Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 02:16

« Poprzedni Następny »


Oburzenie, stronniczość i niestabilność prawdy


Steven Novella 2019-10-04


Wiele razy miałem podobne doświadczenia z kolegami lub przyjaciółmi, którzy nie są świadomi problemu z pseudonauką w medycynie. Początkowo właściwie zaprzeczają: „nie może być tak źle”, „homeopatia nie może być tak idiotyczna!” Kiedy już miałem możliwość udzielenia im wystarczających wyjaśnień i sami zobaczyli dowody, przechodzą od zaprzeczenia do oburzenia. Wydają się przeskakiwać z jednej skrajności w drugą, uznając pseudonaukę za beznadziejnie szerzącą się, a nawet odczuwając nihilizm.

To ogólne zjawisko nie ogranicza się do medycznej pseudonauki i sądzę, że stosuje się szerzej. Możemy być nieświadomi problemu, ale kiedy go raz rozpoznamy, widzimy go wszędzie. Wkracza efekt potwierdzenia i początkowo przesadnie stosujemy nowo nauczoną lekcję.


Mam ten problem, kiedy wykładam o sceptycyzmie. Mogę spędzić godzinę, omawiając stronniczość w publikacjach, stronniczość badaczy, p-hacking, statystyki o błędach w naukowych publikacjach i wszystkie problemy pism naukowych. Początkowo byłem trochę zdziwiony zadawanymi mi pytaniami, w których wyrażano nihilizm wobec nauki ogólnie. Niechcący tworzyłem błędne wrażenie przez niewłaściwe zrównoważenie wykładu. To są wszystko wyzwania dla dobrej nauki, ale dobra nauka może być tworzona i jest tworzona. Jest tylko trudniejsza, niż ludziom się wydaje.


To jest związane z filozofią środka Arystotelesa – cnota jest często równowagą między dwoma skrajnymi występkami. Podobnie, odkrywam, że często jest zniuansowane stanowisko w wielu sprawach, w chwiejnej równowadze między dwiema skrajnościami. Ani nie możemy całkowicie ufać nauce i naukowcom, ani nie powinniśmy odrzucać wszelkiej nauki jako beznadziejnie tendencyjnej i wadliwej. Wolność słowa jest niezbędna dla demokracji, ale nie znaczy to wolności od konsekwencji tego, co mówisz lub że każdy ma prawo wybrania takiego miejsca na swoje wystąpienia, jakie mu się podoba. 


Niedawny artykuł w ”Guardianie”
 o naszym obecnym świecie, w którym prawdę odesłano do lamusa, przypomniał mi o tej filozofii środka. Do pewnego stopnia społeczeństwo przeszło z jednej skrajności w drugą, jeśli chodzi o fakty, ekspertyzę i zaufanie do autorytatywnych źródeł. To jest olbrzymie uproszczenie i oczywiście zawsze byli ludzie w każdym miejscu na tym spektrum. Wydaje się jednak, że zaszło pewne przesunięcie. W epoce sprzed mediów społecznościowych większość ludzi zdobywała wiadomości z źródeł głównego nurtu, które były porządkowane, prezentowane i redagowane. Ekspertom zasadniczo ufano i przynajmniej szerokie centrum miało wspólne źródło faktów jako podstawę do dyskusji.

 

Media społecznościowe jednak zdemokratyzowały produkcję i prezentację informacji. „Guardian” pisze, że dało to także ludziom bardziej bezpośredni dostęp do informacji. To tworzy potężne złudzenie  posiadania wiedzy – mam dostęp do całego świata faktów na wyciągnięcie ręki, bez pośrednika, który zagradza drogę lub decyduje, którymi faktami mnie nakarmić. Zaufanie do ekspertów i autorytetów upadło. Odgrywa tu również swoją rolę nasza psychika. Dunning (słynny z efektu Dunninga-Krugera) powiedział:

Umysł ignoranta nie jest wcale nieskazitelnie czystym, pustym naczyniem, ale jest zagracony nieistotnymi lub wprowadzającymi w błąd doświadczeniami z życia, teoriami, faktami, intuicjami, strategiami, algorytmami, heurystyką, metaforami i  przeczuciami, które niestety, wyglądają i są odczuwane jako użyteczna i poprawna wiedza.

Media społecznościowe są zasadniczo paliwem napędowym tego procesu. Kto teraz potrzebuje eksperta? Zawsze możesz sobie wybrać własnego eksperta, bo wszyscy są równie dostępni on line, nie zaś relegowani na marginesy tabloidów piszących o spiskach. Złudzenie wiedzy jest obecnie potężniejsze niż kiedykolwiek.


Nie ma odwrotu – dżinn mediów społecznościowych wydostał się z butelki. Ludzie mają obecnie bardziej bezpośredni dostęp (a przynajmniej to, co odczuwają jako bezpośredni dostęp) do informacji i z tego nie zrezygnują, żeby mieć Waltera Cronkite’a [przypis tłumaczki: prezenter telewizji CBS w latach 1962–1981, o którym mówiono, że jest człowiekiem darzonym największym zaufaniem w Ameryce] mówiącego im, jakie są wiadomości. Możemy jednak szukać bardziej zniuansowanej pozycji pośrodku. Jasne, eksperci są stronniczy i czasami mylą się; dziennikarze są niedoskonali, popełniają błędy, dążą do sensacji i zachęt do klikania. Ludzie będą używali pieniędzy, by wpłynąć na system.


Ale – nie znaczy to, że system jest zmanipulowany do takiego stopnia, że w ogóle nie działa. Co ciekawe i na co wskazuje artykuł „Guardiana”, ludzie z całego spektrum przekonań politycznych i religijnych (w zasadzie wszyscy) uważają, że system jest zmanipulowany, ale zawsze przeciwko nim. Lewica myśli, że system jest zmanipulowany przeciwko niej i tak samo uważa prawica, a także umiarkowani. Oczywiście, nie mogą wszyscy mieć racji. Ale wszyscy mogą mieć częściowo rację, a częściowo mylić się. Istnieje tendencyjność w systemie, ale są tam tendencje we wszystkich kierunkach. Nie znaczy to, że nie ma problemów lub nierównowagi, które należy korygować. Znaczy jednak, że nie można odrzucić każdego faktu, który jest niewygodny, jako fake news propagowanego przez stronniczych ekspertów pracujących dla opozycji.


Niestety, rozwiązanie wymaga wiele wysiłku. Nie tylko znaczy poszukiwanie środka między dwiema skrajnościami, ten środek jest na szczycie góry i łatwo zepchnąć go na dół w każdym kierunku. Jest to stan wysokiego poziomu energetycznego, który wymaga pracy dla jego utrzymania.  


Ta praca wymaga różnych procesów krytycznego myślenia. Musimy ocenić ekspertów, autorytety i twierdzenia w oparciu o obiektywne kryteria – fakty i logikę. Co więcej (bo nawet płaskoziemcy uważają, że to robią) musimy postąpić krok wstecz od naszych przekonań i własnej stronniczości i próbować wykreślić tak obiektywną drogę, jak to jest możliwe. Musimy próbować dowieść sobie, że się mylimy. Musimy naszą tożsamość i plemienność oddzielić od każdego wniosku i zamiast tego koncentrować uwagę na zasadności procesu.


Musimy zrobić to wszystko i wiele rzeczy więcej, ponieważ krytyczne myślenie nie jest łatwe. Dlatego, jak sądzę, wielu ludzi daje się nabrać na stany niskiego poziomu energetycznego na skrajnościach. Łatwiej jest mieć prostą narrację, która wyjaśnia wszystko o tym, że twoja strona zawsze ma rację, a druga strona zawsze jest w błędzie. Łatwo jest myśleć o drugiej stronie jako wcieleniu zła, bo w ten sposób nie trzeba traktować poważnie ich punktu widzenia. Nigdy nie musisz przyznawać, że być może mają w jakimś punkcie rację, nawet jeśli nie zgadzasz się z ich wnioskami. Nie musisz stawać przed niewygodną prawdą, że różne systemy wartości są równie zasadne [przypis tłumaczki: nie są równie zasadne, a spór o racjonalność i moralność w różnych systemach wartości jest niesłychanie ważny]. Nie musisz trudzić się, żeby zrozumieć drugą stronę, możesz po prostu pomstować na prostacką karykaturę, jaką ci przedstawiono.


Możesz się także sycić emocjami oburzenia, gniewu i przekonania o własnej nieomylności. I nigdy nie musisz doświadczać negatywnych emocji związanych z dysonansem poznawczym przy konfrontacji z informacjami lub opiniami, które są sprzeczne z twoimi.


W przeszłości wszystko to było nadal potrzebne lub przynajmniej optymalne, ale oczekiwania wobec przeciętnego człowieka były mniejsze. W zasadzie wiele tej pracy wykonywały za nas instytucje. Informacja, jaką co wieczór podawał Walter Cronkite, była starannie sprawdzona i zbadana, a redaktorzy prezentowali informację według ich znaczenia i ważności. Nie było to doskonałe i wadą tego było to, że wszyscy byli poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów głównego nurtu. Ale problem pozostał – wszyscy są nadal poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów, tyle tylko, że teraz jest to milion małych punktów medialnych. Główna różnica polega na tym, że ludzie mają silniejsze złudzenie, że są dobrze poinformowani, że zaglądają za kurtynę. Nadal w znacznej mierze powtarzają narracje, które dał im ktoś inny, ale czują się bardziej autonomiczni.


To prowadzi ludzi do pewnego siebie wnioskowania, że ziemia jest płaska. Jest to intelektualnie stan o niskim poziomie energetycznym u podnóża stromej góry.

 

Outrage, Bias, and the Instability of Truth

23 września 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Uwielbiam takie bon moty baszarteg 2019-10-04


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk