Ipso facto omlet z groszkiem

Trafi się czasem jakaś siłaczka, ale zaraz idzie na urlop macierzyński. Potrzebna jest loża masońska chętnych do młodzieży chowania – mówię, a kolega pyta, której i obaj wiemy do czego pije. Trudno powiedzieć, od którego końca zacząć. Nie budujesz domu od dachu, a chętnych do kopania fundamentów to za dużo nie ma. Każdy za profesora chce robić, a prawdziwych przedszkolanek jak na lekarstwo. Chcesz mieć dobrych studentów, zacznij dzieci uczyć myślenia w przedszkolu. Takie mamy rzeczpospolite, jakie mamy przedszkola.

Kolega nie był pewien, jemu bardziej gimnazjów szkoda. Chociaż chyba coś wie, bo swojego malucha posłał do prywatnego przedszkola, rezygnując z decyzji o kredycie na dom. A tymczasem nam dyrektora wysłali na zieloną trawkę. Niby proste, jak łączysz dwie szkoły to jeden dyrektor jest w nadmiarze, pozbywasz się tego, któremu młodzieży chowanie bardziej na sercu leży, żeby tradycji stało się zadość i żeby nowej linii partyjnej nie uchybić. Na krótką metę gra o sumie zerowej, na długą takie rzeczpospolite, jacy gracze.

Coś ta ojczyzna jak paskudna treściowa, a piętą achillesową tej teściowej jest przywiązanie do tradycji. Jakie ma być młodzieży chowanie, kiedy Matka Boska jest królową a Rydzyk jej posłańcem? Kolega pyta z niepokojem o nowego wikarego, podobno był już proboszczem i w trybie nagłym w innej parafii wikarym został. Nikt nic nie wie, ale podejrzane. Martwi się kolega, że ten nowy wikary będzie dzieci uczył. Faktycznie wygląda jak ipso facto w złagodzonej formie – powiedziałem zastanawiając się głośno.

Czyli co - zapytał kolega przyglądając mi się podejrzliwie. No wiesz – odpowiedziałem – w normalnym życiu ipso facto, to jakbyś powiedział „siłą rzeczy” lub bardziej formalnie z mocy faktu, a w prawie kanonicznym używa się jako określenie łajdactwa wymagającego kościelnej kary, takiej jak ekskomunika.

Też myślałem, że pewnie jakiś pedofil – mruknął kolega i zainteresował się, skąd wiem jak ipso facto używają w uczonych kręgach wrogów nauki. Historia jest długa, bo był ksiądz w rodzinie, brat dziadka. Dziadek był nauczycielem, a z bratem się kłócił ilekroć się spotkali, więc poduczył się nawet prawa kanonicznego na potrzebę rodzinnych sporów. Czasem mawiał, że nauczyciel jest jak świeca, a ksiądz jak kij z kapturkiem, który świece gasi. 

Kolega zapytał, czy dawniej księży za pedofilię ekskomunikowali? Nie chciałem go wprowadzać w błąd, więc tylko wyraziłem przypuszczenie, że unikali tego ze względu na obawy przed osłabieniem stanu kapłańskiego.

Moralne czy liczebne – zapytał kolega, a ja nie byłem pewien, chociaż pewnie ważniejsze było osłabienie moralne. Ksiądz osoba święta z urzędu, więc grzeszki lepiej schować niż publicznie piętnować. Faktyczne statystyki są jednak tajemnicą, bo to jak przemoc w rodzinie, widzimy czubek góry lodowej.

Stan kapłański wprowadził stan wojenny – orzekł niespodziewanie kolega zamawiając drugie piwo. Teraz ja nie byłem pewien, że rozumiem, ale czekałem cierpliwie na wyjaśnienie. Suweren u nas pobożny, bo takie było młodzieży chowanie, pewnie nie aż tak pobożny jak się niektórym zdaje, ale bardziej pobożny niż trzeba. Tak, czy inaczej żaden kandydat do służenia suwerenowi nie może abstrahować od dawnego młodzieży chowania, iżby stanu duchownego słuchać. Stan duchowny swoje wie i tylko czekał, żeby stan wojenny wprowadzić.

Rydzyk to jeszcze nie cały stan kapłański – powiedziałem trzymając się umiarkowania jak ostatniej deski ratunku, chociaż też wiedziałem, że nie jest dobrze. Już chciałem powiedzieć, że byle do następnych wyborów, ale kolega był tak krytyczny, iż lepiej go było optymizmem nie prowokować. Postanowiłem zmienić temat i opowiedzieć jak mi dziadek opowiedział o ipso facto w prawie kanonicznym. Dziadek był dyrektorem szkoły, wiejskiej szkoły, gdzie młodzieży chowanie powinno być najważniejsze, a nigdy najważniejsze nie było, do „Solidarności” należał i w stanie wojennym wezwali go na przesłuchanie. Sprawa był kłopotliwa, bo Czesi przyjechali i znajomy dziadka chciał im pokazać jak „Solidarność” działa na prowincji. Pewnie ich śledzili, bo przyjechali, pogadali i kilka w godzin później pojechali, a dziadka następnego dnia wzywają na przesłuchanie i wypytują kto, dlaczego i o czym rozmawiali. Więc mówi, że czescy nauczyciele, że rozmawiali o szkole, o uczeniu wiejskich dzieci; pytają kto ich przywiózł, więc mówi, że nauczyciel z Warszawy, co też było prawdą. Na to oni, żeby dokładnie opowiedział cały przebieg wizyty. Dziadek opowiedział, że przyjechali niespodziewanie, że pokazał szkołę, a potem wrócili do domu i rozmawiali o szkole… I co dalej, denerwował się przesłuchujący. No chciałem ich jakoś ugościć – powiedział dziadek - ale w lodówce było tylko mleko i jajka, a w spiżarce puszka groszku, ipso facto omlet z groszkiem.

Jak opowiadał dziadek, milicjant przez chwilę gryzł długopis, a potem powiedział, że nie ma więcej pytań.

O ipso fato w prawie kanonicznym opowiedział mi później, upominając, żeby nie używać łacińskich zwrotów nadaremno i odradzając studia pedagogiczne. Może miał rację, a może nie miał, umierał w wolnej Polsce trochę rozgoryczony, a jego brat wręcz odwrotnie.

Kolega dopił piwo, zapłacił rachunek i żegnając się powiedział: ipso facto omlet z groszkiem, czyli takie mamy rzeczpospolite.