Credo sceptyka. Część III

Nie mówiąc już o tym, iż ma On nieskończone możliwości, aby wynik każdej „próby” był po Jego myśli. Co zresztą idzie w parze z wszechwiedzą, bo co to byłby za Bóg, który nie jest świadom konsekwencji i skutków swych poczynań? Wszechmoc musi iść w parze z wszechwiedzą, bo dopiero wtedy jest ona naprawdę bez granic. Miałem nie precyzować tego terminu, bo wydawało mi, się iż jego zna­czenie jest tak oczywiste i jednoznaczne, że nie można inaczej go rozumieć, niż tak jak to napisałem. Kiedy jednak czytam wypowiedzi różnych ludzi (także kapłanów, teologów) na temat swego Boga, mam pewne wątpli­wości co do właściwego pojmowania znaczeniapowyższego atrybutu Stwórcy.

Otóż autor pewnego artykułu, piętnując niespotykaną demoralizację współczesnego świata kończy go słowami: „Co skończy się nieuchronną interwencją Wszechmocnego”. Jeśli już używamy tego atrybutu na określenie Boga, należy uświadomić sobie, co on dokładnie oznacza: mianowicie nieskończone i niczym nie ograniczone możliwości Stwórcy. Czy ten kto je posiada nie może „zainterweniować” zanim dojdzie do tej niespotykanej demoralizacji? A przecież wszechmoc połączona z wszechwiedzą stwarzają takie możliwości. Bóg o tych cechach nie musi interweniować po fakcie zaistnienia zła, ponieważ z łatwością może temu zapobiec, nie stwarzając takiej rzeczywistości, w której to zło miałoby szansę zaistnienia (np., wystarczyłoby, aby nie pozwolił ludziom rozmnażać się z grzeszną naturą).

Doprawdy, czy to jest takie trudne do zrozumienia? Choć z drugiej strony rozumiem tych, którzy wizerunek Boga mają wykształcony jedynie na podstawie Biblii. Próżno by tam szukać Boga Absolutu, do którego cech ja się bez przerwy odwołuję. Jahwe co prawda przechwala się wszechmocą, ale z Jego działań wynika, iż chyba nie wie o czym mówi. Pamiętajmy: za zło karze ten, kto nie może mu zapobiec. Nie może, bo nie ma takich możliwości. Ale Bóg ma i na tym polega właśnie wszechmoc. Albo kiedy czytam takie apologetyczne kwiatki np.: „Bóg działa w dziejach narodu wybranego; realizuje swe cele na sposób cząstkowy, poprzez konkretnych ludzi. Ci ostatni często nie potrafią sprostać temu zadaniu. Ale nic to! Bóg wybiera wówczas kogo innego i jego działanie trwa”.

Zadaję sobie wtedy proste pytanie: -„Jakie są granice bożej wszechmocy?” - i zawsze muszę odpowiedzieć sobie tak samo: -„Boża wszechmoc nie może mieć żadnych granic, gdyż wtedy nie byłaby wszechmocą”. Powtórzę jeszcze raz: Boża wszechmoc nie ma granic! Więc Bóg nie musi rezygnować z ludzi, którzy nie sprostali powierzonemu im zadaniu i wybierać sobie innych. I to aż z trzech powodów: będąc wszechwiedzącym, wiedziałby nieskończenie wcześniej, iż dany człowiek nie sprosta powierzonemu zadaniu. Będąc wszechmocnym, Bóg ma wystarczające możliwości, aby spowodować, iż człowiek, któremu powierzy On zadanie, jednak sprostał mu i wykonał je. I po trzecie wreszcie:  Bóg o nieskończonych możliwościach nie musi wcale „powierzać” zadań ludziom, aby przez nich realizować swoje ziemskie cele.

Chyba, że taką miałby koncepcję tego swojego planu Opatrznościowego względem ludzi, ale wtedy bardziej by on wyglądał na zabawę Stwórcy z jego rozumnymi stworzeniami, niż na poważne działanie, jakie wszyscy teolodzy przypisują naszemu Bogu. Innymi słowy: wierzą oni, iż Bóg „nie gra ze światem w kości” i nie szachruje przy okazji, wykorzystując swą niczym nie ograniczoną przewagę. Jak to określił Albert Einstein: -„Bóg może być trudny do zrozumienia, ale nie jest perwersyjny”. Ma on rację w tym względzie?

Czy powyższe rozumowanie zawiera jakieś błędy logiczne, merytoryczne lub inne? Jakieś niekonsekwencje? Może wyciągam błędne wnioski z bożych cech? Może inaczej powinno się je rozumieć? Jeśli ktoś ma jakieś wątpliwości, co do słuszności moich poglądów, powołam się na autorytety, które także doszły do podobnych wniosków co ja, i to dużo wcześniej. Np. w Biblii jest to ujęte wyraźnie i jednoznacznie: „Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił. Jakże by coś trwać mogło, gdybyś Ty tego nie chciał? Jakby się zachowało, czego byś nie wezwał?” (Mdr 11,24-15). Ciekawe, prawda? (kłaniają się wszyscy kochający inaczej).

I jeszcze te stwierdzenia: „Żaden wróbelek nie spadnie z drzewa, jeśli On tego nie będzie chciał”. Jeśli to nie wystarczy, służę jeszcze większym autorytetem. Sobór Wat. I orzekł: „Wszystko co stworzone, Bóg swoją Opatrznością strzeże i prowadzi, kierując od początku do końca mocno, rozrządzając wszystko w słodyczy”. A także: „Plan odwieczny i jego wypełnienie w czasie, nazywa się razem Opatrznością Bożą”. I jeszcze jedno: „Bóg działa w świecie nieustannie. Jest przyjętą tezą przez wszystkich teologów kat., że Bóg współdziała nie tylko w utrzymaniu w istnieniu, ale w każdej czynności stworzeń”.

Zaś Katechizm Rzymski uczy: „Jeśli Opatrzność Boża nie zachowywała by rzeczy z taką samą siłą z którą je stworzyła na początku, wszystkie zapadłyby się natychmiast w nicość”. I jeszcze na koniec św.Tomasz z Akwinu: „Ponieważ wszystko co jest stworzone, zaistniało zgodnie z myślą Bożą, przeto idea podporządkowania wszystkiego jednemu celowi, powinna istnieć od całej wieczności w umyśle bożym”. Tak wygląda ów problem wg autorytetów religijnych. Podsumuję: wszystko co stworzone, Bóg swoją Opatrznością strzeże i prowadzi od początku do końca, a także współdziała w każdej czynności swych stworzeń i o wszystkim co stworzył (stwarza) wiedział już nieskończenie wcześniej, wszystko. Zatem powrócę uparcie do zadanego już pytania: Jak wobec tego mogło dojść do „upadku” pierwszych ludzi?

Następne pytanie (i moja wątpliwość). Religia uczy, iż Bóg stworzył ludzi doskonałych, a oni już potem sami upadli (naprawdę sami, czy aby ktoś im nie pomógł)? Gdzie w tym czasie był wszechobecny i wszechwiedzący Bóg? Otóż człowiek doskonały, to przede wszystkim wolny. To znaczy taki, który sam stanowi o swym losie, dokonując wolnych wyborów. Bóg na samym początku ograniczył tę jego wolność, za­kazując mu przyswojenia wiedzy na temat dobra i zła. W miejsce wolności wyboru i samostanowienia, nakazał człowiekowi bezwarunkowe posłuszeństwo względem siebie. Zatemwg Boga. człowiek doskonały nie musi (a nawet nie powinien) być doskonale wolny, a jedynie doskonale posłuszny.

I takiego zapewne Bóg stworzył człowieka. W przeciwnym wypadku nie obraziłoby Go tak bardzo jego nieposłuszeństwo. Jak wobec tego, doskonale posłuszny człowiek mógł przeciwstawić się swemu Stwórcy? (o cechach jw.) Jak mógł nie posłuchać Go i nie wykonać Jego nakazu? Czy to jest w ogóle możliwe?! Jeśli wziąć pod uwagę, że była to już druga wpadka Stwórcy względem swego stworzenia (pierwszy był archanioł Satanael, który także się Bogu przeciwstawił i w konsekwencji stał się aniołem upadłym – Szatanem), to należy mieć uzasadnione wątpliwości, czy rzeczywiście te boże kreatury były takie doskonałe, za jakie je Bóg uważał. Ale to tylko taka luźna dygresja.

                                                           ------ // ------

Doskonała sprawiedliwość Boża jest następną cechą, dzięki której upadek pierwszych ludzi - tak jak to opisano w Biblii - nie miałby szans zaistnienia (a przynajmniej jego skutki). Przecież ludzie zostali skuszeni przez inne boże stworzenie - węża. I to w jaki perfidny sposób. Cytuję słowa węża: „Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy, i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło” (Rdz 4-5). Proszę mi powiedzieć, który człowiek nie chciałby być bliższy swemu niedościgłemu wzorcowi - Bogu? Czyż nie z tego powodu istnieje kult świętych? Czy to źle, że pierwsi ludzie chcieli być bardziej podobni do swego Stwórcy i tak jak On, umieć rozróżniać między dobrem a złem? Co jest w tym złego?!

Przecież wszystkie religie tego uczą (moralność to domena religii przecież, a jest ona niczym innym jak nauką o tym jak rozróżniać dobro od zła, po to by się go ustrzec). Czy to znaczy, iż robią to Bogu na złość, albo wbrew Jego woli?! Jak to jest, że z powodu pragnienia umiejętności odróżniania dobra od zła człowiek staje się upadły, grzeszny i niemiły Bogu, a potem z powodu przyswojenia sobie tychże samych umiejętności (dzięki naukom kapłanów), człowiek dostępuje nadzwyczajnych łask bożych, zbawienia, miłości i miłosierdzia bożego? Czy może mi ten religijny paradoks ktoś wytłumaczyć w przystępny sposób?

Poza tym, jeśli przyjąć za prawdę, iż Bóg stworzył ludzi doskonałych, którzy nie umieli rozróżniać dobra od zła, to można wywnioskować, że religie i Kościoły tylko „psują” ludzi, a nie ich uszlachetniają! Dziwne, prawda? Wygląda to tak: człowiek dopuścił się zła, ponieważ sam nie potrafił odróżnić go od dobra. Musiał zawierzyć zewnętrznemu autorytetowi. A zewnętrzny autorytet bez wewnętrznego przekonania, zawodzi jak widać. Ludzie dowiedzieli się o tym (otworzyły im się oczy) wtedy, kiedy było już za późno; po prostu byli nieświadomi tego, co czynili. A mimo braku tej świadomości (albo jej ograniczenia), Bóg żąda od nich pełnejodpowiedzialności za popełniony czyn, karząc ich jednocześnie.

Żąda tego także od ich potomstwa jak i od następnych pokoleń. Jednym słowem, wszyscy są winni po wieki wieków. To się nazywa zbiorową odpowiedzialnością, jeśli się nie mylę? Czy tak właśnie miała by wyglądać doskonała boża sprawiedliwość?! To ja już wolę być sądzony przez ludzi, bo tu przynajmniej bierze się pod uwagę ograniczenie poczytalności, podczas popełnianego czynu, oraz nie stosuje się zasady zbiorowej odpowiedzialności. Jeśli ten mój dotychczasowy wywód jest mało przekonujący, to przecież Bóg ma jeszcze jedną cechę, dzięki której powinien zaraz na początku zostać rozwiązany ten teologiczny „gordyjski węzeł”. Mam na myśli nieskończoneBoże miłosierdzie.

Czemu wszechmocny, wszechobecny, wszechwiedzący, doskonale sprawiedliwy i nieskończenie miłosierny Bóg, nie ulitował się nad człowiekiem (skoro tak go ukochał) i nie przebaczył mu tej - wmówionej moim zdaniem - winy, na samym początku, tylko ukarał go tak okrutnie, bezlitośnie i głupio? Głupio względem swoich możliwości: ten kto może zapobiec złu - nie musi karać (chyba, że tego chce). Dlaczego nie cofnął czasu i nie zaczął od nowa, albo nie stworzył drugiej pary ludzi, równie doskonałych (albo i bardziej), skoro ta pierwsza zawiodła Jego oczekiwania? Dlaczego Bóg uparł się na mono­filetyzm, tak jakby polifiletyzm był czymś gorszym z natury?

Wiem, że te wszystkie pytania są bez sensu, biorąc pod uwagę boże możliwości (nie popełnia błędu ten, kto wie wszystko o swym dziele, nieskończenie wcześniej niż ono zaistnieje, mając na dodatek nieograniczone możliwości działania), ale chciałem pokazać ile róż­nych możliwości miał Bóg (miał ich o wiele więcej, ale to nie jest istotne), gdyby naprawdę nie chciał dopuścić do upadku pierwszych ludzi w raju. Dlatego właściwym pytaniem będzie:

-„Kto tu jest bardziej winien: człowiek czy Bóg?! I czyj tu jest właściwie opisany „upadek”: stworzeń bożych, czy może jednak samego Stwórcy?”.

Rozum mi podpowiada (przez cały czas pamiętam, aby nie zakreślać mu sztucznych granic), że nawet i to pytanie: -„Kto tu jest bardziej winien?”, jest także pozbawione sensu, ponieważ widzę wyraźnie (uwzględniając wymienione cechy Boga), że wina - jeśli już mówimy o winie - jest tylko po jednej stronie: po stronie Boga. Jeśli logika mnie zawodzi i mylę się w swoim rozumowaniu, albo czegoś nie uwzględniam, proszę mi to udowodnić stosownymi argumentami, a będę wdzięczny (byle nie takimi jak to miało miejsce w przypadku Newtona; kiedy ktoś raz wobec niego ośmielił się zażartować z religii, ten uciszył go, mówiąc: „Mi1cz pan! Ja te rzeczy głębiej zbadałem!”).

Jak więc można zrozumieć upadek pierwszych ludzi, zwany grzechem pierworodnym, nie szukając wyjaśnień poza religijnymi przyczynami, a jednocześnie nie popadając w konflikt z własnym rozumem (mam nadzieję, że naturalnym?). Oczywiście wyjaśnienie na­rzuca się samo i jest ono tak oczywiste, jak wynik równania 2 x 2: to sam Bóg tak to sobie wszystko zaplanował i wykonał swą wolę, a ludzie (no i wąż) byli tylko bezwolnymi marionetkami w Jego planach. No i widać teraz, dokąd mnie te wnioski prowadzą! Może po prostu myślę niewłaściwie? Albo za mało nie­zależnie? Albo idzie to moje myślenie w złym kierunku? Za mało mężnie, czy może nazbyt mężnie? Nie jest to jednak moja wina, że niektóre pytania nasuwają, mi się same, jak np. to:

-„Czy to możliwe, aby nasz Bóg zachował się jak ten chirurg ze znanej sztuki („Diabeł kulawy”), który aby mieć pacjentów, wpierw ludzi rani i okalecza, by potem ich leczyć, obłudnie się nad nimi litując?!”. Niemożliwe?!..możliwe!...możliwe! Czyż nie napisano w Ewangeliach: „U ludzi to niemożliwe, lecz u Boga wszystko jest możliwe. Dla Boga nie ma nic nie­możliwego”. Przecież Bóg współdziała w każdejczynności stworzeń, jak to uczenie orzekł Sobór Wat.I. Stwierdził on coś jeszcze: -„Bóg współdziała w akcie fizycznym grzechu”. Dlaczego to czyni, miast nie dopuścić do jego zaistnienia?

To także sobór wyjaśnił: „Zło moralne w ostatecznym wyniku służy również celowi wyższemu: chwale Bożej, która się uzewnętrznia przede wszystkim w Jego miłosierdziu przez przebaczenie, wtórnie zaś w sprawiedliwości przez karę /../ bez dopuszczenia zła moralnego - czyli grzechu - na świecie, nie ujawniłby się ten przymiot boży, któremu na imię Miłosierdzie”. Czy w kontekście powyższego, mogę mieć jeszcze jakieś wątpliwości odnośnie naszego Boga? Proszę: współdziała On w popełnieniu grzechu przez człowieka, pomaga mu upaść i stać się grzesznym, a tylko po to, aby potem móc okazywać mu swą - niewątpliwie piękną cechę - miłosierdzie! I przebaczać mu, przebaczać bez końca! No i karać (także bez końca) aby się stało zadość wtórnej sprawiedliwości, cokolwiek ma to znaczyć.

Aż chciałoby się spytać: „Czymże to sobie ludzie zasłużyli, na tak, wspaniałego Boga?!”. Chociaż moim zdaniem to się akurat wyklucza, bo jeśli Bóg jest nieskończenie miłosierny, to winien przebaczyć ludziom wszystko, i to bezwarunkowo. Co więc zostaje do sądzenia i na dodatek do karania? Choć niektórzy uważają, że jest akurat odwrotnie: Bóg wpierw ludzi sądzi i karze, a następnie powodowany miłosierdziem przebacza im winę i daruje karę. Co też jest pozbawione sensu, bo według mnie to właśnie nasz Stwórca ma akurat najmniejsze prawo, by nas sądzić i karać. Dlaczego tak uważam? Ponieważ tak się składa, iż Bóg ma nieskończone możliwości pod każdym względem, więc Bóg o takich możliwościach nie musi karać za zło, które zostanie uczynione przez Jego stworzenie, ponieważ w Jego mocy leży zapobiec temu złu, zanim ono zaistnieje w naszej rzeczywistości.

A nawet jeszcze więcej (bo powyższe rozumowanie dotyczy tylko bożej wszechwiedzy), gdyż Bóg nawet nie musi zapobiegać złu – wystarczy, że go nie stworzy, ot tak po prostu! Przypomnę tylko: „Bóg działa w świecie nieustannie /../ współdziała nie tylko w utrzymaniu w istnieniu, ale także w każdej czynności stworzeń”. Wystarczyłoby więc, by nie współdziałał w ludzkich, grzesznych czynnościach powodujących zło i byłoby po kłopocie. A tak można uznać, iż jest on współwinnym popełnianego zła przez ludzi. I to o wiele bardziej niż oni, bo ma On nieograniczone możliwości i zna całą przyszłość. Tak to wygląda wg teologii.

                                                              ---- CDN----