Prawda

Niedziela, 19 maja 2024 - 03:11

« Poprzedni Następny »


Nie – żadne chi nie istnieje


Steven Novella 2020-12-21


Niedawno ktoś zadał pytanie w Quora – czy chi istnieje? Większość odpowiedzi była pozytywna, co nie jest zaskakujące przy selektywnej naturze tych, którzy zdecydowali się odpowiedzieć. Istnieje jednak jednoznaczna odpowiedź na to pytanie – nie. Przynajmniej taka jest naukowa odpowiedź na tyle, na ile nauka może ustalić negację. Możemy być tak pewni tej odpowiedzi, jak powiedzenia, że nie istnieją jednorożce i krasnale.


Wśród odpowiedzi w Quora były: “Istnieje słowo, więc to musi istnieć, inaczej nie byłoby na to słowa. Każda kultura-język-dialekt ma słowo na chi i wiele słów na opisanie różnych aspektów chi”.


Oczywiście to nie jest prawdą. Mamy słowa na wiele pojęć, których desygnaty w materialnej rzeczywistości  po prostu nie istnieją. Spójrz na przykład, na całą mitologię. To wydaje się oczywiste i jest oczywiste, ale sądzę, że powszechne jest zakładanie “nie ma dymu bez ognia”. Jeśli wiara jest wystarczająco częsta, to musi opierać się na czymś rzeczywistym. Jest także romantyzm w koncepcji, że nasze ukochane mitologie mogą opierać się na jakiejś historycznej rzeczywistości (nawet jeśli szczegóły zostały zmienione). Chcemy wierzyć, że rzeczywisty Robin Hood wędrował po lesie Sherwood i że Sherlock Holmes znajdował rozwiązanie spraw kryminalnych mieszkając na Baker Street 221B.


Dlaczego tak wiele kultur wierzy w siłę życiową taką jak chi, jeśli nie ma to żadnych podstaw? Jest wiele powodów. Pierwszym jest kulturowe zanieczyszczenie – ludzie poruszają się po świecie i ich pomysły idą wraz z nimi, tak było również w czasach starożytnych. Poza tym pewne idee są oczywiste lub reprezentują coś fundamentalnego. Jest jasne, że żywe istoty różnią się od nieżywych rzeczy, ale przednaukowe kultury nie miały podstaw wiedzy, by zrozumieć tę różnicę. Po prostu więc przyczepiły do tego słowo – czymkolwiek jest ta rzecz, która powoduje życie, to jest to „siła życiowa” - chi (lub qi) w kulturach Wschodu. Szczegóły jednak różnią się między kulturami. Wierzono, że chi jest we krwi, podczas gdy grecka “pneuma” była w oddechu, a bardziej nowoczesna “innate” energia chiropraktyków płynie w nerwach.


Inna odpowiedź w Quora wiele mówi - “Qi istotnie istnieje, jednak jest niewykrywalne przy pomocy obecnych instrumentów naukowych, ponieważ składa się z subiektywnego uczucia”. Skąd wiemy, że coś “niewykrywalne” istnieje? No cóż, pewne rzeczy możemy odkrywać bezpośrednio, a inne pośrednio. Wiemy, że czarne dziury istnieją głównie wnioskując z ich efektów na inne obiekty – odkrywamy ich ciążenie. Jeszcze innych rzeczy nie możemy odkryć bezpośrednio, ale możemy wywnioskować z dowodów naukowych, że prawdopodobnie istnieją – a przynajmniej ich istnienie jest najlepszym obecnie wyjaśnieniem jakiś zaobserwowanych zjawisk. Na przykład, przed odkryciem kilku cięższych pierwiastków wnioskowaliśmy, że prawdopodobnie istnieją (w rzeczywistości, że muszą istnieć) w oparciu o tablice Mendelejewa. Wywnioskowaliśmy o istnieniu bosonu Higgsa z powodu standardowego modelu fizyki cząstek podstawowych. Chociaż – może lepiej jest myśleć o tym jako o “przewidywaniach”, które ostatecznie zostają potwierdzone.


Jeśli nie możemy odkryć chi, czy możemy wywnioskować, że może prawdopodobnie, lub wręcz musi istnieć? Odpowiedzią jest gigantyczne „nie” W rzeczywistości możemy wywnioskować jego odwrotność. W czasach przednaukowych siła życiowa była głównie używana jako zastępstwo. Chi robiło wszystko, czego nie byliśmy w stanie wyjaśnić biologicznie. Był to zasadniczo argument z ignorancji. Ta ignorancja w końcu jednak zniknęła. Nie chodzi o to, by twierdzić, że wiemy wszystko o biologii, ale wszystkie wielkie pytania o to, jak działa biologia znalazły odpowiedź (tak, również świadomość – przynajmniej do tego stopnia, że wiemy, iż pochodzi z funkcji mózgu). Zasadniczo dla chi nie pozostało już nic do zrobienia. Argument z ignorancji upadł. Nie ma większej potrzeby chi niż gigantycznych żółwi, które trzymają Ziemię na plecach.


Dlatego: nie możemy wykryć chi, nie ma teoretycznej potrzeby przywoływania jego istnienia i nie ma łańcucha dowodów, z którego możemy wywnioskować jego istnienie. To jest inny sposób powiedzenia – chi nie istnieje.


Muszę zająć się jeszcze jedną odpowiedzią w Quora:

“Spójrz głęboko na każdą naturalną postać minerału, rośliny, zwierzęcia. U podstawy każdego jest jego subatomowa natura – kamieni, warzyw, żółwi i ludzi. To jest z pewnością  Qi! W dodatku jony wyładowują się w biciu serca, szlaki neuronowe wyrównują komórkowe bramy do wejścia i wyjścia odżywki i odpadów. PLUS – ciemna materia, która stanowi do 90% wszechświata nasyca każdą część każdego wymiaru.

To jest częsty rodzaj argumentu, próbujący podeprzeć pseudonaukę i mitologie. Po pierwsze – przesuwamy tutaj metę, przedefiniowując mitologię, by była czymś innym, dla utrzymania wniosku, że chi istnieje. Oczywiście jednak, kiedy to robisz, przestaje to być tym samym. Nie jest już dłużej chi jako siła życia, jest tylko fizyką. Jest to jednak także wyraźne odniesienie do nowej i marnie rozumianej nauki. Maniacy kwitną na obrzeżach tego co wiemy. Kiedy magnetyzm był nowy, mieliśmy Mesmera i jego „zwierzęcy magnetyzm”. Kiedy radioaktywność była nowa, mieliśmy radioaktywne uzdrawiające toniki. Były (i nadal są) terapie falami radiowymi – chociaż wydają się nieco przestarzałe.


Jeśli chcesz podeprzeć swój mistycyzm naukowo brzmiącymi, modnymi słowami, masz mechanikę kwantową, ciemną materię i ciemną energię – rzeczy albo nie do końca zrozumiane, albo dopiero czekające na zrozumienie. Możesz także po prostu zestawić kilka naukowo brzmiących zwrotów, jak jony wyładowujące się w uderzeniu serca, które w rzeczywistości nic nie znaczą ani nie dostarczają żadnego zrozumienia, ale brzmią głęboko i dobrze. Tym jest zasadniczo cała kariera Deekpaka Chopry, więc może to być bardzo popłatne. Ale, nie, nic z tego nie jest żadnym chi i chi nie istnieje.


No – Chi Does Not Exist

NeuroLogica Blog, 7 grudnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Tipsa en vn Wydrukuj



Nauka

Znalezionych 1479 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Centrala muszek owocowych: Bloomington Drosophila Stock Center   Coyne   2020-12-29
Rdzenna matematyka: zasłona dymna   Coyne   2024-05-02
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Moja ostatnia praca badawcza. Część 3: Znaczenie   Coyne   2020-02-04
Czy genetyka może pomóc wyeliminować nierówność?   Coyne   2021-11-26
Maleńkie stworzenia morskie budują olbrzymie, fantastyczne domy, by chronić się i zdobywać pokarm   Coyne   2020-06-25
Czy koniki morskie coś nam mówią o LGBT? Błąd naturalistyczny popełniony przez Sussex Wildlife Trust   Coyne   2022-01-25
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM   Coyne   2024-04-19
Dziwaczne życie seksualne żabnicy   Coyne   2018-04-04
Michio Kaku całkowicie myli ewolucję człowieka w programie The Big Think   Coyne   2017-03-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nowe pająki pawie   Coyne   2017-09-12
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
Larwy rybie upodobniają się do nieprzyjemnego, niejadalnego, bezwartościowego odżywczo zooplanktonu bezkręgowców   Coyne   2016-06-22
Nasiona roślin ewoluują, by upodobnić się odchodów antylopy, a oszukane żuki gnojowe odtaczają i zagrzebują nasiona   Coyne   2020-12-10
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Czy hieny rozbijają ludzki patriarchat?   Coyne   2018-06-30
Patyczaki mogą rozprzestrzeniać się jak nasiona roślin: w ptasich odchodach   Coyne   2018-06-08
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Feministyczna geografia w Dartmouth   Coyne   2018-04-19
Artykuł w naukowym piśmie ”Nature” dyskredytuje naukę i „scjentyzm”, kwestionuje wartości Oświecenia   Coyne   2019-10-22
Genomowa i ewolucyjna analiza wymarłego kota szablozębnego   Coyne   2020-10-31
Okropne informowanie o nauce w “Guardianie”: mamut włochaty” na progu wskrzeszenia? Watpię, a Matthew prostuje błędy   Coyne   2017-03-03
Skomplikowana ewolucja wielkich kotów   Coyne   2017-08-03
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Czy wyrazy ludzkiej twarzy są uniwersalne w okazywaniu emocji?   Coyne   2020-09-02
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Żaby używają bardzo jadowitych kolców na głowie jako broni przeciwko drapieżnikom   Coyne   2015-08-19
Specjacja zięb z Galápagos przez hybrydyzację   Coyne   2017-12-04
Czy falsyfikowalność jest zasadnicza dla nauki?   Coyne   2015-12-30
Krąg mimikry müllerowskiej   Coyne   2018-01-12
Czy problem zwijania białka został rozwiązany?   Coyne   2020-12-05
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki   Coyne   2015-06-23
Najmniejszy gad (i owodniowiec) świata: BARDZO mały kameleon   Coyne   2021-02-05
Najwcześniejsze znane zwierzę?   Coyne   2018-09-27
Jeremy, samotny, lewoskrętny ślimak wreszcie kojarzy się – a potem umiera   Coyne   2017-10-24
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Po raz pierwszy użyto edytowania genów CRISPR do leczenia zaburzenia genetycznego – anemii sierpowatej   Coyne   2019-08-08
Możliwe życie znalezione w osadach liczących między 3,8 a 4,3 miliardów lat   Coyne   2017-03-28
Nowy gatunek orangutana? Wątpię.   Coyne   2017-11-10
Piękny skoczek, który upodabnia się do mrówki   Coyne   2020-08-03
Sfuszerowany artykuł o biologii w „Washington Post”   Coyne   2020-01-24
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Uparty antropolog twierdzi, że ludzie nie są małpami człekokształtnymi   Coyne   2015-11-16
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 1   Coyne   2015-07-09
O marnej powtarzalności badań psychologicznych   Coyne   2015-09-17
List otwarty do Charlotte Allen   Coyne   2018-01-31
No to dlaczego zebra ma paski?   Coyne   2016-02-11
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 3. Rzekome znaczenie epigenetyki w ewolucji   Coyne   2020-10-07
Postmodernizm wyjaśniony i krytykowany   Coyne   2019-09-30
Kłusownictwo narzuca na słonie dobór w kierunku ewolucji słoni bez ciosów   Coyne   2021-11-01
Maleńki, 10-centymetrowy dinosaur, który zjadał owady   Coyne   2020-08-06
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Najnowsze drzewo życia: wiele nowych grup (wszystkie to bakterie), niektóre tajemnicze i zagadkowe   Coyne   2016-05-05
Miodowody i ludzie: cudowny mutualizm między naszym gatunkiem i dzikim ptakiem   Coyne   2016-07-29
Biolog ewolucyjny błądzi pisząc o doborze płciowym na łamach “New York Times”   Coyne   2017-05-17
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
Ślimaki nagoskrzelne mają kolczaste penisy jednorazowego użytku, którymi usuwają plemniki rywala ze swojej partnerki   Coyne   2019-03-01
Czy kruki mają teorię umysłu? Nowy eksperyment sugeruje, że “tak”   Coyne   2016-05-25
Gąsienica zmienia kolor, żeby dopasować się do podłoża nie używając oczu: potrafi widzieć skórą!   Coyne   2019-08-16
Marność dowodów na przekazywanie wprowadzonych środowiskowo, „epigenetycznych” zmian w DNA kolejnym pokoleniom u ludzi   Coyne   2018-06-04
Biologia męskiej agresji i dlaczego nie jest to tylko „socjalizacja”   Coyne   2019-12-24
Prawdziwy artykuł czy mistyfikacja jak z Sokala?   Coyne   2016-03-31
Czy ludzie nadal ewoluują? Tak, zarówno globalnie, jak lokalnie   Coyne   2015-09-28
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Kiedy ideologia przebija biologię   Coyne   2017-04-04
Chwytówka modliszkowata ma chodzącą poczwarkę, która wspina się na drzewa przed przekształceniem   Coyne   2017-12-19
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Zapisy lotów ptaków z dzielnym kulikiem mniejszym, który przeleciał przez huragan   Coyne   2015-10-10
Sprytne kruki odmawiają współpracy z oszustami   Coyne   2015-11-11
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Nowe dane o tym, jak działają grzyby „mrówek zombie”   Coyne   2020-06-15
Epigenetyka - Neil deGrasse Tyson wszystko pomylił   Coyne   2016-06-02
Nowa praca o nielotnych chruścielach rażąco przesadzona i wypaczona w popularnych mediach   Coyne   2019-05-22
Niemający rozeznania filozof twierdzi, że gatunki nie istnieją   Coyne   2019-07-23
Moja ostatnia praca badawcza: Część 1: Cele i metody   Coyne   2020-02-01
Czaszka maleńkiego dinozaura/ptaka znaleziona w bursztynie   Coyne   2020-03-27
Używające narzędzi mrówki budują struktury, by spijać roztwór cukru w pojemnikach, nie topiąc się   Coyne   2020-10-22
Intersekcjonalny feminizm kwantowy   Coyne   2017-06-13
Nietoperze używają sonaru, by zlokalizować kwiaty kaktusa   Coyne   2017-05-06
Najstarsza sztuka jaskiniowa w Europie, to niemal z pewnością dzieło neandertalczyków   Coyne   2018-03-06
Przodek wtóroustych? Nowy raport.   Coyne   2017-02-14
Czy gąbki są najbliższymi krewnymi pozostałych zwierząt?   Coyne   2021-03-26
Czy kruki robią plany na przyszłość?   Coyne   2017-07-29
Kilka myśli o altruizmie   Coyne   2018-12-10
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Kondor wielki: ptak, który rzadko kiedy macha skrzydłami   Coyne   2020-07-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk