Polityka tożsamości żąda specjalnego statusu nie na zasadzie fundamentalnych praw człowieka (które z konieczności muszą być oparte na czymś innym niż rozróżnienie narodowe, rasowe, płciowe lub innych wyznacznikach tożsamości), ale na frustracjach. I ogranicza swoje roszczenia etyczne przez odmowę potępienia pewnego typu zachowań niezależnie od tego, czyje są.
Największą chyba ironią jest jednak to, że ludzie, którzy bawią się w politykę tożsamości, liczą na to, że inni odpowiedzą w humanistyczny sposób – z troską o indywidualne dobro w oparciu o podzielane człowieczeństwo. – Daphne Patai, What Price Utopia? Essays on Ideological Policing, Feminism, and Academic Affairs, Rowman & Littlefield, 2008, s. 8
Polityka tożsamości, gdziekolwiek występuje, jest zmorą demokratycznych aspiracji. Kiedy polityczne wybory jednostek opierają się na ich grupowej tożsamości – a każde społeczeństwo na pewnym poziomie dzieli się na grupy, jeśli nie według linii rasowych, to przez klasę, płeć i inne wyróżniki – wtedy „proces demokratyczny” nie działa na rzecz promowania ogólnego dobrostanu narodu, ale na rzecz relatywnych korzyści poszczególnych grup.
Bez skutecznego procesu demokratycznego, który obejmuje wolność słowa, prawa mniejszości i rządy prawa, konflikty między grupami rozwijają się i eskalują, często przechodząc w przemoc.
Konflikty plemienne i religijne przeszkadzają rozwojowi wolnych społeczeństw i wspierają kleptokratyczne dyktatury w rozwijającym się świecie, szczególnie w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Permanentna niestabilność wielu krajów, takich jak Irak i Liban, jest w większości wynikiem przyjęcia polityki tożsamości przez różne grupy.
Jednym sposobem zapobieżenia grupowych konfliktów jest utrzymywanie jednorodnej populacji. To jest jeden z powodów, dla których kraje skandynawskie przez lata zajmowały pierwsze miejsca na listach krajów o najwyższej jakości życia (ale przybycie wielu imigrantów należących do różnych grup na przykład w Szwecji, naruszyło to).
W USA i niektórych innych krajach, gdzie było wiele zróżnicowanej imigracji, idea „tygla narodów” miała na celu zredukowanie grupowych konfliktów. Od każdego imigrant w USA oczekiwano, że nauczy się angielskiego i nieco historii amerykańskiej i zrobi wszystko, co potrafi, by upodobnić się do reszty populacji, szczególnie do (wówczas) białej anglosaskiej większości. To funkcjonowało dobrze dla niektórych grup, głównie imigrantów z Europy. Nie działało dla potomków afrykańskich niewolników, głównie dlatego, że biała większość nie chciała ich zaakceptować.
Idea multikulturowości ma zredukować konflikty przez uznanie różnorodności grup w społeczeństwie, ale przez wprowadzenie (w jakiś sposób) tolerancji między grupami. Zamiast więc prób integracji z większością, zamiast zostania Szwedem lub Amerykaninem, członkowie grup są zachęcani do zachowania swoich wyróżniających cech, równocześnie jednak rozumiejąc i akceptując różnice między nimi i innymi grupami.
W tym samym czasie, kiedy multikulturowość stała się uznaną polityką na Zachodzie, przyjął się tam (szczególnie w świecie akademickim), inny system przekonań: “postkolonializm”, według którego narody są podzielone na kolonizatorów i kolonizowanych, ciemiężców i ciemiężonych. Według postkolonializmu rasizm jest uprzedzeniem rasowym połączonym z władzą – tylko kolonizator lub ciemiężca może być rasistą.
Postkolonialna analiza została rozszerzona z narodów na grupy mniejszościowe w społeczeństwie, z takimi grupami jak Afro-Amerykanie, kobiety, niedawni imigranci i LGBTQ, definiowanymi jako ciemiężeni, podczas gdy biali mężczyźni są definiowani jako ciemiężcy. Innym ważnym, związanym z tym pojęciem jest „intersekcjonalność”, która ustala hierarchię ucisku – czarna kobieta jest bardziej uciskana niż czarny mężczyzna. Intersekcjonalność głosi, że ciemiężone grupy powinny wspierać się wzajemnie w walce, ponieważ mają wspólnego ciemiężcę.
Ważny wkład w myśl postkolonialną dał Edward Said, który twierdził, że kolonizatorzy nie są zdolni do zrozumienia przeżyć ludzi, których skolonizowali. Próbę takiego zrozumienia nazwał „orientalizmem” i uznał za rodzaj rasizmu. Według Saida prawdziwe wyjaśnienie warunków ciemiężonej grupy może przyjść tylko od członka tej grupy.
Połączenie tych idei jest zabójcze. Tolerancja znaczy teraz to, że jest zabroniona krytyka innej grupy za praktyki, jakie własna grupa uważa za naganne. Krytyka – lub choćby komentowanie – innej grupy przez członków „uprzywilejowanej” grupy jest potępione jako rasizm (lub, w wypadku grup płci seksizm, homofobia, transfobia itd.) i jest karana ostracyzmem lub gorzej.
Jest oczywiste, że prowadzi to bezpośrednio do polityki tożsamości. Jeśli nie-członek grupy nie może nawet zrozumieć problemów tej grupy, to – na przykład - żaden polityk-mężczyzna nie może porządnie reprezentować kobiet, a żaden biały nie może reprezentować czarnych. Konflikty międzygrupowe pogłębiają się, ponieważ z definicji istnieje przepaść nie do pokonania między ciemiężcami a ciemiężonymi.
Tak więc, te same siły, które nie dopuszczają do liberalnej (w sensie wolnej) demokratycznej polityki w rozwijającym się świecie, zostały wprowadzone do społeczeństw zachodnich.
Wolność słowa jest jedną z ofiar. „Ciemiężycielom”, czy to Izraelczykom – zapomniałem powiedzieć, że Izraelczycy i Żydzi, mimo że w rzeczywistości uciskane mniejszości, w postkolonialnym światopoglądzie zawsze zaliczają się do ciemiężców – białym profesorom psychologii, chrześcijanom, byłym muzułmanom i wielu innym po prostu nie pozwala się mówić. Wolność słowa jest ograniczona regułami poprawności politycznej.
Żąda się tolerancji dla grup, które same są głęboko nietolerancyjne. Muzułmańscy taksówkarze muszą być tolerowani, kiedy nietolerancyjnie odmawiają zabrania pasażerów niosących alkohol lub niewidomych z psami. A naprawdę koszmarne praktyki, jak okaleczanie żeńskich genitaliów, morderstwa honorowe, gangi gwałcicieli i nieustające wysiłki wygnania lub dążenie do eksterminowania Żydów w Izraelu mają nie podlegać krytyce.
Świat akademicki, strefa zero tej epidemii, całkowicie oszalał, z ledwo dającymi się zrozumieć politycznymi tyradami, które w wielu dziedzinach zastąpiły naukę, i politycznym aktywizmem, który zastąpił nauczanie i badania.
W sposób zrozumiały ci, których zdefiniowano jako ciemiężców, oddają ciosy tą samą ideologiczną bronią. Staromodni biali rasiści i męscy mizogini uzasadniają obecnie swoją działalność jako wyraz swojej tożsamości i żądają takiej samej wolności od krytyki, na jaką nalegają czarni i kobiety.
Jak zauważa Daphne Patai, całe przedsięwzięcie jest wewnętrznie sprzeczne. Uznanie uciskanych grup – a naprawdę istnieją takie na świecie – zależy od liberalnego humanizmu, który uznaje podstawowe prawa człowieka, włącznie z wolnością słowa, równością wobec prawa i prawem do obrony życia i własności. Ale polityka tożsamości, która rzekomo wyrosła z troski o prawa człowieka, odwraca to i neguje te prawa.
To nie jest tylko moda intelektualna. To jest napaść na gmach zachodniej myśli politycznej, która rozwija się od czasów Oświecenia i jest symbolizowana przez Magna Charta i wdrożona we francuskiej Deklaracji Praw Człowieka i w Karcie Praw Stanów Zjednoczonych.
Czy naprawdę jesteśmy na tyle głupi, by odrzucić to wszystko?
How multicultural, intersectional postcolonialism is taking us back to the Middle Ages
27 maja 2018
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
