W miarę jak Afryka posuwa się naprzód z edycją genomu w celu zwiększenia produkcji rolnej, czołowi specjaliści zapewniają, że produkty tej technologii będą powszechnie dostępne i przystępne cenowo dla rolników.
Niektórzy przeciwnicy tej technologii twierdzili, że nasiona edytowane będą zbyt kosztowne, aby mogli je kupić drobni rolnicy. Będą one jednak wyceniane tak samo jak konwencjonalne uprawy, ponieważ są opracowywane przez afrykańskie publiczne instytuty badawcze, a nie globalne korporacje, powiedziała dr Leena Tripathi, główny naukowiec biotechnologii roślin w Międzynarodowym Instytucie Rolnictwa Tropikalnego (IITA).
„Z prowadzonych przez nas badań wynika, że wszelkie rozwijane przez nas rośliny uprawne będą dostępne dla rolników bez dodatkowych kosztów. Na przykład, jeśli rolnicy płacili 100 szylingów kenijskich za konwencjonalne odrośle bananowe, zapłacą tyle samo za odrośle bananowe z edytowanym genomem” – powiedziała Tripathi.
Wyjaśniła, że odmiany upraw z edycją genomu będą powszechnie dostępne dla rolników, a rolnicy będą mogli dzielić się między sobą materiałem siewnym.
„Nie będziemy regulować takich rzeczy” – powiedziała.
Tripathi przemawiała podczas seminarium internetowego zwołanego niedawno przez Alliance for Science w celu oceny gotowości Kenii do technologii i produktów z edytowanym genomem. Wśród innych panelistów znaleźli się naukowiec, profesor Steven Runo, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Kenyatta w Nairobi, który stosował edycję genów do zwalczania chwastów strigowych w sorgo, oraz Josphat Muchiri, zastępca dyrektora służb technicznych w Krajowym Urzędzie Biobezpieczeństwa (NBA) w Kenii.
Afryka rozwija bardzo szybko technologię edytowania genomów, powiedziała Tripathi, omawiając niektóre z projektów, które są obecnie realizowane na kontynencie.
„W Afryce realizowanych jest wiele projektów, a niektóre produkty są w przygotowaniu. Przykładem jest sorgo odporne na chwasty strigowe w Kenii, które jest teraz gotowe do prób terenowych. Istnieje również kukurydza opracowana pod kątem odporności na śmiertelną martwicę kukurydzy, co jest kolejnym projektem realizowanym w Kenii. Inne obejmują projekt bananowy, nad którym pracuję, projekt dotyczący pszenicy w Egipcie w północnej Afryce oraz projekt dotyczący manioku, który jest prowadzony w kilku krajach na kontynencie” – powiedziała Tripathi.
Wyczerpującą listę projektów edytowania genomu na kontynencie opublikowała International Service for Acquisition of Agri-biotech Applications (ISAAA).
Tripathi dodała, że edytowanie genomu zostało dodatkowo wzmocnione przez szereg ram regulacyjnych, które pokazują rosnące zaufanie do tej technologii wśród narodów afrykańskich. Nigeria była pionierem w wydaniu przepisów dotyczących edytowania genomu na kontynencie w lutym 2022 r., a Kenia poszła w jej ślady w marcu tego samego roku.
„Istnieje kilka innych krajów w Afryce, w których obecnie trwa dyskusja w sprawie opracowania wytycznych dotyczących edycji genów” – powiedziała.
Muchiri emanował ufnością w przyszłość technologii i zapewniał o bezpieczeństwie produktów z edytowanym genomem.
„Kiedy patrzymy na edycję genomu, daje to dużo pewności zarówno konsumentom, jak i decydentom. Z miejsca, w którym zasiadamy jako regulatorzy, będziemy nadal zapewniać ułatwiające ramy regulacyjne, ponieważ wraz z postępem technologii musimy również zapewnić opinię publiczną, że produkty, które są masowo tworzone w tych procesach, są bezpieczne do spożycia przez ludzi. To jest przestrzeń, której będziemy nadal strzec, podczas gdy nauka posuwa się do przodu”.
Technologia jest wdrażana na kontynencie głównie przez afrykańskich naukowców w celu zapewnienia rozwiązań dla Afryki. Afrykańscy naukowcy wykorzystują technologię edycji genów CRISPR do ochrony podstawowych upraw przed chorobami, które wpływają na produkcję i środki utrzymania milionów rolników na kontynencie.
„Jeśli naukowcy w Afryce nie będą pracować nad tymi uprawami, to kto będzie nad nimi pracował?” zapytała Tripathi.
Mówiąc w podobnym duchu, Runo zauważył, że chociaż dokładne koszty produktów z jego projektu kontroli chwastów strigowych nie zostały jeszcze ustalone, programy edycji genów są podejmowane na zasadzie non-profit, a to ostatecznie wpłynie na końcowe ceny.
Nie można umniejszać znaczenia przystępnych cenowo nasion wysokiej jakości, szczególnie w wielu częściach Afryki, gdzie rolnictwo jest w dużej mierze prowadzone przez drobnych rolników i nękane ograniczeniami zasobów. Raport zatytułowany „Przybornik afrykańskiej firmy nasiennej: 52 narzędzia, które każdy menedżer firmy nasiennej powinien znać”podkreśla potrzebę niezawodnych dostaw dobrej jakości nasion jako warunku poprawy wydajności produkcji żywnościowej w Afryce Subsaharyjskiej. W raporcie zauważono, że na niektórych obszarach rolnicy nie sadzą ulepszonych nasion, ponieważ nie rozumieją płynących z nich korzyści, podczas gdy w innych przypadkach wielu rolników nie używa ulepszonych nasion, ponieważ wątpią, czy w czasie sadzenia będzie dostępna stała podaż.
Zdjęcie: Sorgo jest jedną z kilku ważnych upraw, które w Kenii są ulepszane poprzez edytowanie genomu. Zdjęcie: Busani Bafana
Kenya’s gene-edited seeds will be affordable, scientist-say
Alliance for Science, 10 czerwca 2022
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Joseph Maina
Nigeryjski dziennikarz naukowy specjalizujący się w popularyzacji biotechnologii, bioróżnorodności i rozwoju rolnictwa w Afryce.
