Jedną z imprez przygotowywanych na tegoroczny Światowy Dzień Humanizmu jest organizacja darmowych badań lekarskich na stadionie narodowym w Lagos. Impreza jest otwarta dla wszystkich, ale w szczególności zorientowana jest na tych, którzy nie mają dostępu do podstawowych usług medycznych. Lekarze i nie tylko lekarze, będą udzielali porad i przeprowadzali badania w zakresie medycyny opartej na dowodach. Ten artykuł jest próbą spojrzenia na znaczenie tej imprezy i jej możliwy wpływ na zmianę charakteru usług medycznych w Nigerii.
W całej historii byliśmy świadkami łączenia religii i medycyny. Zarówno medycyna tradycyjna, jak i nowoczesna opieka medyczna są łączone z jakąś formą religijnych lub innych wierzeń w nadnaturalne moce. Wielu sądzi, że medycyna ma jakiś duchowy wymiar, a duchy mają moc uzdrowiania.
Tradycyjni szamani często serwują jakieś mikstury z roślin ze śpiewami, wróżbami i rytualnymi gestmi. Starają się stworzyć wrażenie, że te religijne elementy zwiększają bezpieczeństwo i skuteczność uwarzonych przez nich ziołowych mikstur. Co więcej, pacjenci również mają składać jakieś rytualne ofiary, a ten cały teatr ma stanowić część terapii. Nie możesz korzystać z usług tradycyjnych uzdrawiaczy bez tego, by nie były one połączone z religijnymi praktykami.
Niestety, to samo dotyczy „nowoczesznego” systemu opieki medycznej w naszym kraju. Aczkolwiek nazywany jest „nowoczesnym” w odróżnieniu od tradycyjnego, naukowa medycyna w Nigerii jest przeżarta przez religię, głównie przez religijne tradycje właścicieli ośrodków medyccznych, będących zazwyczaj chrześcijanami lub muzułmanami. Należy przypomnieć, że to chrześcijańscy misjonarze stulecia temu sprowadzili do Afryki zachodnią medycynę. Zakładali szpitale, kliniki i przychodnie, które były powiązane z lokalnymi kościołami i stanowiły część struktury religijnego prozelityzmu.
W regionach zdominowanych przez islam muzułmańskie organizacje zakładały swoje szpitale obok meczetów, organizując chrześcijańskie i muzułmańskie modły dla pacjentów. Mimo, że jest to nieetyczne, lekarze i pielęgniarki w tych szpitalach zajmują się nawracaniem chorych. Wzywają ich do nawrócenia się na chrześcijaństwo lub islam i przekonując, że to prawdziwa wiara uzdrawia i stanowi część leczenia. Motto jednego z państwowych szpitali w Nigerii brzmi: „My leczymy, Bóg uzdrawia”.
Tak więc w Nigerii misja leczenia ludzi jest splątana z misją ich nawracania. Ta praktyka trwa już zdecydowanie zbyt długo i pora ją zmienić. Medycyna i religia to dwa odrębne magisteria. Mieszanie religii do opieki zdrowotnej musi się skończyć. To pomieszanie jest niezdrowe. Narusza prawo swobody wyznania i przekonań, i etykę praktyk medycznych. Ludzie chorzy idą do szpitala w poszukiwaniu medycznej pomocy. Nie potrzebują kazań ani modłów jako uzupełnienia terapii. Szpitale to nie kościoły czy meczety. Kliniki, to nie ośrodki uzdrawiania wiarą, ani domy modlitwy. Pacjenci w szpitalu powinni otrzymywać terapie medycyny opartej na dowodach i fachowe porady medyczne, a nie modlitwy, uzdrawianie wiarą i religijne pocieszanie. Organizacje religijne sponsorują medyczne instytucje traktując je jako okazję do prozelityzmu i nawracania ludzi przywiązanych przez chorobę do łożek. Jest to absolutnie nieakceptowalne. Pacjenci są osłabieni i skłonni zarówno do robienia tego, co im się każe, jak i do mówienia tego, co im się każe mówić, żeby otrzymać medyczną pomoc i wrócić do zdrowia. To jest wręcz obsceniczne, że instytujcje religijne wykorzystują swoją pozycję opiekunów, żeby zmuszać chorych ludzi do praktyk religijnych i nawróceń na swoją religię. Jest oburzające, że religijni lekarze i pielęgniarki wykorzystują szpitale do przymusowych rozmów z pacjentami o religii i do modlitw, niezależnie od tego czy pacjenci tego chcą, czy nie.
Przez lata byliśmy w Nigerii świadkami monopolizacji medycyny przez religię i wpychania religii do medycyny i do instytucji opieki medycznej. Wielu ludzi sądzi, że medycyna i religia są nierozdzielne. Tak nie jest.
Dlatego właśnie w tym roku humaniści organizują pierwszy świecki festiwal medyczny w Lagos jako cześć działań mających uświetnić Światowy Dzień Humanizmu. Humanizm daje etyczną i filozoficzną alternatywę dla religii. Ten festiwal ma służyć jako przykład medycznej alternatywy dla religijnych, wyznaniowych instytucji medycznych, które dominują w naszym kraju. Jest rzeczą niesłychanie ważną pokazanie Nigeryjczykom, że można mieć dostęp do opieki medycznej bez bezpośredniej, czy pośredniej religijnej wkładki, czy konieczności wiary w jakiś bóstwo.
Humanism and Significance of Secular Medical Services in Nigeria
Opinion Nigeria, 1 czerwca 2019
Tłumaczenie: Andrzej Koraszewski
Leo Igwe
Sekretarz Nigeryjskiego Ruchu Humanistycznego, działacz Center for Inquiry w Nigerii, członek IHEU i Atheist Alliance International. Jest redaktorem "Humanist Inquirer" i autorem wielu artykułów wolnomyślicielskich. Większość swojego czasu poświęca ratowaniu dzieci oskarżanych o czary.
