Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 07:03

« Poprzedni Następny »


Kolczasty problem


Athayde Tonhasca Júnior 2023-06-06

Z książęcymi szatami zniszczonymi przez jeżyny. The Sleeping Beauty, grafika autorstwa Arthura Rackhama (1867–1939), Wikimedia Commons.
Z książęcymi szatami zniszczonymi przez jeżyny. The Sleeping Beauty, grafika autorstwa Arthura Rackhama (1867–1939), Wikimedia Commons.

Dawno, dawno temu, jak powiedział nam Charles Perrault (1628-1703), pewien książę cieszył się naturą, radośnie zabijając zwierzęta w lesie, kiedy zauważył ukryty głęboko w puszczy zamek. Słudzy księcia wyjaśnili mu, że w zamku jest piękna księżniczka, która została przeklęta przez złą wróżkę; młoda dama leżała w stanie śpiączki, dopóki nie obudzi jej przystojny książę. Jego Wysokość, który najwyraźniej miał wysokie mniemanie o swoim wyglądzie, zdecydował, że to właśnie on ma przełamać zaklęcie. Ale dotarcie do Śpiącej Królewny nie było łatwe; zamek był otoczony drzewami i potężną przeszkodą, która powstrzymałaby mniej zdeterminowanego młokosa: ścianą jeżyn.

Jeżyna krzewiasta obejmuje wiele gatunków, które trudno odróżnić; ponad 300 z nich zostało uznanych w Wielkiej Brytanii. Te pokrewne gatunki są znane jako mikrogatunki i ze względów praktycznych są traktowane zbiorczo jako kompleks gatunkowy lub jako grupa zagregowana (w skrócie agg.). Dlatego jeżyny zwykle nazywamy Rubus fruticosus agg.


Rodzime europejskie jeżyny są cenionymi roślinami owocowymi, gdy są uprawiane jako odmiany, ale w pewnych okolicznościach są również inwazyjne. Ich gęste zarośla stanowią barierę dla zakochanych książąt i wędrującego bydła, a ich ciernie ranią zwierzęta i zanieczyszczają wełnę. Dzięki energicznemu wzrostowi (patrz, jak pędy pędzą naprzód), jeżyny mogą konkurować z innymi dzikimi roślinami i ograniczać rozwój sadzonek drzew; pozostawione bez kontroli, jeżyny mogą szybko zmienić skład gatunkowy i strukturę fizyczną niektórych siedlisk. Z tych powodów są uważane za chwasty inwazyjne w Australii, Nowej Zelandii i USA.


Jak jednak wiemy z wielu poradników życiowych, problemy są okazjami z cierniami: wiele ptaków i małych ssaków gniazduje lub chroni się w krzakach jeżyn. A ich jagody są pokarmem dla różnych zwierząt, takich jak borsuki, myszy polne, lisy, ćmy i norniki: zobacz, jak niektóre z nich jedzą pożywne owocowe śniadanie. Jagody jeżynowe są bardzo przydatne, gdy inne źródła pokarmu zaczynają kurczyć się późnym latem i jesienią.

 

Zarośla jeżyn: bariera i schronienie © Richard Humphrey, Wikimedia Commons:



Ale jeżyny mają znacznie więcej do zaoferowania; ich otwarte, miskowate kwiaty, typowe dla rodziny Rosaceae, są łatwo dostępne i wytwarzają duże ilości pyłku i nektaru, które są dostępne przez większą część sezonu – w Wielkiej Brytanii zwykle od maja do września. Tak więc wiele owadów zapylających i innych korzysta z tych obfitych i niezawodnych źródeł pożywienia, od pszczoły miodnej (Apis mellifera), która jest jednym z najbardziej entuzjastycznych gości, po rzadkie gatunki, takie jak trzmiel zmienny (Bombus humilis) (Wignall i in., 2020).


Zapraszający kwiat jeżyny © Rosser1954, Wikimedia Common:



Jeżyny mają elastyczne podejście do reprodukcji. Zwykle rozmnażają się wegetatywnie (bez nasion), rozmieszczając „rozłogi”, pędy, które zapuszczają korzenie, gdy dotykają ziemi; mogą uciekać się do apomiksji, czyli produkcji nasion bez zapłodnienia; lub rzadziej mogą wykorzystywać znany mechanizm seksualny osadzania się pyłku. Ta zróżnicowana strategia pomaga wyjaśnić złożoną taksonomię jeżyn. Rośliny powstałe w wyniku wzrostu wegetatywnego lub apomiksji są klonami, genetycznie identycznymi z rośliną rodzicielską. Kiedy od czasu do czasu krzyżują się i produkują nasiona z zapłodnionych zalążków, powstałe potomstwo będzie miało profile genetyczne nieco różniące się od rośliny rodzicielskiej. Z biegiem czasu warianty te stają się gatunkami nieznacznie różniącymi się od siebie, które rozprzestrzeniają się jako klony i łatwo krzyżują (Clark i Jaseniuk, 2012). Rozplątanie tych gatunków to zadanie dla małego plemienia cierpliwych, zawziętych taksonomów zajmujących się batologią (od starogreckiego báton, „jeżyna”): naukowe badanie roślin z rodzaju Rubus.


Chociaż rozmnażanie płciowe jest rzadkie, jest ważne dla zachowania różnorodności genetycznej jeżyn, a tutaj owady odgrywają swoją rolę poprzez zapylanie krzyżowe roślin. Wśród wielu gości jeżyn, kilka pszczół i much zostało uznanych za kandydatów do tej pracy. Ale ta lista jest stronnicza, ponieważ pomija zbierające pyłek lub nektar owady, których normalnie nie widzimy– nocnych gości, tj. ćmy. I nie należy ich lekceważyć. Podobnie jak wiele innych roślin, jeżyny wytwarzają nektar o zmiennym stężeniu cukrów w ciągu dnia, a ich największa wydajność występuje od późnego popołudnia do wieczora. Taka słodka nagroda nie mogła pozostać niezauważona przez wędrowców z nocnej zmiany. Andersona i in. (2023) zgłosił szereg gości odwiedzających kwiaty jeżyny w ciągu dnia (głównie muchy i pszczoły); ale w nocy niemal tylko ćmy wpadały po łyk nektaru. Co więcej, choć ćmy odwiedzały mniej kwiatów na godzinę niż dzienni goście, osadzały więcej ziaren pyłku na znamionach. To ważne odkrycie. Nawiedzanie kwiatów jest często – i błędnie – zakładane jako zapylanie. W rzeczywistości wielu odwiedzających całkowicie unika pyłków lub udaje im się usunąć nieznośne żółte ziarna z ich ciał. Osadzanie się pyłku to dobrze sprawdzona metoda oceny, kto i co zapyla.


Zawisak tytoniowy (Manduca sexta) osadzający pyłek na kwiatach wiesiołka dwuletniego (Oenothera harringtonii) w Colorado Springs © Smith i in., 2022:



Tak więc to wygląda. Niezależnie od miłośników jeżyn, ich krzewy są na ogół pogardzanymi składnikami naszej flory, mimo że odgrywają ważną rolę we wspieraniu zapylaczy i innych zwierząt. Z kolei klienci tych jeżyn mogą polegać na skrytych ćmach w zakresie rozmnażania płciowego swoich żywicieli. Jak to często bywa w naturze, fabuła jest znacznie bardziej złożona, niż się wydaje.

 

Wśród jeżyn, Valentine Cameron Prinsep (1838–1904), delektując się soczystymi jagodami © Stephen Craven, Wikimedia Commons:



Link do oryginału: https://whyevolutionistrue.com/2023/05/27/readers-wildlife-photos-1860/

Why Evolution Is True, 27 maja 2023

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

* Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1466 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk