Miejscowi ludzie są gniewni. Gniewni są też migranci. Od 2015 roku dziesiątki tysięcy migrantów wylądowały nielegalnie tu, na greckich wyspach. Jedni wyjeżdżają, inni zostają, ale większość czeka na „rozpatrzenie” ich spraw w nadziei na znalezienie drogi do bogatszych krajów Europy, takich jak Niemcy.
"Theloume piso ta nisia mas..., Theloume piso ti zoi mas!!!" krzyczą hasła na transparentach na północnowschodnich Wyspach Egejskich Grecji, zapraszając miejscową ludność do dyskusji o katastrofie uchodźców: „Chcemy z powrotem naszych wysp… Chcemy odzyskać nasze życie!!!” Lesbos, wyspa położona na najbardziej na wschód wysuniętym kącie Europy i obok sąsiadującej Turcji, która kiedyś była rajem, jest jedną z ofiar.
Zawsze jest lżejsza strona spraw. Właściciel tawerny wspomina dialog z 2015 roku, jaki miał z syryjskim migrantem, który właśnie wysiadł z gumowej łodzi, która przewiozła go do tego zakątka Lesbos po niebezpiecznej podróży. Uchodźca pojawił się w tawernie i łamaną angielszczyzną zapytał: „Powiedz mi szybko, skąd odchodzi pociąg do Niemiec?”
Vangelis Stelianou, właściciel pięknej tawerny "H Mouria tou Myrivili" w Skala Sykamineas na północnym krańcu Lesbos, opowiada jak działa ”biznes uchodźców”, opierając się na opowieściach setek migrantów, którzy zazwyczaj najpierw przybywają na próg jego tawerny ponieważ odległość między tureckim lądem a Lesbos jest tutaj najmniejsza (zaledwie 8 kilometrów): „To jest 1500 euro od osoby, a jedna łódź zabiera 60 osób. Obrót jednej łodzi daje więc 90 tysięcy euro, jeśli przepływa raz dziennie”.
„Zazwyczaj turecka straż graniczna towarzyszy nielegalnym łodziom do brzegów Lesbos i odpływa” – mówi Stelianou , wskazując na zdjęcie, jakie zrobił 29 sierpnia 2019 roku, pokazujące koło tuzina nielegalnych łodzi tuż obok Skala Sykaminea i tuż za nimi łódź tureckiej straży granicznej.
W Moria, największym obozie na wyspie Lesbos, 19 tysięcy migrantów szuka obecnie schronienia w miejscu przeznaczonym dla 2840 ludzi. Całkowita populacja Mytilini, stolicy Lesbos, wynosi około 29 tysięcy. Wynikiem jest frustracja.
4 lutego mieszkańcy Lesbos wdarli się do biura rządu, odpowiedzialnego za Wyspy Egejskie i żądali reakcji Aten na przeludnienie w obozie Moria. „Przyznam, że nie jestem optymistyczny” – powiedział reporterom gubernator Północnego Regionu Egejskiego, Kostas Moutzouris po spotkaniu z mieszkańcami. Poprzedniego dnia grecka policja w Mytilini starła się z protestującymi, którzy próbowali powstrzymać marsz około dwóch tysięcy migrantów przed dotarciem do stolicy Mytilini.
„To zależy od tureckiego rządu – powiedział jeden z miejscowych ludzi. – Oni umyślnie używają karty migrantów do przetargów z Unią Europejską”. W 2016 roku Ankara i Bruksela podpisały umowę, według której UE przeznaczyła sześć miliardów euro (6,6 miliardów dolarów) na pomoc dla migrantów i bardziej liberalne przyznawanie wiz tureckim obywatelom w zamian za powstrzymanie migrantów przed przyjazdem do Europy. Ta umowa nie zatrzymała strumienia uchodźców z tureckiego wybrzeża. Turcja twierdzi, że jak dotąd wypłacono tylko 2 miliardy dolarów.
W październiku islamistyczny prezydent Turcji, Recep Tayyip Erdoğan, obiecywał wysłanie (dalszych) milionów uchodźców do Europy, jeśli kraje UE nie poprą propozycji osiedlenia ich w syryjskiej „strefie bezpieczeństwa”. Nieco wcześniej Erdoğan groził UE wysłaniem „w waszą stronę 3,6 milionów uchodźców (których gości Turcja)”. Tą groźbą Erdoğan nie tylko szantażuje UE uchodźcami, ale także zwraca się do coraz bardziej gniewnej wobec sytuacji z syryjskimi migrantami populacji tureckiej. Sondaż uniwersytetu w Stambule Bilgi z 2017 roku ujawnił, że ponad 85% Turków chce repatriacji migrantów znajdujących się w Turcji.
Co robić? Wyraźnie nie ma wielu powodów do optymizmu. W wywiadzie były grecki ambasador w Turcji, Ioannis Corantis, powiedział:
„Można bezpiecznie założyć, że strumień uchodźców – czy są politycznymi, czy po prostu ekonomicznymi migrantami – będzie trwał niezmniejszony, jak długo Turcja używa ich jako środka nacisku na Grecję i na UE dla własnych celów, biorąc pod uwagę oczywiste trudności, jakie mają greckie władze w zatrzymaniu napływu uchodźców przez morską granicę między greckimi wyspami na Morzu Egejskim a tureckim lądem”.
Corantis powiedział także, że jego zdaniem realistyczne rozwiązanie problemu powinno składać się z dwóch filarów. Pierwszym byłby zestaw prawnych i wykonawczych posunięć w Grecji – z których część już jest zrealizowana – w celu polepszenia kontroli granicznej na morzu, przyspieszenia procedur badania próśb o azyl, a następnie wydalenie lub repatriacja wszystkich, którzy otrzymują odmowę azylu, poważne kary dla szmuglerów ludzi i dobrze zorganizowana publiczna kampania informacyjna w krajach pochodzenia migrantów o losie ich obywateli, którzy chcieliby emigrować.
Drugi filar składałby się z ogólnego porozumienia między UE a Turcją – pozostawiając na boku niesławną i całkowicie nieskuteczną deklarację UE-Turcji z 16 marca 2016 roku – w której państwa członkowskie UE zobowiązały się przyjąć bezpośrednio i nie przez Grecję określoną liczbę uchodźców według uprzednio ustalonych kryteriów. „W zamian – zakończył Corantis– Turcja powinna otrzymać finansową rekompensatę, jak już otrzymuje”. Greccy wyspiarze chcą z powrotem swoich wysp – i swoje życie. Niestety, nie dostaną ich z powrotem w przewidywalnej przyszłości.
Greek Islanders Want Their Life Back
Gatestone Institute, 20 lutego 2020
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
Burak Bekdil
Wieloletni publicysta wychodzącej w języku angielskim gazety tureckiej "Hurriyet Daily News", zwolniony z pracy za publikowanie na Zachodzie, w 2017 roku z powodu zagrożenia aresztowaniem przeniósł się do Grecji.
