Od dłuższego czasu wiadomo, że Chiny niweczą zachodnie sankcje wobec Rosji poprzez handel i chińskie umowy długoterminowe na dostawy energii.
Dwadzieścia dni przed inwazją na Ukrainę Rosja i Chiny ogłosiły partnerstwo „bez ograniczeń” i od tego czasu stale zwiększają wymianę handlową – i to we własnych walutach narodowych. Kiedy jednak niedawno ogłoszono, że „Chiny dostarczają technologię potrzebną wojsku Moskwy”, w tym „sprzęt nawigacyjny, technologię zagłuszania i części do myśliwców odrzutowych”, wydaje się, że posunięcie to zaskoczyło administrację Bidena.
Chiny „rozważają” to, co sekretarz stanu USA Antony Blinken nazwał „śmiercionośnym” wsparciem dla Rosji, jak powiedział w wywiadzie dla CBS 19 lutego. Zapytany, co oznacza „śmiercionośne wsparcie”, Blinken odpowiedział: „Broń… Istnieje cała gama rzeczy, które pasują do tej kategorii, od amunicji po samą broń”.
Wydaje się jednak, że Chiny robią o wiele więcej niż tylko „rozważają” śmiercionośne wsparcie dla Rosji. Chiny zapewniły już znaczną pomoc wojskową w postaci produktów podwójnego zastosowania, które mają zastosowanie zarówno cywilne, jak i wojskowe, w tym półprzewodników używanych w szerokim wachlarzu broni, w tym w myśliwcach, helikopterach, dronach i pociskach kierowanych. Według Marii Shaginy z Międzynarodowego Instytutu Studiów Strategicznych:
„Istnieją dowody na to, że Chiny są największym eksporterem półprzewodników – często za pośrednictwem firm fasadowych w Hongkongu i Zjednoczonych Emiratach Arabskich – do Rosji. Niektóre chińskie firmy dostarczają również cywilne drony, wykorzystując szarą przestrzeń między celami wojskowymi i cywilnymi”.
Już w lipcu 2022 roku pojawiły się informacje, że chiński eksport półprzewodników do Rosji wzrósł ponad dwukrotnie w ciągu zaledwie pierwszych pięciu miesięcy roku, podczas gdy chińskie dostawy tritlenku diglinu, wykorzystywanego do produkcji aluminium niezbędnego do produkcji broni, były 400 razy wyższe niż w poprzednim roku.
Niedawny raport „Wall Street Journal” wykazał, że oprócz eksportu półprzewodników chińskie państwowe firmy zbrojeniowe dostarczają sprzęt nawigacyjny dla rosyjskich wojskowych śmigłowców transportowych M-17 oraz części do rosyjskich myśliwców odrzutowych Su-35 o wartości 1,2 miliona dolarów. Chiny wysłały również Rosjanom drony, których używali do lokalizowania sił ukraińskich do ostrzału artylerią.
Według Naomi Garcia, analityczki w Center for Advanced Defence Studies, amerykańskiej organizacji non-profit, która specjalizuje się w identyfikowaniu zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego:
„Mimo protokołów kontroli międzynarodowej i sankcji, wiarygodne dane dotyczące handlu światowego pokazują, że chińskie państwowe firmy zbrojeniowe nadal wysyłają części do zastosowań wojskowych do objętych sankcjami rosyjskich firm zbrojeniowych. Wykazano, że te rosyjskie firmy używają tych samych rodzajów części bezpośrednio w rosyjskiej wojnie w Ukraina."
Blinken poruszył kwestię śmiercionośnego poparcia Komunistycznej Partii Chin dla Rosji, kiedy spotkał się ze swoim chińskim odpowiednikiem, Wang Yi, na Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa w połowie lutego.
„Sekretarz był dość dosadny, ostrzegając przed implikacjami i konsekwencjami udzielania przez Chiny wsparcia materialnego Rosji lub pomagania Rosji w systematycznym uchylaniu się od sankcji” – skomentował spotkanie wysoki urzędnik Departamentu Stanu.
Ambasadorka USA przy ONZ, Linda Thomas-Greenfield, wyraziła się jeszcze bardziej wprost: jeśli Chiny udzielą Rosji śmiercionośnej pomocy wojskowej, to przekroczą „czerwoną linię”.
Na tym etapie jest wysoce wątpliwe, czy Chińczycy zwrócą uwagę na ostrzeżenia Blinkena lub Thomasa-Greenfield: w marcu 2022 r. administracja Bidena przekazała Chinom podobnie sformułowane groźby – że pomoc Rosji w uniknięciu sankcji doprowadzi do „konsekwencji”. Chiny zrobiły dokładnie to; rok później „konsekwencji” jeszcze nie widać.
Jake Sullivan, doradca prezydenta Joe Bidena ds. Bezpieczeństwa narodowego, powiedział w marcu 2022 r.:
„Komunikujemy Pekinowi bezpośrednio i prywatnie, że absolutnie będą konsekwencje prób uchylania się od sankcji na dużą skalę lub wsparcia dla Rosji, by uzupełnić braki [spowodowane sankcjami]. Nie pozwolimy, by to się rozpoczęło i by była lina ratunkowa dla Rosji przed tymi ekonomicznymi sankcjami z jakiegokolwiek kraju, gdziekolwiek na świecie”.
We wrześniu 2022 r. Chiny i Rosja uzgodniły „dalszą współpracę wojskową z naciskiem na wspólne ćwiczenia i patrole, a także na wzmocnienie kontaktów między Sztabami Generalnymi”.
W grudniu chiński prezydent Xi Jinping wydał polecenie wzmocnienia więzi gospodarczych z Rosją. Chiny współpracują również z Rosją w ramach ćwiczeń wojskowych na dużą skalę. W grudniu oba kraje przeprowadziły wspólne manewry morskie, znane jako Współpraca morska 2022 – coroczne wydarzenie od 2012 r. – na Morzu Wschodniochińskim.
14 lutego fregata Marynarki Wojennej Rosji Admirał Gorszkow, podobno uzbrojona w pociski hipersoniczne Zircon, przybyła do Kapsztadu w RPA na 10-dniowe wspólne manewry wojskowe. Według rosyjskiej państwowej agencji informacyjnej TASS, Admirał Gorszkow „przeprowadzi treningowy start hipersonicznego pocisku Zircon podczas wspólnych ćwiczeń z marynarką wojenną Republiki Południowej Afryki i Chin”.
Na poziomie politycznym chiński dyplomata Wang Yi przybył do Moskwy w przeddzień pierwszej rocznicy inwazji, 21 lutego, w ramach poparcia dla Rosji. Wang spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Siergiejem Ławrowem, szefem Rady Bezpieczeństwa Rosji Nikołajem Patruszewem i z prezydentem Władimirem Putinem, mówiąc, że Chiny będą nadal pracować nad „wzmocnieniem i pogłębieniem przyjaźni chińsko-rosyjskiej”.
„Bez względu na to, jak zmieni się sytuacja międzynarodowa, Chiny były i nadal są chętne do utrzymania pozytywnego trendu z Rosją w budowaniu nowego typu współpracy między głównymi mocarstwami…
Stosunki chińsko-rosyjskie są dojrzałe i solidne jak skała i przetrwają próbę zmieniającej się sytuacji międzynarodowej…
Jesteśmy gotowi wraz ze stroną rosyjską, zgodnie z porozumieniami na najwyższym szczeblu, zdecydowanie bronić interesów i godności narodowej oraz promować obopólnie korzystną współpracę we wszystkich dziedzinach”.
Oczekuje się, że prezydent Chin Xi Jinping odwiedzi Putina w nadchodzących miesiącach.
Nie powinno dziwić, że oprócz całej tej niezwykle publicznej współpracy, Chiny potajemnie eksportowały również komponenty wojskowe dla rosyjskich działań wojennych na Ukrainie – zwłaszcza od czasu, gdy groźby USA o „konsekwencjach” uchylania się Chin od zachodnich sankcji okazały się puste.
Te rewelacje są nie tylko zawstydzające dla administracji Bidena – która powinna była o nich wiedzieć i działać już dawno temu – ale pokazują także kolejną pustkę w zdolności Stanów Zjednoczonych do odstraszania przeciwników.
Pokazuje to niestety, że słowa i groźby ze strony USA mają zerową wagę na arenie międzynarodowej i że najbardziej agresywni przeciwnicy Ameryki są w stanie z powodzeniem współpracować.
China Cross „Red Line” Advancing Russia’s War Efford
Gatestone Institute, 26 lutego 2023
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
* Judith Bergman
Izraelska autorka, publicystka i badaczka. Studiowała nauki polityczne oraz prawo na The London School of Economics.
