Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 23:25

« Poprzedni Następny »


Co kręci płaskoziemców


Steven Novella 2019-03-02


Nadal zdumiewa mnie, że istnieją pozornie normalni ludzie, żyjący w głębokim przekonaniu, że ziemia jest w rzeczywistości płaska. Ich liczba, choć nadal niewielka, jest zaskakująco wysoka. W niedawno przeprowadzonym badaniu tylko 84% badanych była pewna, że Ziemia jest „okrągła”. Reszta wyrażała jakieś wątpliwości, była pewna, że Ziemia jest płaska, lub nie była pewna odpowiedzi. W grupie 18-24 lata tylko 66% było pewnych, że świat jest okrągły. (W badaniu przedstawiono dychotomię między okrągłą i płaską – trudno powiedzieć, czy miało to jakiś wpływ na odpowiedzi, ale odłóżmy to na bok.) Wiara w płaską Ziemię była skorelowana z byciem młodym, religijnym i biednym.

Nie jest to łatwe do pojęcia dla człowieka z choćby odrobiną wiedzy i rozsądku. Nie próbuję jednak zadowolić się uproszczonymi wyjaśnieniami tego zjawiska. Z pewnością każdy marginalny ruch tego rodzaju przyciąga ludzi z chorobami psychicznymi lub mającymi z innego powodu wątłe możliwości pojmowania rzeczywistości. Są oczywiście różne Sherri Shepherd, na świecie, które po prostu nie kłopoczą się zaśmiecaniem sobie umysłów takimi nieistotnymi faktami jak kształt świata, w którym żyją.

 

Wydaje się jednak, że jest tu coś więcej, szczególnie w nasileniu się tego zjawiska w ostatnich czasach. Najpierw załatwmy kwestię naukową – Ziemia niewątpliwie jest z grubsza kulista. Omawiałem już kilka częstych argumentów, jakie przedstawiają płaskoziemcy i wszystkie są łatwo dającym się udowodnić nonsensem. Jest w internecie wiele źródeł podających niezliczone dowody, że Ziemia jest okrągła. Tym, co robią płaskoziemcy, podobnie jak wszyscy wyznawcy teorii spiskowych, jest szukanie anomalii, a potem oznajmianie, że Ziemia jest płaska. Tym, czego nie robią, jest wyjaśnienie wszystkich rzeczywistych obserwacji, których może dokonać każdy, nie mówiąc już o obserwacjach naukowców i astronautów. Nie potrafią wyjaśnić zaćmień księżyca ani zmieniającego się kierunku księżyca, bezpośrednich obserwacji zakrzywiania się Ziemi z wysokości lotu samolotów pasażerskich lub wzdłuż bardzo długich mostów. I oczywiście, nie potrafią wytłumaczyć wszystkich podróży kosmicznych i niezliczonych zdjęć i filmów z przestrzeni kosmicznej, które pokazują okrągłą Ziemię.   

 

Kiedy konfrontuje się ich z dowodami, że głęboko się mylą, na ogół dają takie zbywające wyjaśnienie: ”To jest złudzenie optyczne”.  Nie potrafią naprawdę wyjaśnić, co przez to rozumieją, lub próbują i beznadziejnie im to nie wychodzi, ale najwyraźniej dla nich samych jest wystarczająco dobre. Rozpaczliwie czepiają się pozornych anomalii. I, oczywiście, muszą uciekać się do „To jest spisek”, żeby zbyć wszystkie rzeczywiste, bezpośrednie dowody fotograficzne. To jest ich wszechstronna przepustka. Robią to wszystko, utrzymując równocześnie, że zajmują się „szukaniem prawdy”.


Istnieje ścisły związek między wiarą w płaską ziemię i myśleniem spiskowym. Wydaje się, że niektórzy płaskoziemcy zaczynają jako oddani teoretycy spisków i dla nich płaska ziemia jest szczytowym spiskiem. Inni wpadają a króliczą jamę analfabetyzmu naukowego, siejącą wątpliwości co do kształtu Ziemi, i dla nich jest to dowód, że musi istnieć jakiś gigantyczny spisek. Dołącza się do tego wiele innych spisków – jeśli bowiem elity świata mogą propagować tak olbrzymie kłamstwo, mogą kłamać o wszystkim. Znaczy to również, że mają jakąś motywację do mówienia takich kłamstw – musi to być część ich wielkiego planu kontrolowania świata. Jest to moment „spojrzenia z drugiej strony lustra” i czują się, jakby budzili się z Matrixu.


Niedawny film dokumentalny w „Guardianie” pokazuje podzbiór wierzących w płaską Ziemię – aktywistów. Mogą różnić się od szeregowych wiernych, trudno więc rozciągać wnioski na wszystkich płaskoziemców, ale film wiele ujawnia. Dodatkową cechą, która wybija się, jest to, że aktywiści często stoją wobec kryzysu wieku średniego. Jedna z kobiet otarła się o śmierć. Wydaje się jasne, że dla nich ruch płaskiej Ziemi jest głębokim źródłem sensu, tożsamości i celu. Są teraz częścią małej, marginalnej grupy, niezrozumianej i wyśmiewanej, ale mocno wierzą, że prawda jest po ich stronie i że w końcu przekonają świat do swojego poglądu. To smutne, bo tak dogłębnie mylą się. Są skazani wyłącznie na szyderstwo. Wydają się dumni z tego, że stoją przed kamerami, ale tylko unieśmiertelniają własną patologię.


Słuchając ich widać całkiem wyraźnie, że padli ofiarą efektu potwierdzenia. Kiedy raz spojrzeli na świat przez soczewkę systemu wiary w płaską ziemię, wszędzie widzą potwierdzenie tego. Jeden z aktywistów powiedział, że nigdy nie mógłby zmienić poglądu, po prostu widział zbyt dużo. Ale tak właśnie działa efekt potwierdzenia – daje potężne złudzenie wiedzy, ale zbudowane na wypaczonych obserwacjach. Obecnie są jeszcze bardziej schwytani w pułapkę przez dysonans poznawczy, plemienność i masę motywacji emocjonalnych. Będą bronić się przez oskarżanie innych o to – że my jesteśmy w pułapce konwencjonalnego poglądu. To oni mają odwagę kwestionowania i wątpienia.


Jest to znakomity przykład tego, dlaczego związek wiedzy naukowej i krytycznego myślenia jest tak ważny. Żadna z tych umiejętności poznawczych sama nie wystarczy. Potrzeba umiejętności krytycznego myślenia, by zrozumieć, że poznanie może głęboko zawieść i potrzeba podstawowej wiedzy naukowej do wyprostowania go. Wiara w płaską Ziemię reprezentuje skrajność tego, co może się zdarzyć, kiedy komuś w ogromnej mierze brakuje jednego i drugiego. Jest tu brak logiki i faktycznej wiedzy owinięte w wielką teorię spiskową, w której wyznawca jest członkiem armii światła – z celem i sensem. Jest to doskonały huragan samooszustwa.   


Z tego powodu jest niemal niemożliwe przekonanie kogoś, kiedy już jest oddanym płaskoziemcem. Samooszustwo jest skonstruowane tak, że uodparnia samo siebie przed obaleniem – to jest część tego samego procesu, jakie wpędza ich w tę wiarę. W tym momencie jest to wiara religijna, wręcz kult. Jest to lekcja i ostrzeżenie o kruchości ludzkiego poznania i emocji. Nie powinniśmy zbywać tej lekcji przez zbywanie tych, którzy wpadli w tę otchłań. Jest tu coś, co powinniśmy zrozumieć, coś co mówi o ludzkiej kondycji. Prawdopodobnie zawsze będą istnieli ludzie tacy jak płaskoziemcy – jakieś wielkie spiski, by odpędzić wszystkie te przerażające niepewności życia, dające wizję i cel. Tak – nadal musimy pokazywać, gdzie ich twierdzenia są sprzeczne z faktami. Ale nie to jest źródłem ich wiary. Jest nim coś głębszego, coś, co nie znika. Możemy jednak łagodzić i minimalizować to przez szerzenie wiedzy i umiejętności krytycznego myślenia.


Płaskoziemcy przypominają nam, dlaczego te umiejętności są tak ważne.


What Drives the Flat-Earthers?

5 lutego 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk