Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 11:03

« Poprzedni Następny »


Oburzenie, stronniczość i niestabilność prawdy


Steven Novella 2019-10-04


Wiele razy miałem podobne doświadczenia z kolegami lub przyjaciółmi, którzy nie są świadomi problemu z pseudonauką w medycynie. Początkowo właściwie zaprzeczają: „nie może być tak źle”, „homeopatia nie może być tak idiotyczna!” Kiedy już miałem możliwość udzielenia im wystarczających wyjaśnień i sami zobaczyli dowody, przechodzą od zaprzeczenia do oburzenia. Wydają się przeskakiwać z jednej skrajności w drugą, uznając pseudonaukę za beznadziejnie szerzącą się, a nawet odczuwając nihilizm.

To ogólne zjawisko nie ogranicza się do medycznej pseudonauki i sądzę, że stosuje się szerzej. Możemy być nieświadomi problemu, ale kiedy go raz rozpoznamy, widzimy go wszędzie. Wkracza efekt potwierdzenia i początkowo przesadnie stosujemy nowo nauczoną lekcję.


Mam ten problem, kiedy wykładam o sceptycyzmie. Mogę spędzić godzinę, omawiając stronniczość w publikacjach, stronniczość badaczy, p-hacking, statystyki o błędach w naukowych publikacjach i wszystkie problemy pism naukowych. Początkowo byłem trochę zdziwiony zadawanymi mi pytaniami, w których wyrażano nihilizm wobec nauki ogólnie. Niechcący tworzyłem błędne wrażenie przez niewłaściwe zrównoważenie wykładu. To są wszystko wyzwania dla dobrej nauki, ale dobra nauka może być tworzona i jest tworzona. Jest tylko trudniejsza, niż ludziom się wydaje.


To jest związane z filozofią środka Arystotelesa – cnota jest często równowagą między dwoma skrajnymi występkami. Podobnie, odkrywam, że często jest zniuansowane stanowisko w wielu sprawach, w chwiejnej równowadze między dwiema skrajnościami. Ani nie możemy całkowicie ufać nauce i naukowcom, ani nie powinniśmy odrzucać wszelkiej nauki jako beznadziejnie tendencyjnej i wadliwej. Wolność słowa jest niezbędna dla demokracji, ale nie znaczy to wolności od konsekwencji tego, co mówisz lub że każdy ma prawo wybrania takiego miejsca na swoje wystąpienia, jakie mu się podoba. 


Niedawny artykuł w ”Guardianie”
 o naszym obecnym świecie, w którym prawdę odesłano do lamusa, przypomniał mi o tej filozofii środka. Do pewnego stopnia społeczeństwo przeszło z jednej skrajności w drugą, jeśli chodzi o fakty, ekspertyzę i zaufanie do autorytatywnych źródeł. To jest olbrzymie uproszczenie i oczywiście zawsze byli ludzie w każdym miejscu na tym spektrum. Wydaje się jednak, że zaszło pewne przesunięcie. W epoce sprzed mediów społecznościowych większość ludzi zdobywała wiadomości z źródeł głównego nurtu, które były porządkowane, prezentowane i redagowane. Ekspertom zasadniczo ufano i przynajmniej szerokie centrum miało wspólne źródło faktów jako podstawę do dyskusji.

 

Media społecznościowe jednak zdemokratyzowały produkcję i prezentację informacji. „Guardian” pisze, że dało to także ludziom bardziej bezpośredni dostęp do informacji. To tworzy potężne złudzenie  posiadania wiedzy – mam dostęp do całego świata faktów na wyciągnięcie ręki, bez pośrednika, który zagradza drogę lub decyduje, którymi faktami mnie nakarmić. Zaufanie do ekspertów i autorytetów upadło. Odgrywa tu również swoją rolę nasza psychika. Dunning (słynny z efektu Dunninga-Krugera) powiedział:

Umysł ignoranta nie jest wcale nieskazitelnie czystym, pustym naczyniem, ale jest zagracony nieistotnymi lub wprowadzającymi w błąd doświadczeniami z życia, teoriami, faktami, intuicjami, strategiami, algorytmami, heurystyką, metaforami i  przeczuciami, które niestety, wyglądają i są odczuwane jako użyteczna i poprawna wiedza.

Media społecznościowe są zasadniczo paliwem napędowym tego procesu. Kto teraz potrzebuje eksperta? Zawsze możesz sobie wybrać własnego eksperta, bo wszyscy są równie dostępni on line, nie zaś relegowani na marginesy tabloidów piszących o spiskach. Złudzenie wiedzy jest obecnie potężniejsze niż kiedykolwiek.


Nie ma odwrotu – dżinn mediów społecznościowych wydostał się z butelki. Ludzie mają obecnie bardziej bezpośredni dostęp (a przynajmniej to, co odczuwają jako bezpośredni dostęp) do informacji i z tego nie zrezygnują, żeby mieć Waltera Cronkite’a [przypis tłumaczki: prezenter telewizji CBS w latach 1962–1981, o którym mówiono, że jest człowiekiem darzonym największym zaufaniem w Ameryce] mówiącego im, jakie są wiadomości. Możemy jednak szukać bardziej zniuansowanej pozycji pośrodku. Jasne, eksperci są stronniczy i czasami mylą się; dziennikarze są niedoskonali, popełniają błędy, dążą do sensacji i zachęt do klikania. Ludzie będą używali pieniędzy, by wpłynąć na system.


Ale – nie znaczy to, że system jest zmanipulowany do takiego stopnia, że w ogóle nie działa. Co ciekawe i na co wskazuje artykuł „Guardiana”, ludzie z całego spektrum przekonań politycznych i religijnych (w zasadzie wszyscy) uważają, że system jest zmanipulowany, ale zawsze przeciwko nim. Lewica myśli, że system jest zmanipulowany przeciwko niej i tak samo uważa prawica, a także umiarkowani. Oczywiście, nie mogą wszyscy mieć racji. Ale wszyscy mogą mieć częściowo rację, a częściowo mylić się. Istnieje tendencyjność w systemie, ale są tam tendencje we wszystkich kierunkach. Nie znaczy to, że nie ma problemów lub nierównowagi, które należy korygować. Znaczy jednak, że nie można odrzucić każdego faktu, który jest niewygodny, jako fake news propagowanego przez stronniczych ekspertów pracujących dla opozycji.


Niestety, rozwiązanie wymaga wiele wysiłku. Nie tylko znaczy poszukiwanie środka między dwiema skrajnościami, ten środek jest na szczycie góry i łatwo zepchnąć go na dół w każdym kierunku. Jest to stan wysokiego poziomu energetycznego, który wymaga pracy dla jego utrzymania.  


Ta praca wymaga różnych procesów krytycznego myślenia. Musimy ocenić ekspertów, autorytety i twierdzenia w oparciu o obiektywne kryteria – fakty i logikę. Co więcej (bo nawet płaskoziemcy uważają, że to robią) musimy postąpić krok wstecz od naszych przekonań i własnej stronniczości i próbować wykreślić tak obiektywną drogę, jak to jest możliwe. Musimy próbować dowieść sobie, że się mylimy. Musimy naszą tożsamość i plemienność oddzielić od każdego wniosku i zamiast tego koncentrować uwagę na zasadności procesu.


Musimy zrobić to wszystko i wiele rzeczy więcej, ponieważ krytyczne myślenie nie jest łatwe. Dlatego, jak sądzę, wielu ludzi daje się nabrać na stany niskiego poziomu energetycznego na skrajnościach. Łatwiej jest mieć prostą narrację, która wyjaśnia wszystko o tym, że twoja strona zawsze ma rację, a druga strona zawsze jest w błędzie. Łatwo jest myśleć o drugiej stronie jako wcieleniu zła, bo w ten sposób nie trzeba traktować poważnie ich punktu widzenia. Nigdy nie musisz przyznawać, że być może mają w jakimś punkcie rację, nawet jeśli nie zgadzasz się z ich wnioskami. Nie musisz stawać przed niewygodną prawdą, że różne systemy wartości są równie zasadne [przypis tłumaczki: nie są równie zasadne, a spór o racjonalność i moralność w różnych systemach wartości jest niesłychanie ważny]. Nie musisz trudzić się, żeby zrozumieć drugą stronę, możesz po prostu pomstować na prostacką karykaturę, jaką ci przedstawiono.


Możesz się także sycić emocjami oburzenia, gniewu i przekonania o własnej nieomylności. I nigdy nie musisz doświadczać negatywnych emocji związanych z dysonansem poznawczym przy konfrontacji z informacjami lub opiniami, które są sprzeczne z twoimi.


W przeszłości wszystko to było nadal potrzebne lub przynajmniej optymalne, ale oczekiwania wobec przeciętnego człowieka były mniejsze. W zasadzie wiele tej pracy wykonywały za nas instytucje. Informacja, jaką co wieczór podawał Walter Cronkite, była starannie sprawdzona i zbadana, a redaktorzy prezentowali informację według ich znaczenia i ważności. Nie było to doskonałe i wadą tego było to, że wszyscy byli poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów głównego nurtu. Ale problem pozostał – wszyscy są nadal poddani perspektywie, stronniczości i agendzie mediów, tyle tylko, że teraz jest to milion małych punktów medialnych. Główna różnica polega na tym, że ludzie mają silniejsze złudzenie, że są dobrze poinformowani, że zaglądają za kurtynę. Nadal w znacznej mierze powtarzają narracje, które dał im ktoś inny, ale czują się bardziej autonomiczni.


To prowadzi ludzi do pewnego siebie wnioskowania, że ziemia jest płaska. Jest to intelektualnie stan o niskim poziomie energetycznym u podnóża stromej góry.

 

Outrage, Bias, and the Instability of Truth

23 września 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Uwielbiam takie bon moty baszarteg 2019-10-04


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk