Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 10:14

« Poprzedni Następny »


Błąd sprzed 30 lat, za który nadal płacimy


Andrzej Koraszewski 2019-01-19


Milowymi krokami zbliżają się wybory parlamentarne, których znaczenie trudno przecenić. Czy zdołamy zatrzymać populizm, czy zdołamy przekonać większość społeczeństwa do demokracji, czy zdołamy naprawić popełnione wcześniej błędy? Tych błędów było wiele, jednak być może jeden z nich wpłynął szczególnie silnie na zawirowania na naszej scenie politycznej po roku 1989. Jak się wydaje, politycy ruchu „Solidarności” nie zauważyli znaczenia problemów wsi i małego miasta ani tego jak pogardliwe lekceważenie mieszkańców prowincji będzie wpływało na zachowania wyborcze.

Dziś, kiedy po raz kolejny zbliżamy się do wyborow, które prawdopodobnie będą miały historyczne znaczenie, odnosi się wrażenie, że zasiedziała w naszej inteligenckiej kulturze pogarda niesłychanie utrudnia zdobywanie sojuszników w dużej i ważnej grupie wyborców, której głosy ostatecznie rozstrzygną, jak przechyli się szala. Przypominam tu mój tekst sprzed dziesięciu lat, o tym, co działo się 30 lat temu, a o czym politycy dzisiejszej opozycji być może powinni pamiętać.


***

24 sierpnia 2009 roku „Gazeta Wyborcza" opublikowała całostronicowy artykuł pt. Powiedzieli „dość". Artykuł opublikowano w dwudziestą rocznicę sojuszu „Solidarności" ze Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Demokratycznym. Z tej okazji Lech Wałęsa spotkał się ze swoimi byłymi sojusznikami — byłym przewodniczącym ZSL Romanem Malinowskim i b. przewodniczącym SD Jerzym Jóźwiakiem. Zarówno wtedy, jak i dziś „Gazeta Wyborcza" prezentowała tamten sojusz jako wielki sukces, który utorował drogę do utworzenia rządu Tadeusza Mazowieckiego.


Artykuł rozpoczynał się od wypinania piersi przez Romana Malinowskiego, który po latach przypominał, że ze strony PZPR zarzucano im zamach stanu i grożono, podobnie dumny z tamtej decyzji był Jerzy Jóźwiak. Prowadzący z nimi wywiad Rafał Kalukin nawet nie zadawał pytań o ich wcześniejszą rolę i o to czy gotowi byli wówczas pójść nieco dalej i dopuścić do głosu członków „Solidarności" ze swoich własnych szeregów. Uczciwie mówiąc te dwie postaci nie były i nadal nie są specjalnie interesujące. Ważne jest to, co działo się w obozie „Solidarności". Czy można na tamten sukces Lecha Wałęsy i jego drużyny spojrzeć nieco inaczej?


Jest sierpień 1989 roku, minęły niespełna trzy miesiące od nieprawdopodobnego zwycięstwa wyborczego antykomunistycznej opozycji. Ciągle w szoku byli działacze PZPR, w szoku była również antykomunistyczna opozycja, która w najśmielszych marzeniach nie spodziewała się tak lawinowego zwycięstwa wyborczego.


Z okazji 20 rocznicy tamtych wyborów „Gazeta" do znudzenia przypominała wypowiedziane przed kamerami telewizji słowa Joanny Szczepkowskiej: „Proszę państwa, 4 czerwca skończył się w Polsce komunizm." Wtedy, w pierwszych tygodniach po tym zwycięstwie, mało kto pamiętał, że o tak druzgoczącym zwycięstwie zadecydowały głosy wsi, o które antykomunistyczna opozycja nawet specjalnie nie zabiegała. Wiejski wyborca musiał zadowolić się jedną ulotką podpisaną przez przewodniczącego Wałęsę. Warto tę ulotkę przypomnieć:

BRACIE ROLNIKU


Razem z Solidarnością — wybieraj po gospodarsku. Po gospodarsku to znaczy — rozważnie i sprawiedliwie. Chcemy aby w Polsce rządziła mądrość a nie krzywda. Chcemy aby ziemia, którą ocalili ojcowie, została w rękach synów i córek. Aby ta ziemia rodziła na pożytek krajowi, a dobrobytem płaciła tym, co na niej pracują. Chcemy aby pieniądz w rękach rolnika miał siłę. Aby można było kupić za niego co trzeba do produkcji, co trzeba do budowy, co trzeba do życia. Bez łapówki, bez załatwiania, bez chodzenia po prośbie do urzędników.


Chcemy, aby wiejska szkoła nie była gorszą szkołą. Aby spółdzielczość była dobrowolnym wspólnym działaniem gospodarzy
, a nie jeszcze jedną władzą na karku rolnika.


Chcemy aby rolnik mógł wiedzieć, jak podatek zapłacony państwu wraca od państwa do niego.


Wybierzmy posłów i senatorów, którzy się o to upomną. A upomną się nie tylko dlatego, że to ludzie uczciwi i światli. Upomną się, bo przypilnujemy, bo im przypomnimy.


Wybierzmy po gospodarsku. Wybierzmy z Komitetami Obywatelskimi „Solidarność". Życie polskiej wsi nie zmieni się z dnia na dzień. Najlepsza nawet sejmowa uchwała nie przekreśla lat zaniedbań, lat nieufności, niesprawiedliwości. Rolnictwa nie naprawi się w Warszawie. To muszą zrobić ci, którzy Polskę żywią i bronią. Teraz rolnicy będą mogli dopilnować, aby ich słuszne żądania nie szły do ministerialnej szuflady. Teraz każde rozumne działanie społeczności rolniczej będzie miało w Warszawie uważnych i wiernych sojuszników — posłów i senatorów zgłoszonych przez Komitety Obywatelskie „Solidarność", a wybranych głosami wsi.


Wybieraj po gospodarsku. Pomóż zrozumieć te wybory wszystkim, którzy czują się zagubieni. Doradzaj niezdecydowanym. Głosujmy razem, rolnicy i kobiety wiejskie na kandydatów zgłoszonych przez Komitety Obywatelskie „Solidarność".


Lech Wałęsa

Ta wieś nie znała solidarnościowych kandydatów na posłów i senatorów, rolnicy poszli do wyborów pod hasłem "Będziemy głosowali nawet na krowę, byle miała znaczek "Solidarności"". Głosowali przeciw komunizmowi, przeciw PZPR, ale przede wszystkim przeciw ZSL. Czy Wałęsa i jego doradcy o tym wiedzieli? Trudno powiedzieć, bo ich zainteresowanie wsią było żadne. Wałęsa ulotkę podpisał, ale prawdopodobnie nawet jej nie przeczytał. Trudno mieć o to do niego pretensje, ważniejsi byli tu jego doradcy, którzy również nie zaprzątali sobie głowy jakimiś tam chłopami stanowiącymi jakąś tam połowę Polski.


Po dwudziestu latach Lech Wałęsa w rozmowie z „Gazetą Wyborczą" mówił o swoich sojusznikach czyli o ZSL i SD:

Oba te stronnictwa były w koalicji z PZPR, ale dla nas to nie byli żadni komuniści. Wciągnięto ich w tamten układ, nie byli jednak przeciwnikami „Solidarności". No więc my kombinowaliśmy, czy w ZSL i SD pojawili się już ludzie gotowi powiedzieć „dość". I trafiliśmy na takich ludzi.

Czy rzeczywiście Lech Wałęsa dziś wierzy, że tak wtedy myślał? Nie sądzę. Podejrzewam, że nawet lepiej niż jego doradcy wiedział, że pluje w twarz połowie tych, którzy kilka tygodni wcześniej oddali swój głos na „Solidarność".


Inteligencki sztab Wałęsy był zachwycony. Okrzyknięto ten krok „wielkim taktycznym zwycięstwem", nie tylko nie domyślając się, że szykują swój polityczny pogrzeb, ale śmiertelnie i na długie lata obrażając się na każdego, kto próbował im o tym mówić.


To nie Magdalenka i nie okrągły stół były zdradą, niestety zaczęliśmy naszą demokrację od ordynarnej nieuczciwości wobec wyborców i do dziś ludzie, którzy zdecydowali się na tamtą nieuczciwość, są z niej dumni.


Wtedy, w kilka dni po tym „wielkim taktycznym zwycięstwie Lecha Wałęsy" pojechałem z Londynu do Polski. Przez trzy tygodnie tłukłem się samochodem po wsiach i rozmawiałem z wiejskimi wyborcami „Solidarności". Ich gorycz nie miała granic. Pytałem również ówczesnych działaczy „Solidarności Rolników Indywidualnych", czy byli konsultowani, czy były przynajmniej jakieś warunki owego sojuszu? Moje pytania były kwitowane milczeniem, wzruszeniem ramion, stwierdzeniami, że zbyt długo mieszkałem poza Polską i nic nie rozumiem. Józef Ślisz, ówczesny przewodniczący „Solidarności" RI bezradnie rozłożył ręce, wyrażał nadzieję, że może to się jakoś ułoży. Reakcje tych, którzy w czerwcu oddali swoje głosy na Wałęsę i jego drużynę, nie pozostawiały jednak żadnej wątpliwości.


Religia najwyraźniej znakomicie pełniła swoją rolę pocieszycielki, bo na spotkaniach wiejskich sympatyków „Solidarności" ze świecą nie można było znaleźć nikogo z kierownictwa miejskiej „Solidarności", ale za to księży nigdy nie brakowało, przeciwnie, przyjeżdżali tłumnie i biesiadowali radośnie.


Jakież było niebotyczne zdumienie moich przyjaciół i znajomych z korowskiego nurtu drużyny Wałęsy, kiedy wieś zaczęła się gwałtownie odwracać od nowych zwycięzców. Publicyści „Gazety Wyborczej" szybko doszli do wniosku, że „chłopi tęsknią do komunizmu". Jeden z najbliższych doradców Wałęsy na moje pytanie o to, co zamierzają zrobić, żeby odzyskać zaufanie wsi, spojrzał na mnie z najwyższym zdumieniem."O co ci chodzi - zapytał -  przecież Ślisz został wicemarszałkiem Senatu."


W niespełna półtora roku po czerwcowych wyborach polska wieś była gotowa głosować nawet na krowę, byle ta krowa nie miała nic wspólnego z „Solidarnością". Nie kusili jej również kandydaci postkomunistyczni. W wyborach prezydenckich wieś masowo oddała swoje głosy na nikomu nieznanego Stana Tymińskiego, eliminując tym samym Tadeusza Mazowieckiego z drugiej tury wyborów i praktycznie rzecz biorąc z polityki. Wałęsa na swoją karę za „wielki sukces taktyczny" musiał poczekać jeszcze cztery lata, Unia Wolności dogorywała dłużej, ale na odzyskanie choćby cienia zaufania wyborców wiejskich nie mogła już liczyć.


Ta bolesna lekcja demokracji nie nauczyła nikogo i niczego. Wiedza o tym, że nie można w Polsce wygrać wyborów bez głosów wsi, uświadamia się politykom zazwyczaj na kilka tygodni przed wyborami, w postaci populistycznego konkursu piękności, polityków pokazujących się z księżmi na dożynkach, biesiadujących przy prostym chłopskim stole i obiecujących uczciwe partnerstwo. Zwycięska partia daje chłopskim politykom kilka stołków i zaczyna narzekać na trudnego partnera.


Tamto polityczne łajdactwo było całkowicie zgodne z długą polską tradycją. We wrześniu 1989 roku moi rozmówcy, wiejscy wyborcy „Solidarności" przypominali mi historię marca 1981 i ówczesnej zdrady „Solidarności" RI przez „Solidarność" miejską, opowiadali o różnych zjazdach „Solidarności", gdzie nikt nie miał czasu dla kuzynów ze wsi, o spotkaniach z rodzącą się solidarnościową prasą.


„Wielkie taktyczne zwycięstwo Lecha Wałęsy" było brzemienne w skutki, których nikt nie widział wtedy i których nikt nie chce widzieć dziś.


Interesująca i zabawna była końcówka rocznicowego artykułu w „Gazecie Wyborczej", gdzie trzech panów - Wałęsa, Malinowski i Jóźwiak popisuje się swoim historycznym bohaterstwem. Prowadzący rozmowę dziennikarz przypomniał słowa Mikołaja Kozakiewcza (członka kierownictwa ZSL i marszałka Sejmu kontraktowego), który mówił w wywiadzie dla „Polityki", że Malinowski nie tyle biegł na spotkanie w Gdańsku z Wałęsą, ile szedł popychany przez członków swojej partii. Malinowski oczywiście się nadął, ale Jóźwiak opowiadział natychmiast z dumą, że w Stronnictwie Demokratycznym były demokratyczne procedury i miał dyrektywy od szefów wojewódzkich oddziałów w terenie. Odpowiedź Lecha Wałęsy zbija z nóg: " O kurczę, nie wiedziałem o tym… Co za ironia losu — wy mieliście demokratyczne procedury, a ja szedłem sam, wbrew kolegom."


Prawda jest jednak taka, że jedynym człowiekiem (i to wychodzi również w tym artykule), który był uczciwie przeciwny tym machlojkom, był Bronisław Geremek, pozostali nie byli pewni, czy ten numer wyjdzie i byli szczęśliwi, kiedy naplucie wyborcom w twarz tak pięknie się udało.

***

Dziś sytuacja jest inna, tu i ówdzie pojawiają się nieco przedwczesne gdybania, że kandydatem opozycji na stanowisko premiera mógłby być prezes PSL, stare lekceważenie nie zniknęło, zgoła przeciwnie, raczej jest silniejsze niż kiedykolwiek. O prawdziwych problemach mieszkańców prowincji politycy rozprawiają z pozycji swojego mniemania o tym, co inni powinni myśleć, bo o tym, żeby szukać jakiegoś uczciwego partnerstwa nadal trudno marzyć. Źle to wróży.  


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Znasz li ten kraj

Znalezionych 386 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Agenci propagandy nienawiści   Koraszewski   2023-11-05
Modne słowo: narracja   Koraszewski   2023-10-06
Jaka religia, jaki ateizm?   Koraszewski   2023-10-02
Płacimy za grzechy dziadów   Koraszewski   2023-09-26
Poranne refleksje mieszkańca Polski   Koraszewski   2023-09-22
Dlaczego film Holland jest zły   Wójcik   2023-09-20
Śmierć byłego nauczyciela historii   Kruk   2023-09-18
Jeśli mam zacząć od nowa…   Koraszewski   2023-09-12
Osiem gwiazdek na grobie, Richard Dawkins i moje miasteczko   Koraszewski   2023-09-09
Elekcja posłów polskich   Koraszewski   2023-09-07
Powróćmy jak za dawnych lat w zaczarowanych bajek świat   Koraszewski   2023-08-29
Głosuj 4 razy NIE, czyli jak Jarosław Kaczyński poszedł śladami Bolesława Bieruta   Koraszewski   2023-08-15
Przedwyborcza kampania prania mózgów   Koraszewski   2023-07-19
Poemat o oszczędnym posługiwaniu się prawdą   Koraszewski   2023-07-06
Smutek plemiennego humanizmu   Koraszewski   2023-06-19
“Ewa” i Pola. Głos kobiet żydowskich   Walter   2023-06-14
Ordo Juris, ludzkie dramaty i złe dziennikarstwo   Koraszewski   2023-05-12
Papierowym okrętem po ojczystych kałużach   Koraszewski   2023-04-24
Wobbly hypothesis i życie współczesne   Koraszewski   2023-04-21
Powrót konfederatów polskich   Koraszewski   2023-04-18
Człowieku, zbliża się Dzień Darwina   Koraszewski   2023-02-04
Śmierć prezydenta i dylemat sędziego   Koraszewski   2022-12-17
Nacjonalistyczna patoekonomia wiecznie żywa   Łukaszewski   2022-12-16
Kogo i w jaki sposób chciałby zniszczyć ob. Kaczyński?   Koraszewski   2022-12-10
Listopadowe powstanie i sprawa dla niektórych niekoszerna   Łukaszewski   2022-11-30
Polityka jest sztuką realizowania tego co jest  możliwe   Koraszewski   2022-11-28
Państwo, religia, dzieci i Żydzi   Koraszewski   2022-11-17
W poszukiwaniu katolickich konstytucyjnych demokratów   Koraszewski   2022-11-15
Polityka, czyli taniec świętego Wita   Koraszewski   2022-10-20
Czy przywódcy organizacji rolniczych są największymi wrogami rolników?   Koraszewski   2022-10-15
Oświecony lud tego nie kupi   Zbierski   2022-10-10
Potforny ftorek i ojczyzna w potszebie   Kruk   2022-10-08
Do przyjaciół Moskali   Łukaszewski   2022-09-29
List otwarty do pewnego typa   Koraszewski   2022-09-28
Hic Rhodus, hic salta!   Koraszewski   2022-09-21
Głupota zawsze dziewica   Koraszewski   2022-09-19
Jesień oświecenia i owoc poznania   Koraszewski   2022-09-13
Od sierpnia 1980 do sierpnia 2022   Koraszewski   2022-08-30
Gdybym ja był Panem Bogiem   Kruk   2022-08-11
Przemilczana pielgrzymka posłów polskich do grobu Arafata   Koraszewski   2022-08-04
Kaczyński w Kórniku i powrót towarzysza Szmaciaka   Koraszewski   2022-07-26
Polska demokracja wyznaniowa   Koraszewski   2022-05-30
Ból głowy po święcie pracy   Kruk   2022-05-02
Świat się zmienia na lepsze   Kruk   2022-04-22
Pisowska wojna z rozumem   Koraszewski   2022-04-14
Oni się nie wstydzą, państwo nie reaguje   Koraszewski   2022-03-23
Kto dostrzeże grozę wzrostu cen żywności?   Koraszewski   2022-03-18
Cicho płynie solidarność   Koraszewski   2022-03-09
Pokaż figę sykofantom   Koraszewski   2022-02-19
Nie oskarżam, tylko przypominam   Koraszewski   2022-02-10
List otwarty do wice-ministra zdrowia Piotra Bombera, nadzorującego Departament Dialogu Społecznego   Koraszewski   2022-02-03
Pierwsza poprawka do, że tak powiem   Koraszewski   2021-12-08
Dzyndzyk patriotyczny i kwestie prawne   Kruk   2021-11-19
Głupota oparta na wiedzy   Koraszewski   2021-11-15
Jezus, Mahomet i cała reszta   Koraszewski   2021-11-11
 Byłem z Romanem na ty   Koraszewski   2021-11-09
Jarosław Kaczyński i historia polskiego analfabetyzmu   Koraszewski   2021-10-28
Czy można zrozumieć pamięć i tożsamość?   Koraszewski   2021-10-25
My naród i klops   Koraszewski   2021-10-15
Saga rodu Fedorowiczów, powiatowa walka z zaborcą i proces Katarzyny Mrówczyny   Koraszewski   2021-10-04
Historia pewnego teatru   Łukaszewski   2021-09-25
Niech żywi nie tracą nadziei   Kruk   2021-09-15
Dyskurs nasz powszedni pozwól zmienić Panie   Koraszewski   2021-09-11
Zawieszony w prawach członka   Kruk   2021-07-21
Codzienne obowiązki sołtysa honoris causa   Koraszewski   2021-06-26
Czy warto być Polakiem – wyjaśniamy   Koraszewski   2021-06-18
Polityczna kamasutra i umysł człowieka podnieconego   Koraszewski   2021-06-12
Dławiący wiatr historii   Koraszewski   2021-06-07
Piasek dla kota i inne troski   Koraszewski   2021-06-02
Nowy ład, Polski ład, czyli Nowa Ekonomiczna Polityka   Koraszewski   2021-05-29
Sen nocy wiosennej   Koraszewski   2021-05-14
Owszem żyję, ale trudno to potwierdzić   Koraszewski   2021-05-08
Święto flagi i inne święta   Kruk   2021-05-05
Demokracja umarła, niech żyje demokracja   Koraszewski   2021-04-30
Uczucia patriotyczne w promocji   Koraszewski   2021-04-28
Chuć w narodzie, czerep nadal rubaszny, dusza anielska trzepocze sztucznymi rzęsami   Kruk   2021-04-20
Czy wicepremier zarządzi wcześniejsze wybory?   Koraszewski   2021-04-14
Nie marszcz czoła, stawiaj go wyzwaniom   Kruk   2021-04-12
Bliźni gorszego sortu i problem moralności   Koraszewski   2021-04-10
Prawda, sumienie, zgoda   Koraszewski   2021-04-07
Rewolucja w NBP, nominały jawne i poufne   Koraszewski   2021-04-01
Mural w mieście Dobrzyniu   Koraszewski   2021-03-19
Groza reedukacji narodowej   Koraszewski   2021-02-27
Państwo mi nie służy   Koraszewski   2021-02-24
Prymas częściowo nieświeży   Koraszewski   2021-02-19
Teologia zniewolenia kontra społeczeństwo obywatelskie   Koraszewski   2021-02-01
Zostałem zaszczepiony przeciw wrednemu wirusowi   Koraszewski   2021-01-27
Opowieść o Polaku, który się prawdzie nie kłaniał   Koraszewski   2021-01-06
Rok parasola i parasolki?   Koraszewski   2021-01-04
Wypas środowiskowych prawd   Koraszewski   2020-12-28
„Uwaga, tu obywatelki i obywatele, to jest legalne zgromadzenie!”. Powolne budowanie mostów ponad podziałami.   Górska   2020-12-19
Doktor Dolittle i zielony kanarek    Garczyński-Gąssowski   2020-12-12
Seks bez seksizmu, kapłaństwo bez pedofilii   Koraszewski   2020-12-08
Opowieść o nocnym stróżu, kucharce i wartościach   Koraszewski   2020-12-06
Cyrkowe fikołki, teatralne gesty i realne działania opozycji   Górska   2020-11-30
Lekcja zdalna i pytanie dodatkowe   Kruk   2020-11-26
Przez okno wszedł Ziobro, a spod łóżka wylazł biskup, czyli jak Jarosław Kaczyński rozpętał wojnę domową   Górska   2020-11-24
Mowa pozasejmowa do obywatela Kaczyńskiego   Koraszewski   2020-11-21
Przekleństwo naszych czasów i wszystkich wcześniejszych   Kruk   2020-11-16
Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie!   Koraszewski   2020-11-11

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk