Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 09:48

« Poprzedni Następny »


Oburzenie, stronniczość i niestabilność prawdy


Steven Novella 2019-10-04


Wiele razy miałem podobne doświadczenia z kolegami lub przyjaciółmi, którzy nie są świadomi problemu z pseudonauką w medycynie. Początkowo właściwie zaprzeczają: „nie może być tak źle”, „homeopatia nie może być tak idiotyczna!” Kiedy już miałem możliwość udzielenia im wystarczających wyjaśnień i sami zobaczyli dowody, przechodzą od zaprzeczenia do oburzenia. Wydają się przeskakiwać z jednej skrajności w drugą, uznając pseudonaukę za beznadziejnie szerzącą się, a nawet odczuwając nihilizm.

To ogólne zjawisko nie ogranicza się do medycznej pseudonauki i sądzę, że stosuje się szerzej. Możemy być nieświadomi problemu, ale kiedy go raz rozpoznamy, widzimy go wszędzie. Wkracza efekt potwierdzenia i początkowo przesadnie stosujemy nowo nauczoną lekcję.


Mam ten problem, kiedy wykładam o sceptycyzmie. Mogę spędzić godzinę, omawiając stronniczość w publikacjach, stronniczość badaczy, p-hacking, statystyki o błędach w naukowych publikacjach i wszystkie problemy pism naukowych. Początkowo byłem trochę zdziwiony zadawanymi mi pytaniami, w których wyrażano nihilizm wobec nauki ogólnie. Niechcący tworzyłem błędne wrażenie przez niewłaściwe zrównoważenie wykładu. To są wszystko wyzwania dla dobrej nauki, ale dobra nauka może być tworzona i jest tworzona. Jest tylko trudniejsza, niż ludziom się wydaje.


To jest związane z filozofią środka Arystotelesa – cnota jest często równowagą między dwoma skrajnymi występkami. Podobnie, odkrywam, że często jest zniuansowane stanowisko w wielu sprawach, w chwiejnej równowadze między dwiema skrajnościami. Ani nie możemy całkowicie ufać nauce i naukowcom, ani nie powinniśmy odrzucać wszelkiej nauki jako beznadziejnie tendencyjnej i wadliwej. Wolność słowa jest niezbędna dla demokracji, ale nie znaczy to wolności od konsekwencji tego, co mówisz lub że każdy ma prawo wybrania takiego miejsca na swoje wystąpienia, jakie mu się podoba. 


Niedawny artykuł w ”Guardianie”
 o naszym obecnym świecie, w którym prawdę odesłano do lamusa, przypomniał mi o tej filozofii środka. Do pewnego stopnia społeczeństwo przeszło z jednej skrajności w drugą, jeśli chodzi o fakty, ekspertyzę i zaufanie do autorytatywnych źródeł. To jest olbrzymie uproszczenie i oczywiście zawsze byli ludzie w każdym miejscu na tym spektrum. Wydaje się jednak, że zaszło pewne przesunięcie. W epoce sprzed mediów społecznościowych większość ludzi zdobywała wiadomości z źródeł głównego nurtu, które były porządkowane, prezentowane i redagowane. Ekspertom zasadniczo ufano i przynajmniej szerokie centrum miało wspólne źródło faktów jako podstawę do dyskusji.

 

Media społecznościowe jednak zdemokratyzowały produkcję i prezentację informacji. „Guardian” pisze, że dało to także ludziom bardziej bezpośredni dostęp do informacji. To tworzy potężne złudzenie  posiadania wiedzy – mam dostęp do całego świata faktów na wyciągnięcie ręki, bez pośrednika, który zagradza drogę lub decyduje, którymi faktami mnie nakarmić. Zaufanie do ekspertów i autorytetów upadło. Odgrywa tu również swoją rolę nasza psychika. Dunning (słynny z efektu Dunninga-Krugera) powiedział:

Umysł ignoranta nie jest wcale nieskazitelnie czystym, pustym naczyniem, ale jest zagracony nieistotnymi lub wprowadzającymi w błąd doświadczeniami z życia, teoriami, faktami, intuicjami, strategiami, algorytmami, heurystyką, metaforami i  przeczuciami, które niestety, wyglądają i są odczuwane jako użyteczna i poprawna wiedza.

Media społecznościowe są zasadniczo paliwem napędowym tego procesu. Kto teraz potrzebuje eksperta? Zawsze możesz sobie wybrać własnego eksperta, bo wszyscy są równie dostępni on line, nie zaś relegowani na marginesy tabloidów piszących o spiskach. Złudzenie wiedzy jest obecnie potężniejsze niż kiedykolwiek.


Nie ma odwrotu – dżinn mediów społecznościowych wydostał się z butelki. Ludzie mają obecnie bardziej bezpośredni dostęp (a przynajmniej to, co odczuwają jako bezpośredni dostęp) do informacji i z tego nie zrezygnują, żeby mieć Waltera Cronkite’a [przypis tłumaczki: prezenter telewizji CBS w latach 1962–1981, o którym mówiono, że jest człowiekiem darzonym największym zaufaniem w Ameryce] mówiącego im, jakie są wiadomości. Możemy jednak szukać bardziej zniuansowanej pozycji pośrodku. Jasne, eksperci są stronniczy i czasami mylą się; dziennikarze są niedoskonali, popełniają błędy, dążą do sensacji i zachęt do klikania. Ludzie będą używali pieniędzy, by wpłynąć na system.


Ale – nie znaczy to, że system jest zmanipulowany do takiego stopnia, że w ogóle nie działa. Co ciekawe i na co wskazuje artykuł „Guardiana”, ludzie z całego spektrum przekonań politycznych i religijnych (w zasadzie wszyscy) uważają, że system jest zmanipulowany, ale zawsze przeciwko nim. Lewica myśli, że system jest zmanipulowany przeciwko niej i tak samo uważa prawica, a także umiarkowani. Oczywiście, nie mogą wszyscy mieć racji. Ale wszyscy mogą mieć częściowo rację, a częściowo mylić się. Istnieje tendencyjność w systemie, ale są tam tendencje we wszystkich kierunkach. Nie znaczy to, że nie ma problemów lub nierównowagi, które należy korygować. Znaczy jednak, że nie można odrzucić każdego faktu, który jest niewygodny, jako fake news propagowanego przez stronniczych ekspertów pracujących dla opozycji.


Niestety, rozwiązanie wymaga wiele wysiłku. Nie tylko znaczy poszukiwanie środka między dwiema skrajnościami, ten środek jest na szczycie góry i łatwo zepchnąć go na dół w każdym kierunku. Jest to stan wysokiego poziomu energetycznego, który wymaga pracy dla jego utrzymania.  


Ta praca wymaga różnych procesów krytycznego myślenia. Musimy ocenić ekspertów, autorytety i twierdzenia w oparciu o obiektywne kryteria – fakty i logikę. Co więcej (bo nawet płaskoziemcy uważają, że to robią) musimy postąpić krok wstecz od naszych przekonań i własnej stronniczości i próbować wykreślić tak obiektywną drogę, jak to jest możliwe. Musimy próbować dowieść sobie, że się mylimy. Musimy naszą tożsamość i plemienność oddzielić od każdego wniosku i zamiast tego koncentrować uwagę na zasadności procesu.


Musimy zrobić to wszystko i wiele rzeczy więcej, ponieważ krytyczne myślenie nie jest łatwe. Dlatego, jak sądzę, wielu ludzi daje się nabrać na stany niskiego poziomu energetycznego na skrajnościach. Łatwiej jest mieć prostą narrację, która wyjaśnia wszystko o tym, że twoja strona zawsze ma rację, a druga strona zawsze jest w błędzie. Łatwo jest myśleć o drugiej stronie jako wcieleniu zła, bo w ten sposób nie trzeba traktować poważnie ich punktu widzenia. Nigdy nie musisz przyznawać, że być może mają w jakimś punkcie rację, nawet jeśli nie zgadzasz się z ich wnioskami. Nie musisz stawać przed niewygodną prawdą, że różne systemy wartości są równie zasadne [przypis tłumaczki: nie są równie zasadne, a spór o racjonalność i moralność w różnych systemach wartości jest niesłychanie ważny]. Nie musisz trudzić się, żeby zrozumieć drugą stronę, możesz po prostu pomstować na prostacką karykaturę, jaką ci przedstawiono.


Możesz się także sycić emocjami oburzenia, gniewu i przekonania o własnej nieomylności. I nigdy nie musisz doświadczać negatywnych emocji związanych z dysonansem poznawczym przy konfrontacji z informacjami lub opiniami, które są sprzeczne z twoimi.


W przeszłości wszystko to było nadal potrzebne lub przynajmniej optymalne, ale oczekiwania wobec przeciętnego człowieka były mniejsze. W zasadzie wiele tej pracy wykonywały za nas instytucje. Informacja, jaką co wieczór podawał Walter Cronkite, była starannie sprawdzona i zbadana, a redaktorzy prezentowali informację według ich znaczenia i ważności. Nie było to doskonałe i wadą tego było to, że wszyscy byli poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów głównego nurtu. Ale problem pozostał – wszyscy są nadal poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów, tyle tylko, że teraz jest to milion małych punktów medialnych. Główna różnica polega na tym, że ludzie mają silniejsze złudzenie, że są dobrze poinformowani, że zaglądają za kurtynę. Nadal w znacznej mierze powtarzają narracje, które dał im ktoś inny, ale czują się bardziej autonomiczni.


To prowadzi ludzi do pewnego siebie wnioskowania, że ziemia jest płaska. Jest to intelektualnie stan o niskim poziomie energetycznym u podnóża stromej góry.

 

Outrage, Bias, and the Instability of Truth

23 września 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Uwielbiam takie bon moty baszarteg 2019-10-04


Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk