Tropikalna roślina pochrzyn stanowi ważny element diety w wielu krajach afrykańskich. Jadalne są zarówno jej bulwy jak i owoce. Afrykańscy naukowcy używają narzędzi biotechnologii, by podnieść odporność na klimat i zwiększyć plony wysokobiałkowego afrykańskiego pochrzynu.
Naukowcy z International Institute of Tropical Agriculture (IITA) Genetic Resource Center stosują selekcję wspomaganą markerami i inne biotechnologiczne narzędzia, jak również konwencjonalne doskonalenie roślin, by dodać cechy takie jak krótszy czas gotowania, wyższy plon, odporność na choroby i wczesne dojrzewania pochrzynu.
Zdaniem badaczy ulepszona roślina będzie mogła dostarczać pożywienia i bezpieczeństwa żywnościowego, tworzyć dochody dla pokoleń farmerów i zatrudnienie dla kobiet i młodzieży.
Gideon Enofe, nigeryjski naukowiec, powiedział: “Zastosowanie biotechnologii do pochrzynu, którego wysoka zawartość białka jest lepszym źródłem pokarmu niż kukurydza, batat lub maniok, doprowadzi do lepszego zaopatrzenia rynku, co z czasem pomoże ubogim w zasoby półwiejskim społecznościom z zachodniej Afryce w osiągnięciu odporności na stres klimatyczny”.
Enofe dodał również, że podniesienie żyzności gleby przez związywanie azotu jest jedną z najważniejszych zalet pochrzynu. Drobni rolnicy w Afryce mają kłopoty z żyznością ziemi, a nie stać ich na nawozy sztuczne ani nawóz bydlęcy.
“Lokalne odmiany rośliny już są dostępne, ale ulepszone odmiany będą dostępne za rok do trzech lat” – powiedział Alliance for Science dr Oyatomi Olaniyi, kierownik banku nasion w Ośrodku.
Eksperci nigeryjskiego sektora rolnictwa i żywności powiedzieli w zeszłym roku, że pochrzyn może złagodzić niedożywienie w okresach niedoborów żywności i może wypełnić luki w podaży żywności oraz zwiększyć dochody rolników, jeśli poprawi się jego wartości odżywcze i wysokość plonów, otworzy to również możliwości eksportu.
Pochrzyn daje dwa cenne produkty – jadalne nasiona i bulwy – które są ważne dla większości rdzennych afrykańskich kultur. Jest szczególnie popularny w Nigerii, Etiopii, Kenii, Malawi i środkowej Afryce.
W niedawnym artykule, badacze z IITA i uniwersytetów Covenant i Ibadan w Nigerii napisali, że biotechnologiczne ulepszenia pochrzynu są konieczne, by stworzyć roślinę, która da wyższe plony drobnym rolnikom, będzie odporna na choroby takie jak mozaika liści i mączniak prawdziwy oraz skróci czas gotowania.
Badacze odkryli, że edytowania genomu, proteomiki i bioinformatyki – narzędzi uprzednio używanych do ulepszenia popularnych roślin strączkowych, takich jak soja i wspięga w Afryce Zachodniej – można zastosować do pochrzynu.
Wielu zachodnioafrykańskich naukowców i hodowców roślin utrzymuje, że genetyczne ulepszanie roślin uprawnych pomoże zróżnicować podstawę żywnościową subsaharyjskiej Afryki i doprowadzi do zrównoważonych systemów rolnych w wielu częściach zachodniej i środkowej Afryki.
W innym artykule badacze napisali, że ulepszenie pochrzynu przez innowacyjne podejścia, pomoże w użyciu go jako odpornej na zmiany klimatyczne uprawy, by złagodzić wpływ zmian klimatycznych na narażone grupy społeczeństwa w Nigerii. Wymaga to przyspieszenia badań.
W Afryce Zachodniej wiele ośrodków badawczych już wprowadziło pochrzyn do swojego programu badań.
Ośrodek Zasobów Genetycznych IITA w Idaban w Nigerii w zeszłym roku nawiązał partnerstwo z farmerami i badaczami, by zidentyfikować 11 odmian pochrzynu, które można ulepszyć.
Dr Morufat Balogun, genetyk z IITA, powiedział, że partnerstwo jest częścią starań Instytutu uczynienia z pochrzynu cennej rośliny uprawnej.
Obecnie Alliance for Accelerated Crop Improvement in Africa (ACACIA) sekwencjonuje genom pochrzynu, co program żywnościowy WE LEAD uważa za istotny krok na drodze do rozwiązania narastającego w Afryce problemu zagrożenia brakiem żywności.
Zdjęcie: Uprawa pochrzynu. Zdjęcie: Society of Underutilized African Yam Bean
Biotechnology is boosting yields of high-protein African yam bean
Alliance for Science, 27 stycznia 2021
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Richard Wetaya
Dziennikarz naukowy z Ugandy.
