-01-07 |
Co kręci płaskoziemców |
|
Novella |
|
2019-03-02 |
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi |
|
|
|
2018-05-17 |
Co mamy zrobić z neuroróżnorodnością? |
|
Coyne |
|
2015-07-02 |
Co nam daje psychologia ewolucyjna? |
|
Flock |
|
2018-11-01 |
Co nauka może powiedzieć pani Ocasio-Cortez o klimacie |
|
Lomborg |
|
2019-02-15 |
Co robi mózg, kiedy widzisz nie to, co chcesz? |
|
Koraszewski |
|
2017-01-03 |
|
« Poprzednia strona Następna strona » |
| | |