Prawda

Poniedziałek, 13 maja 2024 - 19:01

« Poprzedni Następny »


Moja ostatnia praca badawcza. Część 3: Znaczenie


Jerry A. Coyne 2020-02-04


W ostatnim tygodniu napisałem dwa posty o tym, co – jak sądzę – będzie moją ostatnią „pracą badawczą”, tj. pracą, przy której autentycznie wykonuję pracę w laboratorium (popychając muszki). Dość obszernie to opisałem, ponieważ uważam, że eksperyment był ciekawy, wyniki rozstrzygające i ponieważ był to eksperyment, jaki chciało wykonać wielu genetyków ewolucyjnych, ale nie mogło, bo trwał zbyt długo, by otrzymać wyniki w ramach czasowych jednego grantu. Jest to rodzaj eksperymentu, jaki robisz z czystej ciekawości: żeby zobaczyć, co się stanie.

Tutaj raz jeszcze jest sam artykuł; kliknij na link pod zrzutem z ekranu:


 Część 1 była opisem badania: jego celów i metod, co odpowiada z grubsza działom „Wprowadzenie” i „Metody i materiały” w opublikowanym artykule (i w większości opublikowanych artykułów naukowych). W tym poście opisałem, jak stworzyliśmy „roje hybrydowe” z dwóch par siostrzanych gatunków, każda para składająca się z szeroko rozprzestrzenionego gatunku Drosophila żyjącego na kontynencie i endemicznego gatunku siostrzanego ograniczonego do oceanicznej wyspy (D. simulans/D. mauritiana i D. yakuba/D. santomea). Każdy rój zaczynał od 50% DNA, organelli i cytoplazmy z dwóch gatunków rodzicielskich. Stworzyliśmy 8 rojów-replik dla każdej pary.


Celem było po prostu zobaczenie, co się dzieje, kiedy mieszamy dwa gatunki, a potem pozwalamy populacji rozwijać się przez 20 pokoleń bez żadnej narzuconej przez eksperyment selekcji. Czy mieszanka wyewoluuje z powrotem do jednego z gatunków rodzicielskich? Jeśli tak, to do którego i czy ten powrót będzie powtórzony we wszystkich ośmiu replikach? Czy też po prostu otrzymamy mieszankę, która będzie trwała i niewiele się zdarzy? Alternatywnie, czy możemy wręcz otrzymać nowy gatunek – „diploidalny gatunek hybrydowy”, który będzie reprodukcyjnie izolowany od obu gatunków rodzicielskich?  Te pytania mają związek z kompatybilnością genów dwóch gatunków w jednej mieszance: czy geny gatunku są „koadaptowane“, to jest, czy dobrze pracują razem, ale nie mogą tolerować obecności genów innego gatunku? Czy istnieje szeroka tolerancja dla genów blisko spokrewnionego gatunku?


W Części 2
opisałem, co się stało (dział „wyniki” w artykule). W skrócie, wyniki były rozstrzygające i powtarzalne: wszystkie repliki w obu rojach powróciły do gatunku rodzicielskiego – w obu wypadkach do dominującego, kontynentalnego gatunku (D. simulans w jednym wypadku i D. yakuba w drugim). Ten powrót był widoczny w kilku cechach morfologicznych, które odróżniają samców od siebie w gatunkach rodzicielskich, w zachowaniu godowym muszek, w ich płodności przy krzyżowaniu z dwoma gatunkami rodzicielskimi i w sekwencjach samego DNA. Ponieważ wszystkie cechy i różnice zachowania są z pewnością oparte na DNA, wszystkie wyniki wspierają się wzajemnie.   Niemniej, obcy DNA nie został całkowicie wyeliminowany w rojach po 20 pokoleniach, ale to jest tylko jeden rok w laboratorium i mógłby być wyeliminowany bardziej przez dobór przez dłuższy czas.  


Co więc to wszystko znaczy?


Dobór spowodował, że każdy hybrydowy rój powrócił do organizmu bardzo przypominającego jeden z rodzicielskich gatunków.
 W żadnym z wypadków nie otrzymaliśmy niczego podobnego do nowego hybrydowego gatunku: we wszystkich wypadkach rój powrócił do wyglądu i zachowania jak kontynentalny gatunek rodzicielski i jego DNA było przeciętnie w 93-94% DNA dominującego gatunku, a reszta genomu pokazywała nieco DNA z mniejszego gatunku.


To znaczy, że jakiś rodzaj doboru eliminował z czasem z mieszanki geny gatunku wyspiarskiego. Nie wiemy, co to jest za rodzaj doboru (patrz poniżej), ale z pewnością wiele z tego musiało dotyczyć niekompatybilności między gatunkami, które prowadziły do sterylności hybryd i dyskryminacji w wyborze partnerów. Będą one wyeliminowane niezależnie od tego, w jakim środowisku testujesz muszki, bo taki dobór jest niezależny od środowiska. Dotyczy tylko pozbywania się genów, które dają źle funkcjonujące hybrydy. A eliminacja tych genów wyeliminuje także cały DNA związany z tymi genami, niezależnie od tego, czy jest neutralny, czy także szkodliwy. To jest „efekt autostopowicza” spowodowany faktem, że geny siedzą obok siebie na chromosomach i jeśli szybko eliminujesz jeden odcinek, wyeliminuje to również sąsiednie geny z populacji. Zaskoczyło mnie jednak, jak szybki był to powrót i jak powtarzalny: nie tylko wszystkie repliki powróciły do tego samego rodzica, odcinki DNA, które „pozwalały” na obce geny, generalnie były te same we wszystkich replikach.  


To prowadzi do kolejnego pytania:


Dlaczego populacje zawsze wracały do kontynentalnego gatunku?
  Jest tu kilka możliwości i krótką odpowiedzią jest to, że po prostu nie wiemy. Oto możliwości (kilka z nich mogło, oczywiście, działać równocześnie).  


a. Gatunki wyspiarskie, obejmujące mniejsze populacje, mogą być wynikiem większego chowu wsobnego niż gatunki kontynentalne. Jeśli tak jest, gatunki wyspiarskie  mogą mieć wyższą częstotliwość szkodliwych genów, bo takie geny dochodzą do wyższych częstotliwości w mniejszych populacjach. (To dlatego w małych, wsobnych grupach ludzi, takich jak Amisze lub Bracia Dunkers, jest dużo zaburzeń genetycznych.) W takich wypadkach „zdrowsze” geny z mniej wsobnego gatunku kontynentalnego zastąpią te szkodliwe geny. Uważam to za mało prawdopodobne, ponieważ gatunki wyspiarskie są nadal obecne, przynajmniej dzisiaj, w znacznych ilościach, co czyni je mniej podatnymi na „depresję wsobną”. Ponadto, ta depresja dotknęłaby niemal wszystkie odcinki genomów gatunków wyspiarskich.


b. Kontynentalne gatunki są bardziej ekologicznie uogólnione niż gatunki wyspiarskie, jako że te drugie żyją w ograniczonym środowisku, podczas gdy te pierwsze wędrują przez bardziej zróżnicowane habitaty. (Na przykład, D. santomea jest ograniczona do lasu deszczowego na dużej wysokości na Saõ Tomé, podczas gdy D. yakuba może żyć w lasach, na łąkach i na sawannie). To znaczy, że kontynentalne gatunki mogą mieć genomy, które obejmują wszechstronne geny i dlatego mogą z większym prawdopodobieństwem zastąpić geny wyspiarskiego gatunku w obcym środowisku laboratorium. Kilku ekologów zaproponowało tezę, że gatunki endemiczne dla wyspy są często węziej zaadaptowane niż ich kontynentalni krewni.


c. Kontynentalne gatunki były lepiej dostosowane do warunków środowiskowych, jakich użyliśmy (standardowa pożywka mąka kukurydziana/agar/drożdże, hodowane w temperaturze 24°C, 12 godzinne cykle światła-ciemności i wysoka wilgotność), ale w innych warunkach geny wyspiarskich gatunków mogły być lepiej dostosowane. Na przykład, D. santomea woli niższe temperatury niż D. yakuba i może, gdybyśmy zostawili roje w temperaturze, powiedzmy, 18° C, rój powróciłby do D. santomea. To jeszcze trzeba będzie zbadać.


d. Genomy wyspiarskich gatunków mogą po prostu zawierać więcej genów powodujących niekompatybilność hybryd niż gatunki kontynentalne. To prowadziłoby do szybszej eliminacji „wyspiarskich” genów, a więc powrotu do gatunku kontynentalnego. Jest na to nieco dowodów dla jednej z tych par, ale nie dla drugiej.   


Dlaczego istnieją paralelne odcinki genomu, które zatrzymały ”obce” geny z wyspiarskich gatunków?
Jak wspomniałem w poprzednim poście, pewne odcinki genomu, takie jak środek prawego ramienia drugiego chromosomu w roju D. santomea/D. yakuba oraz czubek lewego ramienia trzeciego chromosomu w roju D. mauritiana/D. simulans  łatwiej zatrzymywały geny gatunków wyspiarskich, choć nie w dużej częstotliwości. Nie wiemy, dlaczego tak jest, ale wskazuje to na paralele w siłach selekcyjnych działających na różne repliki. Zachowane odcinki mogą zawierać „neutralne” geny wyspiarskich gatunków lub też wyspiarskie geny mogły być poddane pozytywnej selekcji na tych odcinkach, powodując ich wyższą częstotliwość. Ponieważ geny wyspiarskich gatunków w rzeczywistości nie osiągnęły wysokich częstotliwości (nie widzieliśmy żadnego wypadku odcinka, który miał dwie kopie genów wyspiarskich), podejrzewam, że są to tylko odcinki, które nie mają wielu genów wpływających na dostosowanie hybryd.   


Ponadto, chromosom X miał najniższy stopień zachowania genów obcego gatunku. Jest to zgodne z naszą poprzednią obserwacją, że chromosomy X mają więcej genów powodujących problemy hybryd, bo są obecne tylko w jednej kopii u samców i mogą w nich ulegać ekspresji zarówno dominujące, jak recesywne geny, które powodują problemy u hybryd. 


Czy istnieje paralela w ilości i naturze introgresji (domieszce genów) między tym, co widzieliśmy w laboratorium, a tym, co dzieje się w naturze?
 Możemy odpowiedzieć na to pytanie tylko w sprawie jednej pary: D. yakuba/D. santomea. Te gatunki bowiem występują wspólnie w wąskiej „strefie hybrydowej” na wysokości około 1000 m na São Tomé i hybrydy tworzą się naturalnie. Możemy więc zobaczyć, ile obcego genomu przechodzi z jednego gatunku do drugiego w naturze.


Odpowiedź na to brzmi: bardzo mało. Jest tylko kilka odcinków genomu każdego gatunku, który zawiera niewielkie ilości genów z drugiego gatunku, co sugeruje, że także w naturze obce geny nie są zbyt dobrze tolerowane. Jednak odcinki genomu, gdzie widzimy pewne genowe „zanieczyszczenie” w naturze, nie są tymi, które pokazały to w naszym laboratoryjnym eksperymencie. (W naturze niska liczba wymian genów jest dość równo rozdzielona w całym genomie, podczas gdy w laboratorium była skoncentrowana w określonych miejscach.) To mogłoby odzwierciedlać albo fakt, że dobór nie był zakończony w naszym roju, albo że natura selekcji w stanie dzikim różni się od tej, która zachodzi w laboratorium, a więc inne obce geny będą tolerowane. 


Kilka zastrzeżeń. 
Nasze badanie nie pokazuje, że tworzenie się nowego gatunku po hybrydyzacji jest niemożliwe: w końcu, użyliśmy tylko czterech gatunków Drosophila (hybrydowe gatunki nie są znane w tym rodzaju), a nowe hybrydowe gatunki są znane w innych grupach, takich jak motyle i słoneczniki, chociaż dla gatunków diploidalnych nie są one częste. (Niektórzy mówią, że są częste, ale dowody na to są bardzo słabe.)


Ponadto, użyliśmy tylko dwóch szczepów w każdej hybrydyzacji: jeden z każdego gatunku. Chociaż szczepy nie były wsobne, istnieje możliwość, że gdybyśmy zaczęli z innym materiałem genetycznym z tych gatunków, uzyskalibyśmy inne wyniki. Byliśmy ograniczeni do użycia tylko niewielu szczepów, ponieważ musieliśmy otrzymać ich sekwencje DNA, żeby móc ustalić, który DNA w roju pochodził z którego gatunku. To byłoby dużo trudniejsze, gdybyśmy użyli bardziej heterogeniczny materiał startowy. Musieliśmy także wyeliminować inwersję chromosomów w tych szczepach, której obecność przeszkadzałaby wymianie genów, więc byliśmy ograniczeni do użycia tych “homosekwencyjnych” szczepów.


I, jak wspomniałem powyżej, także z tymi szczepami wyniki mogły być inne, gdybyśmy hodowali je w innych warunkach laboratoryjnych – powiedzmy, używając innej pożywki lub innej temperatury. Takie badania powinny być robione, ale wątpię, czy będą, biorąc pod uwagę trudności, jakie mieliśmy przy pracy z czterema gatunkami, po jednym szczepie z każdego i w identycznych warunkach laboratoryjnych.


Konsekwentność wyników naszego badania pokazuje jednak, że – przynajmniej w naszych warunkach eksperymentalnych – obcy DNA nie jest tolerowany nawet u blisko spokrewnionych gatunków.


Tutaj jest dziewięć gatunków D. melanogaster  (samiec z każdej). D. santomea (e) jest pośrodku, godny uwagi z powodu braku pigmentacji. I na tym kończy się ta seria postów.   



My last research paper. Part3: Significance

Why Evolution Is True, 29 stycznia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1478 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Co robi mózg, kiedy widzisz nie to, co chcesz?   Koraszewski   2017-01-03
Co słychać w sprawie globalnego ocieplenia?   Ridley   2014-09-14
Co tam, panie, w anatomii, czyli mózg, naczynia limfatyczne i inne drobiazgi   Łopatniuk   2015-06-13
Co to jest czerwona rtęć?   Novella   2019-09-20
Co wojny o klimat zrobiły nauce   Ridley   2015-07-23
Co wypadające dyski mówią nam o 700 milionach lat ewolucji   Zimmer   2014-09-24
Co z tą szyjką, czyli od wirusa do raka   Łopatniuk   2016-03-05
Co zabiło megafaunę Ameryki Północnej?   Novella   2021-02-25
Co zabiło niedźwiadka?   Łopatniuk   2015-09-19
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Covid 19 może przejmować kontrolę nad receptorami bólu, uśmierzając ból i podnosząc szerzenie się choroby: możliwy rezultat doboru naturalnego   Coyne   2020-10-15
COVID-19 – To są szkody   Novella   2020-05-05
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki   Coyne   2015-06-23
Cuda genetyki: arbuz bez pestek   Coyne   2014-08-25
Cudowna animacja DNA i komórek   Coyne   2020-01-06
Czarni uczeni i nauka o rasizmie   Koraszewski   2021-11-03
Czas powiedzieć stop pseudonauce o GMO   Novella   2018-10-02
Czasami gwoździe, koparki, straż, czasami lalki, wstążki, makijaż   Tonhasca Júnior   2024-04-03
Czaszka maleńkiego dinozaura/ptaka znaleziona w bursztynie   Coyne   2020-03-27
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Czego pandemia nauczyła nas o nauce?   Ridley   2020-10-19
Czego programy przyrodnicze nie mówią o afrykańskich dzikich psach   Yong   2016-04-13
Czego się spodziewać, kiedy się spodziewasz   Zimmer   2016-05-30
Czerwonogłowe muchy   Naskręcki   2015-03-22
Cztery prawa biologii ewolucyjnej   Coyne   2015-10-13
Czworonożny wąż   Mayer   2015-07-30
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Czy będzie genetycznie modyfikowana pszenica?   Novella   2017-02-15
Czy brytyjski naukowy establishment popełnił największy błąd w historii?   Ridley   2020-06-13
Czy człowiek musiał wyewoluować?   Coyne   2015-05-15
Czy ewolucja człowieka była nieunikniona?   Coyne   2016-03-08
Czy falsyfikowalność jest zasadnicza dla nauki?   Coyne   2015-12-30
Czy farmerzy mają czekać aż parlamentarzyści podszkolą się w nauce o manioku?   Ongu   2018-03-22
Czy gaz i energia jądrowa są “zielone”   Novella   2022-01-12
Czy genetyka może pomóc wyeliminować nierówność?   Coyne   2021-11-26
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Czy gąbki są najbliższymi krewnymi pozostałych zwierząt?   Coyne   2021-03-26
Czy hieny rozbijają ludzki patriarchat?   Coyne   2018-06-30
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Czy islamska teologia i filozofia może wzbogacić etyczną debatę wokół CRISPR?   Coyne   2019-03-06
Czy istnieje darwinowskie wyjaśnienie ludzkiej kreatywności?   Dennett   2014-08-08
Czy jaszczurka “widzi” skórą   Yong   2014-08-02
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Czy kiedykolwiek lepiej jest nie wiedzieć?   i Jonny Anomaly   2017-05-10
Czy klucz do COVID można znaleźć w rosyjskiej pandemii?   Ridley   2020-06-18
Czy koniki morskie coś nam mówią o LGBT? Błąd naturalistyczny popełniony przez Sussex Wildlife Trust   Coyne   2022-01-25
Czy koty rozumieją prawa fizyki?   Coyne   2016-06-24
Czy kruki mają teorię umysłu? Nowy eksperyment sugeruje, że “tak”   Coyne   2016-05-25
Czy kruki robią plany na przyszłość?   Coyne   2017-07-29
Czy ludzie byli w Nowym Świecie ponad 30 tysięcy lat temu?   Coyne   2020-07-26
Czy ludzie nadal ewoluują? Tak, zarówno globalnie, jak lokalnie   Coyne   2015-09-28
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Czy ludzkość zmierza w kierunku kanibalizmu?   Lomborg   2014-06-09
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Czy mężczyźni są bardziej kreatywni niż kobiety?   Kim   2016-11-24
Czy mikrobiom może się zbuntować?   Zimmer   2015-01-28
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Czy mleko matek może odżywiać manipulujące umysłem mikroby?   Yong   2015-04-14
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Czy możemy zobaczyć osobowość?   Novella   2020-06-05
Czy można falsyfikować naukowe teorie? Naukowiec odpowiada, że “nie”   Coyne   2020-09-12
Czy mrożącą krew w żyłach prawdą jest, że decyzja o zamknięciu społeczeństwa opierała się na luźnych matematycznych spekulacjach?   Ridley   2020-05-15
Czy nadchodzi hydroponika?   Novella   2021-07-13
Czy nauka zabija duszę?   Steven Pinker   2015-08-06
Czy nauka zabija duszę?   S. Pinker   2018-01-09
Czy Oświecenie przygasa?   Ridley   2017-10-13
Czy pasożyt mózgu powoduje chorobliwy pociąg szympansów do lampartów?   Yong   2016-02-27
Czy poparcie przez celebrytę może skłonić ludzi do zaakceptowania ewolucji?   Coyne   2018-12-07
Czy problem zwijania białka został rozwiązany?   Coyne   2020-12-05
Czy przestaniemy być mięsożerni?   Ridley   2017-05-09
Czy ptaki wyewoluowały większe dzioby, by zjadać duże, inwazyjne ślimaki?   Coyne   2017-12-13
Czy płeć jest jak gender konstruktem społecznym? Nie.   Coyne   2017-02-17
Czy rozum jest “większy niż nauka”? Kiepska próba deprecjonowania nauki   Coyne   2015-04-28
Czy teoria doboru naturalnego Darwina zmieniła nasz pogląd na miejsce ludzkości   Dennett   2018-06-07
Czy to jest teoria? Czy to jest prawo? Nie, to jest fakt.   Dawkins   2015-12-05
Czy uczenie się metodą prób i błędów jest „nauką”?   Coyne   2022-01-14
Czy Uganda potrzebuje GMO? Naukowcy spoglądają na edytowanie genów, by przyspieszyć innowacje   Ongu   2017-09-20
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Czy wierzysz w duchy?   Łopatniuk   2017-10-28
Czy wirusy pomogły uczynić z nas ludzi?   Zimmer   2017-02-10
Czy współczesny Homo sapiens wyewoluował w różnych częściach Afryki?   Coyne   2018-07-24
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Czy wyrazy ludzkiej twarzy są uniwersalne w okazywaniu emocji?   Coyne   2020-09-02
Czy wyrostek robaczkowy jest narządem szczątkowym?   Coyne   2016-05-21
Czy znaleziono najstarszy dowód na istnienie zwierzęcia? Nowa gąbko-podobna skamieniałość liczy 890 milionów lat   Coyne   2021-08-11
Czy świat rzeczywiście staje się biedniejszy? Odpowiedź Stevena Pinkera   Coyne   2019-02-06
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Czy kometa zabiła mamuty   Novella   2018-02-22
Czym jest nauka i dlaczego ma nas obchodzić?   Sokal   2014-07-22
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Déjà vu i swojskość   Novella   2018-03-17
Daj ać ja pobruszę …   Łukaszewski   2018-10-20
Dan Brown - akomodacjonista   Coyne   2015-01-31
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Darwin, lisy i inne ssaki na Falklandach   Mayer   2019-12-11
David Barash namawia naukowców do stworzenia człowieko-szympansiej hybrydy   Coyne   2018-03-20
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk