|
Nie kłacz, gdy kaszlesz
Paulina Łopatniuk
| 2018-07-14
|
Włosy w żołądku już były, włosy w drogach oddechowych to na patologach nowość
Kiedy siedemnastoletnia fryzjerka trafiła do szpitala z trwającym już drugi dzień krwiopluciem, nikt nie spodziewał się przyczyny za jej problemami stojącej. Dziewczyna wykaszlała z siebie w tym krótkim okresie mniej więcej pół szklanki krwi – to wystarczające w końcu zmartwienie, by nie szukać dalszych niespodzianek. Ale w medycynie zawsze warto się spodziewać hiszpańskiej inkwizycji.
Możecie sobie wyobrazić zaskoczenie personelu, gdy okazało się, że dziewczynie poza utraconą ostatnio krwią od pół roku już zdarzało się odkrztuszać też włosy i białawe kruche masy przypominające rozmokłą kredę. I nie, nikomu nie skarżyła się na te nietypowe objawy – założyła, że tego właśnie w branży fryzjerskiej można się spodziewać. Wiecie, praca z włosami w końcu. Poza tym nic nic więcej jej nie dolegało, zatem czym tu się kłopotać? Ot, kłaczek tu, kłaczek tam, trochę jak kotek. Khy, khy, khy, kłaczek, przepraszam. Nasza fatalistka zakładająca, że skoro już kłaczy podczas kaszlu, to widać tak właśnie musi być, taka karma i los fryzjerski, nie jest jedyną w literaturze medycznej osobą demonstrującą ten szczególny objaw (z łaciny zwany trichoptysis). Annals of Thoracic Surgery w 2011 roku opisywało dwudziestodwuletnią kobietę kaszlącą i odkasłującą również włosy od lat czterech zanim zgłosiła się po pomoc. Tu także odkrztuszane włosy nie wydawały się wpływać na stan ogólny pacjentki, stąd nie zostały uznane za problem na tyle istotny, by szukać pomocy lekarskiej – nie było gorączki, nie było duszności, nie było nawet krwioplucia, które sprowadziło do szpitala wspomnianą wcześniej siedemnastolatkę.
Problem nie dotyczy jedynie pierwszych dekad życia naturalnie, choć rzeczywiście wtedy obserwowany jest najczęściej. Pośród odnotowanych zgłaszających się z dolegliwościami tego typu pacjentów i pacjentek były dwudziesto- i trzydziestolatki, były “kłaczkujące” kilkuletnie dzieci, ale taki na przykład Journal of Thoracic Oncology opisuje też historię odkrztuszającej długie jedwabiste brązowawe włosy sześćdziesięciolatki. Przy czym tę akurat kobietę nietypowa domieszka w plwocinie zaniepokoiła wystarczająco, by zasięgnąć porady medycznej już po tygodniu. Wszystkie te historie poza objawami łączy rozpoznanie. Jest szansa, że część spośród was już na nie zresztą wpadła. Macie w końcu wystarczające do rozwikłania zagadki podstawy – sprawca za niezwykły symptom odpowiedzialny gościł już niejednokrotnie zarówno tu na blogu, jak i na fanpejdżu. Pomyślcie – włosy w dziwnych miejscach. Coś kołacze? I nie, nie chodzi o bezoar. Te włosy nie pochodziły z przewodu pokarmowego. No dalej – na pewno wiecie.
Włosy, łój i zęby to nader częste znaleziska w torbielowatych potworniakach jajnika
Fakt, najczęściej widuje się tego delikwenta w jajniku, ewentualnie w jądrze. Bo też i gonady stanowią najbardziej typową lokalizację potworniaków. Owszem. Jeśli komuś przez myśl przemknęły potworniaki, to bingo! To ten właśnie nowotwór odpowiadał za odkrztuszane przez wymienione osoby kłaczki. Przypomnę tylko – potworniak, z łaciny teratoma, rozwija się z pierwotnych komóreczek będących rozwojowo prekursorkami komórek rozrodczych, a że wędrują one w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego w kierunku gonad i tam zazwyczaj trafiają, nowotwory zlokalizowane gdzie indziej to jedynie pewien margines, który gdzieś tam w trakcie wędrówki utknął czy pobłądził. I mogą te zbłąkane guzki pojawić się w najdziwniejszych miejscach, od różnych zakątków jamy brzusznej i klatki piersiowej począwszy, po głowę i szyję, ale też po tak ekscentryczne miejscówki jak pośladek czy stopa. A i skład potworniaka potrafi być ekscentryczny. Powstaje w końcu z komórek docelowo potencjalnie dających początek całemu nowemu organizmowi, zatem i on próbuje mniej lub bardziej udatnie ten potencjał realizować. Stąd właśnie w potworniakach skóra, włosy i zęby, stąd też kości i chrzęści, ale także utkanie tarczycy (to akurat kwestia szczególnej wagi w podlinkowanej chwilę temu noteczce), trzustki, mózgu czy nawet całe pętle jelitowe. I to wszystko w jajniku, jądrze, lub też w dowolnym nieomalże innym miejscu.
Ostatecznie poza narządami płciowymi lokalizuje się zaledwie około 3% potworniaków(mówiłam – margines), przy czym większość z nich u dorosłych rozwinie się w obrębie klatki piersiowej, w śródpiersiu (u dzieci najczęstsze są potworniaki okolicy krzyżowo-guzicznej). W płucach – bo tam właśnie znajdowała się znakomita część “kłaczkujących” guzów – po raz pierwszy potworniaka opisano w 1839 roku i zdecydowanie nie są takie zmiany częstą przypadłością. Literatura opisuje kilkadziesiąt może przypadków. Oczywiście sama obecność potworniaka w płucach wcale tak fascynujących objawów nie gwarantuje – możesz mieć w płucu guz i może to nawet być teratoma, wcale jednak nie musi to oznaczać, że będziesz odcharkiwać kłaczki niczym kotek. Nie każde z nas może być kotkiem. Trichoptysis obserwuje się u parunastu zaledwie procent osób mogących się taką patologią pochwalić. To zresztą logiczne – żeby dało się odkrztuszać włosy czy inne twory w potworniaku obecne, wpierw musi on mieć jakieś połączenie z drzewem oskrzelowym.
Czasami połączenie jest drobne i nieurazowe, niejednokrotnie jednak wchodzi w grę pękniecie wcześniej bez- lub małoobjawowego guzka czy lokalny odczyn zapalny. Te same czynniki mogą przyczynić się też do innego (częstszego zresztą) objawu – tego, który przywiódł do szpitala otwierającą artykuł siedemnastolatkę, czyli krwioplucia (haemoptysis – na pewno już się domyślacie, że ptysis to plucie po prostu, które przywędrowało do tego terminu z greki). Włosy w plwocinie być może rzeczywiście nie każdego i nie każdą zaniepokoją, że zdrowy człowiek nie powinien kaszleć krwią, zdają sobie chyba jednak sprawę wszyscy. Ale czasami nawet tego nie będzie – ot, kaszel, jeśli guz podrażnia drogi oddechowe, duszności, jeśli jest duży i powoduje ucisk, jak guz z fotografii kawałek wyżej, który, co prawda, nie znajdował się w płucu, ale tkwił tuż obok, wywoływał jednak na płuco ucisk tak duży, że doprowadził do zapadnięcia się narządu (spokojnie, problem udało się naprawić zabiegowo). A niekiedy będzie teratoma w płucu czy śródpiersiu zupełnie przypadkowym znaleziskiem przy okazji badań obrazowych wykonywanych z zupełnie niezależnych odeń powodów. Na przykład podczas badań okresowych.
Wracając zatem do naszej siedemnastoletniej fryzjerki (czy może po wieku sądząc – praktykantki fryzjerskiej) – zdjęcie Rtg ukazało (potwierdzoną potem w tomografii komputerowej) torbielowatą masę w obrębie wnęki lewego płuca. Bronchoskopia pomogła zlokalizować świeże krwawienie w oskrzelu, a dalsze procedury – orzec, że zmiana w dużej mierze tkwi wewnątrz górnego płata lewego płuca. Wraz z tymże płatem siedmiocentymetrowe źródło kłaczków zostało dziesięć dni później usunięte, ukazując dorodnego dojrzałego (bez potencjalnie groźnych niedojrzałych płodowych tkanek i bez śladów złośliwienia) potworniaka wypełnionego włosami, masami łojowymi i tkanką tłuszczową.
Mam nadzieję, że pacjentce przy okazji wytłumaczono, że choć fryzjerstwo może nieść ze sobąnieco zwiększone ryzyko pewnych symptomów ze strony układu oddechowego (i nie tylko oddechowego), to ani odkrztuszanie włosów i łoju, ani potworniaki nie znajdują się pośród nich. I jeszcze tylko mała ciekawostka gwoli zaostrzenia apetytu na przyszłość. Wspominałam o źródłosłowie naszego odkrztuszania kłaczków, prawda? W samym tekście prócz plucia kłaczkami pojawiało się też krwioplucie. Trichoptysis, haemoptysis… Na pewno się zastanawiacie czy to jedyne dostępne warianty. A skoro o tym wspominam, na pewno domyślacie się już, że nie. Co powiecie na choleptysis? Z czymś się może kojarzy? Może zdarzyło się wam zetknąć z cholecystitis na przykład? Zapaleniem pęcherzyka żółciowego? Tak, łacińskie chole, z greckiego kholḗ wzięte, oznacza żółć. A teraz pokontemplujcie sobie tylko przyczyny mogące doprowadzić do odkrztuszania żółci.
A to potworniak z poprzedniej fotografii pod mikroskopem na różnych przekrojach – widać struktury skórne (naskórek i gruczoły łojowe na fotce A), chrząstkę (to granatowe na B), utkanie trzustki (C) i śluzówki żołądka (D); https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1626485/
(Przypominam też, że patologów możecie śledzić też na fejsbuku – warto tam zaglądać, bo strona jest codziennie aktualizowana) Literatura: Trichoptysis: a hairy presentation of a rare tumour. TP Makarawo, S Finnikin, S Woolley, E Bishay; Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 2009;9(4):733-5 Mediastinal Teratoma and Trichoptysis. N. Guibert, D Attias, S Pontier, J Berjaud, V Lavialle-Guillautreau, A Didier; Annals of Thoracic Surgery 2011;92(1):351–353 Intrapulmonary Teratoma Presenting with Trichoptysis. HS Kang, HY Lee, HH Kang, CK Park, SH Lee, HS Moon; Journal of Thoracic Oncology 2013;8(1):126-7 A case of intrapulmonary teratoma presenting with hair expectoration. MO Ustün, A Demircan, N Paksoy, C Ozkaynak, S Tüzüner; Thoracic and Cardiovascular Surgeon 1996;44(5):271-3 Trichoptysis due to an intrapulmonary teratoma. R Agarwal, R Srinivas, AK Saxena; Respiratory Care 2007;52(12):1779-81 Teratoma presenting with trichoptysis. A Marchioni, G Rossi; Canadian Respiratory Journal : Journal of the Canadian Thoracic Society 2014;21(6):333 Imaging of trichoptysis – how a radiologist can help? A Upadhyay, A Verma, J Sharma, RC Shukla, A Srivastava; International Journal of Trichology 2014;6(4):177-179 Trichoptysis caused by intrapulmonary teratoma: computed tomography and magnetic resonance imaging findings. F Alper, H Kaynar, M Kantarci, O Onbas, P Polat, F Erdogan, M Akgun, A Okur; Australasian Radiology 2005;49:53-56 Giant Intrapulmonary Teratoma: A Rare Case. RA Dar, M Mushtaque, SH Wani, RA Malik; Case Reports in Pulmonology 2011;2011:298653 Benign mediastinal teratoma with intrapulmonary and bronchial rupture presenting with recurrent hemoptysis. F Badar, S Yasmeen, N Afroz, N Khan, SF Azfar; Iranian Journal of Radiology 2013;10(2):86-89 A 31-year-old woman with hemoptysis and an intrathoracic mass. M Macht, JD Mitchell, C Cool, DA Lynch, A Babu, MI Schwarz; Chest 2010;138(1):213-219 Intrapulmonary mature Teratoma. ML Saini, S Krishnamurthy, RV Kumar; Diagnostic Pathology2006;1:38 Giant pulmonary teratoma with huge splenic lymphangiomatosis: a very rare case. HM Alsubaie, KM Alsubaie, M Mahfouz; Journal of Surgical Case Reports 2017;2017(9):rjx117 Anterior Mediastinal Teratoma- A Case Report with Review of Literature. GH Yalagachin; The Indian Journal of Surgery 2013;75(Suppl 1):182-184 A large ruptured mediastinal cystic teratoma. JS Machuca, D Tejwani, M Niazi, G Diaz-Fuentes; Journal of Bronchology and Interventional Pulmonology 2010;17(3):269-72 Traumatic Rupture of A Posterior Mediastinal Teratoma following Motor-Vehicle Accident. C Bell, F Domingo, AD Miller, JS Smith, JR Headrick; Case Reports in Surgery 2016;2016:7172062
Paulina ŁopatniukLekarka ze specjalizacją z patomorfologii, pasjonatka popularyzacji nauki, współtwórczyni strony poświęconej nowinkom naukowym Nauka głupcze, ateistka, feministka. Prowadzi blog naukowy Patolodzy na klatce.
Znalezionych 1475 artykuły.
|
|
|
|
|
|
Dlaczego kod genetyczny nie jest uniwersalny |
|
Cobb |
|
2014-10-06 |
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat |
|
Cobb |
|
2014-04-28 |
Twoja wewnętrzna mucha |
|
Cobb |
|
2014-01-22 |
Ćma gynandromorf wychodzi na światło dzienne - opowiada historię o nauce |
|
Cobb |
|
2015-09-15 |
Seksizm w nauce: czy Watson i Crick naprawdę ukradli dane Rosalind Franklin? |
|
Cobb |
|
2015-07-07 |
Uroczy wykres, który opowiada naszą historię |
|
Cobb |
|
2017-10-17 |
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej |
|
Cobb |
|
2016-03-02 |
Świat RNA |
|
Cobb |
|
2014-11-27 |
Jak karakara wygrywa z osami |
|
Cobb |
|
2013-12-29 |
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka |
|
Cobb |
|
2014-03-21 |
Dlaczego powinny nas fascynować liczące 100 tysięcy lat ludzkie zęby z Chin? |
|
Cobb |
|
2015-10-30 |
DNA: zoptymalizowany kod źródłowy? |
|
Cobb |
|
2015-11-30 |
Urodziny Rosalind Franklin! |
|
Cobb |
|
2020-07-31 |
Wszystkiego najlepszego w dniu 60. urodzin, centralny dogmacie! |
|
Cobb |
|
2017-10-04 |
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie |
|
Cobb |
|
2014-06-28 |
Geny neandertalskie są wszędzie |
|
Cobb |
|
2015-10-23 |
Technologia pomaga w kryzysach wodnych na całym globie |
|
Cohen |
|
2019-04-02 |
Ptasia grypa w czasach ludzkiej zarazy |
|
Collins |
|
2022-01-11 |
Oszaleć na punkcie nietoperzy w czasach korony i politykierstwa |
|
Collins |
|
2020-07-25 |
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii |
|
Conrow |
|
2022-04-28 |
Nigeria daje zielone światło kukurydzy GMO |
|
Conrow |
|
2021-11-22 |
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO |
|
Conrow |
|
2022-04-07 |
Bakłażan GMO jest udokumentowaną wygraną ubogich farmerów |
|
Conrow |
|
2021-09-23 |
Selektywnie stosowana koncepcja tabula rasa i ideologicznie motywowane nieporozumienia |
|
Cory Clark |
|
2019-05-09 |
Dlaczego zwierzęta są urocze? |
|
Coyne |
|
2014-12-30 |
Trzecia droga ewolucji? Nie sądzę |
|
Coyne |
|
2015-03-05 |
Lekcja ewolucji: specjacja w akcji! |
|
Coyne |
|
2015-01-12 |
Moda na kopanie nauki |
|
Coyne |
|
2014-02-03 |
Niezwykłe pasikoniki naśladujące liście, u których samce i samice są różnych kolorów |
|
Coyne |
|
2017-01-24 |
Francis Crick był niesamowitym geniuszem |
|
Coyne |
|
2015-04-02 |
Ogon ćmy i nietoperze |
|
Coyne |
|
2015-02-23 |
Skąd bóbr? To są szczuroskoczki, a nie wiewiórki! |
|
Coyne |
|
2017-04-11 |
Dan Brown - akomodacjonista |
|
Coyne |
|
2015-01-31 |
Ideologiczna opozycja wobec prawdy biologicznej |
|
Coyne |
|
2016-12-28 |
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess” |
|
Coyne |
|
2014-02-22 |
Kolejny gatunek wron używa narzędzi |
|
Coyne |
|
2016-10-06 |
Seks paproci i kreacjoniści |
|
Coyne |
|
2015-03-27 |
Mistyfikacja Sokala: dwadzieścia lat później |
|
Coyne |
|
2017-01-13 |
Dobór naturalny w naszym gatunku na przestrzeni ostatnich dwóch tysiącleci |
|
Coyne |
|
2016-10-22 |
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach |
|
Coyne |
|
2013-12-26 |
Pisklę przypominające wyglądem i zachowaniem trującą gąsienicę |
|
Coyne |
|
2014-12-18 |
Czy rozum jest “większy niż nauka”? Kiepska próba deprecjonowania nauki |
|
Coyne |
|
2015-04-28 |
Ewolucyjny poziom ludzkiej przemocy |
|
Coyne |
|
2016-10-14 |
Ciąg dalszy sporu o dobór grupowy |
|
Coyne |
|
2015-04-22 |
Eureka! Sprytne wrony to odkryły |
|
Coyne |
|
2014-04-07 |
Koniec humanistyki? |
|
Coyne |
|
2014-01-15 |
Nowe skamieniałości: najwcześniejszy na świecie znany ptak |
|
Coyne |
|
2015-05-12 |
Facet od nauki przeciwko GMO |
|
Coyne |
|
2014-11-12 |
Najstarsze organizmy: 3,7 miliarda lat? |
|
Coyne |
|
2016-09-13 |
Montezuma i jego flirty |
|
Coyne |
|
2014-05-11 |
Specjacja hybryd może być rzadka |
|
Coyne |
|
2016-10-29 |
Trawa w uchu. Ale po co? |
|
Coyne |
|
2014-07-09 |
Koszmar kreacjonisty: ewolucja w działaniu |
|
Coyne |
|
2016-09-21 |
Nowy, opierzony i czteroskrzydły dinosaur |
|
Coyne |
|
2014-07-23 |
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia |
|
Coyne |
|
2014-05-15 |
Czy człowiek musiał wyewoluować? |
|
Coyne |
|
2015-05-15 |
Selektywne używanie narzędzi wśród mrówek |
|
Coyne |
|
2017-01-17 |
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków? |
|
Coyne |
|
2017-01-07 |
Historia porostów i człowieka, który ją skorygował |
|
Coyne |
|
2017-01-26 |
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków |
|
Coyne |
|
2014-01-04 |
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu |
|
Coyne |
|
2013-12-22 |
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie |
|
Coyne |
|
2016-11-25 |
Modliszka storczykowa: czy upodabnia się do storczyka? |
|
Coyne |
|
2015-03-13 |
Cuda genetyki: arbuz bez pestek |
|
Coyne |
|
2014-08-25 |
Pająk upodabnia się do ptasich odchodów |
|
Coyne |
|
2014-06-17 |
Ewolucja i Bóg |
|
Coyne |
|
2014-01-29 |
Intelektualne danie dnia The Big Think |
|
Coyne |
|
2014-03-04 |
Tajemnica pasków zebry rozwiązana – a przynajmniej tak mówią naukowcy |
|
Coyne |
|
2017-01-31 |
Mimikra chemiczna u mszyc |
|
Coyne |
|
2015-02-19 |
Jak często geny przeskakują między gatunkami? |
|
Coyne |
|
2015-04-18 |
Marnie napisany artykuł o uroczym gryzoniu |
|
Coyne |
|
2014-07-03 |
Ślepa salamandra z Teksasu ma nerw wzrokowy, ale nie ma prawdziwych oczu |
|
Coyne |
|
2016-10-11 |
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie! |
|
Coyne |
|
2014-01-25 |
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji |
|
Coyne |
|
2013-12-30 |
OLBRZYMI owad wodny (i kilka innych) |
|
Coyne |
|
2014-07-28 |
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach |
|
Coyne |
|
2014-04-26 |
Dobór krewniaczy pozostaje wartościowym narzędziem |
|
Coyne |
|
2015-04-06 |
Najstarsza jak dotąd identyfikacja medycyny sądowej |
|
Coyne |
|
2014-12-10 |
Pradawnym płazom odrastały kończyny |
|
Coyne |
|
2014-09-29 |
Dymorfizm płciowy i ideologia |
|
Coyne |
|
2014-12-01 |
Bajka o kaczkach karolinkach |
|
Coyne |
|
2016-12-16 |
Grantowie na Galápagos i ich hybrydowe gatunki |
|
Coyne |
|
2014-08-18 |
Czy humaniści boją się nauki? |
|
Coyne |
|
2014-02-07 |
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza |
|
Coyne |
|
2014-05-03 |
Nowy opierzony dinozaur sugeruje, że większość dinozaurów miała pióra |
|
Coyne |
|
2014-08-03 |
Dowody ewolucji: wideo i nieco dłuższy wywód |
|
Coyne |
|
2014-10-22 |
O pochodzeniu dobra i zła |
|
Coyne |
|
2014-02-05 |
Genetyka kocich łat |
|
Coyne |
|
2014-11-26 |
Wierzący nagradzani za życia |
|
Coyne |
|
2014-12-21 |
Lucy mogła umrzeć spadając z drzewa |
|
Coyne |
|
2016-09-07 |
Opierzony ogon dinozaura w bursztynie! |
|
Coyne |
|
2016-12-19 |
Nowa i dziwaczna, zmieniająca kształt żaba |
|
Coyne |
|
2015-04-10 |
Z nowego artykuły wynika, że istnieje nie jeden, a cztery gatunki żyraf, nie jestem jednak pewien |
|
Coyne |
|
2016-09-27 |
John van Wyhe obala mity o Darwinie |
|
Coyne |
|
2016-11-09 |
Ewolucja, ptaki i kwiaty |
|
Coyne |
|
2014-06-02 |
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie |
|
Coyne |
|
2014-01-10 |
Najstarsze żyjące organizmy |
|
Coyne |
|
2014-04-03 |
Użycie ognia przez homininy: przykład szybkiej ewolucji kulturowej? |
|
Coyne |
|
2021-08-04 |
Cztery prawa biologii ewolucyjnej |
|
Coyne |
|
2015-10-13 |
Znaleziono najstarszego “bilaterian”: odkryto podobne do robaka stworzenie wraz z jego skamieniałymi śladami |
|
Coyne |
|
2020-04-16 |
|
« Poprzednia strona Następna strona » |
| | |