Libański dziennikarz Hussein Abd Al-Hussein również wystąpił przeciwko zamordowaniu sześciu zakładników, komentując: „To jest 'opór?' To jest 'wolna Palestyna?' Porwanie ludzi z ich domów, torturowanie ich, egzekucja z bliskiej odległości? To jest odrodzenie Kalifatu Islamskiego, Arabska Wielkość? Hańba! Mówię do każdego, kto nadal broni Hamasu, w tym domaga się zawieszenia broni, to jest wasza wina”. [3]
Influencer mediów społecznościowych z Emiratów, Loay Al-Szarif, napisał o tym samym incydencie: „Moje najszczersze kondolencje dla moich amerykańskich i izraelskich przyjaciół z powodu druzgocących wieści o śmierci zakładników, którzy 7 października świętowali życie i zostali porwani przez złowrogi Hamas, co również przyniosło nieszczęście Palestyńczykom”. [4]
20 sierpnia, po tym jak ciało izraelskiego zakładnika Avrahama Mundera zostało odzyskane z Gazy, palestyński dziennikarz Ajman Chaled, który pisze na saudyjskim portalu informacyjnym Elaph, napisał: „79-letni izraelski zakładnik zginął w Gazie. O Hamasie, co on robił w Gazie? Na podstawie jakiego prawa religijnego pojmano mężczyznę w tym wieku?” [5]
Hamas sprowadził katastrofę na Gazę i jest prawdziwym wrogiem Palestyny; Sinwar był zbrodniarzem
Wielu autorów twierdziło, że Hamas nie jest ruchem oporu, lecz organizacją terrorystyczną, która zniszczyła Gazę i sprowadziła nieszczęście na jej mieszkańców, a jej przywódcy są zbrodniarzami.
Libański dziennikarz Nadim Koteich napisał po zlikwidowaniu przywódcy Hamasu Jahji Sinwara: „Jahja Sinwar został w końcu zmuszony do opuszczenia ‘Sin-war’ [nieprzetłumaczalna gra słów; sin znaczy grzech, war znaczy wojna], w którą z dumą wciągnął Gazę, pozostawiając Palestyńczykom tylko gruzy, łzy i jeszcze więcej cierpienia”. [6]
Jemeński dziennikarz Hussein Al-Wadaj napisał: „Do osiągnięć [Sinwara] [należą]: zniszczenie Gazy, podporządkowanie sprawy palestyńskiej interesom irańskiego patrona, spowodowanie drugiej Nakby, utorowanie drogi do zniszczenia Libanu i danie na srebrnej tacy przestępczemu tworowi [Izraelowi] pretekstu, by wyeliminować sprawę [palestyńską] …” [7]
Liberalna egipska pisarka Dalia Ziada napisała po likwidacji Sinwara: „W razie gdybyście nie wiedzieli, oto przypomnienie: #Sinwar nie był 'bojownikiem o wolność'. Był znienawidzony przez mieszkańców Gazy z powodu brutalności jego milicjantów, którzy regularnie kradli pieniądze i żywność mieszkańcom Gazy. #Hamas nie jest 'ruchem oporu'. Jest to organizacja terrorystyczna, która atakowała niewinnych cywilów w Izraelu, Gazie, a nawet w moim kraju Egipcie. Liczba osób skrzywdzonych przez Hamas jest tak duża, że nie sposób jej zliczyć. Mnie osobiście ci terroryści i ich sympatycy zniszczyli życie w zeszłym roku! Niech ten koszmar się skończy! Niech Bliski Wschód znów odetchnie!” [8]
Saudyjski biznesmen i bloger Monther Aal Sheikh Mubarak podzielił się oświadczeniami złożonymi przez lidera Hamasu Chaleda Maszala w rocznicę ataku z 7 października, w których powiedział, że straty poniesione przez naród palestyński, w tym liczne zgony, były jedynie „taktyczne”. Mubarak skomentował: „Chaled Maszal mówi na wideo, że dziesiątki tysięcy zabitych i rannych, setki tysięcy przesiedlonych ludzi, zniszczone domy i meczety oraz owdowiałe kobiety to ‘straty taktyczne’. Wyobraźcie sobie mieszkańców Gazy słyszących, że to, co im się przydarzyło, jest taktyczną [sprawą]!...” [9]
Saudyjski influencer mediów społecznościowych Abdullah Al-Tawila'i napisał 30 października 2024 r., zwracając się do Hamasu: „Dlaczego nie chcecie rozwiązania w postaci dwóch państw? Dlaczego nie chcecie pokoju? Dlaczego chcecie, aby cierpienie narodu palestyńskiego trwało? Dlaczego nie chcecie godnego życia dla Palestyńczyków, bez wysiedleń, zabijania i niszczenia? Dlaczego rozpalacie wojnę prawie raz na dwa lata?” Następnie dodał: „Oto odpowiedź” i udostępnił zdjęcie przywódcy Hamasu Osamy Hamdana z podpisem „[Hamdan] przybywa do Mauretanii, aby otrzymać fundusze”. [10]
Palestyński dziennikarz Ajman Chaled publikuje wiele postów na swoim koncie X, krytykując Hamas i jego upór w rządzeniu Gazą, postępowanie, które, jak twierdzi, szkodzi sprawie palestyńskiej. 7 listopada 2024 r. napisał: „Spodziewaliśmy się, że Hamas okaże odrobinę współczucia dla mieszkańców Gazy i opuści [Strefę], ale we wszystkich poprzednich rundach negocjacji dopuścił się najgorszego aktu zdrady, upierając się przy pozostaniu u władzy kosztem cierpiącego ludu”. [11] We wcześniejszym poście z 1 lipca 2024 r. napisał: „Hamas cofnął Gazę do epoki kamienia łupanego i uważa to za ważne osiągnięcie. Islam polityczny to plaga”. [12] 16 marca 2024 r. udostępnił zdjęcie Jahji Sinwara i skomentował: „Ten, kto zniszczył Gazę, jest zbrodniarzem, a nie bohaterem”. [13]
Przywódcy Hamasu mieszkają w luksusowych hotelach, głodząc mieszkańców Gazy i wykorzystując ich jako żywe tarcze
Wielu autorów skrytykowało Hamas za życie w luksusie poza granicami kraju, ignorując jednocześnie spustoszenie, jakie sprowadzili na mieszkańców Gazy, i wykorzystując ich jako żywe tarcze. 7 października 2024 r., po tym, jak przywódca Hamasu Chaled Maszal wygłosił przemówienie w rocznicę ataku z 7 października, saudyjski pisarz Dżihad Al-Obaid udostępnił zdjęcia Maszala jedzącego i ćwiczącego na siłowni w luksusowym hotelu i napisał: „Chaled Maszal żąda, aby kraje arabskie zapewniły wsparcie finansowe dla Gazy, a ludzie ‘wyszli na ulice, aby wywrzeć presję na swoje kraje [by wspierały Gazańczyków]. Zauważ, że dziękuje Iranowi za wsparcie, sugerując, że jego część została wykonana. Zwalnia go z odpowiedzialności i nie żąda od niego żadnych pieniędzy. Jednak chce, aby narody [arabskie] zbuntowały się i wywołały chaos w swoich krajach. O najemniku, niech Allah cię przeklnie!” [14]
Saudyjski dziennikarz Abd Al-Aziz Al-Chames, były redaktor pisma „Al-Majallah” i wychodzącej w Londynie gazety „Al-Arab”, napisał na swoim koncie X: „…Chaled Maszal wyszedł ze swojego luksusowego apartamentu w hotelu i oświadczył, że atak z 7 października ‘przywrócił Izrael do punktu zero’. Czy on mówi poważnie? Zastanawiam się, czy Maszal przeszedł się po dzielnicach Gazy i zobaczył na własne oczy, kto naprawdę wrócił do punktu poniżej zera? Czy widział wszędzie zniszczenia lub rodziny pozostawione bez schronienia? A może woli ignorować widoki [obozów] przesiedleńców, choroby i ubóstwo, ponieważ przeczą one mitowi, który wciska swojej publiczności [?]… Czy to nie absurd, że ten, kto mówi o punkcie zero, żyje luksusowym życiem, które jest tak dalekie od rzeczywistości, za którą ludzie [Gazy] płacą cenę każdego dnia?…” [15]
Saudyjski pisarz Fahd Deepadżi udostępnił karykaturę przywódcy Hamasu Chaleda Maszala, który pod koniec sierpnia wezwał do wznowienia ataków samobójczych na Izrael. Karykatura przedstawia Maszala spożywającego wystawny posiłek w eleganckim otoczeniu i mówiącego: „O młodzi ludzie narodu, o mężczyźni, wyjdźcie i protestujcie na placach. Musimy przeprowadzić ataki samobójcze w krajach arabskich”. Deepadżi skomentował: „To jeden z liderów planu Iranu i jeden z jego podwykonawców [zajmujących się] sprawą palestyńską”. [16]
Saudyjski dziennikarz Ibrahim Al-Suleiman napisał na swoim koncie X 8 sierpnia 2024 r.: „Po wyrachowanych eskapadach Chaleda Maszala, dziś podżega on do operacji samobójczych!! Najbardziej nikczemną osobą jest ktoś, kto poświęca innych, siedząc w hotelach i pałacach i ciesząc się spokojnym życiem z miliardami [dolarów]”. [18]
W innym poście z 14 lipca 2024 r. Al-Suleiman napisał, odnosząc się do likwidacji funkcjonariusza Hamasu, Rafaela Salamy, w Chan Junis: „To jest Hamas. Albo [ukrywają się] jak myszy w swoich norach i pozostawiają nieuzbrojonych ludzi, aby zapłacili cenę za swoje głupie czyny, albo wychodzą ze swoich nor i zamieniają obywateli w bariery i żywe tarcze, powodując w ten sposób ich śmierć!!” [19] 13 lipca 2024 r. udostępnił oświadczenia przesiedlonego Palestyńczyka w Strefie Gazy, obok zdjęć przywódców Hamasu jedzących w luksusie, i napisał: „Przywódcy Hamasu są obojętni na rannych, ponieważ jedzą przy najwytworniejszych stołach”. [20]
Jordańska reżyserka i scenarzystka Nisreen Al-Sbeihi, mieszkająca w Wielkiej Brytanii, napisała: „Hamas jest prawdziwym wrogiem mieszkańców Gazy. Jego milicje przejmują pomoc, którą [różne] kraje zapewniają bezpłatnie, aby zaspokoić głód mieszkańców Gazy, i przechowują ją, aby ją im sprzedać!... Tak, prawdziwym wrogiem Palestyny jest Hamas!!” [21]
W innym poście napisała: „…Hamas przeprowadza większość swoich operacji z serca obozów dla uchodźców, wykorzystując ludzi jako żywe tarcze dla swoich politycznych i wojskowych funkcjonariuszy, a media go wspierają i udają, że płaczą nad tym rozlewem krwi… Hamas nadal realizuje swój plan i poświęcił już życie ponad 40 tysięcy osób, ponad 100 tysięcy rannych i okaleczonych i ponad 1,5 miliona osób przesiedlonych – tylko po to, aby rozbudzić ducha rewolucji”. [22]
3 marca 2024 roku saudyjski biznesmen i bloger Monther Aal Sheikh Mubarak udostępnił zdjęcie przywódców politycznych Hamasu i skomentował je następująco: „Ich twarze są uśmiechnięte, a brzuchy pełne, podczas gdy twarze mieszkańców Gazy są smutne i oni głodują”. [23]
Hamas uczynił sprawę palestyńską kartą przetargową dla Iranu
Dziennikarze i osobistości medialne potępili również Hamas za służenie Iranowi i pozwalanie temu państwu na wykorzystywanie sprawy palestyńskiej do podsycania napięć w regionie w celu promowania własnych interesów kosztem mieszkańców Gazy.
Dr Muhammad Al-Kuaiz, saudyjski pisarz i poeta, napisał 18 października 2024 r. po zlikwidowaniu Jahji Sinwara: „Gazańczycy to ci, którzy wybrali Hamas w 2006 r. większością 44%, a jednak [ten ruch] spiskował z wrogami islamu: Iranem i jego osią. Dziś zbierają owoce tej decyzji w postaci rozlewu krwi i zniszczenia. To jest lekcja dla każdego, kto stawia na polityczny islam, i jak wysoka jest cena…” [24] 31 lipca, po zlikwidowaniu Ismaila Haniji, Al-Kuaiz napisał: „Ismail Hanija nie żyje. Nie zginął na froncie w Palestynie ani w żadnym kraju arabskim. Został zabity podczas spisku z innym wrogiem [Arabów, tj. Iranem] w stolicy spisku i zdrady [Teheranie]”. [25]
Saudyjski pisarz Saleh Al-Fahid odpowiedział na oświadczenia Chaleda Maszala złożone na pogrzebie Isma'ila Haniji, że Hamas porzucił „kraje siostrzane” (nie precyzując, o jakie kraje mu chodzi). [26] Al-Fahid napisał: „Opuściliście te kraje po tym, jak dokonaliście zamachu stanu przeciwko Autonomii Palestyńskiej i podzieliliście szeregi Palestyńczyków, jednocześnie utrzymując wyłączną kontrolę nad Gazą i oddzielając ją od Zachodniego Brzegu, aby ustanowić wasze potworne mini-państwo, osłabiając w ten sposób sprawę palestyńską... Opuściliście te kraje po tym, jak rzuciliście się w ramiona ajatollahów w Teheranie i uczyniliście ze sprawy palestyńskiej kartę przetargową w kieszeni Chameneiego”. [27]
Saudyjski badacz Kassab Al-Otaibi ostro skrytykował Haniję za lojalność wobec Iranu kosztem narodu palestyńskiego i krajów arabskich, pisząc: „Osobiście nie świętowałem śmierci Haniji, chociaż on i jego ruch zaszkodzili mojemu krajowi, zwłaszcza przez polityczne i militarne wsparcie dla Hutich, co widać w przemówieniach, obrazach, filmach i stanowiskach. [Hanija] stracił swoją busolę, a Hamas jako całość rzucił się w ramiona Iranu i przyjął polityczne, intelektualne i ideologiczne poglądy [tego ostatniego]. Został zamordowany w wyniku łatwej, bezlitosnej zdrady, po tym jak [Najwyższy Przywódca Iranu Ali] Chamenei uzyskał całkowitą kontrolę nad Hamasem i jego decyzjami, z których ostatnią była decyzja o [rozpoczęciu] 7 października [kampanii], która całkowicie zniszczyła Gazę i spowodowała jej okupację, a jej ludność została zabita i przesiedlona…”[28]
Algierski liberał Anwar Malek, mieszkający w Paryżu, napisał 14 kwietnia: „[Oto] nowa farsa Hamasu dotycząca tego, co nazywa ‘Potopem Al-Aksa’, [której] prawdziwa nazwa [powinna brzmieć] Potop [Kassema] Solejmaniego: Jak wiecie, operację tę przeprowadził Hamas, podwykonawca Iranu, 7 października [2023 r.] w celu promowania interesów ajatollahów... Przywódcy Hamasu ukrywają się w Katarze i Bejrucie, alfonsi chronią się w tunelach, podczas gdy reszta ludzi, głodna i chora, zmaga się ze swoim losem w rozpadających się namiotach...” [29]
Państwa arabskie muszą skazać Hamas i „wyrzucić go”
Niektórzy autorzy krytykowali państwa arabskie za to, że nie zażądały od Hamasu uwolnienia izraelskich zakładników i pozwoliły, by to kontrolowało losy mieszkańców Gazy, i wzywali ich do wystąpienia przeciwko temu ruchowi.
Na przykład palestyński dziennikarz Ajman Chaled napisał 29 sierpnia 2024 r.: „Chaled Maszal wzywa do wznowienia zamachów samobójczych. Ekstremistyczny ruch Hamas powrócił do swoich korzeni. Potrzebny jest oficjalny głos Arabów, który ogłosi Hamas organizacją przestępczą”.
Saudyjski dziennikarz Saleh Al-Fahid napisał 6 sierpnia 2024 r.: „Rezygnacja z Hamasu nie oznacza rezygnacji ze sprawy palestyńskiej. Adres palestyński jest jasny, a jest nim prawowita Autonomia Palestyńska w Ramallah, uznawana zarówno przez Arabów, jak i społeczność międzynarodową i ciesząca się szerokim poparciem Arabów. Hamas jest po prostu frakcją, która przeprowadziła zamach stanu przeciwko Autonomii Palestyńskiej i utrzymała wyłączną kontrolę nad Gazą, tak jak Huti w Jemenie – i obydwie organizacje są pełnomocnikami Iranu”. [30]
Komentator z Emiratów, dr Salem Al-Ketbi, napisał 28 maja 2024 r.: „Arabowie popełnili błąd, pozwalając temu szaleńcowi... Jahji Sinwarowi zarządzać największym kryzysem w historii współczesnych Arabów, kontrolować losy mieszkańców Gazy i wziąć ich jako zakładników, kiedy próbował osiągnąć fikcyjne zwycięstwo nad Izraelem. Rezultatem jest więcej palestyńskich ofiar i izraelskich zakładników umierających każdego dnia...” [31]
Znany kuwejcki dziennikarz Ahmad Al-Dżarallah, redaktor gazet „Al-Siyassa” i „Arab Times”, wezwał Arabów do „wyrzucenia Hamasu”, pisząc na swoim koncie X: „Liga Arabska musi działać. Ona i Arabowie muszą wyrzucić Hamas i jego zwolenników, którzy sprzedali Gazę Izraelowi... Co zyskała sprawa palestyńska na tym, co Jahja Sinwar i jego wspólnik w niesprawiedliwości i kłamstwach, Mohammed Deif, zrobili tak lekkomyślnie i bez zastanowienia? Kłamią Palestyńczykom, gdy mówią, że to, co się wydarzyło [tj. atak z 7 października], ponownie umieściło sprawę palestyńską na agendzie międzynarodowej. Potępiam [Sinwara] za tę śmieszną wymówkę. Arabowie mają prawo wyrzucić Hamas i to szaleństwo i wprowadzić rząd, który wie, jak poradzić sobie z kwestią palestyńską”. [32]
Saudyjski dziennikarz Abd Al-Aziz Al-Chames napisał 11 lutego 2024 r.: „Dlaczego Arabowie nie żądają, aby Hamas uwolnił zakładników starców, dzieci i kobiety, aby umożliwić zawieszenie broni? Dlaczego nie ma krytyki tych, którzy spowodowali wszystkie te zniszczenia i zabójstwa? [Co powiecie na] odrobinę samokrytyki[?]” [33]
[1] Since Hamas’ October 7, 2023 attack on Israel, MEMRI has published numerous reports about Arab criticism of Hamas on Arab media. See for example:
Special Dispatch No. 10848, Arab Social Media Users Criticize Hamas Large-Scale Attack: Defacing Corpses, Raping Girls, Abducting Elderly Women Are All Against Islam, October 10, 2023;
Special Dispatch No. 10949, Arab Media Figures: The Hamas Leadership Is Trading In The Palestinian Cause; It Is Responsible For The Killing And Destruction In Gaza – And Is Serving Iran, November 9, 2023;
Special Dispatch No. 11484, Arab Journalists And Liberals Welcome Assassination Of Hamas Political Bureau Head Isma'il Haniyeh: He Was A Terrorist Who Conspired With Iran; Now It's The Turn Of Sinwar, Mash'al And Nasrallah, August 2, 2024;
Special Dispatch No. 11534, Criticism On Social Media Of Senior Hamas Official Khaled Mashal's Calls For The Resumption Of Suicide Attacks Against Israel, August 30, 2024;
Special Dispatch No. 11622, Saudi Journalists Slam Hamas Leader Abroad Khaled Mashal: He Is An Iranian Mercenary Who Cares Nothing For Lives Of The Gazans And Should Be Prosecuted, October 17, 2024.
[2] X.com/daliaziada, September 1, 2024.
[3] X.com/hahussein, September 1, 2024.
[4] X.com/lalshareef, September 1, 2024.
[5] X.com/aypress, August 20, 2024.
[6] X.com/NadimKoteich, October 17, 2024.
[7] X.com/AlwadayHussein, October 17, 2024.
[8] X.com/daliaziada, , October 18, 2024.
[9] X.com/monther72, October 7, 2024.
[10] X.com/abdullah113438, October 30, 2024.
[11] X.com/aypress, November 7, 2024.
[12] X.com/aypress, July 1, 2024.
[13] X.com/aypress, March 16, 2024.
[14] X.com/JihadAlobaid, October 7, 2024.
[15] X.com/alkhames, October 7, 2024.
[16] X.com/fahddeepaji1, September 12, 2024.
[17] X.com/fahddeepaji1, September 9, 2024. In Arabic this is a play on the words, since the word muqawala (“subcontractors”) is similar to the word muqawama (“resistance”).
[18] X.com/70sul, August 8, 2024.
[19] X.com/70sul, July 14, 2024.
[20] X.com/70sul, July 13, 2024.
[21] X.com/NSbeihi, July 5, 2024.
[22] X.com/NSbeihi, June 9, 2024. The last sentence in this post is an allusion to statements made on October 26, 2023 by Hamas leader Isma’il Haniyeh, who said: "The blood of the women, children and elderly […] we are the ones who need this blood, so it awakens within us the revolutionary spirit, so it awakens with us resolve." See MEMRI TV Clip No. 10911, “Hamas Leader Ismail Haniyeh: We Need The Blood Of Women, Children, And The Elderly Of Gaza – So It Awakens Our Revolutionary Spirit,” October 27, 2023.
[23] X.com/monther72, March 3, 2024.
[24] X.com/A:QUAiZ, October 18, 2024.
[25] X.com/A:QUAiZ, July 31, 2024.
[26] X.com/qudsn, August 2, 2024.
[27] X.com/salehalfahid, August 6, 2024.
[28] X.com/Dr_Kassab, August 1, 2024.
[29] X.com/anwarmalek, April 14, 2024.
[30] X.com/salehalfahid, August 6, 2024.
[31] X.com/salemalketbi, May 28, 2024.
[32] X.com/Ahmadjarallah, July 14, 2024.
[33] X.com/alkhames, February 11, 2024.
* C. Meital jest pracownikiem naukowym w MEMRI; H. Varulkar jest dyrektorem ds. badań w MEMRI.
MEMRI, Badania i analizy Nr 1795,
25 listopada 2024 r.
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
