Prawda

Czwartek, 9 maja 2024 - 14:52

« Poprzedni Następny »


Ideologia masowego morderstwa


Jeffrey Herf 2023-10-11

Hamas i geneza ataków z 7 października.
Hamas i geneza ataków z 7 października.

Terrorystyczna inwazja Hamasu na Izrael 7 października 2023 r. jest najgorszym przypadkiem masowego mordu na żydowskiej ludności cywilnej od czasu Holokaustu. Jego barbarzyństwo może szokować wielu obserwatorów, ale nie zaskoczy ludzi zaznajomionych z ideologią sprawców. Ten ostatni wybuch przemocy jest logicznym następstwem nienawiści do Żydów, którą Hamas otwarcie wyraża od 1988 r., i opiera się na nurcie islamskiego antysemityzmu, który pojawił się na początku XX wieku i podsycił arabską wojnę w 1948 r. Ideologia, która rozpala kierownictwo Hamasu, była produktem fatalnej fuzji nazizmu i islamizmu w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku i zawsze odrzucała prawomocność państwa żydowskiego (lub w istocie jakiegokolwiek państwa, które nie jest wyraźnie islamistyczne) gdziekolwiek na terytorium, które przed 1948 rokiem było brytyjskim mandatem Palestyny.

Decyzja Hamasu o przeprowadzeniu tego szeroko zakrojonego ataku przywołuje na myśl wysiłki poprzednich terrorystów, którzy starali się – czasami z sukcesem – sabotować starania dyplomatyczne, które mogłyby doprowadzić do wynegocjowania rozwiązania długotrwałego konfliktu. Jednak okrucieństwo tej ostatniej operacji – mordowanie młodych ludzi na wydarzeniu muzycznym, egzekucje całych rodzin w ich domach, pojmania zakładników – pokazuje, że nienawiść do Żydów obłąkała umysły zabójców. Krótkoterminowe kalkulacje polityczne mogą być pomocne w wyjaśnieniu momentu poszczególnych ataków, ale historia islamistycznego antysemityzmu ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia ludobójczego rasizmu, który wspiera długoterminowe eliminacyjne cele Hamasu.


Sderot, Izrael. 7 października 2023 r. Ciała martwych Izraelczyków po atakach Hamasu. Ilia Jefimowicz / Alamy
Sderot, Izrael. 7 października 2023 r. Ciała martwych Izraelczyków po atakach Hamasu. Ilia Jefimowicz / Alamy

Zadaniem historyka zajmującego się historią idei i kultury jest przypomnienie ideologicznych pasji kierujących zachowaniami islamistów. Nie jest to trudne. Hamas uważa swoją nienawiść do Żydów za cnotę i wielokrotnie jednoczył ideologię i politykę w wojnach, które wszczynał przeciwko Izraelowi. W ciągu kilku dziesięcioleci Middle East Media Research Institute (MEMRI) zgromadził ogromne archiwum tekstów, programów telewizyjnych, audycji radiowych i treści w mediach społecznościowych, które dostarczają obfitych dowodów nienawiści Hamasu do Żydów. Podobnie Middle East Forumprowadzone przez Daniela Pipesa przez wiele lat badało Hamas. Chociaż zasoby te są łatwo dostępne dla każdego, kto ma połączenie z Internetem, panuje powszechna niechęć, szczególnie w kręgach mediów liberalnych i postępowych, do zwracania uwagi na to, co faktycznie mówią funkcjonariusze Hamasu.



Ismail Hanija i inni przywódcy Hamasu oglądają relację Al-Dżaziry z inwazji Hamasu na południowy Izrael i dokonują aktu “czołobitności w wyrazie wdzięczności” (MEMRI)


Hamas powstał pod koniec 1987 roku jako palestyńskie skrzydło Bractwa Muzułmańskiego. Statut (Karta) tej organizacji z 1988 r., którego angielskie tłumaczenie jest dostępne od kilkudziesięciu lat na stronie internetowej Avalon Project w Yale Law School, pozostaje najwyraźniejszym wyrazem podstawowych przekonań grupy. W sierpniu 2014 roku opublikowałem w „American Interest” esej, w którym napisałem:

Hamas, jak wszystkie odmiany polityki islamistycznej, zrezygnował z wątpliwego twierdzenia OWP, że antysyjonizm nie jest tożsamy z nienawiścią do Żydów jako Żydów. Wręcz przeciwnie, autorzy deklarują, że „nasza walka z Żydami jest bardzo wielka i bardzo poważna” – to ostateczny cel, a nie tylko taktyka. Dla Hamasu sprawa ta jest zarówno wielka, jak i poważna, ponieważ jest wyraźnie religijna. Statut jest dokumentem manichejskim; dzieli politykę na prawdziwą i fałszywą, sprawiedliwą i niesprawiedliwą. Obiecuje przebudować świat w imię islamu, który – ubolewa – został niesłusznie usunięty z życia publicznego. Oto ich hasło: „Allah jest celem, Prorok jest wzorem, a Koran jest konstytucją: Dżihad jest drogą, a śmierć w imię Allaha jest najwspanialszym życzeniem”.

Znajomość Statutu Hamasu jest niezbędna dla każdego, kto pragnie zrozumieć antysemityzm celów tej grupy i jej spiskową paranoję. Artykuł 22 stanowi m. in.:

Przez długi czas wrogowie planowali, umiejętnie i precyzyjnie, osiągnięcie tego, co osiągnęli. Brali pod uwagę przyczyny wpływające na bieg wydarzeń. Dążyli do zgromadzenia wielkiego i pokaźnego majątku materialnego, który przeznaczyli na realizację swojego marzenia. Za zgromadzone pieniądze przejęli kontrolę nad światowymi mediami, agencjami informacyjnymi, prasą, wydawnictwami, stacjami nadawczymi i innymi. Swoimi pieniędzmi wzniecali rewolucje w różnych częściach świata, aby osiągnąć swoje interesy i zebrać w nich owoce. Oni stali za rewolucją francuską, rewolucją komunistyczną i większością rewolucji, o których słyszeliśmy i o których słyszymy tu i tam. Za swoje pieniądze zakładali tajne stowarzyszenia, takie jak masoni, kluby Rotary, Lions i inne w różnych częściach świata w celu sabotowania społeczeństw i osiągnięcia interesów syjonistycznych. Za pomocą swoich pieniędzy byli w stanie kontrolować kraje imperialistyczne i namawiać je do kolonizacji wielu krajów, aby umożliwić im eksploatację ich zasobów i szerzenie tam korupcji.


Możesz mówić tyle, ile chcesz o wojnach regionalnych i światowych. To oni stali za I wojną światową, kiedy udało im się zniszczyć islamski kalifat, osiągając zyski finansowe i kontrolę zasobów naturalnych. Uzyskali Deklarację Balfoura, utworzyli Ligę Narodów, dzięki której mogli rządzić światem. To oni stali za II wojną światową, dzięki której osiągnęli ogromne zyski finansowe na handlu bronią i utorowali drogę do powstania swojego państwa. To oni zainicjowali zastąpienie Ligi Narodów Organizacją Narodów Zjednoczonych i Radą Bezpieczeństwa, aby umożliwić im rządzenie światem za ich pośrednictwem. Nie ma wojny, która toczy się gdziekolwiek bez tego, by maczali w niej palce.

Przed i podczas drugiej wojny światowej palestyńskim Arabom przewodził nazistowski kolaborant, Hadż Amin al-Husseini (znany również jako Mufti), który spotkał się z Hitlerem w grudniu 1942 r., współpracował z niemieckim wywiadem i pomógł w założeniu muzułmańskiego oddziału SS w Jugosławii. Arabowie, zapewniał al-Husseini ministra spraw zagranicznych Niemiec Joachima von Ribbentropa, są „naturalnymi przyjaciółmi Niemiec, ponieważ jedni i drudzy są zaangażowani w walkę z trzema wspólnymi wrogami: Anglikami, Żydami i bolszewizmem”. Uważał, że wojnę „rozpętało światowe żydostwo”, które kontrolowało Stany Zjednoczone i Związek Radziecki.


W mojej książce Nazis Propaganda for the Arab World z 2009 roku analizowałem sojusz nazistowsko-islamistyczny w latach 1941–1945. W swojej książce Jihad and Jew-Hatred: Nazism, Islamism and the Roots of 9/11 z 2007 roku oraz w swojej nowej pracy Nazis, Islamic Antisemitism and the Middle East: The 1948 Arab War against Israel and the Aftershocs of World War II, niemiecki historyk i politolog Matthias Küntzel bada historię islamskiego antysemityzmu przed Holokaustem i w jego trakcie oraz jego krwawe dziedzictwo na Bliskim Wschodzie. Podsumowałem tę pracę w obszernym eseju dla magazynu Tablet z lipca 2022 r.:

W ciągu ostatnich 30 lat badania historyczne potwierdziły to, co rozumieli w tamtych czasach amerykańscy liberałowie i lewicowcy, francuscy socjaliści, komuniści i gaulliści oraz komuniści w Związku Radzieckim, Polsce i Czechosłowacji. Realia współpracy palestyńskich nacjonalistów z nazistami były przedmiotem publicznej wiedzy i hańby na całym świecie w pierwszych latach powojennych, kiedy amerykańscy liberałowie w Kongresie, tacy jak senator Robert F. Wagner i kongresman Emanuel Celler, redaktorzy magazynu „Nation”, lewicowe dzienniki „PM” i „New York Post”, i przywódcy Amerykańskiej Syjonistycznej Rady Kryzysowej, a także Simon Wiesenthal w Wiedniu, publikowali dokumenty z niemieckich akt rządowych, oferujące przekonujące dowody entuzjazmu Amina al-Husseiniego dla nazistów i jego gwałtownej nienawiści do judaizmu, Żydów i projektu syjonistycznego. Ci przywódcy i publikacje innych autorów wzywali Wielką Brytanię, Francję i Stany Zjednoczone do oskarżenia „muftiego” o zbrodnie wojenne, ale te trzy rządy,  myśląc o arabskiej wrażliwości, odmówiły przeprowadzenia procesu, który mógłby zakończyć jego karierę polityczną. 

Al-Husseini uciekł z aresztu domowego we Francji w czerwcu 1946 r. i został w Kairze powitany jak bohater przez założyciela Bractwa Muzułmańskiego Hasana al-Bannę, który był zachwycony:

Klęska Hitlera i Mussoliniego cię nie przestraszyła. Twoje włosy nie posiwiały ze strachu i wciąż jesteś pełen życia i walki. Co za bohater, co za cud człowieka. Chcielibyśmy wiedzieć, co zrobi arabska młodzież, ministrowie gabinetu, bogaci ludzie i książęta Palestyny, Syrii, Iraku, Tunisu, Maroka i Trypolisu, aby być godnymi tego bohatera. Tak, ten bohater, który rzucił wyzwanie imperium i walczył z syjonizmem z pomocą Hitlera i Niemiec. Niemiec i Hitlera już nie ma, ale Amin Al-Husseini będzie kontynuował walkę.

Al-Husseini został przywódcą Wysokiego Komitetu Arabskiego w Palestynie, odrzucił plan ONZ podziału Mandatu Palestyny i przystąpił do islamizacji ruchu nacjonalistycznego.


Czterdzieści lat później Hamas wskrzesił zakorzenioną w islamie nienawiść do Żydów głoszoną przez al-Bannę i al-Husseiniego. Od Bractwa Muzułmańskiego w Egipcie i Gazie po Islamską Republikę Iranu islamiści argumentowali, że świeckim nacjonalistom i lewicowcom z OWP i państw arabskich nie udało się zniszczyć Izraela w wojnach w latach 1967 i 1973. Co gorsza, z ich punktu widzenia Porozumienia z Camp David z 1978 r. dawały nikłą nadzieję na rozwiązanie kompromisowe. Twierdzili, że to fundamentalizm religijny dał podstawę do odrzucenia jakiegokolwiek kompromisu z Izraelem, ponieważ zapewnił, że świecki konflikt o ziemię i granice stał się także wojną religijną, a tym samym wykluczył możliwość jakiegokolwiek wynegocjowanego porozumienia.


Meir Litvak, kierownik Wydziału Studiów Bliskowschodnich i Afrykańskich na Uniwersytecie w Tel Awiwie, publikował obszerne badania w czasopismach naukowych na temat islamizacji konfliktu arabsko-izraelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł w języku arabskim i perskim. W niedawnym artykule na temat „Antysemityzmu Hamasu” w czasopiśmie „Palestine-Israel Journal” Litvak pisze:

Hamas podkreśla „islamskie sedno” sprawy palestyńskiej. Walka jest zatem przedstawiana jako niemożliwa do pogodzenia dychotomia między dwoma absolutami: „wojną religii i wiary” między islamem a judaizmem oraz między muzułmanami i Żydami, a nie między Palestyńczykami a Izraelczykami lub syjonistami. Jest to historyczny, religijny, kulturowy i egzystencjalny konflikt pomiędzy prawdziwą religią, która wypiera wszystkie poprzednie religie, tj. islam, a unieważnioną, zastąpioną religią, judaizmem.

Litwak, podobnie jak Küntzel, interpretuje ideologię i działania Hamasu jako wojnę religijną, a zatem absolutystyczną pozostałość przednowoczesnej polityki całkowicie sprzecznej z kompromisami nowoczesności politycznej i kulturowej. W podobnym duchu ważne książki Paula Bermana Terror and Liberalism (2003) oraz Flight of the Intellectuals(2010) zwróciły uwagę na ideologię totalitarną, która była siłą napędową ataków z 11 września i drugiej intifady. Duża część tego dorobku naukowego i komentarzy intelektualnych opiera się mocno na tradycji liberalnej, ale często była ignorowana przez tych, którzy niechętnie zagłębiali się w naturę islamistycznych doktryn i polityki. Zamiast tego liberalne i postępowe media próbowały wyjaśnić palestyński terror jako narzędzie myśli postkolonialnej i antyimperialistycznego oporu, przekształcając w ten sposób ideologię reakcyjnej skrajnej prawicy w ideologię rewolucyjnej lewicy.


Tego typu zniekształcenia stanowią rażący błąd interpretacyjny, który zniekształca zrozumienie Bliskiego Wschodu przez szersze społeczeństwo. Masowy mord z 7 października był najnowszym rozdziałem w długiej wojnie islamistów przeciwko Żydom, Izraelowi oraz wartościom i instytucjom zachodniej demokracji. Ważne jest, aby intelektualiści, analitycy, dziennikarze, politycy, eksperci ds. polityki i urzędnicy rządowi mówili prawdę o związku między antysemicką ideologią Hamasu a jego praktyką masowego rozlewu krwi. Tylko przez nie zamykanie oczu na to, co przywódcy, duchowni i kadry Hamasu mówią od lat, możemy zacząć rozumieć, dlaczego jego agenci dokonali tego najnowszego i najbardziej morderczego z ataków na Izrael i jego obywateli.

 

Link do oryginału: https://quillette.com/2023/10/10/the-ideology-of-mass-murder/?ref=quillette-daily-newsletter

Quillette, 10 października 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

*Jeffrey C. Herf

Amerykański historyk, socjolog i politolog specjalizujący się w nowożytnej historii Europy, a szczególnie Niemiec. Profesor Herf związany jest z University of Maryland.

Jego najbardziej znane książki to:

  • Nazi Propaganda for the Arab World, Yale University Press, 2009.
  • “Western Strategy and Public Discussion: The "Double Decision" Makes Sense”. Telos 52 (Summer 1982). New York: Telos Press.
  • Reactionary Modernism: Technology, Culture and Politics in Weimar and the Third Reich (Cambridge University Press, 1984).  Książka tłumaczona na grecki, włoski, japoński portugalski i hiszpański.
  • War By Other Means: Soviet Power, West German Resistance and the Battle of the Euromissiles (The Free Press, 1991.
  • Divided Memory: The Nazi Past in the Two Germanys (Harvard University Press, 1997.
  • Israel’s Moment (Cambridge University Press, 2022)

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Brunatna fala

Znalezionych 1480 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

J'accuse!   Koraszewski   2013-11-12
Wolność i niepodległość   Koraszewski   2013-11-13
List otwarty do Adama Michnika   Koraszewski   2013-11-13
Uchodźcy, chłopiec do bicia i Anne Frank   Koraszewski   2013-11-20
Dlaczego Izrael?   Koraszewski   2013-11-22
Antysemityzm 2.0   Zahran   2013-12-04
Tybetańskie dylematywalczących o sprawiedliwość   Tsalic   2013-12-15
Wzgórze Świątynne jako symbol muzułmańskiego fanatyzmu   Marquard-Bigman   2013-12-16
Mahomet istotnie jest prorokiem miłosierdzia   MEMRI   2013-12-18
Zgadnijcie, kto orzeka, że Izrael jest winny ludobójstwa?   Marquardt-Bigman   2013-12-23
Muzułmańscy mężczyźni biją swoje żony, z powodu ... Izraela   Greenfield   2013-12-23
Bóg się rodzi...   Koraszewski   2013-12-25
BDS: nie ma żadnych podobieństw do nazistowskiego bojkotu Żydów w latach 1930   Davidson   2013-12-28
Chrześcijański obłęd   Apfel   2014-01-04
Czy antysyjonizm jest tym samym co antysemityzm?   Davidson   2014-01-05
Palestyńczycy umierają z głodu w Syrii   Toameh   2014-01-09
Mury   Wilson   2014-01-12
Mała rzecz o brzydocie łajdactwa   Koraszewski   2014-01-15
Fatwy dla żołnierzy Allaha   R. Green   2014-01-16
Dziedzictwo ludzkiej cywilizacji   N. Mozes   2014-01-18
Podżegnie do nienawiści   Chesler   2014-01-19
Żelazna Kopuła: nowy pomysł na szopkę dla kościoła Saint James's   Davidson   2014-01-20
Ostatnie tabu w Europie   Carmel   2014-01-21
“Guardian”, BBC i nos Mony Lisy   Geary   2014-01-23
Palestyńczyk o Palestyńczykach   Toameh   2014-01-23
Wojna i hańba   Greenfield   2014-01-27
Islam prowadzi wojnę sam ze sobą   Suroor   2014-01-28
A winić będą Izrael   Marquardt-Bigman   2014-01-29
Moralna tępota   Honig   2014-02-01
Jesteśmy tym, co tolerujemy   Ahmed   2014-02-02
Na obraz Boga   Tsalic   2014-02-06
Psychologia antysemityzmu i powiązanie z anty-syjonizmem   Schijanovich   2014-02-08
Antysemityzm. Niezamknięta historia   Jeliński   2014-02-09
Oszczerstwa Barghoutiego     2014-02-09
Ajatollah torturowany za krytykę politycznego islamu   Paveh   2014-02-11
Media i Zachód ignorują pogwałcenia praw człowieka przez Autonomię Palestyńską   Toameh   2014-02-15
Poddaj się albo umieraj z głodu   N. Mozes   2014-02-16
Czarne wdowy RosjiInteligentniejsze bomby przybywają do Soczi   Ahmed   2014-02-22
Judith Butler i nasza wola przetrwania   Valdary   2014-02-25
Pieniądze i podtrzymywanie kultury terroru   Roth   2014-02-28
''Oczy zasypane piaskiem''   artykuł reakcyjny   2014-03-10
Zły, Brzydki i Głupi   Tsalic   2014-03-12
Krake Zuckerberg   Honig   2014-03-12
Milczenie „Guardiana”     2014-03-15
Sprawa krymska w oczach Iranu     2014-03-16
Pod sztandarem praw człowieka   Marquardt-Bigman   2014-03-20
Kilka przykrych pytań o podwójne standardy Europejczyków wobec Izraela   Dershowitz   2014-03-22
Trwające piekło w Syrii   Honig   2014-03-23
ONZ: Kto powiedział, że tunel zbudowany do porywania będzie użyty do porywania?     2014-03-25
Powody nieuznawania Izraela tkwią w idei “dhimmi”   Julius   2014-03-28
Przekonujące skojarzenia Johna Kerry’ego   Honig   2014-03-29
O kradzieży walki ludów tubylczych   Bellerose   2014-03-30
Masowe mordy w Beludżystanie   Ahmad   2014-04-02
Postulat nielegalności   Honig   2014-04-06
Zbrodnie, których nie chcemy widzieć   Ibrahim   2014-04-07
Gdzie Rzym gdzie Krym?   Koraszewski   2014-04-08
Kto traci twarz?   Koraszewski   2014-04-10
Zbrodniczy honor   Ahmed   2014-04-11
Nie możemy dać Pani doktoratu honoris causa   Chesler   2014-04-16
Porównajmy uchodźców żydowskich i arabskich   Julius   2014-04-17
Chrześcijańska solidarność z mordercami   Roth   2014-04-18
 Dekret antysyjonistyczny   Apfel   2014-04-19
Przyznanie oczywistości: Prezbiteriańska agresja   Lumish   2014-04-20
Martin Heidegger i stradivarius   Koraszewski   2014-04-21
Feminizm w służbie Allaha   Chesler   2014-04-23
Jan Karski - Autentyczny bohater   Harris   2014-04-24
Palestyńczycy i Holocaust   Marquardt-Bigman   2014-04-28
Superman i Żydzi     2014-05-01
Inwersja Holocaustu   Klaff   2014-05-02
Świat dzisiejszy   Johansen   2014-05-07
Nie wierzcie Abbasowi;my chcemy dżihadu   Toameh   2014-05-09
Poradnik bezradnego obserwatora   Koraszewski   2014-05-13
Syndrom Dawida i Goliata   Apfel   2014-05-16
Autonomia Palestyńska: Walczący przeciwko pokojowi   Toameh   2014-05-17
Czy demokracja może przetrwać?   Allen   2014-05-18
Boko Haram jest w każdej islamskiej dzielnicy   Kunwar Khuldune   2014-05-20
Kolejna mistyfikacja?   Chesler   2014-05-23
Jak i czego media uczą ludzi   Apfel   2014-05-27
Wywiad z Christopherem Hitchensem   Totten   2014-05-31
Wybielacze islamu   Greenfield   2014-06-06
Sztuczka OWP z płacami dla więźniów     2014-06-08
Żydzi i życie   Koraszewski   2014-06-11
Islamiści w Iraku, Syrii i Jordanii   Toameh   2014-06-13
Sześć lat i sześć dni   Tsalic   2014-06-15
Świat ogląda mecze piłki nożnej, a my upadek Iraku   Charbel   2014-06-17
Apartheid – epitet czy pojęcie prawne?   Kontorovich   2014-06-19
Współudział USA i Europy w porwaniu i przemocy   Kemp   2014-06-22
O kradzieżach autorytetów moralnych   Koraszewski   2014-06-28
Porwani chłopcy izraelscy – widziane przez Palestyńczyka   Zahran   2014-06-30
Polityka jest martwa, zabiła ją sztuka w Nablus   Alexenberg   2014-07-01
Szczur i mangusta: bajka współczesna   Tsalic   2014-07-02
Wakacje w Gazie     2014-07-03
Jajko czy kura?   Honig   2014-07-04
Odkrycie Hillary Clinton: technokraci z Hamasu   Spencer   2014-07-09
Obecny konflikt między Izraelem a Hamasem rozbija mity   Dershowitz   2014-07-12
Krwawy, niekończący się pokój   Greenfield   2014-07-13
Islam po polsku i w innych językach   Koraszewski   2014-07-15
Dostarczyliśmy Gazie drony i pociski Fadżr 5     2014-07-23
Rada Praw Człowieka ONZ potępia Izrael   Neuer   2014-07-25
Zbrodnie wojenne popełnione przez Hamas   Kemp   2014-07-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk