Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 12:28

« Poprzedni Następny »


Zdatny do lotu


Athayde Tonhasca Júnior 2023-06-01

M. Rimsky-Korsakov – Lot trzmiela (arr. Faustin Jeanjean) XIII Polski Festiwal Fletowy Sieradz 2021 (Zrzut z ekranu)
M. Rimsky-Korsakov – Lot trzmiela (arr. Faustin Jeanjean) XIII Polski Festiwal Fletowy Sieradz 2021 (Zrzut z ekranu)

W latach 30. ubiegłego wieku w Niemczech pewien inżynier aerodynamiki jadł obiad z biologiem, gdy rozmowa zeszła na temat latających pszczół. Inżynier, prawdopodobnie ożywiony sznapsem lub dwoma sznapsami, pokazał biologowi kilka obliczeń na kawałku papieru, aby udowodnić, że pszczoły nie mogą wygenerować siły nośnej wystarczającej do latania. Najwyraźniej będąc pod wrażeniem przenikliwości swojego rozmówcy, biolog podzielił się ze swoimi rówieśnikami naukowym dowodem na to, że pszczoły nie potrafią latać. Prasa podchwyciła tę historię i narodził się mit – choć to tylko jedna z nielicznych opowieści wyjaśniających genezę powszechnego przekonania, że naukowcy udowodnili, że trzmiele nie potrafią latać (nikt nie wie, w jaki sposób trzmiele się w to wplątały).

Podczas gdy trzmiele uparcie zaprzeczały nauce, robiąc to, czego rzekomo nie są w stanie zrobić, jedna grupa ludzi znalazła wyjaśnienie tego paradoksu: kreacjoniści. „Oczywiście nasz Bóg Stwórca wie, jak sprawić, by trzmiel latał, nawet jeśli najlepsi współcześni naukowcy nie potrafią tego rozgryźć” (Creation Moments, amerykańska rozgłośnia kreacjonistyczna); „Bóg stworzył wszystkie żywe istoty, dlatego dokładnie wie, jak sprawić, by trzmiel latał, nawet jeśli jest to sprzeczne z logiką, a nawet najlepsi współcześni naukowcy nie mogą tego rozgryźć” („The Washington Informer”, amerykańska publikacja kreacjonistyczna).


Latający trzmiel: cud w akcji © marsupium photography , Wikimedia Commons.



Niestety, tym, co anonimowy inżynier udowodnił łatwowiernemu biologowi, było to, że modele matematyczne z lat 30. XX wieku były zbyt prymitywne, by wyjaśnić lot pszczoły. Dostępne wówczas teorie aerodynamiki opierały się na obserwacjach i eksperymentach ze sztywnymi skrzydłami samolotu. W tych modelach pszczoła nie byłaby w stanie latać bez względu na moc machania skrzydłami, jaką posiadała; jej skrzydła są zbyt małe jak na jej rozmiar ciała i generowałyby zbyt duży opór.


Lot pszczoły jest jednak znacznie bardziej złożony niż lot samolotu. Skrzydła pszczół nie są sztywnymi konstrukcjami, które trzepoczą w górę i w dół; zginają się, skręcają i obracają, tworząc szybkie, łukowate i zamaszyste fale do przodu i do tyłu. Ustawienie skrzydeł pod kątem i bardzo wysoka częstotliwość uderzeń skrzydeł tworzą wiry niskiego ciśnienia pod pszczołą, utrzymując ją w powietrzu. Tak więc pszczoły są bardziej podobne do prymitywnych helikopterów niż do samolotów. Aerodynamika pszczół została dokładnie zbadana i wyjaśniona bez potrzeby udziału niebios (np. Sane, 2003. “Journal of Experimental Biology” 206: 4191-4208; Altshuler i in., 2005. “PNAS” 102: 18213-18218).


Lot pszczoły miodnej obejmuje ruchy w górę i w dół, ruchy do przodu i do tyłu oraz skręcanie (częściowy ruch obrotowy skrzydła wokół jego długiej osi). Końcówka skrzydła opisuje długą, wąską i ukośną ósemkę © Arizona Board of Regents /ASU Ask A Biologist:



Nawet przy tak skomplikowanych manewrach latanie jest wyzwaniem dla masywnej pszczoły, takiej jak trzmiel. Aby rozwiązać problem z wagą, potrzebna jest brutalna siła: trzmiel uderza skrzydłami z prędkością do 200 razy na sekundę. Tak ogromna prędkość jest możliwa tylko dzięki morfologii pszczoły. W przeciwieństwie do ptaków i nietoperzy, latające mięśnie pszczół nie są przyczepione bezpośrednio do skrzydeł, ale do tułowia. Mięśnie grzbietowo-brzuszne biegną od góry do dołu tułowia, a mięśnie grzbietowo-podłużne biegną od przodu do tyłu tułowia (inną konfigurację mają mięśnie skrzydeł jętek, ważek i karaluchów). Poprzez naprzemienne rytmiczne pulsowanie tych mięśni, pszczoła ściska i rozszerza tułów, generując ogromną ilość energii, która pozwala na trzepotanie skrzydłami z niesamowitą prędkością, podobną do wibracji cięciwy. Obejrzyj cały cykl w zwolnionym tempie i rezultat w prawdziwym życiu


Aparat latający pszczoły: skurcz mięśni podłużnych i rozluźnienie mięśni pionowych rozszerza tułów do góry i kieruje skrzydła w dół. Rozluźnienie mięśni podłużnych i skurcze mięśni pionowych popychają tułów na boki, unosząc skrzydła do góry © John R. Meyer i David B. Orr, North Carolina State University.



Trzmiel ziemny (Bombus terrestris) – i przypuszczalnie inne gatunki trzmieli – jeszcze bardziej komplikuje swoje życie, trzepocząc niezależnie lewym i prawym skrzydłem, co jest aerodynamicznie nieefektywnym, nie wspominając o nieeleganckim, sposobem podróżowania (Bomphrey i in., 2009. Experiments in Fluids 46: 811–821). Ale nieefektywność nie powstrzymuje trzmieli. Niektóre gatunki są w stanie migrować setki kilometrów (aczkolwiek z pomocą prądów wiatrowych); inne zostały zarejestrowane w siedliskach górskich na wysokości do 5000 metrów, gdzie poziom tlenu i temperatury są obciążające dla większości latających stworzeń. Trafnie nazwany Bombus impetuosus może wznieść się wyżej: samce wpuszczone do komory z atmosferą rozrzedzoną do ciśnienia odpowiadającego 9000 m wysokości (wyżej niż Mount Everest) mogą utrzymać lot, po prostu machając skrzydłami szerszymi ruchami (Dillon i Dudley, 2014. Biology Letters 10 : 20130922). Zimno i brak jedzenia uniemożliwiłyby taką przygodę, ale nie aerodynamika.


Przelecieć nad tym kopcem? Żaden problem dla B. impetuosus © Rdevany, Wikimedia Commons.



Dzięki wysokoenergetycznemu paliwu – nektarowi – trzmiele mogą z łatwością przelecieć kilka kilometrów w poszukiwaniu pyłku i większej ilości nektaru. Mogą, ale wolą tego nie robić. Krótsze podróże są bardziej energooszczędne niż długie podróże, więc trzmiele mają tendencję do trzymania się swoich gniazd (w promieniu od 50 m do 2 km), o ile otoczenie jest satysfakcjonujące pod względem pożywienia. Inne pszczoły zachowują się podobnie. Nawet małe gatunki mogą przekroczyć granicę 10 km, a pszczoła Euplusia surinamensis wydaje się być rekordzistą: oznaczona i wypuszczona pszczoła znalazła drogę do domu z odległości 23 km przez dżungle Ameryki Środkowej (Janzen, 1971. „Science” 171: 203-205).


Pszczoła E. surinamensis, lotnik długodystansowy. Grafika: Dru Drury, 1770. Wikimedia Commons.



Odległości lotu pszczół są zwykle skorelowane z rozmiarem ciała, ale ogólnie pszczoły mają tendencję do maksymalizowania zasobów energii poprzez żerowanie na niewielkie odległości. Ma to wpływ na zarządzanie siedliskami owadów zapylających. Zgodnie z ogólną zasadą, opartą na wynikach badań wielu gatunków pszczół, grządki kwiatowe najlepiej umieszczać w odległości kilkuset metrów od siebie, aby ułatwić żerowanie i zmniejszyć ryzyko pustego przebiegu pszczół (Zurbuchen i in., 2010. „Biological Conservation” 143: 669-676).


Lot pszczoły nie jest czymś tajemniczym ani cudownym, ale jest czynnością złożoną i wymagającą. Pszczoły używają go rozsądnie, aby przetrwać.


Marzenie o lataniu: specjalista od wszystkiego Tito Livio Burattini (1617-1681) gwarantował, że lądowanie na jego szybowcu Dragon Volant spowoduje „tylko najlżejsze obrażenia” pilota. Podobno pierwszym i ostatnim pasażerem był kot (Hart, 1985. The Prehistory of Flight, U. of California Press). Wikimedia Commons.



Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/05/20/readers-wildlife-photos-1853/

Why Evolution Is True, 20 maja 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

* Athayde Tonhasca Júnior

  Brytyjski entomolog.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk