Prawda

Piątek, 26 kwietnia 2024 - 05:36

« Poprzedni Następny »


Ego kontra Świadomość. Czyli lepiej żyć złudzeniami czy prawdą o rzeczywistości?


Lucjan Ferus 2019-02-17


Motto: „Człowiek straciłby odwagę, gdyby nie był podtrzymywany przez fałszywe wyobrażenia” (Bernard Fontenelle).

Parę lat temu napisałem cykl tekstów zatytułowanych „Rozum i Wiara”, w których starałem się przedstawiać wybrane problemy religijne, analizowane z pozycji rozumowych.


Zdecydowałem się na ten fikcyjny dialog (choć wiem, iż wiara jest jednym ze stanów pracującego umysłu i poza nim lub w opozycji do niego nie istnieje), aby pokazać wiele sprzeczności, głównie logicznych, wynikających z różnej perspektywy patrzenia na religie i pojmowania ich roli, przez tytułowy Rozum i Wiarę.


Obecnie chciałbym zastosować podobny zabieg narracyjny, tyle że z uwagi na inny rodzaj poruszanych problemów, inni „dyskutanci” będą bronili swych racji i swojego punktu widzenia. Skąd wziął się ów pomysł, aby skonfrontować ze sobą Ego i Świadomość? Podpowiedziało mi życie: otóż pewne istotne dla mnie wydarzenia (mniejsza o szczegóły) skłoniły mnie do głębszych, mam nadzieję, przemyśleń. Po dłuższym zastanowieniu uznałem, iż może warto byłoby podzielić się nimi z Czytelnikami tego portalu.

 

Musiałem więc znaleźć taką formę narracji, która pozwoliłaby pokazać omawiane problemy z różnych punktów widzenia, a jednocześnie była na tyle uniwersalna, by nie zawężać ich do doświadczeń życiowych jednego, konkretnego człowieka. Uznałem więc, iż najlepiej do tego zadania będzie nadawała się polemika (fikcyjna co prawda, ale zawsze!) tytułowych Ego i Świadomości. Ego, wiadomo: najważniejszy jestem JA i moje potrzeby. Świadomość zaś, to możliwie jak największa wiedza o rzeczywistości, którą postrzegamy, wyobrażamy sobie i przeczuwamy. Zobaczmy jak to będzie wyglądało.

                                                                       ------ // ------

EGO: Nie uważasz, iż jest najwyższy czas, abyśmy wreszcie porozmawiali ze sobą szczerze, bez „owijania w bawełnę”, czyli bez zakłamania towarzyszącego trudnym tematom?

ŚWIADOMOŚĆ: No, no! Zadziwiasz mnie tym dziwnym żądaniem. Bardzo chętnie,.. ale, ale,  dlaczego miałby to być najwyższy czas? W kontekście czego? Masz na myśli jakąś datę?

E: Oczywiście, że nie! Nie ma to związku z kalendarzem, chociaż upływ czasu jest tu istotny jednak bardziej w kontekście przemijania naszego życia, a nie dat w kalendarzu.

Ś: A, to ciekawe! Zamieniam się w słuch, jak to się popularnie mówi.

 

E: Jak ci jest zapewne wiadome, niedawno „stuknęła” nam siedemdziesiątka…

Ś: Cóż na to poradzić? Taka jest kolej rzeczy i nie zmienisz tego.

E: No właśnie! Jednym słowem według danych statystycznych weszliśmy w ostatnie dekady męskiego życia. Nie uważasz więc, iż jest najwyższy czas na to, abyś w końcu zaczęła dbać nie tylko o swoje ciągle niezaspokojone potrzeby „poznawcze”, ale także o mój komfort psychiczny związany z moim subiektywnym poczuciem bezpieczeństwa?

Ś: Nie rozumiem co masz na myśli. Czujesz się czymś zagrożony? Może jakieś konkrety?

 

E: Mam ci wykładać „kawę na ławę”? Przecież dobrze wiesz jaki mam stosunek do śmierci…

Ś: Pewno, że wiem: po prostu się jej boisz. Jak to ktoś mądrze powiedział: „Życie raz do bytu powołane, nie może się już oswoić z myślą o nieistnieniu”. Nie musisz się tego wstydzić, to wynika z naszej biologii. W ten sposób Matka Natura zadbała o to, by istoty żywe nazbyt lekkomyślnie nie rezygnowały z daru życia w walce o przetrwanie. To chyba normalne?

 

E: Co ty mi tu za bajki opowiadasz o jakiejś Matce Naturze? Panteistką się stałaś , czy co?!

Ś: A co ty taki nerwowy jesteś? Nie można użyć poetyckiej metafory? Mów w końcu o co ci chodzi, przecież miało być bez zakłamania, prawda? No, więc?

 

E: Hmm,.. zacznę więc od tego, iż znane mi są twoje poglądy na wszelakie religie i w zasadzie nie mam do ciebie o to żalu. Masz akurat takie nietypowe zainteresowania, trudno. Chciałem cię jednak prosić o nieco więcej zrozumienia dla mnie: czy mogłabyś choć raz przestać myśleć o sobie i pomyśleć też o mnie?

Ś: Pewno, że mogłabym! Co konkretnego masz na myśli? Może się w końcu dowiem?

E: To przecież żaden wstyd, że człowiek na starość robi się bardziej religijny, prawda? Znane ci są zapewne nazwiska wielkich ludzi, którzy w młodości byli zagorzałymi ateistami, a na starość nawrócili się na wiarę religijną i „korona im z głowy nie spadła”...

 

Ś: A, o to ci chodzi?! Jeśli dobrze rozumiem, chciałbyś, abyśmy przynajmniej na starość stali się religijnie wierzącym osobnikiem, według odwiecznej zasady: „Jak trwoga, to do Boga”, tak? Zapewne myślisz sobie, że religie są w posiadaniu cudownego sposobu na oszukanie nieubłaganych praw natury i zapewnienia swym wyznawcom pośmiertnego życia wiecznego?

E: A co w tym złego? Różni mądrzy ludzie chwytali się tego ideowego „koła ratunkowego” i..

Ś: I „korona im z głowy nie spadła” chciałeś zapewne dodać? Owszem „korona im z głowy nie spadła”, ale też ta ich infantylna zapobiegawczość nie świadczy o nich zbyt dobrze. Na szczęście nie wszyscy wielcy ludzie na starość stawali się nagle tacy mocno wierzący.

 

E: To znaczy, że nie będziesz mi chciała pomoc w tej ważnej dla mnie sprawie?

Ś: Nie, no,.. dlaczego nie? Przecież było nie było jesteśmy jednością, prawda? Pewnie, że ci pomogę w miarę swoich skromnych możliwości, bo widzę jaki jesteś zdeterminowany. Już samo to, że zwracasz się do mnie z tą sprawą, mimo tego, iż znasz moje poglądy w tej kwestii. To już o czymś świadczy. A poza tym, nie mogę cię samego wypuścić tak od razu na „głęboką wodę” religijnych „prawd”, bo nawet byś się nie obejrzał, jakby zauroczyli cię np. Świadkowie Jehowy swoimi „pięknymi” wizjami królestwa niebieskiego, albo popadłbyś w dewocję, co często zdarza się ludziom w podeszłym wieku. Lepiej mieć na ciebie oko!

 

E: Naprawdę mi pomożesz?! To świetnie! Bo prawdę mówiąc, nie bardzo rozeznaję się w meandrach religijnych poglądów. Więc jak twoim zdaniem powinien wyglądać taki powrót „syna marnotrawnego” na łono Boga, religii i Kościoła?

Ś: To chyba od ciebie zależy, do jakiego „łona” chciałbyś się przytulić i jakiego boga być wyznawcą, nie uważasz?

E: No, jak to jakiego boga? Chyba tylko JEDEN Bóg jest prawdziwy i to o niego mi chodzi.

 

Ś: Ba! Ale który? Masz na myśli starotestamentowego Boga Jahwe? Czy jego Syna Jezusa Chrystusa? A może Trójcę Świętą, czyli Boga Ojca, jego Syna i Ducha Świętego? Czy może  Allaha i jego proroka Mahometa? To tyle z monoteizmów, wybór należy do ciebie.

E: Poważnie? Dziwne doprawdy… Pamiętam, iż jako dziecko byłem uczony, że tylko jeden jest Bóg prawdziwy: Jezus Chrystus, a wszyscy pozostali są fałszywymi bogami stworzonymi wyobraźnią ludzką. A ty mi każesz wybierać z nich, jakby oni wszyscy byli równorzędni i prawdziwi,.. przecież to jest zakłamane podejście do tego problemu, nie uważasz?

 

Ś: Widzisz, to zależy od punktu widzenia: każda religia przekonuje swych wyznawców, że tylko ona jest tą właściwą i jedyną drogą do prawdy o Bogu, że tylko jej Bóg jest prawdziwy i jedyny w którego warto i powinno się wierzyć, a wszyscy inni bogowie są fałszywi. Kiedy się jednak rozejrzysz po świecie, zauważysz że każda religia tak mówi o sobie, jak i o innych wierzeniach. Nie ma takiej, która by uważała, że inna religia mówi prawdę o swym Bogu, a ona kłamie i wprowadza w błąd swych wyznawców. Co z tego wynika? Otóż to, że nie istnieje jakaś JEDNA nadrzędna prawda o Bogu, jest natomiast ich tyle, ile jest religii i Kościołów. Zatem w zależności od tego w jakiej kulturze i religii urodzisz się i wychowasz, taką otrzymujesz „prawdę o bogu”. Z nią żyjesz i z nią umierasz. Proste, nie?

 

E: No, może i proste,.. ale jaki to mi wprowadza chaos ideowy! Skoro rzeczywiście jest tak jak mówisz, że nie ma jednej absolutnej prawdy o Bogu, gdyż każda religia ma swoją „prawdę” i preferuje wizerunek „swojego” Boga, to skąd mam teraz wiedzieć, który z nich jest prawdziwy, a co za tym idzie, która religia jest prawdziwa? Jak to można odróżnić?

 

Ś: Otóż nie można tego odróżnić, bowiem wszystkie religie są w tym samym stopniu prawdziwe, co i fałszywe. Prawdziwe w tym sensie, iż wywodzą się z tradycji kultur w których powstały i ewoluowały, nie są więc dziełem istot nadprzyrodzonych spoza naszego świata. Są one po prostu wytworem umysłów i wyobraźni ludzi, którzy je tworzyli w długim procesie kulturowym. Natomiast fałszywe dlatego, iż wszystkie religie uparcie twierdzą, że są „objawionymi przez Boga prawdami”, które ten przekazał ludziom w pewnych miejscach i w różnych czasach. Tyle, że ten rzekomo „jeden bóg” jest inny w każdej religii, co innego chce od swych wyznawców i dba tylko o ich interesy (no i swoje). 

 

E: Rzeczywiście, pomagasz mi jak wszyscy diabli! Im więcej mi „wyjaśniasz”, tym większy zamęt odczuwam. I to ma być ta twoja „pomoc”, tak? Jeśli tak, to gratuluję poczucia humoru!

Ś: Posłuchaj mnie uważnie: nie jesteś w sytuacji nieświadomego dziecka, które mimo woli dostaje się „pod opiekuńcze skrzydła religii”, i któremu księża mogą wmówić dowolną „prawdę objawioną”, a ono nie ma żadnej możliwości, by zweryfikować jej prawdziwość z rzeczywistością, albo dojść jej logicznego prawdopodobieństwa. Dziecko nie ma takiej możliwości i „łyka” wszystko, czego księża czy katecheci uczą je na lekcjach religii.

 

E: I co z tego? Jaki to ma związek ze mną?

Ś: Ty na szczęście jesteś dojrzałym osobnikiem, który powinien mieć jakąś mniejszą lub większą wiedzę o świecie, prawda? Dlatego z racji na twój zaawansowany wiek i duże doświadczenie życiowe, przedstawiłam ci ogólny kontekst związany z religiami we współczesnym świecie. A fakty są takie, że te wielkie religie monoteistyczne mają w sumie miliardy wyznawców, ślepo wierzących w prawdziwość swych bogów i święcie przekonanych w fałszywość wszystkich innych. Więc jak byś chciał to zweryfikować?

 

E: Nie wiem doprawdy,.. chyba musi być jakiś sposób!

Ś: Tak, oczywiście! Każda religia wskaże ci wiele znamiennych wydarzeń w niej opisanych, które wg niej mają świadczyć o jej prawdziwości i wyjątkowości pośród innych religii. Ma to tylko taką wadę, że te „dowody” nie mają żadnego znaczenia z pozycji innych religii, które z kolei mają swoje „dowody” na potwierdzenie ich prawdziwości. I koło fałszu się zamyka.

E: Więc jakie jest wyjście z tej skomplikowanej sytuacji? Co radzisz?

 

Ś: Może spróbuj tak: skoro wszystkie religie są jednakowo prawdziwe jak i fałszywe, można wybrać którąkolwiek z nich i w niej ulokować swe nadzieje na życie pośmiertne. Przy okazji można by dokonać wstępnej selekcji: np. judaizm odpada, bo nie jesteś Żydem, a nasza matka nie była Żydówką. Poza tym w judaizmie nie ma koncepcji zbawienia ludzkich dusz, ponieważ Żydzi nie uznali Jezusa Chrystusa za swojego Mesjasza, czyli nie mogą oni liczyć na pośmiertne wskrzeszenie i życie w niebie. Bóg Jahwe w Biblii wyraźnie powiedział, że tylko on istnieje i żaden inny zbawca nie jest potrzebny jego wyznawcom.

 

E: A więc nie jest więc prawdą, że wszystkie religie są jednakowo warte? Z tego co mówisz widać, że mają swoje plusy i minusy, tylko należy je znać, tak?

 

Ś: W zasadzie są jednakowo warte, ale o tym może później, dobrze? Odradzałabym ci też islam, czyli religię muzułmanów i to nie z tego powodu, że musiałbyś pięć razy dziennie modlić się w pozycji klęczącej w głębokim pokłonie z głową przy podłodze, co w naszym wieku mogłoby być dość męczące. Lecz głównie dlatego, że w tej religii idzie się do raju tylko wtedy, kiedy umrze się śmiercią męczeńską (na przykład wysadzi się w zamachu terrorystycznym z jak największą ilością niewiernych). W przypadku „zwykłej” śmierci nie masz co marzyć o raju i czekających tam na ciebie 72 hurysach-dziewicach.

 

E: Poważnie to mówisz, czy żarty sobie robisz ze mnie?

Ś: A niech mnie „ręka boska broni”, że użyję tej bogobojnej formuły! Ta religia wyjątkowo nie ma poczucia humoru, co zresztą już wielu nieszczęsnych „dowcipnisiów” się przekonało.

E: No, to pomału zaczyna się nam sytuacja klarować?

 

Ś: Pomału tak, lecz to jeszcze nie koniec. Co tam mamy dalej? Nie będzie chronologicznie, ale weźmy teraz pod uwagę prężnie działający ruch Świadków Jehowy. Także odradzałbym cię tę młodą religię, a to z przyczyn doktrynalnych. Otóż oni są święcie przekonani, że ich Jehowa weźmie do swojego królestwa niebieskiego jedynie 144 000 wybranych Świadków Jehowy (tzw. Małe Stadko). Obecnie ich ruch liczy ok. 8 mln wyznawców, czyli masz nikłe szanse na zbawienie tam swej duszy. Nie mówiąc już o tym, że trzeba mieć naprawdę umysłowość dziecka, by uwierzyć w ichnie „prawdy objawione” przez… Braci z Brooklynu.

 

E: Jak tak bez zastanowienia będziesz odrzucał każdą religię, to co mi w końcu pozostanie?

S: O przepraszam, nie „bez zastanowienia”! Ja się nad religiami zastanawiam już od kilku  dziesięcioleci. Poza tym nie musisz się martwić, zaręczam ci, że jeszcze sporo religii funkcjonuje we współczesnym świecie, mających setki milionów wyznawców. Weźmy np. chrześcijaństwo (ok. 100 odłamów), którego ideowy wzorzec przedstawiają ewangelie.

E: A, to znam! To tej religii uczyłem się w dzieciństwie na katechezach.

 

Luty 2019 r.                                       ----- cdn.-----    

 

                            


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nowy ateizm i krytyka religii

Znalezionych 905 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

"Chrześcijańskie dziewczyny są przeznaczone tylko do jednego – do dawania przyjemności muzułmańskim mężczyznom”   Ibrahim   2016-10-03
"Nic wspólnego z islamem"?   Bergman   2016-12-11
"Time Magazine” i zachodnie podejście do islamizmu   Mahmoud   2021-10-02
#PrayForGaza #PrayForPalestina.   Koraszewski   2018-02-07
„Cywilizacja i islam to dwie różne rzeczy”Ex-muzułmanie, teraz wiele zależy od nas.   Pandavar   2024-04-10
„Szczepionkowa” hipoteza powstania religii   Ferus   2021-05-02
“Atlantic” rozważa ważką kwestię: czy wczesne homininy miały dusze?   Coyne   2015-10-05
“Hańba Pakistanu”: oskarżenia o bluźnierstwo   Saeed   2023-02-03
“New York Times” głosi fałszywą przyjaźń między nauką i religią   Coyne   2023-03-30
“Newsweek” bezkrytycznie chwali brazylijskiego chirurga fantomowego -  i wychwala inne czary-mary   Coyne   2016-03-12
“Rozum został stworzony przez Boga”   Coyne   2014-01-03
 “Islam przeżywa ostre starcie z nowoczesnością i wymaga reform”     2018-11-22
Uzdrawianie wiarą zabija dzieci   Coyne   2014-11-19
Dzisiejszy strajk i encyklika z 1968 roku   Koraszewski   2016-10-03
Kościół, nauka i próby pogodzenia wiary z życiem   Koraszewski   2016-10-07
Portret wielkiego agnostyka   Coyne   2013-12-14
Ani nie manifest, ani nie tak nowego ateizmu   Koraszewski   2019-04-26
  Egzorcyści kontra Zły (II). Czyli pozorna walka „dobra ze złem”.   Ferus   2023-11-12
(Nie)Fachowe pośrednictwo religijne.Czyli nieudana próba połączenia sprzecznych ze sobą zachowań.   Ferus   2021-08-29
(Nie)zwykła opowieść wigilijna. Czyli moja nocna, niedokończona rozmowa z psem.   Ferus   2021-12-26
Adwokat diabła II.Czyli religijna wersja ludzkich umiejętności „poszukiwania wyjścia”.   Ferus   2018-12-16
Adwokat diabła. Czyli religijne racje zastępujące prawdę.   Ferus   2018-12-09
Ameryko, obudź się!   Imani   2014-08-08
Arabia Saudyjska i jej pięć minut w mediach   Koraszewski   2015-10-02
Bańki, medycyna, islam i sport     2016-08-27
Bezbożne „Ranczo”.Czyli nie jest dobrze, iż wierni mało wiedzą o religii, czy raczej bardzo dobrze?   Ferus   2021-02-21
Bezduszna duchowość ateistów   Koraszewski   2021-08-03
Biblia źródłem moralności? Żartujesz sobie!   Coyne   2014-09-10
Bogowie popkultury.Czyli jakimi religijnymi stereotypami „karmi” nas telewizja.   Ferus   2021-09-05
Boski niebyt, nauka i patriotyzm   Koraszewski   2018-11-07
Boże słowo głoszone z ambony     2017-08-10
Cena świętego spokoju.Czyli religijny raj dla oportunistów albo też azyl ignorancji (wg Spinozy).   Ferus   2024-03-10
Chrześcijanie XXI wieku   Koraszewski   2014-01-17
Czego naucza imam w Kopenhadze     2017-06-19
Czy Bóg jest bezcielesną osobą?   Coyne   2014-03-16
Czy nasze wartości pochodzą od Boga?   Stenger   2014-07-31
Czy nauka czyni zbędną wiarę w Boga?   Stenger   2017-08-25
Czym jest wszechświat wobec chodzenia po wodzie?   Ferus   2015-01-03
Duchowa służba zdrowia. Czyli oblicze Boga zatroskanego Miłosierdziem.   Ferus   2021-04-18
Duchowość i seksualność szatana XXI wieku   Kruk   2014-04-30
Ego kontra Świadomość. Czyli lepiej żyć złudzeniami czy prawdą o rzeczywistości?   Ferus   2019-03-03
Humanizm jako alternatywa   Grayling   2016-06-12
Ignorowane ludobójstwo chrześcijan w Nigerii    Ibrahim   2020-08-25
Indyjskie czary nad słowem sekularyzacja   Ahmad   2015-11-27
Islamscy towarzysze podróży w drodze do bigoterii i masowych mordów   Fernandez   2017-04-23
Jacek Tabisz o nowym humanizmie    Tabisz   2021-12-21
Jak odpowiadać na argumenty teisty   Stenger   2016-08-25
Kiedy największa na świecie sunnicka instytucja religijne potępi swój kolonializm?    Shoaaib   2019-02-24
Koran i mowa nienawiści   Rizvi   2015-03-28
Mój racjonalny ateizm.Czyli w czym upatruję siłę areligijnych poglądów.   Ferus   2024-01-28
Miecz czy Rozum? Czyli jak uczy historia religii: na jedno wychodzi!   Ferus   2021-03-28
Moja racjonalna wiara. Czyli idea bogów/Boga dla bardziej wymagających.   Ferus   2023-12-31
Najdłużej trwająca mistyfikacja w dziejach ludzkości. Suplement „B”.   Ferus   2020-01-19
Najlepszy ze światów – Ziemia? Czyli najlepsza z możliwych marności nad marnościami.   Ferus   2023-08-06
Niechciany dar Boga. Czyli trudności z akceptacją nieuniknionego.   Ferus   2018-12-02
Nieudacznicy, tchórze? Nie, idealiści   Carmon   2017-06-02
Nieudane autodafe. Czyli: kiedy ateizm był zbrodnią.    Ferus   2023-11-19
Nocna rozmowa z biskupem o sensie życia   Koraszewski   2018-04-09
Osaczeni przez religię   Rushdie   2017-02-03
Otwarty umysł jest zaletą   Andreadis   2017-02-16
Państwo częściowo wyznaniowe   Koraszewski   2014-06-15
Pod sztandarem Niebios   Foster   2015-03-15
Pod sztandarem Niebios   Foster   2017-03-09
Podsumowanie ataków na ateistów   Coyne   2014-01-07
Poznacie ich po ich owocach   Grayling   2017-07-30
Poświąteczna refleksja. Kiedy mity traktowane są jako rzeczywistość.   Ferus   2021-04-11
Religia, “Playboy” i Frank Sinatra   Coyne   2014-08-27
Republika Ateistów odparła atak religijnych ekstremistów   Stone   2017-06-07
Rozmyślając nad sensem życia (VI)   Ferus   2019-05-12
Rozum i wiara, Część III -Czyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-12-13
Rozum i WiaraCzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-01
Sens życia   Haught   2015-11-20
Sumerowie patrzą z osłupieniem jak Bóg tworzy świat     2014-12-23
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów. Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (V)   Ferus   2022-08-28
Szamani: antenaci współczesnych kapłanów.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (II)   Ferus   2022-08-07
Szamani: antenaci współczesnych kapłanówI.Czyli Niezależny Związek Zawodowy Duszpasterzy. (III)   Ferus   2022-08-14
Tako rzecze rzecznik Nycza   Koraszewski   2016-03-28
Teologia wyzwolenia diabłów                  Kruk   2014-10-24
Tęsknota za bezpiecznym miejscem (II)Czyli Królestwo Niebieskie na Ziemi.   Ferus   2018-02-18
Tęsknota za bezpiecznym miejscem. Czyli Królestwo Niebieskie na Ziemi.   Ferus   2018-02-11
Turcja: Czy z religijnego punktu widzenia pożądanie własnej córki jest w porządku?   Bekdil   2016-01-25
Uciekłaś od wojny, a oni przyjęli cię      2020-03-13
Uprowadzenie Holocaustu dla Dżihadu: Auschwitz i KnesetCzęść 5: Wbijanie noża   Pandavar   2020-06-24
Wezwanie do reformy islamu     2016-05-05
Wspólnota (niektórych) wierzących i (niektórych) ateistów   Koraszewski   2014-10-01
Zatrute ziarnoCzyli wkład chrześcijaństwa w cywilizację europejską.   Ferus   2024-02-11
Zbiorowe zmartwychwstanie, czyli jednak Halloween   Kruk   2015-04-09
Zderzenie cywilizacji czy zderzenie idei?     Koraszewski   2015-09-06
Zwrot, który zmienił świat   Koraszewski   2016-07-01
Świadkowie Jehowy i odmowatransfuzji krwi dla dziecka   Coyne   2014-09-07
Pytanie bez odpowiedzi   Łukaszewski   2021-10-18
Wierzę w Boga Ojca   Koraszewski   2016-09-09
Agnostyk czy ateista?   Koraszewski   2013-12-05
Konstytucyjni ateiści   Koraszewski   2013-12-05
Ab ovo   Kruk   2015-02-15
Abraham aresztowany po próbie złożenia ofiary z syna   Swidler   2014-09-29
Absolwent teologii mówi o naszej rzekomej potrzebie dalszych studiów teologicznych zanim zaczniemy krytykować religię   Coyne   2015-06-12
Absurdalna awersja wierzących do ateizmu   Ferus   2021-11-07
Afrykańska ateistka ujawnia, dlaczego się ukrywa   Igwe   2016-01-21
Afrykański eksport starego chrześcijańskiego barbarzyństwa   Igwe   2014-09-16

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk