Rok po roku 15 maja, w rocznicę ogłoszenia niepodległości Izraela, Palestyńczycy obchodzą dzień Nakby. Fred Maroun, Kanadyjczyk urodzony i wychowany w Libanie opublikował 15 maja krótki tekst pod znamiennym tytułem: “Makabryczne upamiętnianie Nakby”. Pisze w nim o próbach porównania arabskiej klęski do Holocaustu i stwierdza, że bardziej właściwe byłoby tu porównanie do klęski nazistów:
„Czasami przeprowadza się analogię między Nakbą, czyli klęską Arabów w wojnie przeciw Izraelowi w latach 1947/48, a Holocaustem. Z wielu względów jest to obrzydliwa analogia i raczej zaproponowałbym coś bardziej właściwego.
Podczas Holocaustu Żydzi byli niewinnymi ofiarami rządu dążącego do supremacji i ludobójstwa, tymczasem Nakba była konsekwencją wojny zainicjowanej przez Arabów. Arabowie ponieśli straty w Nakbie, w tym pozbawienie domów około 700 tysięcy Arabów oraz śmierć około siedmiu tysięcy osób, nie było jednak próby eksterminacji arabskiej populacji, która w wielu miejscach dominowała liczebnie. W odróżnieniu od Holocaustu, podczas którego zamordowano sześć milionów Żydów, a zaledwie garstka Niemców zginęła z rąk ich żydowskich ofiar, podczas Nakby straty i utrata domów były podobne po obu stronach.
Znacznie bardziej stosowną analogią upamiętnienia Nakby byłoby upamiętnianie przegrania przez nazistów drugiej wojny światowej. Przedsięwzięcie nazistowskie było próbą narzucenia Europie swojej ideologii, z zamiarem wyeliminowania ludzi „niepożądanych”, w tym Żydów. Podobnie Nakba była próbą narzucenia arabskiej supremacji na Bliski Wschód i wyeliminowania Żydów, którzy ośmielili się stworzyć swoje własne maleńkie państwo.
W rezultacie wywołanej przez siebie wojny Niemcy ponieśli ciężkie straty, podobnie straty w wyniku wywołanej przez siebie wojny ponieśli Arabowie. W obydwu przypadkach jest powód do żalu i żałoby, ale w obu przypadkach konieczna jest pamięć, kto był agresorem i kto jest odpowiedzialny za te straty.
W Niemczech ludzie, którzy do dziś nie zaakceptowali, że druga wojna światowa została wywołana przez nazistów i którzy opłakują przegraną, stanowią odrzucany margines. Niestety, ludzie negujący fakt, że to Arabowie wywołali wojnę 1947/48 i opłakujący klęskę z powodu Nakby, są szanowani i gloryfikowani w społeczeństwach arabskich.
Jakże daleko nam jeszcze do chwili, kiedy my, Arabowie, dołączymy do cywilizowanego świata!”
Warunkiem pokoju między Żydami i Arabami na Bliskim Wschodzie jest uznanie prawa do istnienia Izraela. Organizacje reprezentujące Palestyńczyków odrzucają to prawo. Bardzo wyraźnie czytamy to w Karcie Hamasu, równie wyraźnie w statucie Organizacji Wyzwolenia Palestyny (której sama nazwa informuje o jej faktycznych celach). Przedstawiciele „umiarkowanych” władz Autonomii Palestyńskiej zapewniają (tylko po angielsku), że uznają prawo Izraela do istnienia, ale żądają prawa powrotu wszystkich potomków uciekinierów w 1948 roku. Jak z okazji ubiegłorocznych obchodów Dnia Nakby wyjaśniał to to główny negocjator pokojowy prezydenta Abbasa, Saeb Erekat:
"Ten dzień w 1948 roku oznacza przymusowe wygnanie ponad 750 tys. Palestyńczyków z ich domów i ich ziemi. Niektórzy padli ofiarą brutalnych masakr, wielu uciekło w obawie o swoje życie. Małej liczbie udało się pozostać tam, gdzie powstał Izrael" .
Ten obraz jest świadomą próbą przekłamania historii. Proponujemy quiz, mały sprawdzian wiedzy o Nakbie. Poniżej prezentujemy film, w którym znajdziecie 10 pytań dotyczących Nakby. Ponieważ film składa się wyłącznie z plansz i zdjęć wycinków prasowych, jedynym sposobem udostępnienia go ludziom nie znającym języka angielskiego jest przedstawienie tłumaczeń tych plansz i wycinków nie w formie polskich napisów w filmie, a osobno.
Najpierw jednak sam film:
Plansza 1
Nakba (katastrofa) jest synonimem palestyńskiego cierpienia. Na całym świecie jest upamiętniana żałobnymi przemówieniami, czuwaniem i zaciśniętą pięścią.
Obejrzyjmy historię tych tragicznych wydarzeń w formie quizu.
Pytanie 1
Są lata 1947-48. W prasie ukazują się niekończące się groźby eksterminacji całego narodu, włącznie z proponowaną strategią.
Kto wygłasza te groźby i przygotowuje ich realizację?
A) Żydzi
X B) Arabowie
Tłumaczenie na język polski doniesienia z gazety "Reading Eagle", z 6 stycznia 1948 r.:
Źródła podają, że w celu "uniemożliwienia Narodom Zjednoczonym zamiany Palestyny w państwo żydowskie i państwo arabskie", stworzono plan militarny w trzech następujących etapach:
1. Wygnanie Żydów z okręgów, gdzie Żydzi i Arabowie żyli jako sąsiedzi.
2. Izolowanie Żydów na północnej równinie nadbrzeżnej i południowej pustyni przez wbicie między nich klinów arabskich.
3. Ostateczne akcje, by eksterminować lub podporządkować społeczności żydowskie, takie jak Tel Awiw, Rehawia w Jerozolimie, Hacarmel w Hajfie i setki żydowskich wsi i osiedli.
Pytanie 2
Próba usunięcia drugiego narodu zaczyna się od zrzucania bomb.
Kto zrzucił te bomby z pogwałceniem prawa międzynarodowego?
A) Żydzi
X B) Arabowie
Tłumaczenie na język polski doniesienia z gazety "Pittsburgh Post-Gazette" 17 maja 1948:
ARABOWIE ZRZUCAJĄ GRAD BOMB NA TEL AWIW
Najeżdżające armie pięciu narodów arabskich waliły w niedzielę z powietrza i atakami artylerii w osiedla żydowskie w Palestynie, jak donoszą ze stolic arabskich.
Wojska wyposażone w ciężkie czołgi wkroczyły do Ziemi Świętej.
Tłumaczenie na język polski fragmentu „Dziennika urzędowego” Rady Bezpieczeństwa:
23 kwietnia 1948
"Nigdy nie ukrywaliśmy faktu, że to my zaczęliśmy walki" - Jama Bey Husseini (Wysoki Komitet Arabski)
Pytanie 3
Jest 16 maja 1948. Przestraszona ludność zwraca się do ONZ o obronę przed agresorem. Tą przestraszoną ludnością byli:
X A) Żydzi
B) Palestyńczycy
Tłumaczenie doniesienia z gazety "The Pittsburg Press", z 16 maja 1948 r.
Mordechai Eliasz, z Jerozolimy, prawnik reprezentujący liczący jeden dzień naród żydowski, zaapelował do Rady, by działała szybko przeciwko najeżdżającym państwom arabskim, bo "liczy się każda godzina".
Pytanie 4
Podczas Nakby było bardzo wiele ofiar, włącznie z cywilami, i zabito jedną osobę na sto. Który naród poniósł takie straty?
X A) Żydzi
B) Palestyńczycy
Tłumaczenie doniesienia z gazety "The Palm Beach Post", z 7 listopada 1973
"Straty były najwyższe od pierwszego konfliktu Izraela, wojny o niepodległość 1948-49, kiedy zginęło około 6200 ludzi, wśród nich 1700 cywilów. Liczbę rannych oceniano na 12150.
Pytanie 5
Palestyńczycy zostali uchodźcami, ponieważ:
A) Uciekali ze strefy działań wojennych
B) Przywódcy arabscy kazali im odejść
C) Nie chcieli zaakceptować żydowskiego zaproszenia do pozostania
D) Zostali usunięci przez Żydów podczas trwania islamskiego dżihadu XE) wszystko powyższe
A) Uciekali ze strefy działań wojennych
Tłumaczenie doniesienia z "The Montreal Gazette" z 5 stycznia 1948
Tysiące rodzin opuściło swoje domy, bo mieszkali w "niewłaściwym" okręgu. Powszechny jest widok ciężarówek, na których piętrzą się meble Żydów opuszczających sektory arabskie lub Arabów opuszczających sektory żydowskie.
Tłumaczenie doniesienia z "Lodi News-Sentinel", 28 kwietnia 1948
Kupcy arabscy zapieczętowują sklepy kamieniami i cementem. Bogaci Arabowie ewakuują swoje kobiety i dzieci, i dobytek na wielbłądach i osłach, ciężarówkach i drogimi samochodami.
Tłumaczenie doniesienia z "The Pittsburgh Post-Gazette", z 1 listopada 1948
Setki [żołnierzy i ochotników arabskich] uciekło w góry, indywidualnie starając się znaleźć drogę do Libanu. Towarzyszyło im między 5 a 10 tysięcy Arabów palestyńskich, którzy w panice porzucili swoje domy.
B) Arabscy przywódcy powiedzieli im, by odeszli
Tłumaczenie doniesienia z "Canadian Jewish Chronicle", z 2 kwietnia 1948
Szejk Abu Kishek, szef znaczącego plemienia w okręgu Tel Awiwu, był w Kairze, kwaterze głównej Muftiego, przez ostatni miesiąc i, jak informują, otrzymał instrukcje ewakuacji okręgu.
Tłumaczenie doniesienia z "Youngstone Vindicator", z 19 czerwca 1956
Autorka: Eleanor Roosevelt
To mufti Jerozolimy wezwał Arabów, by opuścili swój kraj i obiecał im, że armie arabskie wkrótce kraj zdobędą. Powiedział im, by wszystko zostawili, bo po powrocie nie tylko odzyskają własny dobytek, ale zdobędą wszystko, co mieli Żydzi.
Tłumaczenie fragmentu pamiętników premiera syryjskiego Khalida al-Azma w "Mudhajjirat Khalid al'Azm", Bejrut, 1972, tom I, s. 386.
"Przynieśliśmy zniszczenie milionowi uchodźców arabskich, przez wzywanie ich i wielokrotnie błaganie ich, by opuścili swoje ziemie, domy i fabryki".
C) Nie chcieli zaakceptować żydowskiego zaproszenia dopozostania.
Tłumaczenie doniesienia z "Canadian Jewish Chronicle, z 2 kwietnia 1948
Ich muchtarzy zaapelowali niedawno do szefów Rady Żydowskiej w regionie Emek Hefer i otrzymali zapewnienie, że ze strony Żydów Arabom nie grozi żadne niebezpieczeństwo, jeśli pozostaną w swoich wsiach rodzinnych.
Tłumaczenie fragmentu artykułu z "St. Petersburg Times", z 25 kwietnia 1948
Doniesienia a Hajfy mówią, że Żydzi starają się zapobiec ewakuacji 37 tysięcy Arabów pozostających w mieście. Żydzi uważali ewakuację za polityczne odrzucenie i chcieli zademonstrować, że Arabowie i Żydzi mogą żyć obok siebie. Oferowali Arabom współpracę w rozwiązaniu problemów z żywnością i dostawami.
D) Zostali usunięci przez Żydów podczas trwania islamskiego dżihadu
Tłumaczenie doniesienia "The Pittsburgh Post-Gazette", z 17 maja 1948
Źródła żydowskie w Hajfie mówią, że Samakh, wieś arabska na południe od Tyberiady, niedawno zajęta przez Żydów, została ewakuowana, z wyjątkiem fortecy policji u wejścia do miasta.
Tłumaczenie doniesienia "The Pittsburgh Post-Gazette", z 25 maja 1948
Według tego komunikatu siły żydowskie odbiły dwa osiedla na obszarze północnym - Sha'ar Hagolan i Massada. Dodały, że cały obszar Samakh jest teraz w rękach żydowskich.
Obie strony donoszą, że straty strony przeciwnej były ciężkie w Ramat Rehel. Arabowie powiedzieli, że zabili ponad 300 Żydów, a Żydzi powiedzieli, że "dziesiątki ciał" atakujących Arabów zalega na ulicach.
Pytanie 6
Dair Jassin, wieś, gdzie Palestyńczycy doznali masakry z rąk ekstremistów żydowskich (akt potępiony przez ich przywódców) była:
A) Pokojową wioską
X B) Strategiczną wsią infiltrowaną przez wojowników arabskich
Tłumaczenie doniesienia "St. Petersburg Times", z 12 kwietnia 1948
Zamek i pobliska wieś Deir Jassin kontroluje odcinek żywotnej szosy z Jerozolimy do Tel Awiwu. W ostatecznym rachunku strona, która kontroluje tę szosę, zdecyduje, czy 100 tysięcy Żydów w Jerozolimie będzie mogło się obronić.
Tłumaczenie doniesienia "The Evening Independent", z 10 kwietnia 1948
Arabskie działa polowe, stacjonujące w górach, wystrzeliły osiem 25-funtowych pocisków na żydowskie przedmieście Givat Shaul (Wzgórze Szaula). To jest tysiąc jardów od Deir Jassin.
Tłumaczenie doniesienia "New York Times", z 10 kwietnia 1948
Rzecznik [Irgun] powiedział, że wieś stała się punktem zbiorczym dla Arabów, włącznie z Syryjczykami i Irakijczykami planującymi atak na zachodnie przedmieścia Jerozolimy.
Mówiący po arabsku Żyd, powiedział rzecznik, krzyczał... żeby arabskie kobiety i dzieci schroniły się...
Pytanie 7
Arabowie widzieli swoje zaangażowanie w wojnę 1948 r. jako:
A) Próbę uratowania Palestyńczyków przed czystką etniczną
B) Opór wobec tych, którzy odmówiliby Palestyńczykom własnego państwa obok Izraela
X C) Starego stylu islamski dżihad przeciwko nie-muzułmanom.
Tłumaczenie doniesienia "Ellensburg Daily Record, z 9 grudnia 1947
ARABOWIE BLISKIEGO WSCHODU MÓWIĄ O ŚWIĘTEJ WOJNIE
Arabowie na całym Bliskim Wschodzie byli rozwścieczeni decyzją Narodów Zjednoczonych o podziale Palestyny na państwo żydowskie i państwo arabskie. Szejk Abdel Latif Draz, wysoki autorytet muzułmański, komentował w Kairze:
"Gdziekolwiek islam jest atakowany w którymkolwiek ze swoich krajów, Dżihad (święta wojna) jest obowiązkiem każdego muzułmanina na świecie".
Czterech kolejnych Żydów zabito w...
Tłumaczenie doniesienia "Reading Eagle", z 5 grudnia 1947
20 tysięcy Egipcjan wzywa do "Świętej Wojny"
Używając megafonu Imam meczetu powiedział na spotkaniu, że Al Azhar przyjmuje przewodzenie w Dżihadzie (świętej wojnie) przez wezwanie do szkolenia wolontariuszy.
Szejk Hassan Al-Banna, przywódca Stowarzyszenia Bractwa Muzułmańskiego, oświadczył, że zarówno muzułmanie, jak chrześcijanie "znają męczeństwo" i złorzeczył Żydom.
Pytanie 8
W rozmowach pokojowych po Nakbie Arabowie odmówili dania Żydom tego, czego ci żądali w zamian za powrót uchodźców. Żądaniami były:
A) Cała ziemia pierwotnie obiecana Żydom przez Brytyjczyków
B) Udział w naftowym bogactwie Arabów
C) Nawrócenie się wszystkich uchodźców na judaizm
X D)Traktat pokojowy
Tłumaczenie doniesienia "The Leader Post", z 22 listopada 1951
Główną przeszkodą nadal jest kwestia repatriacji tysięcy uchodźców arabskich, którzy uciekli z Palestyny podczas walk 1948 r.
Arabowie upierają się, że ta kwestia musi zostać załatwiona zanim podejmie się jakiekolwiek inne problemy. Izrael utrzymuje, że problem uchodźców powinien być dyskutowany jako część szerszej i ogólniejszej kwestii traktatu pokojowego.
Pytanie 9
W której grupie większa liczba ludzi stała się uchodźcami?:
A) Palestyńczycy podczas Nakby
X B) Żydzi wygnani z krajów arabskich
Tłumaczenie doniesienia "The Vancouver Sun", z 10 sierpnia 1978
Jest jeszcze jedna strona tego problemu "palestyńskiego", która rzadko jest nagłośniana. Dotyczy Żydów, którzy zostali zmuszeni do ucieczki z krajów arabskich z powodu upokarzającej klęski armii arabskich z rąk Żydów w Palestynie 30 lat temu.
*
Ci Żydzi, którzy szukali schronienia w Izraelu, byli prześladowani i dyskryminowani przez rządy arabskie. Tworzą oni największą grupę uchodźców na Bliskim Wschodzie.
Pytanie 10
Kiedy rewizjonistyczni historycy, włącznie z Izraelczykami, reinterpretują Nakbę jako "dowód" spisku żydowskiego, by wywłaszczyć Palestyńczyków, co jest jedynym punktem, jaki wspominają:
A) że islamski dżihad rozpoczął Nakbę
B) że Izrael próbował uniknąć wojny
C) że Izrael prosił ONZ o obronę
D) że Żydzi zostali wygnanie przez Arabów
X E)"Plan Dalet", niejednoznaczny izraelski dokument wojskowy
Pytanie 11
Wielu popiera dzisiaj bezwarunkowo Palestyńczyków, mówiąc, że samo istnienie Izraela na Bliskim Wschodzie jest zbrodnicze. Jeśli tak, to kto był wspólnikiem w tej "zbrodni"?
A) Szwecja
B) Rosja
C) Wenezuela
X D) wszystkie powyższe plus 30 innych krajów
Tłumaczenie doniesienia "The Sydney Morning Herald", z 1 grudnia 1947
NOWY YORK, 30 listopada (AAP) - Zgromadzenie Ogólne ONZ zaaprobowało wczoraj podział Palestyny na odrębne państwa żydowskie i arabskie 33 głosami przeciwko 13 z 10 narodami niegłosującymi.
Zgromadzenie głosowało jak następuje:
Za, 33: Australia, Belgia, Boliwia, Brazylia, Kanada, Kostaryka, Czechosłowacja, Dania, Republika Dominikańska, Ekwador, Francja, Gwatemala, Haiti, Islandia, Liberia, Luksemburg, Holandia, Nowa Zelandia, Nikaragua, Norwegia, Panama, Paragwaj, Peru, Filipiny, Polska, Szwecja, Ukraina, RPA, Urugwaj, Związek Radziecki, Stany Zjednoczone, Wenezuela i Białoruś.
Tak, Palestyńczycy zasługują na lepsze życie (i lepszych przywódców)
Ale Izraelczycy zasługują na lepiej poinformowanych krytyków
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Ani krótki tekst Freda Marouna, ani ten film niczego nie rozstrzyga. Wydaje nam się, że może jednak dostarczać ciekawych wskazówek, dla tych, którzy chcą dalej szukać samodzielnie odpowiedzi nie tylko na pytanie, jak to było, ale i na pytanie, jak historia jest zniekształcana na użytek politycznej propagandy.
