Śródplonowanie – system upraw praktykowany przez większość drobnych rolników w Afryce, który polega na uprawie obok siebie dwóch lub więcej rodzajów roślin - może pomóc w dostarczeniu zbalansowanej diety w biedniejszych gospodarstwach. Afrykańscy drobni rolnicy praktykują to także jako sposób zminimalizowania ryzyka całkowitej utraty plonów. Znajdujemy tutaj uprawy dostarczające węglowodany, takie jak kukurydza i maniok, obok roślin strączkowych, takich jak fasola zwykła lub soja warzywna.
Śródplonowanie działałoby dobrze z większością genetycznie zmodyfikowanych roślin z jednym kluczowym wyjątkiem. Kiedy rolnik sadzi, na przykład, odporną na chwasty kukurydzę GMO, łączoną z glifosatem, wówczas nie może posadzić śródplonu, który nie jest odporny na herbicydy, ponieważ glifosat zniszczyłby śródplon.
Walczący z GMO aktywiści świadomie przekręcili ten fakt, żeby wprowadzić w błąd i przestraszyć rolników, twierdząc, że upraw GMO nie można śródplonować. Jedną z upraw, które zwalczają, jest genetycznie zmodyfikowany i odżywczo wzbogacony maniok, przy którym pomajstrowano, by był odporny na dwa najbardziej zjadliwe wirusy manioku w Afryce: Ipomowirus wywołujący chorobę brunatnych bruzd i wirus choroby mozaikowej manioku.
Dlaczego aktywiści zwalczają maniok?
Maniok, w odróżnieniu od zbóż, rozmnaża się wegetatywnie. Rolnicy mogą sadzić ablegiery z poprzednich roślin. Jest to bezpośrednie wyzwanie wobec propagandy antynaukowych środowiskowców, że uprawy GM nie pozwoliłyby drobnym rolnikom na korzystanie z „oszczędzonych z poprzedniego roku nasion”. Aktywiści wymyślili więc nową, narrację straszenia. Mówią rolnikom, że nie będą mogli sadzić odpornego manioku z fasolą ani żadnymi innymi roślinami. Jest to bezczelne kłamstwo, ponieważ nie ma czegoś takiego jak maniok odporny na glifosat, ani już istniejący, ani nad którym prowadzi się badania.
Odporny na wirusy maniok dla Afryki
Genetycznie modyfikowany maniok bada się obecnie w Kenii i Ugandzie we wspólnym projekcie zatytułowanym „Odporny na wirusy maniok dla Afryki”. Biorą w nim udział publiczne ośrodki badawcze Afryki: Narodowy Instytut Badawczy Upraw w Ugandzie, Organizacja Badawcza Rolnictwa i Inwentarza Żywego w Kenii oraz Ośrodek Roślin Donalda Danfortha, i celem ich wszystkich jest stworzenie odmian manioku, które nie tylko są odporne na wirusy, ale także preferowane przez rolników. Te odmiany manioku mają potencjał uratowania preferowanych przez rolników odmian, które musieli porzucić, bo były podatne na chorobę brunatnych bruzd.
Rolnicy szukają nie tylko odpornego manioku, ale manioku o znajomym smaku, który oni i ich dzieci zawsze jedli i lubili. Inżynieria genetyczna ma olbrzymi potencjał zachowania pożądanych przez rolnika cech z minimum zmian w stosunku do konwencjonalnego tworzenia odmian, które zawsze daje maniok o wyraźnej różnicy w smaku i konsystencji. Ten projekt nie tylko próbuje dostarczyć odpornego manioku, ale może uratować preferowane przez rolników odmiany, które zarzucono ze względu na wirusy.
Afrykańscy rolnicy uprawiający maniok zawsze pytają na różnych forach rolniczych: czy możecie przywrócić nasze ulubione odmiany? Odporny na wirusy maniok dla Afryki może spełnić ich oczekiwania. Odmiany „tolerujące wirusy”, które rolnicy uprawiają obecnie, są odmianami stworzonymi konwencjonalnie i mają problemy ze smakiem i przetrwaniem na polu przed i po dojrzeniu. Większość rolników woli odmiany, które dłużej rozwijają się na polu, ale wydaje się, że obecne „tolerujące wirusa” odmiany po prostu „oszukują” wirusy przez wcześniejsze rozwijanie bulw, które wkrótce psują się. W tym procesie ginie cecha trwałości, dobra dla bezpieczeństwa żywnościowego większości rodzin afrykańskich, które wolą „przechowywać” swoje bulwy pod ziemią dla przyszłych potrzeb.
Naukowcy ulepszają maniok ze względu na jego potencjał zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego, jak również potencjał jako surowca w warzelniach, piekarniach, do produkcji paliwa i leków.
Walczący z GMO aktywiści są przeciwni biotechnologicznie zmienionemu maniokowi także dlatego, że ma potencjał przebicia balonu kłamstw otaczającego uprawy GM. Są zwyczajnie przerażeni, że ten nowy GM maniok z jego naciskiem na zachowanie preferowanych przez rolników cech ma wielką szansę na przyjęcie się w wielu gospodarstwach – jeśli nie zostanie zablokowany.
Activists threaten adoption of virus resistant GMO cassava that could rescue Africas staple
Genetic Literacy Project, 14 sierpnia 2015
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska
