Prawda

Czwartek, 16 maja 2024 - 09:41

« Poprzedni Następny »


Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki


Orac 2018-08-14


Półtora miesiąca temu omawiałem badanie pokazujące, gdzie są „gorące punkty” odmowy szczepień w USA. Jak powiedziałem wtedy, są to miejsca, gdzie antyszczepionkowcy z największym prawdopodobieństwem w niedalekiej przyszłości  ”znowu uczynią odrę wielką”. Podejrzewam, że stanem, który najprawdopodobniej dozna wkrótce wielkiego wybuchu odry jest Teksas, bo antyszczepionkowcy dokooptowali tam konserwatywną, libertariańską, przeciwną wszelkim regulacjom politykę i przedstawiają prawo odmawiania szczepień jako kwestię osobistej wolności i praw rodzicielskich, upolityczniając w ten sposób to, co poprzednio cieszyło się silnym poparciem całego spektrum politycznego.

W ostatnich latach mieliśmy wiele przypadków chorób, którym zapobiegają szczepienia, ostatnio wśród imigrantów somalijskich w Minnesocie, których podejrzliwość wobec szczepień  podsycana jest przez ojca chrzestnego antyszczepionkowców, Andrew Wakefielda i jego białych, zamożnych, antyszczepionkowych wyznawców. Natomiast jeszcze nie omawiałem kosztów dla systemu opieki zdrowotnej, jakie pociągają za sobą te pojawiające się ogniska, co doprowadza mnie do niedawnego badania wpływu na publiczną opiekę zdrowotną coraz pojawienia się przypadków odry na Brooklynie w 2013 r., opublikowanego ostatnio w JAMA Pediatrics. Badanie pokazuje, że nawet stosunkowo „mały” wybuch wywołany przez jedną osobę może pochłonąć znaczne zasoby.


Zachorowania zaczęły się w marcu 2013, kiedy zarażone dziecko wróciło do Nowego Jorku z podróży do Londynu. W tym miejscu muszę przypomnieć, że Londyn i Wielka Brytania od dawna cierpią z powodu niewystarczającego poziomu szczepień przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR). Panikę na temat rzekomej szkodliwości szczepień wywołały badania przeprowadzone przez Andrew Wakefielda, których wyniki opublikowano w „Lancet” w 1998, a które, jak dowiódł później Brian Deer, były sfałszowane. W rezultacie dr Wakefield stracił prawo praktykowania medycyny w Wielkiej Brytanii, po czym przeniósł się do USA, osiadł w Austin w Teksasie, gdzie prowadził znachorską klinikę dla dzieci z autyzmem, do chwili, gdy stał się zbyt toksyczny nawet dla antyszczepionkowców prowadzących tę klinikę. Od tego czasu kompromitował się coraz bardziej, upadając tak nisko, że przemawiał na rejsie wycieczkowym dla stukniętych wyznawców teorii spiskowych. Ostatnio jednak nakręcił ”film dokumentalny”, który, niestety odniósł sukces (sukces w promowaniu poglądów antyszczepionkowych, nie w robieniu góry pieniędzy) VAXXED. Ponosi on większą odpowiedzialność za cierpienia spowodowane odrą niż jakikolwiek inny pojedynczy człowiek na świecie.


Wróćmy jednak do ognisk odry w Brooklynie i badania Jennifer Rosen i in. z Department of Health and Mental Hygiene i National Center for Immunization and Respiratory Diseases, Centers for Disease Control and Prevention w Nowym Jorku. Przeprowadzili oni epidemiologiczne oszacowanie i analizę kosztów tego wybuchu odry.


Jak to się zaczęło? Wspomniałem, że niezaszczepione dziecko wróciło z Londynu 13 marca 2013 r. Wybuch zaczął się w dwóch dzielnicach Brooklynu, Williamsburg i Borough Park, a w obydwu są duże społeczności ortodoksyjnych Żydów. W istocie, wszystkie przypadki zachorowań dotyczyły członków ortodoksyjnej żydowskiej społeczności Brooklynu:


Od 13 marca 2013 r. do 9 czerwca 2013 r. w sumie odkryto 58 przypadków odry w 2 dzielnicach Brooklynu w Nowym Jorku, z 6-generacyjną transmisją. Pierwszy udokumentowany pacjent zgłosił się do pracownika opieki zdrowotnej z objawami odry po powrocie z wycieczki do Londynu. O przypadku komercyjne laboratorium poinformowało DOHMH w Nowym Jorku dopiero po tym, jak wyniki testu IgM odry okazały się pozytywne, 8 dni po tym, jak lekarz pierwotnie podejrzewał tę diagnozę. W dwóch dodatkowych przypadkach pacjenci mieszkali poza Nowym Jorkiem i zostali wyłączeni z analizy. Ortodoksyjni Żydzi stanowili 100% pacjentów. 

No i niespodzianka! Wszyscy poza jednym pacjentem nie byli szczepieni:

Średni wiek pacjentów wynosił 3 lata (od 0 do 32 lat). Żaden z pacjentów nie miał dokumentacji na otrzymanie szczepionki przeciwko odrze przed narażeniem na kontakt z wirusem odry. Z 58 pacjentów, 45 (78%) miało co najmniej 12 miesięcy i nie byli zaszczepieni z powodu odmowy lub umyślnego opóźniania przez rodziców. Dwunastu pacjentów (21%) było poniżej 12 miesiąca życia i dlatego byli zbyt mali, by otrzymać rutynowe szczepienie przeciwko odrze. Jeden pacjent był dorosły i poinformował, że jako dziecko otrzymał szczepionkę przeciwko odrze; chociaż nie było żadnej dostępnej dokumentacji, wysoki wynik awidności testu był zgodny z wcześniejszym szczepieniem. 

To jest tak jednoznaczne, jak to możliwe; nie ma tu miejsca na przywoływanie przez antyszczepionkowców ich fałszywego twierdzenia, że ”więcej choruje dzieci zaszczepionych niż niezaszczepionych”. Zawsze jest tak, że niezaszczepione dzieci ponoszą znacznie większe ryzyko zachorowania na odrę niż niezaszczepione.   


Jak można było oczekiwać, były komplikacje z jednym przypadkiem zapalenia płuc i jednym poronieniem. Powiedziałbym, że Brooklyn miał szczęście, bo zazwyczaj przy odrze zapalenie płuc pojawia się częściej niż raz na 58 przypadków. Na ogół jest to bliższe jednemu przypadkowi na dwadzieścia.


A tutaj jest informacja, jaka jest rzeczywista praca i koszty przy wybuchach choroby tego rodzaju:

W sumie zidentyfikowano 3351 narażonych kontaktów z wyłączeniem 58 pacjentów, którzy zachorowali na odrę. Wśród tych kontaktów 2214 (66%) miało dowód odporności na odrę w oparciu o zaświadczeniu o 2 udokumentowanych dawkach szczepionki przeciwko odrze, mając pozytywne miano IgG lub urodzeni przed 1957; 376 kontaktów (11%) otrzymało jedną dawkę szczepionki przeciwko odrze; 335 kontaktów (10%) było podatnych; a status immunologiczny 426 kontaktów (13%) był nieznany. Szczepionkę MMR podano w ciągu 3 dni od pierwszego zetknięcia 114 osobom powyżej szóstego miesiąca życia, a immunoglobulinę podano w ciągu 6 dni od pierwszego zetknięcia 77 niemowlętom poniżej 6 miesiąca życia lub niemowlętom między 6 a 11 miesiącem życia, które nie otrzymały MMR. Immunoglobuliny nie podano osobom o  obniżonej odporności i osobom w ciąży.

Znalezienie tych wszystkich kontaktów, sprawdzenie, kto jest zagrożony, podanie MMR i immunoglobuliny wymagało mnóstwa pracy i oczywiście było kosztowne:

Cały bezpośredni koszt wyniósł 394 448 dolarów (62 102 za wkład i 332 346 zapłata za czas pracy personelu) (Tabela 3). Koszt krańcowy wyniósł 73 135 dolarów, czyli 19% całego kosztu bezpośredniego. Płace i świadczenia razem doszły do 321 313 dolarów (97% kosztu personelu). Płaca za nadgodziny wyniosła 11 033 dolarów (3% kosztu personelu). Główna część (99%) kosztów wkładu przypisana jest ogłoszeniom (29 425 dolarów), szczepionce MMR (17 590 dolarów), zapasom laboratoryjnym i testowaniu (9 316 dolarów) oraz usługom kurierskim (4 886 dolarów).

Uczciwie mówiąc, jestem zaskoczony, że nie kosztowało to więcej. Podobna analiza kosztów dokonana po wybuchu odry w społeczności somalijskiej w Minnesocie w zeszłym roku oceniła koszty na 1,3 miliona dolarów, by powstrzymać epidemię, z 900 000 dolarów z Minnesota Department of Health a resztą z Hennepin County, która wyprawiła 89 członków personelu do prowadzenia wywiadów z dotkniętymi rodzinami kosztem około 400 000 dolarów. U szczytu epidemii pracownicy opieki zdrowotnej prosili o 5 milionów dolarów specjalnego funduszu, by poradzić sobie z tą epidemią, jak również z innymi zakaźnymi chorobami, takimi jak Zika i syfilis. Oczywiście, wybuch odry w Minnesocie był większy z większą liczbą zachorowań (79) i z 22 hospitalizowanymi (na Brooklynie tylko troje było hospitalizowanych, a w 31% przypadków nie było potrzeby żadnej interwencji medycznej), ale nie był tak bardzo dużo większy. Tylko zgaduję, ale prawdopodobną przyczyną trzykrotnej różnicy kosztów między Minnesotą a Nowym Jorkiem, może być znacznie mniejsza przestrzeń geograficzna w Brooklynie, gdzie były przypadki, które trzeba było zbadać, w porównaniu do Hennepin County i dodatkowych kosztów badania w populacji imigrantów.


Autorzy piszą, że walka z epidemiami jest kosztowna. Wybuch odry w Brooklynie był jednym z największych w ostatnich dziesięcioleciach i wymagał wiele nakładów. Mieścił się jednak w oszacowaniach kosztów w literaturze: 2 685 do 22 375 dla małych epidemii, od 47 732 do 208 829 dolarów dla średnich i od 28 0829 do 1 640 789 dla dużych.


Minnesota przeprowadziła także olbrzymi program immunizacji, podczas gdy w społecznościach otaczających Brooklyn poziom szczepień MMR był bardzo wysoki, z pięcioma gminami Nowego Jorku o ogólnym poziomie szczepienia MMR 97%. Jeśli chcesz zobaczyć jak skuteczna może być odporność stada, spójrz tylko na ten wybuch. Szalał w kilku rodzinach społeczności ortodoksyjnych Żydów w Brooklynie z niskim poziomem szczepień MMR, ale poza tymi społecznościami:

Raport pokazuje także skuteczność mocnego programu szczepień, powiedział Jason Schwartz, profesor z Yale School of Public Health.


Nowy Jork ma poziom szczepień przeciwko odrze/śwince/różyczce (MMR) niemal 97%, wyjaśnił Schwartz. To trzymało epidemię ograniczoną do grupy ludzi, którzy prawdopodobnie odrzucili szczepienia z przyczyn religijnych.


“Nawet w największym mieście na świecie, w gęsto zaludnionych dzielnicach Brooklynu, ci, którzy byli szczepieni, pozostali nienaruszeni wokół tych ognisk” – powiedział Schwartz.

Szybka reakcja służb opieki zdrowotnej także ograniczyła rozprzestrzenianie się:

Ale 335 zetknięć dotyczyło osób całkowicie niechronionych przed odrą, stwierdzili pracownicy.


114 niezaszczepionych dzieci i dorosłych, którzy zetknęli się z odrą, otrzymali szczepionkę MMR, żeby zwalczyć infekcję, informują w raporcie. Było tam 77 niemowląt zbyt małych, by można je było immunizować, które otrzymały dawkę przeciwciał przeciwko odrze, dodał Zucker.


Te szczepienia po zetknięciu powstrzymały liczbę przypadków przed wzrostem, powiedział, Zucker.

To badanie reakcji publicznej opieki zdrowotnej na wybuch odry ilustruje trzy główne punkty. Po pierwsze, pokazuje jak łatwo odra rozprzestrzenia się w niezaszczepionej populacji. Jak wspomniałem, te konkretne rodziny ortodoksyjnych Żydów przypuszczalnie odrzuciły szczepienia z przyczyn religijnych, mimo że żydowscy rabini i przywódcy podkreślają, że nie ma niczego w wierze żydowskiej, co wymagałoby rezygnacji ze szczepień i namawiają innych Żydów do szczepienia dzieci. Po drugie, podkreśla, jak ważne są wysokie poziomy szczepień. Gdyby w środowisku Nowego Jorku nie było tak wysokich poziomów szczepień, dużo powyżej poziomu potrzebnego do odporności stada, jest bardzo prawdopodobne, że zachorowałoby znacznie więcej dzieci. Gdyby to była Rumunia lub kraje w Europie o niskim poziomie szczepień, rezultat mógłby być katastrofalny. Już to widzieliśmy w olbrzymich epidemiach odry w krajach o niskim poziomie szczepień MMR. Wreszcie, to badanie pokazuje kolejny przykład, dlaczego solidna infrastruktura publicznej opieki zdrowotnej jest tak ważna dla szybkiej i skutecznej reakcji na wybuch epidemii takiej jak w Brooklynie, w Minnesocie i w Disneyland. Niestety, dopóki nie znajdziemy skuteczniejszych metod przeciwko dezinformacji antyszczepionkowej i odmowie szczepień, dopóty pracownicy naszej służby zdrowia, nasi lekarze, pielęgniarki i inni profesjonaliści będą mieli za dużo pracy do wykonania.

 

Brooklyn measles outbreak of 2013: A study of the cost of antivaccine pseudoscience

Respectful Insolence, 2 sierpnia 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Orac


Lekarz onkolog i naukowiec, autor blogu Respectful Insolence, (w życiu codziennym David Gorski). Autor stanowczo podkreśla, że cokolwiek czytamy na jego blogu, to opinie Orca i tylko Oraca dodając, że nie reprezentuje niczyich interesów i krytykuje różne poglądy całkowicie niezależnie od sympatii politycznych ich autorów.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1479 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Centrala muszek owocowych: Bloomington Drosophila Stock Center   Coyne   2020-12-29
Rdzenna matematyka: zasłona dymna   Coyne   2024-05-02
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Moja ostatnia praca badawcza. Część 3: Znaczenie   Coyne   2020-02-04
Czy genetyka może pomóc wyeliminować nierówność?   Coyne   2021-11-26
Maleńkie stworzenia morskie budują olbrzymie, fantastyczne domy, by chronić się i zdobywać pokarm   Coyne   2020-06-25
Czy koniki morskie coś nam mówią o LGBT? Błąd naturalistyczny popełniony przez Sussex Wildlife Trust   Coyne   2022-01-25
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM   Coyne   2024-04-19
Dziwaczne życie seksualne żabnicy   Coyne   2018-04-04
Michio Kaku całkowicie myli ewolucję człowieka w programie The Big Think   Coyne   2017-03-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nowe pająki pawie   Coyne   2017-09-12
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
Larwy rybie upodobniają się do nieprzyjemnego, niejadalnego, bezwartościowego odżywczo zooplanktonu bezkręgowców   Coyne   2016-06-22
Nasiona roślin ewoluują, by upodobnić się odchodów antylopy, a oszukane żuki gnojowe odtaczają i zagrzebują nasiona   Coyne   2020-12-10
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Czy hieny rozbijają ludzki patriarchat?   Coyne   2018-06-30
Patyczaki mogą rozprzestrzeniać się jak nasiona roślin: w ptasich odchodach   Coyne   2018-06-08
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Feministyczna geografia w Dartmouth   Coyne   2018-04-19
Artykuł w naukowym piśmie ”Nature” dyskredytuje naukę i „scjentyzm”, kwestionuje wartości Oświecenia   Coyne   2019-10-22
Genomowa i ewolucyjna analiza wymarłego kota szablozębnego   Coyne   2020-10-31
Okropne informowanie o nauce w “Guardianie”: mamut włochaty” na progu wskrzeszenia? Watpię, a Matthew prostuje błędy   Coyne   2017-03-03
Skomplikowana ewolucja wielkich kotów   Coyne   2017-08-03
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Czy wyrazy ludzkiej twarzy są uniwersalne w okazywaniu emocji?   Coyne   2020-09-02
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Żaby używają bardzo jadowitych kolców na głowie jako broni przeciwko drapieżnikom   Coyne   2015-08-19
Specjacja zięb z Galápagos przez hybrydyzację   Coyne   2017-12-04
Czy falsyfikowalność jest zasadnicza dla nauki?   Coyne   2015-12-30
Krąg mimikry müllerowskiej   Coyne   2018-01-12
Czy problem zwijania białka został rozwiązany?   Coyne   2020-12-05
Cud? Ryba-piła urodzona z dziewiczej matki   Coyne   2015-06-23
Najmniejszy gad (i owodniowiec) świata: BARDZO mały kameleon   Coyne   2021-02-05
Najwcześniejsze znane zwierzę?   Coyne   2018-09-27
Jeremy, samotny, lewoskrętny ślimak wreszcie kojarzy się – a potem umiera   Coyne   2017-10-24
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Po raz pierwszy użyto edytowania genów CRISPR do leczenia zaburzenia genetycznego – anemii sierpowatej   Coyne   2019-08-08
Możliwe życie znalezione w osadach liczących między 3,8 a 4,3 miliardów lat   Coyne   2017-03-28
Nowy gatunek orangutana? Wątpię.   Coyne   2017-11-10
Piękny skoczek, który upodabnia się do mrówki   Coyne   2020-08-03
Sfuszerowany artykuł o biologii w „Washington Post”   Coyne   2020-01-24
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Uparty antropolog twierdzi, że ludzie nie są małpami człekokształtnymi   Coyne   2015-11-16
Pielęgnice z jeziora w Kamerunie prawdopodobnie nie podlegały specjacji sympatrycznej: Część 1   Coyne   2015-07-09
O marnej powtarzalności badań psychologicznych   Coyne   2015-09-17
List otwarty do Charlotte Allen   Coyne   2018-01-31
No to dlaczego zebra ma paski?   Coyne   2016-02-11
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 3. Rzekome znaczenie epigenetyki w ewolucji   Coyne   2020-10-07
Postmodernizm wyjaśniony i krytykowany   Coyne   2019-09-30
Kłusownictwo narzuca na słonie dobór w kierunku ewolucji słoni bez ciosów   Coyne   2021-11-01
Maleńki, 10-centymetrowy dinosaur, który zjadał owady   Coyne   2020-08-06
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Najnowsze drzewo życia: wiele nowych grup (wszystkie to bakterie), niektóre tajemnicze i zagadkowe   Coyne   2016-05-05
Miodowody i ludzie: cudowny mutualizm między naszym gatunkiem i dzikim ptakiem   Coyne   2016-07-29
Biolog ewolucyjny błądzi pisząc o doborze płciowym na łamach “New York Times”   Coyne   2017-05-17
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
Ślimaki nagoskrzelne mają kolczaste penisy jednorazowego użytku, którymi usuwają plemniki rywala ze swojej partnerki   Coyne   2019-03-01
Czy kruki mają teorię umysłu? Nowy eksperyment sugeruje, że “tak”   Coyne   2016-05-25
Gąsienica zmienia kolor, żeby dopasować się do podłoża nie używając oczu: potrafi widzieć skórą!   Coyne   2019-08-16
Marność dowodów na przekazywanie wprowadzonych środowiskowo, „epigenetycznych” zmian w DNA kolejnym pokoleniom u ludzi   Coyne   2018-06-04
Biologia męskiej agresji i dlaczego nie jest to tylko „socjalizacja”   Coyne   2019-12-24
Prawdziwy artykuł czy mistyfikacja jak z Sokala?   Coyne   2016-03-31
Czy ludzie nadal ewoluują? Tak, zarówno globalnie, jak lokalnie   Coyne   2015-09-28
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Kiedy ideologia przebija biologię   Coyne   2017-04-04
Chwytówka modliszkowata ma chodzącą poczwarkę, która wspina się na drzewa przed przekształceniem   Coyne   2017-12-19
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Zapisy lotów ptaków z dzielnym kulikiem mniejszym, który przeleciał przez huragan   Coyne   2015-10-10
Sprytne kruki odmawiają współpracy z oszustami   Coyne   2015-11-11
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Nowe dane o tym, jak działają grzyby „mrówek zombie”   Coyne   2020-06-15
Epigenetyka - Neil deGrasse Tyson wszystko pomylił   Coyne   2016-06-02
Nowa praca o nielotnych chruścielach rażąco przesadzona i wypaczona w popularnych mediach   Coyne   2019-05-22
Niemający rozeznania filozof twierdzi, że gatunki nie istnieją   Coyne   2019-07-23
Moja ostatnia praca badawcza: Część 1: Cele i metody   Coyne   2020-02-01
Czaszka maleńkiego dinozaura/ptaka znaleziona w bursztynie   Coyne   2020-03-27
Używające narzędzi mrówki budują struktury, by spijać roztwór cukru w pojemnikach, nie topiąc się   Coyne   2020-10-22
Intersekcjonalny feminizm kwantowy   Coyne   2017-06-13
Nietoperze używają sonaru, by zlokalizować kwiaty kaktusa   Coyne   2017-05-06
Najstarsza sztuka jaskiniowa w Europie, to niemal z pewnością dzieło neandertalczyków   Coyne   2018-03-06
Przodek wtóroustych? Nowy raport.   Coyne   2017-02-14
Czy gąbki są najbliższymi krewnymi pozostałych zwierząt?   Coyne   2021-03-26
Czy kruki robią plany na przyszłość?   Coyne   2017-07-29
Kilka myśli o altruizmie   Coyne   2018-12-10
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Kondor wielki: ptak, który rzadko kiedy macha skrzydłami   Coyne   2020-07-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk