Prawda

Piątek, 1 listopada 2024 - 01:39

« Poprzedni Następny »


Dymorfizm płciowy i ideologia


Jerry Coyne 2014-12-01


“Dymorfizm płciowy” odnosi się do każdej cechy lub zachowania, które różnią się między płciami, jak ozdobny ogon pawia, jaskrawsze ubarwienie samca łuszczyka wielobarwnego – i wielu innych ptaków – oraz budowanie altanek przez samce altannika, ale nie przez samice.

Istnieją przyjaźni nauce ludzie (włącznie z ateistami), którzy po prostu z góry odrzucają całą dziedzinę psychologii ewolucyjnej, mówiąc, że jej podstawa teoretyczna jest słaba lub nieistniejąca. Zawsze odpowiadam, że jest to bzdura, bo tą „podstawą teoretyczną” jest po prostu twierdzenie, że nasze mózgi i zachowania, podobnie jak nasze ciała, wykazują cechy odzwierciedlające ewolucję naszych przodków. Choć istnieją słabe badania w psychologii ewolucyjnej i krytykowałem je, dyscyplina ta jako całość ma coraz więcej rygoru naukowego i z pewnością nie powinna być odrzucana in toto.


Ci, którzy nadal to robią, powinni odpowiedzieć na to pytanie:


Dlaczego mężczyźni, przeciętnie, są więksi i silniejsi niż kobiety?


Dotyczy to nie tylko naszego gatunku, ale trzech naszych najbliższych krewnych: szympansów, orangutanów i goryli, jak również większości naczelnych (jest kilka wyjątków, takich jak gibony).


Najbardziej oczywistą odpowiedzią jest konkurencja między mężczyznami: nasi męscy przodkowie rywalizowali ze sobą o kobiety i większe ciało pomagało osiągnąć sukces. Różnica wielkości może być użyteczna zarówno w bezpośredniej rywalizacji fizycznej (jak u mulaków!) albo w dominacji, jak przy ustalaniu terytorium lub choćby pokazywaniu, że masz „lepsze geny”. (W rzeczywistości, wybór partnera w oparciu o rozmiar może nadal działać wśród ludzi, jeśli kobiety wolą większych i wyższych mężczyzn w odróżnieniu od mniejszych, takich jak ja.) Jeśli zaś mężczyźni/samce konkurują o kobiety/samice, to odbija się to w różnicy strategii reprodukcyjnej między płciami – to jest, w zachowaniu. Wreszcie, jeśli fizyczny rezultat tej różnicy behawioralnej pozostaje w naszym gatunku, dlaczego nie miałaby również pozostać sama różnica behawioralna, z mężczyznami rywalizującymi o uwagę kobiet? Istotnie, różne badania psychologiczne i socjologiczne pokazują, że tak jest wśród współczesnych ludzi.


Teoretyczna podstawa różnicy zachowania jest od dawna zrozumiana i podbudowana danymi: różnica inwestycji rodzicielskiej, która na ogół czyni, że mężczyźni są mniej wybredni w wyborze partnerek niż kobiety [plemniki są tanie; ciąża i karmienie piersią są kosztowne]. Teoria ta czyni również potwierdzone przewidywania. Jednym z nich jest to, że u tych gatunków (zarówno naczelnych, jak nie-naczelnych), w których samce mają większe zróżnicowanie sukcesu reprodukcyjnego (tj. te, które mają harem, kontra te, które są bardziej monogamiczne), gatunek o większym zróżnicowaniu (bardziej „poligyniczny”) powinien pokazywać większe różnice wielkości między samcami i samicami. Gatunki, w których jeden samiec może zgarnąć wiele samic, pozostawiając wielu samców w cnotliwym stanie kawalerskim, będą miały silniejszy dobór na wielkość. I to właśnie znajdujemy w naturze.


Tak więc ci, którzy odrzucają hurtowo psychologię ewolucyjną, muszą wyjaśnić, dlaczego w każdym społeczeństwie ludzkim mężczyźni są przeciętnie więksi od kobiet. (Różnice ekologiczne między płciami wśród naszych przodków prawdopodobnie nie odgrywają tu roli, ponieważ nie wydają się istnieć u naszych najbliższych naczelnych krewnych.) Jeśli zaś przyznajesz, że te różnice rozmiarów ciała odzwierciedlają pradawną ewolucję, to dlaczego przeciwnicy psychologii ewolucyjnej twierdzą, że te różnice zachowań, które wytworzyły dymorfizm fizyczny, nie istnieją już wśród nas?


Nie chodzi tu o określanie jakichkolwiek różnic behawioralnych między płciami jako „słusznych” lub „moralnych”. Ale lewicowa opozycja wobec psychologii ewolucyjnej jako zasadnej dyscypliny, szczególnie, kiedy chodzi o różnice zachowań seksualnych, wydaje mi się opierać bardziej na ideologii niż na biologii. Ideolodzy nie mogą dopuścić jakiejkolwiek możliwości, że mężczyźni i kobiety zachowują się inaczej z powodu ich ewolucji. Tacy ludzie uważają, że wspiera to pogląd, iż jedna płeć jest „lepsza” od drugiej.


To, że coś wyewoluowało, nie mówi nam jednak, co jest słuszne lub co jest nieuniknione; i każdy posiadacz dwóch choćby neuronów o tym wie. Ludzie mogli wyewoluować, by być ksenofobami, a nawet by stosować przemoc wobec członków „grupy zewnętrznej”, ale dzięki kulturze i umiejętności uczenia się mamy możliwość przezwyciężenia takich tendencji. A w rzeczywistości, przezwyciężenie ksenofobii jest zarówno bardziej użyteczne, jak bardziej etyczne w świecie o wielu kontaktach między ludźmi i narodami – kontaktach zasadniczo różnych od tych, jakich doświadczały małe grupy społeczne naszych afrykańskich przodków.


Biologia nie jest ideologią, ale ideologia nie powinna określać naszego stosunku do biologii.


Evolutionary psychology sexual dimorphism and ideology

Why Evolution Is True, 26 listopada 2014

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków.  Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Ksenofobia Lengyel 2014-12-02


Nauka

Znalezionych 1496 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk