Jeśli, jak
stwierdza w nagłówku “New York Times”, reakcja Izraela na wiadomość, że Stany Zjednoczone są gotowe do rozpoczęcia rozmów z Iranem, była “powściągliwa”, to istniał zasadny powód takiej powściągliwej reakcji.
Oznajmienie sekretarza stanu USA, Anthony’ego Blinkena, że administracja będzie pracować ze swoimi europejskimi sojusznikami, by przywrócić umowę nuklearną z Iranem z 2015 roku, było spełnieniem obietnicy wyborczej prezydenta Joego Bidena, a więc nieuniknioną konsekwencją wyniku wyborów 2020 roku. Reakcja izraelskiego premiera, Benjamina Netanjahu, była jedynie powtórzeniem sprzeciwu wobec dążeń Iranu do zdobycia broni jądrowej i zachodniego powrotu do ułomnego porozumienia.
Jednak, pod spokojną powierzchnią stosunków między tymi dwoma krajami, których rządy starają się twierdzić, że są tak bliskie jak zawsze, po bardzo opóźnionym telefonie Bidena do Netanjahu w tym tygodniu, kryje się autentyczny niepokój. Sygnał Blinkena wysłany do Iranu, poprzedzony deklaracją, że Stany Zjednoczone formalnie wycofują żądanie administracji Trumpa, by ONZ ponownie narzuciła sankcje na Iran z powodu łamania przez niego zobowiązań, pokazało wyraźnie, że styl przetargów z Teheranem, według którego działała administracja Obamy – w których udział brały dosłownie wszystkie ważne i mniej ważne postaci z zespołu spraw zagranicznych Bidena – jest ponownie modny. Co znaczy, że kiedy Biden i Blinken mają do czynienia z Iranem, strumień ustępstw idzie tylko w jednym kierunku.
Na pierwszy rzut oka perspektywa Ameryki rozmawiającej z Iranem nie jest problemem.
Administracja Trumpa spędziła cztery lata próbując przekonać, a potem naciskać na Iran w sprawie nuklearnej, jak również nielegalnej produkcji pocisków balistycznych zdolnych do przenoszenia ładunków nuklearnych, popierania terroryzmu i regionalnego awanturnictwa. Wbrew inklinacjom niektórych najbardziej jastrzębich głosów w tej sprawie w obu krajach, celem kampanii “maksymalnego nacisku” nie była zmiana reżimu. Było nim dociśnięcie śruby na irańską gospodarkę w nadziei, że irański reżim zrozumie, iż w jego najlepszych interesach leży wynegocjowanie nowej umowy, która załatwi główne problemy z tą umową, którą wynegocjował Obama.
Irańczycy jednak, którzy posłuchali porady, jaką otrzymali od byłego sekretarza stanu, Johna Kerry’ego, zdecydowali się na odmowę rozmów z Amerykanami w nadziei, że Trump zostanie pokonany przy ponownych wyborach i zastąpiony przez Demokratę, który przysiągł powrót Stanów Zjednoczonych do umowy nuklearnej. Wraz ze zwycięstwem Bidena to się im wyraźnie opłaciło. Zamiast jednak potulnie dostosować się do swoich poprzednich zobowiązań, Teheran spokojnie obserwuje zachowanie nowej administracji i ma nadzieję na zdobycie dodatkowych dyplomatycznych zwycięstw teraz, kiedy ich preferowani partnerzy negocjacji ponownie mają władzę.
Mają dobre powody do tego optymizmu.
Choć administracja Bidena brzmiała czasami bezkompromisowo w sprawie swoich celów wobec Iranu, już pokazała, że nie odejdzie od negocjacji, nawet jeśli nie dostanie tego, czego chce. Biden i Blinken wiedzą, że prawdziwym, długoterminowym problemem nie jest przywrócenie umowy nuklearnej; jest nią wykucie nowej, tak samo jak próbował to zrobić Trump. Choć nadal twierdzą, że pakt zawarty przez Obamę był najlepszym możliwym, jaki można było wówczas osiągnąć, rozumieją, że klauzule wygaśnięcia zobowiązań przy których upierał się Iran, oznaczają, że umowa wygaśnie już w obecnym dziesięcioleciu.
Sześć lat temu moment wygaśnięcia już słabej umowy wydawał się bardzo odległy. Kiedy Obamie udało się uchylić przed konstytucyjnym wymogiem, by umowę zaaprobowało dwie trzecie członków Senatu – i doprowadził do zatwierdzenia paktu pokrętną, alternatywną metodą, przy której wystarczyła jedna trzecia plus jeden głos dowolnej izby Kongresu – krytycy na próżno próbowali wskazywać na szaleństwo pozostawiania przyszłym administracjom zadania radzenia sobie z zagrożeniem. Zamiast tego zwyciężyła fałszywa narracja Obamy, że jedynym wyborem, jaki miały Stany Zjednoczone, była umowa lub wojna.
Dlatego też tak błędna jest obsesja Bidena i Blinkena z przywróceniem starej umowy zamiast dążyć do nowej, która rzeczywiście załatwiłaby problemy, których nie rozwiązał Obama.
Fakt, że Biden już dokonuje ustępstw, tylko pogłębia ten błąd. W zeszłym tygodniu Biały Dom potrzebował tylko 24 godzin, by wycofać się z obietnicy prezydenta – złożonej w telewizji podczas programu poprzedzającego Super Bowl - gdzie powiedział, że sankcje nie zostaną zniesione dopóki Irańczycy nie powrócą do spełniania zobowiązań zgodnie ze starą umową. Teraz wraz z Blinkenem oświadczającym jeszcze przed jakimikolwiek rozmowami, że Waszyngton odstępuje od starań ponownego, natychmiastowego narzucenia sankcji, które zgodnie z umową, powinny już obowiązywać z powodu nielegalnej działalności nuklearnej Iranu, powrócił wzór prowadzenia negocjacji tak, jak odbywały się one w latach 2013-2015.
W 2013 roku Iran był w sytuacji podobnej do obecnej. Sankcje powaliły jego gospodarkę na kolana i został zmuszony do prowadzenia negocjacji w sprawie swojej nuklearnej przyszłości. Zamiast jednak wykorzystać przewagę osiągniętą przez Zachód, Obama i Kerry zaczęli rezygnować z każdego żądania, które miało na celu zakończenie programu nuklearnego Iranu. Do czasu zawarcia umowy Amerykanie zrezygnowali z dosłownie każdego kluczowego punktu – pozwalając Iranowi na zatrzymanie programu nuklearnego, zaawansowane badania i, co najbardziej zdumiewające, zgodzili się na całkowite wygaśnięcie umowy w ciągu 15 lat, w którym to momencie ajatollahowie będą mogli mieć swoją bombę z przyzwoleniem Zachodu.
Irański minister spraw zagranicznych, Dżavad Zarif, ma nadzieję na taki sam wynik tym razem. Ponieważ większość personelu odpowiedzialnego za to haniebne poddanie się Zachodu - Blinken, Wendy Sherman i Robert Malley, którzy wszyscy widzą dyplomację jako cel sam w sobie, zamiast środek do osiągnięcia pożądanego celu – mają być partnerami we wszystkich przyszłych rozmowach, trudno winić Irańczyków za myślenie, że nie ma granic tego, co mogą uzyskać tym razem od tej bandy ugłaskiwaczy.
To znaczy, że nie tylko zażądają zniesienia sankcji, by powrócić do warunków umowy Obamy, ale będą nalegać na unikanie przyszłych żądań o nową umowę bez obecnych reguł wygaśnięcia lub w sprawie terroru i pocisków balistycznych. Jeśli tak, czy ktokolwiek naprawdę wierzy, że Biden dobrowolnie zrezygnuje z pyrrusowego zwycięstwa w postaci spełnienia zobowiązań zgodnie ze starą umową, aby dokonać czegoś, co autentycznie zapobiegłoby rzeczywistemu niebezpieczeństwu w już nie tak odległej przyszłości?
W tym momencie Izrael i jego arabscy sojusznicy, którzy także boją się tego, co dalsze wzmacnianie i wzbogacanie Iranu może znaczyć dla nich, muszą czekać, by zobaczyć, czy w jakiś sposób zespół Bidena potrafi odzyskać kręgosłup i oprzeć się ponownemu spełnianiu wszystkich życzeń Teheranu.
Tymczasem irańscy sojusznicy i oddziały pomocnicze w Gazie i w Libanie nadal stanowią rzeczywiste zagrożenie, że konflikt będzie wzmacniany w celu powstrzymania Izraela przed samodzielną akcją przeciwko Iranowi lub jego marionetkom. Hamas i Hezbollah wiedzą także, że administracja Bidena, podobnie jak to robiła administracja Obamy, będzie starała się raczej powstrzymywać Izrael przed konfrontacjami, niż popierać go, jak to robił Trump.
Ani Kongres, który jest w rękach Demokratów, ani media głównego nurtu, które nadal oddane są bezkrytycznemu wychwalaniu Bidena, nie będą wymagali odpowiedzialności od prezydenta, jeśli – tak jak Obama – uzna on zaakceptowanie umowy za każdą cenę za wygodniejsze niż rzeczywiste bronienie amerykańskich interesów.
W 2021 roku pozostawienie sprawy irańskich zbrojeń nuklearnych do rozwiązania kolejnym administracjom jest jeszcze bardziej niebezpieczną polityką niż było w 2015 roku. Zarif liczy na Bidena, że ten wręczy mu kolejne łatwe zwycięstwo. Choć kości jeszcze nie zostały rzucone, nie ma powodu by przypuszczać, że się rozczaruje.
Can Biden’s zeal to deal work better than “maximum-pressure”
JNS. ORG, 19 lutego 2021
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
