Prawda

Piątek, 4 lipca 2025 - 06:54

« Poprzedni Następny »


Dlaczego jesteśmy świadomi


Steven Novella 2017-07-26


Podczas gdy nadal próbujemy zrozumieć, jakie dokładnie procesy i sieci w mózgu tworzą świadomość, wciąż jesteśmy niepewni dlaczego w ogóle jesteśmy świadomi. Nowe badanie próbuje testować jedną z hipotez, ale zanim do niego przejdziemy, obejrzyjmy problem.  


Pytanie brzmi – jaka jest korzyść ewolucyjna, jeśli w ogóle jakaś jest, naszego subiektywnego doświadczania własnego istnienia? Dlaczego, na przykład, doświadczamy koloru czerwonego – właściwość, jaką filozofowie nazywają qualia? 


Jedną odpowiedzią jest, że świadomość nie daje żadnych specjalnych korzyści. David Chalmers wyobrażał sobie filozoficzne zombie (p-zombie), które mogły robić wszystko to, co robią ludzie, ale bez doświadczania własnego istnienia. Mózg mógł przetwarzać informację, podejmować decyzje i angażować się w zachowania bez rzeczywistej świadomości, a więc po co istnieje świadomość?  


Ta idea narodziła się wkrótce po tym, jak Darwin zaproponował teorię ewolucji. W 1874 T.H. Huxley napisał esej pod tytułem On the Hypothesis that Animals are Automata.  Argumentował w nim, że wszystkie zwierzęta, włącznie z ludźmi, są automatami w znaczeniu, że wyłącznie odruchy determinują ich zachowania. Ludzie byli jednak „świadomymi automatami” – świadomość, jego zdaniem, była epifenomenem, czymś co wyłoniło się z funkcji mózgu, ale nie było dla niego niezbędne. Ponadto argumentował, że strzała przyczyny i skutku prowadzi tylko od tego, co fizyczne, do tego, co umysłowe, nie zaś odwrotnie. Tak więc świadomość nie robiła niczego. Jesteśmy tylko pasażerami doświadczającymi istnienia, które trwa automatycznie.


Odrzucam koncepcje zarówno Chalmersa, jak Huxleya. Istnieje wiele dobrych hipotez dotyczących tego, jakich korzyści może dostarczyć świadomość. Nawet najbardziej prymitywne zwierzęta mają jakiś podstawowy system przyjemności i bólu, bodźców, które je przyciągają, i bodźców, które je odpychają. Kręgowce wyewoluowały znacznie bardziej dopracowane systemy, włącznie ze złożonym szeregiem emocji, jakich doświadczamy. U bardziej złożonych zwierząt celem takich emocji jest dostarczanie motywacji do podjęcia lub unikania pewnych zachowań. Często różne emocje są ze sobą sprzeczne i musimy rozwiązać lub zrównoważyć konflikt. Wydaje się, że świadomość jest korzystna dla takiego rozumowania motywacyjnego. Przerażenie jest dobrym sposobem spowodowania, że zwierzę mobilizuje wszystkie swoje zasoby, by uciec przed drapieżnikiem.


Również dla rozwiązywania problemów może być korzystna zdolność wyobrażania sobie możliwych rozwiązań, pamiętania rezultatów wcześniejszych prób i czynienie poprawek, a także znajdywanie kreatywnych rozwiązań.


Świadomość może także pomóc nam w rozróżnianiu między wspomnieniami a przeżywanym doświadczeniem. Oba są bardzo podobne, aktywując te same sieci w mózgu, ale odczuwa się je inaczej. Świadomość może pomóc nam w zakotwiczeniu w danym momencie przy równoczesnym przeglądaniu wspomnień i nie myleniu jednego z drugim.


Uwaga jest inną niezbędną funkcją neurologiczną, dla której świadomość wydaje się korzystna. Jesteśmy przytłaczani sygnałami zmysłowymi i monitorowaniem stanów wewnętrznych i wspomnień. W istocie używamy znacznej części funkcji mózgu tylko do decydowania, gdzie skupić uwagę, a następnie do filtrowania wszystkiego innego (nadal zachowując minimalny system ostrzegawczy przed niebezpieczeństwem). Zjawiska świadomości i uwagi są ściśle splecione i, być może, uwaga nie jest możliwa bez świadomości.


Niektórzy argumentowali także, że świadomość pomaga nam także w syntetyzowaniu informacji czuciowej, kiedy więc doświadczamy jakiegoś zdarzenia, widoki i dźwięki są złączone razem, by stworzyć bezszwowe doświadczanie.


