Słonie mają fantastyczny węch (lepszy niż psy): są jedynymi zwierzętami, które potrafią rozróżnić inne ilości pokarmu tylko po zapachu
Jerry A. Coyne
2019-06-14
To jest niedawny artykuł z „PNAS”, ale nie będę go omawiał szczegółowo. Jest to raczej pretekst, żeby pokazać wideo, które demonstruje główną tezę tej pracy: podczas gdy niektóre zwierzęta potrafią rozróżniać większe i mniejsze ilości pokarmu używając wzroku, słonie potrafią zrobić to przy pomocy węchu. To wydaje się być pierwszym przykładem użycia węchu w zadaniu poznawczym przez zwierzę. Można sądzić, że psy mają wyostrzony zmysł węchu, ale nie zdają testu użytego w tej pracy.
Dla przeprowadzenia tego badania naukowcy pokazali sześciu azjatyckim słoniom (Elephas maximus) w ośrodku badawczym w Tajlandii sześć nieprzezroczystych, zamkniętych wiader zawierających 11 różnych ilości ziaren słonecznikowych, ich ulubionego przysmaku. Słonie nie widziały, ile ziaren zawiera każde wiadro, ale mogły wyczuć zapach zawartości dzięki niewielkim otworom w pokrywie.
I jest tam trochę ciekawych informacji o genach receptorów węchowych (genach OR), co omawiałem w Ewolucja jest faktem, ponieważ mamy wiele martwych genów w porównaniu do naszych krewnych. Obecności niefunkcjonujących genów OR, które są funkcjonalne u naszych krewnych, nie można wyjaśnić niczym innym jak wspólnym przodkiem, co jest jednym z podstawowych założeń teorii ewolucji. Jeszcze trochę z „Science”:
To odkrycie ma sens, mówią naukowcy, ponieważ wiadomo, że słonie mają najwyższą ze wszystkich gatunków ilość genów związanych z receptorami węchu (około 2000 wobec 811 u psów). Potrafią rozróżnić zapach pasterzy Masajów od farmerów Kamba i polegają na swoim zmyśle węchu, by przemierzać duże odległości do pokarmu i wody (do 19 kilometrów). Badacze mają nadzieję, że ich odkrycie pomoże złagodzić konflikt ludzie-słonie w Azji i Afryce, ponieważ wędrujące stada używają zapachu, by zdecydować, w którą stronę iść; ponętne zapachy mogą pomóc zwabić je na tereny leżące z dala od pół uprawnych.
Zaskoczyły mnie zdolności węchowe słoni, chociaż mają te wielkie trąby, ale używają trąb do wielu innych rzeczy, takich jak ściąganie z drzew liści i owoców. Ludzie mają około 400 czynnych genów OR, psy 800, a słonie 2000. Mamy także kolejne 400 nieczynnych genów OR, pokazujących ewolucję. (Jesteśmy raczej gatunkiem wzrokowym i słuchowym niż węchowym, więc utrata ostrości węchu prawdopodobnie nie kosztowała zbyt dużo.) U delfinów, jak można się było spodziewać, większość genów OR jest nieczynna, ponieważ mają inne sposoby „wąchania” pod wodą.
Starczy jednak tej dydaktyki. Obejrzyjcie dwa słonie, jak zdają ”test węchowy” (pamiętajcie, mylą się między 18% a 41% razy). Ogromnie podoba mi się pomysł na eksperyment i mam nadzieję, że badacze nie dawali żadnych sygnałów w stylu „Mądrego Hansa”!
Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji. Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
