Ten nowy artykuł w “Nature” (kliknij na link pod zrzutem z ekranu, pdf
tutaj) ma potencjał stania się wielką sprawą w paleobiologii człowieka za ostatnie kilkanaście lat. Informuje o znalezieniu śladów ludzkiej obecności w jaskini na dużej wysokości w Meksyku podczas ostatniego maksimum lodowcowego (LGM): około 26 tysięcy lat temu. A to, mówią autorzy, sugeruje, że ludzie byli w Nowym Świecie od ponad 30 tysięcy lat – więcej niż dwukrotność czasu, w jakim sądziliśmy, że byli tam. Poprzednio sądzono, że ludzie przeszli Cieśninę Beringa z Syberii około 15 tysięcy lat temu, a następnie rozprzestrzenili się po obu Amerykach.
Zanim jednak zaakceptujemy te wyniki, które wywracają naszą wiedzę o ludziach w Nowym Świecie, warto wiedzieć, że ta praca spotkała się z krytyką, jak można zobaczyć w streszczeniu w „Science” Andrew Curry’ego.
https://www.nature.com/articles/s41586-020-2509-0
Jaskinia, w której dokonano odkrycia, mieści się w pobliżu szczytu odległej góry w meksykańskim stanie Zacatecas, na wysokości 2740 m i była badana od 2012 roku. Choć obecnie jest sucha i jałowa, sądzi się, że podczas LGM była pokryta bujną zielenią, z wodą, roślinami i mnóstwem zwierzyny łownej w pobliżu. Badacze pracowali tam, nocując w jaskini i ściągając wodę i żywność z najbliższego miasta na ośle.
Kilka rzeczy spowodowało, że badacze podejrzewają, iż tę jaskinię zajmowali ludzie, przede wszystkim dwa tysiące czegoś, co wygląda na kamienne narzędzia. Poniżej jest ilustracja, która je pokazuje te domniemane wytwory ludzkiej ręki:
Sądziłem, że obecnie paleoantropolodzy potrafią odróżnić nietknięte ręką człowieka kamienne artefakty od prawdziwych, łupanych narzędzi, ale okazuje się, że tak nie jest. W streszczeniu w “Science” są przytoczone słowa jednego z krytyków:
Krytycy wskazują na to, że narzędzia są proste i nie przypominają żadnego innego zestawu narzędzi z Ameryk, nasuwając możliwość, że są produktem naturalnego rozłamywanie się kamieni. “Wyglądają, jakby mogły być artefaktami, ale dlaczego nie ma ich nigdzie indziej w okolicy?” zastanawia się David Meltzer, archeolog z Southern Methodist University. Spójność tych narzędzi jest także niezwykła, mówi. „Jeśli te narzędzia są rzeczywiste, dlaczego znaleziono je – przynajmniej, jak dotąd – w tym jednym miejscu na przestrzeni 10 tysięcy lat? Ludzie przystosowują się i adoptują nową technologię”.
Wniosek o wytwarzaniu narzędzi musi co najmniej pozostać wstępny i niepewny. Było tam także palone drewno, ale krytycy mówią, że mogło pochodzić z przywianym wiatrem dzikich pożarów. Badacze użyli także datowania OSL kwarcu z osadów, które mówi, kiedy ten minerał był ostatni raz wystawiony na światło, czyli, kiedy został tam położony.
Wreszcie, badacze przeczesali jaskinię w poszukiwaniu DNA, który mogliby zsekwencjonować, żeby zobaczyć, jaki rodzaj zwierząt i roślin znajdował się w niej. Fauna obejmowała nietoperze, myszy i inne gryzonie, świstaki, kozy i owce, jak również ptaki, choć mogli to być znacznie późniejsi mieszkańcy. Wśród roślin znaleziono DNA świerków, sosen, traw i palm. Zniknięcie zaadaptowanych do zimna gatunków i drzew, które ustąpiły później jukce krótkolistnej i trawom, sugeruje, że osady w jaskini przeszły przez późne maksimum lodowcowe, po którym nastąpił okres suszy.
Co ważne, nie znaleziono w jaskini żadnego DNA człowieka ani humanoida, a to znacznie bardziej podnieciłoby ludzi w sprawie tego znaleziska.
Rezultat
Jak mocne są dowody obecności człowieka w Amerykach 30 tysięcy lat temu? 30 tysięcy lat to teza autorów oparta na oszacowaniu tego, jak długo zabrałoby ludziom dojście do zamieszkałej przed 26 tysiącami lat jaskini w Meksyku po przejściu z Syberii. W kategoriach wieku samej jaskini jest to rozsądne, ale dowodami na ludzką obecność w jaskini są w zasadzie tylko “narzędzia”, a ich pochodzenie jest wątpliwe. I, jeśli ludzie zamieszkiwali te jaskinie przez tysiąclecia, jak sądzą autorzy, to dlaczego nie znaleziono tam ludzkiego DNA? Moim zdaniem, a jestem w tej sprawie laikiem, dowody są intrygujące, ale niezbyt mocne. Wiele zależy od tego, czy “narzędziopodobne” kamienne artefakty rzeczywiście są odłupane ręką hominina.
Z drugiej strony, artykuł w “Science” informuje, że istnieje jaskinia w Yukon, która dała daty równie stare jak jaskinia meksykańska (około 24 tysiące lat), ale chociaż zawiera tysiące kości zwierzęcych, jest tam “niewiele kamiennych narzędzi lub śladów nacięć”. Inni badacze zaczynają jednak sądzić, że ludzie przybyli do Ameryki wcześniej niż myślano i mogli rozprzestrzeniać się szybko, podróżując wzdłuż zachodniego wybrzeża łodziami, unikając na ogół zamarzniętego lądu. Tutaj jest tweet (h/t: Matthew) pokazujący miejsca, które mogły być wcześniej zamieszkałe:
Jak dobre są metody datowania? Z tego, co czytałem, wydają się być rozsądne i autorzy użyli co najmniej dwóch metod, które dają te same daty. Pytaniem nie jest, ile lat liczy jaskinia, ale czy ludzie byli tam i istotnie zrobili te narzędzia.
Co stało się z tymi ludźmi? Częściowo powodem, dla którego sądzimy, że ludzie byli w Nowym Świecie tylko przez 15 tysięcy lat, są nie tylko dowody zamieszkiwania, ale DNA Rdzennych Amerykanów (uwaga: istnieją starsze oszacowania). Jeśli tak jest, to dlaczego DNA nie daje konsekwentnie wieku 30 tysięcy lat na oddzielenie się Rdzennych Amerykanów od mieszkańców Azji Wschodniej? Jedną z możliwości jest to, że ci wcześni przybysze wymarli nie pozostawiając potomstwa, więc nie możemy znaleźć genetycznego zapisu ich istnienia. Ponieważ niektórzy paleoantropolodzy widzą dowody wczesnego przybycia w innych miejscach, takich jak Yukon, możliwość wymarcia wydaje się mało prawdopodobna.
W sumie jest to ekscytujące znalezisko i może być poprawne, ale pozwólmy ekspertom na rozstrzygnięcie.
h/t: Matthew Cobb
____________
Ardelean, C.F., Becerra-Valdivia, L., Pedersen, M.W. et al. 2020. Evidence of human occupation in Mexico around the Last Glacial Maximum. Nature (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2509-0
Did humans occupy the New World over 30,000 years ago? New papersuggests it
Why Evolution Is True,
23 lipca 2020
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