Wreszcie dochodzimy do hipotezy, którą zajmuje się to nowe badanie – że świadomość pozwala na szybszą adaptację i uczenie się (co z pewnością jest korzyścią adaptacyjną). W tym badaniu Travers, Firth i Shea porównywali adaptację do informacji świadomej kontra podprogowej. Badani patrzyli na ekran komputerowy, na którym najpierw pośrodku pojawiało się “X”. Następnie zastępowała je strzałka skierowana albo w lewo, albo w prawo. W jednej grupie strzałka była na ekranie przez 33 ms, w drugiej przez 400 ms. Krótszy czas nie wystarczał, by zarejestrowała go świadomość, ale poprzednie eksperymenty pokazały, że jest wystarczający, by reagować nieświadomie. Dłuższy czas był wystarczający dla świadomości.


Po strzałce pojawiało się “X” albo po lewej, albo po prawej stronie ekranu i badani musieli szybko identyfikować stronę. Kiedy strzałka wskazywała w przeciwnym kierunku to tego, w jakim pojawiało się X, powodowało to niewielkie opóźnienie czasu reakcji, nawet jeśli strzałka była pokazywana przez tylko 33 ms. Badani musieli przystosować się umysłowo do sprzecznych informacji.


Wyniki pokazują, że grupa, której pokazywano strzałkę przez 400 ms i która była świadoma jej obecności, była w stanie przystosować się do dezinformacji i zmniejszyć czas reakcji, podczas gdy grupa 33 ms tego nie mogła. Grupa świadoma strzałki była także w stanie eksperymentować z różnymi strategiami radzenia sobie z dezinformacją aż natrafiła na najlepsze rozwiązanie.


Innymi słowy, kiedy badani byli świadomi sprzecznej informacji, byli zdolni do przystosowania się i nauczenia, jak sobie z nią radzić. Badani nie byli w stanie przystosować się do nieświadomej informacji.


To jest ciekawy eksperyment z prowokacyjnym wynikiem. Oczywiście, przy tego typu eksperymentach, trudno z jednego badania wyciągać stanowcze wnioski, lub jest to niemożliwe. Problem jest skrajnie złożony i potrzeba wielu eksperymentów, by wyjaśnić wszystkie zmienne. Mogą także istnieć inne różnice niż świadomość w tym, jak przetwarzamy informację 33 ms kontra 400 ms. Badacze przedstawili jednak sposób testowania swojej hipotezy.


Nie uważam, że odpowiada to na pytanie, dlaczego jesteśmy świadomi. Być może wszystkie czynniki, które zarysowałem powyżej, są ważne, a może istnieją jeszcze inne. Dostarcza to jednak wstępnego poparcia dla koncepcji, że istnieją potencjalne korzyści świadomości wobec nieświadomego przetwarzania informacji, przynajmniej w pewnych sytuacjach.


Należy wyjaśnić, że nasze mózgi zajmują się równocześnie świadomym i podświadomym przetwarzaniem informacji i jedno i drugie wpływa na nasze zachowanie. Oba są ważne i z obu wynikają różne korzyści i minusy. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dowiedzieliśmy się więcej o tym jak rozległe i ważne jest przetwarzanie podświadome. Te dwa rodzaje przetwarzania informacji działają wspólnie, by stworzyć końcowy rezultat ludzkiej myśli i zachowania.


Interesujące także jest rozważanie paraleli w technologii inteligencji sztucznej. Odkrywamy, jak potężny potrafi być system AI bez świadomości. W rzeczywistości wydaje się, że systemy AI będą w stanie zrobić znacznie więcej niż sobie to wcześniej wyobrażaliśmy, w ogóle bez posiadanie warstwy świadomości. Będzie ciekawe zobaczenie, na jakie granice natkniemy się i czy kiedykolwiek będzie niezbędne dodanie warstwy świadomości w celu osiągnięcia pewnych funkcji.


Musimy jednak być także świadomi, że komputery różnią się od mózgów. Mózgi wyewoluowały i musiały pracować z tym, co już istniało. Być może świadomość była dostępnym rozwiązaniem do potrzeb złożonej adaptacji i uczenia się. Może to jednak nie być jedyne rozwiązanie. Możemy projektować komputery „z góry do dołu” bez ograniczeń. Są także zadania, które krzem wykonuje lepiej niż biologia i możemy wywierać na niego naciski w sposoby niedostępne mózgom organicznym.


Podejrzewam, że wiele będzie zależeć od tego, co chcemy, by robiły systemy AI. Wydaje się jednak obecnie, że będą w stanie robić to, co chcemy, jak prowadzenie samochodu bez potrzeby świadomości.


Why Are We Conscious?

10 lipca 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella


Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe.  Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine.

Prowadzi blog Neurologica.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Korelacja to nie przyczynowość Art 2017-07-26


Nauka

Znalezionych 1510 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rządy prawa: Między literą a duchem prawa   Walter   2025-04-27
Chytra manipulacja płci   Tonhasca Júnior   2025-04-20
Colin Wright przedstawia historię gametycznej definicji biologicznej płci   Coyne   2025-04-11
Granice władzy państwa, granice wolności: Hayek i liberalna tradycja myślenia o władzy   Walter   2025-03-23
Król i jego muchy   Tonhasca Júnior   2025-03-16
Niezależna i wielokrotna ewolucja płci binarnej   Coyne   2025-03-01
Barbarzyńcy u bram   Tonhasca Júnior   2025-02-02
Przeleciało z wiatrem   Tonhasca Júnior   2025-01-12
Biologia nie jest bigoterią   Coyne   2025-01-05
Jeszcze więcej cenzurowania nauki przez poprawność polityczną: małżeństwo kuzynów jest tematem tabu w Wielkiej Brytanii   Coyne   2024-12-22
Cobb o Cricku: “Centralny Dogmat”   Coyne   2024-12-15
Najbardziej bzdurny artykuł roku   Coyne   2024-12-08
Errare humanum est   Koraszewski   2024-12-03
Trzepoczące dusze   Tonhasca Júnior   2024-11-10
Katastrofy mieszkaniowe   Tonhasca Júnior   2024-10-30
Oparta na ideologii i wprowadzająca w błąd krytyka sposobu nauczania współczesnej genetyki   Coyne   2024-10-22
Ignorowanie przez świat głodu w Sudanie dowodzi, że rasizm i antysemityzm to dwie strony tej samej monety     2024-09-25
Zarażenie i uzależnienie: metafory antysemityzmu   Garrard   2024-08-19
„Wyżeraj ich czaszki”: przyjemności antysemityzmu ponownie rozpatrzone po 7 października   Garrard   2024-08-18
Dumania o “Ewolucja jest faktem”   Coyne   2024-08-15
Imperializm i irredentyzm islamski i arabski napędzają konflikt między rzeką a morzem   Landes   2024-08-11
Zombi antysyjonizm    Tabarovsky   2024-08-08
Nowe odkrycia o „ostatnim uniwersalnym wspólnym przodku” Stworzenie, które dało początek wszystkim żywym istotom - istniało znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono   Coyne   2024-08-06
Dowody na to, że ludzie współcześni opuścili Afrykę znacznie wcześniej niż nam się wydawało   Coyne   2024-07-25
Nowe odkrycia o denisowianach   Coyne   2024-07-18
Gdzie jest dziś Ameryka?   Koraszewski   2024-07-17
Pierwszy dowód na to, że owady przekraczają ocean   Coyne   2024-07-11
Podejrzenia i dowody   Tonhasca Júnior   2024-07-06
Tajemnica ewolucji ryb flądrokształtnych: częściowo rozwiązana    Coyne   2024-07-03
Starożytne kości ofiar ludzkich składanych przez Majów wykazują pokrewieństwo między zabitymi (i nie tylko to)   Coyne   2024-06-27
Nature” pisze o semantyce płci, a nie o nauce   Coyne   2024-06-18
Czerwone skarby   Tonhasca Júnior   2024-05-16
“Lancet” wychwala tradycyjną wiedzę rdzennych ludów   Coyne   2024-05-10
Więcej ludzi, więcej dobrobytu: wskaźnik obfitości SimonaWedług Simon Abundance Index 2024 zasoby Ziemi są o 509% większe niż w 1980 roku.   Tupy   2024-05-08
Rdzenna matematyka: zasłona dymna   Coyne   2024-05-02
Skamieniałe zachowanie: termity uwięzione w tandemie   Coyne   2024-04-25
Artykuł w piśmie „Science”: rozszerzyć DEI w STEMM   Coyne   2024-04-19
Dlaczego organizacje naukowe powinny zachować neutralność polityczną?   Coyne   2024-04-11
Darwin znowu się myli! Artykuł pokazuje, że jego hipoteza o „samcach większych u ssaków” wydaje się błędna   Coyne   2024-04-06
Czasami gwoździe, koparki, straż, czasami lalki, wstążki, makijaż   Tonhasca Júnior   2024-04-03
Po raz kolejny twierdzenie, że płeć nie jest binarna, ale bez żadnych nowych argumentów   Coyne   2024-03-29
Jak małpy człekokształtne (włącznie z ludźmi) straciły swoje ogony   Coyne   2024-03-26
Ale najpierw kawa   Tonhasca Júnior   2024-03-21
Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Hamasowscy mordercy


Stawianie czoła


 Dyplomaci, pokerzyści i matematycy


Dlaczego BIden


Nie do naprawy


Brednie


Rafizadeh


Demokracje powinny opuścić


Zarażenie i uzależnienie


Nic złego się nie dzieje


Chłopiec w kefiji


Czerwone skarby


Gdy­by nie Ży­dzi


Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill

Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk