Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 05:05

« Poprzedni Następny »


Czy kometa zabiła mamuty


Steven Novella 2018-02-22


Między 12 800 a 11 500 lat temu w Ameryce Północnej był zimny okres o nazwie młodszy dryas – nazwany od kwiatu dębika ośmiopłatkowego (Dryas octopetala), którego pyłek jest dobrym znacznikiem takich okresów zimna. W tym okresie megafauna Ameryki Północnej w większości wymarła. Wraz z nimi zniknęła kultura Clovis – kultura ludzi z charakterystycznymi kamiennymi grotami, polujących na duże zwierzęta.  


Co spowodowało ten okres zmiany klimatu i masowego wymierania?


Jest tu autentyczna kontrowersja naukowa. Jedna grupa naukowców uważa, że z topniejących lodowców spłynęła świeża woda do północnego Atlantyku, chwilowo odcinając prąd oceaniczny, który przynosi ciepłą wodę do Ameryki Północnej. Inna grupa sądzi, że winnym był wpływ uderzenia komety.


Nie ma jednak bezspornego dowodu na uderzenie komety lub meteorytu w tym czasie i częściowo dlatego ta debata trwa. Są natomiast znaczące dowody inferencyjne i w miarę, jak się gromadzą, możemy zbliżać się do przełomu, kiedy teoria komety przeważy.  


W dwóch nowo opublikowanych pracach
autorzy twierdzą, że mają poparcie dla teorii komety. Nie wiem, czy to będzie ten punkt zwrotny, ale dowody zaczynają wyglądać całkiem przekonująco. Trzeba będzie poczekać na reakcję drugiej strony.


Wielki pożar


Jak dotąd dowody przedstawiane na uderzenie komety są pośrednie, ale niektórzy naukowcy uważają je za przekonujące. Głównie składają się ze znajdowanych egzotycznych materiałów w warstwach geologicznych, które odpowiadają granicom młodszego dryasu.


Wśród tych egzotycznych materiałów są sferule, nanodiamenty, stopione szkło i podwyższona zawartość platyny. Zwolennicy uderzenia komety argumentują, że te materiały są rezultatem uderzenia. Krytycy twierdzą, że albo są to inne rzeczy, albo wynik innych przyczyn, takich jak pożar lasu. W każdym razie, bez krateru po uderzeniu argument na rzecz uderzenia komety jest słaby. Tymczasem argument na rzecz topnienia lodowców jest coraz silniejszy.


Teraz zwolennicy komety wypuszczają nową salwę – dowody z rdzeni lodowych i innych badań, pokazujących, że przy granicy warstwy młodszego dryasu są dowody na olbrzymie spalanie biomasy. Ponadto w tym samym czasie jest nagły wzrost CO2, wystarczający, by sugerować, że w tym czasie spaliło się 10% życia roślinnego na Ziemi.  


Mogłoby to znaczyć, że nie było jednego uderzenia, ale że Ziemia przeszła przez rój komet i uderzyło w nią wiele mniejszych meteorytów, powodując pożary leśne na całym świecie. Dym z tych pożarów mógł wywołać ochłodzenie – zasłaniając słońce, redukując fotosyntezę i redukując temperatury. 


To wyjaśnia brak dużego krateru i równocześnie obecność egzotycznego, związanego z uderzeniem materiału, a także produkty masowego spalania, wszystko w warstwie młodszego dryasu.


Brzmi to jak rozsądny argument na rzecz teorii komety. Czy będzie jednak wystarczająco przekonujący, by zdobyć uprzednich krytyków?


Naukowe kontrowersje


Spory naukowe często działają w ten sposób. Kiedy nie ma rozstrzygających dowodów, różne grupy przedstawiają swoje argumenty, a także wskazują na przyszłe dowody, które mogą podeprzeć lub obalić ich hipotezę. Strony spierają się, aż w końcu gromadzi się dosyć dowodów po jednej stronie, by przekonać większość naukowców.


Nie ma magicznego progu, ale w pewnym momencie możemy mieć konsensus zbudowany na dowodach, które zostały gruntownie przedyskutowane przez orędowników różnych hipotez. Konsensus nie znaczy: 100%, zakończenia poszukiwania dalszych dowodów, ostatecznego rozstrzygnięcia. Znaczy to tylko, że dowody na poparcie jednej strony są wystarczająco mocne, by znaczna większość naukowców zaakceptowała jej hipotezę jako najbardziej prawdopodobną odpowiedź.  


Zawsze jest miejsce dla opinii mniejszości i czasami zaskakujące dowody mogą zakłócić debatę.


Widzimy ten proces w wielu bieżących kontrowersjach naukowych. Czy człowiek z Flores (Hobbit) był unikatowym gatunkiem, czy schorowanym osobnikiem? Czy dinozaury wymarły wyłącznie z powodu uderzenia planetoidy, czy rolę odegrały inne przyczyny zmiany klimatu?


Przez pewien czas trwała poważna debata, czy istnieje ciemna materia, czy nie, lub czy obserwacje można było wyjaśnić przez modyfikację newtonowskiego ciążenia. Obecnie mamy konsensus, że ciemna materia prawdopodobnie istnieje – ale dopóki nie zidentyfikujemy dokładnie, czym ona jest, istnieje miejsce na odrębne zdanie.


W świecie nauki są niezliczone takie debaty, duże i małe. Tak nauka działa i osiąga postęp. Dla każdego pytania jest spectrum od nieznanego do autentycznej kontrowersji, do silnego konsensusu, do pewności. Ci, którzy informują o nauce, powinni zawsze dążyć do ustawienia nowego badania lub nowych dowodów w kontekście danego spektrum, na jakim znajduje się to naukowe pytanie.  


Ponadto istnieją praktyczne konsekwencje właściwego określenia stanu naukowej kontrowersji. Czego uczymy w szkołach i na uniwersytetach? Jakie badania finansujemy? Czy terapia medyczna jest akceptowalna i powinna być pokrywana z funduszy publicznych? I jakie wnioski naukowe są wystarczające, by opierać na nich działania publiczne?


Nie ma na to prostej recepty. To wymaga osądu, dogłębnego rozumienia nauki i indywidualnej decyzji. Wnioski muszą także pozostawać otwarte na rewizję, kiedy pojawiają się nowe dowody i teorie, ale w międzyczasie musimy podejmować decyzje.


Oczywistą kontrowersją, do której stosuje się to wszystko, jest globalne ocieplenie, ponieważ jest to tak gorący temat polityczny. W dominującej naukowej opinii istnieje wystarczająco silny konsensus, iż globalne ocieplenie jest faktem i jest spowodowane ludzką działalnością, co daje podstawę do ustalania strategii działań. (Od tłumaczki - Niezupełnie, ponieważ strategia działań oparta jest na przewidywaniach, a te są z naukowego punktu widzenia najbardziej niepewne.)  Nie znaczy to, że nauka powiedziała ostatnie słowo i zawsze istnieją możliwości błędu każdego wniosku naukowego. Mamy jednak praktyczny konsensus. Nie należy go ignorować lub skupiać się wyłącznie na elemencie niepewności, by powstrzymać działania.  


Warto analizować niepolityczne debaty i kontrowersje naukowe, żeby zobaczyć jak działają i jak są rozwiązywane. Niewielu ludzi ma silne stanowisko ideologiczne w sprawie młodszego dryasu i nie oczekuję, że sprawa ta znajdzie się na platformach głównych partii politycznych. Dlatego jest to wspaniały sposób zobaczenia, jak działa nauka. Tę lekcję można zastosować do bardziej kontrowersyjnych politycznie tematów.  


Did a Comet Kill the Mammoths

8 lutego 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella


Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe.  Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine.

Prowadzi blog Neurologica.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. tłumaczenie wwwojtus 2018-02-22


Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk