Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 11:07

« Poprzedni Następny »


Przemysł ”wellness”


Steven Novella 2019-06-28


Przemysł “wellness” ma orwellowską nazwę – propaganda jest już w samej nazwie i jest jawnie sprzeczna z rzeczywistością. Nie ma powodu do wiary, że przemysł „wellness” komukolwiek poprawił zdrowie. Jest to prawdziwie szarlatański przemysł, który sprzedaje kłamstwa i dezinformację, a celuje głównie w podatną populację – w kobiety. Kobiety są podatne w tym kontekście tylko dlatego, że od dziesięcioleci są obiektem kulturowego warunkowania.

Niedawny komentarz Jessiki Knoll w ”New York Times” przekonująco pokazuje to warunkowanie. Pisze, w dużej mierze na podstawie osobistego doświadczenia, że „wellness” jest w gruncie rzeczy eufemizmem na szczupłość. Kobiety zawstydza się za ich ciała, co powoduje, że mają obsesję na punkcie swojej wagi i zwyczajów żywieniowych. Oczywiście, dotyczy to całej kultury i rozciąga się także na mężczyzn, ze szczególnie podatnym grupami, obejmującymi sportowców, aktorów i celebrytów. Kobiety jednak są szczególnym obiektem naszej obsesji na temat szczupłości. To może wyjaśnić, dlaczego są głównym celem przemysłu „wellness”.

 

Knoll twierdzi, że w ”czystym” jedzeniu, detoksykacji i unikaniu ”złych” pokarmów i w całej magicznej reszcie w rzeczywistości chodzi o utratę wagi. Oczywiście, w promowaniu wielu tych magicznych mikstur chodzi o kontrolę wagi, ale, pisze Knoll, w całej niemal reszcie chodzi o to, że bycie szczupłą jest oznaką bycia zdrową. Goop jest obecnie szczytowym wyrazem eksploatowania kobiet przez sprzedawanie im wszelkiego rodzaju pseudonaukowego nonsensu, o którym twierdzi się, że wspiera „wellness”. To zjawisko zaczęło się jednak na długo przed Goop i rozciąga się daleko poza Goop.

 

Ciekawe jest przypatrzenie się kulturowym wątkom, które prowadzą do przemysłu ”wellness” i łączą się z nim. Sądzę, że podstawą tej piramidy i zjawiskiem, które wiąże wszystko razem, jest zwykła szarlataneria – sprzedawanie twierdzeń o zdrowiu, terapii i produktów opartych na magii i pseudonauce. To jest tak stare jak historia i oczywiście, cała medycyna jeszcze stosunkowo niedawno była zasadniczo szarlatanerią, a zachodnia medycyna nie była w gruncie rzeczy oparta na nauce aż do około stulecia temu. Przez większość historii ludzkości znachorstwo kwitło z kilku podstawowych przyczyn. Jedną jest fakt, że łatwo jest sprzedać ludziom to, co chcą usłyszeć. Druga, że efekty placebo mogą z łatwością skłonić ludzi do wiary, że niemal każda terapia działa. To powoduje powstawanie anegdot, dzięki którym można promować praktycznie wszystko.


Przez stulecia znachorzy udoskonalili swoje rzemiosło. Wiedzą, do kogo adresować swoje oferty i jak to robić. Wplatają naukowo brzmiące słowa w swoje wypowiedzi, eksploatując zafascynowanie ludzi najnowszą nauką, którą na ogół źle rozumieją. Wykorzystują znakomitości, pseudoekspertyzę, atrakcyjność prastarej mądrości i aureole zdrowia, takie jak to, że coś jest „naturalne”. Ich rzemiosło jest rzemiosłem złudzeń w równym stopniu jak rzemiosło iluzjonistów.

 

Ważne jest pamiętanie, że znachorzy byli pierwsi – przed nauką, standardami, etyką i odpowiedzialnością medycyny. Odepchnęło ich pojawienie się nowoczesnej medycyny, które rozpoczęło się w tym kraju wraz z raportem Flexnera w 1910 roku, ale szarlatani nigdy nie zniknęli. Po prostu zaadaptowali się.  

 

W dodatku jest jeszcze kultura uzdrowisk, „przemysł wellness” XIX wieku. Uzdrowiska datują się z czasów starożytnych, rozpoczynając jako łaźnie, ale także gorące źródła i naturalne jeziora mineralne.  Te miejsca zyskały popularność z powodu swoich rzekomych uzdrawiających właściwości. Oczywiście, jeśli ludzie jadą gdzieś, żeby uzdrowiła ich specjalna woda, to jest to wymarzona okazja dla szarlatanów. Formalne uzdrowiska wyrosły z miejsc tych naturalnych źródeł, powoli dodając inne terapie do gorących kąpieli. Gazowane napoje reklamowano początkowo jako uzdrawiające i stały się częścią kultury uzdrowisk, łącząc się z zielarstwem. To kulturowe powiązanie przetrwało do dziś, z produktami takimi jak piwo korzenne i gazowany napój imbirowy. Były one kiedyś lekami tonizującymi, a dopiero później zmieniono je w napoje.     

 

Ten proces trwa i w uzdrowiskach dodawano wszelkie rodzaje pseudonaukowych terapii, od refleksologii do oczyszczania z toksyn. Są obecnie nierozerwalnie związane z przemysłem „wellness”.


Obecnie mamy także przemysł alternatywnej medycyny. Jest to tylko zmiana charakteru kultury znachorstwa i uzdrowisk. To była ich odpowiedź na naukę i regulacje w medycynie. Bronili się przez zmianę marki na „alternatywę” i próbowali odziać się w tę samą nauką, której użyto, by ich wyłączyć. To, niestety, zadziałało wspaniale. Nie dajmy się jednak zwieść – alternatywna medycyna jest niczym więcej, jak staromodną szarlatanerią odzianą w nowoczesne naukowe oznaki w celu  oszukania systemu, wślizgnięcia się do nowoczesnego systemu reguł, zamierzonych do ochrony pacjentów przed szarlatanami. 


Alternatywna medycyna i “wellness” są naturalną kombinacją.


Kolejnym filarem jest czysta anty-nauka, jak ruch antyszczepionkowców, ruch przeciwko fluoryzacji, sianie paniki o rtęci, szarlataneria w sprawie Lyme i tym podobne. Wszystko to są odłamy większego ruchu alternatywnej medycyny. Wszystkie mają także wspólną cechę: w znacznym stopniu nakładają się na kulturę teorii spiskowych. Nakładają się także na ruchy, które nie są bezpośrednio związane ze zdrowiem, takie jak ruch środowiskowców. Szarlatani przeniknęli także ten ruch, propagując anty-naukę i teorie spiskowe.    


Mamy więc teraz olbrzymi ruch kulturowy, który obejmuje kulturę uzdrowisk, kulturę wellness, przemysł utraty wagi, teoretyków spiskowych, negacjonistów nauki, kupczących magicznymi miksturami i staromodnych znachorów – wszyscy pracujący razem pod gigantycznym parasolem ”alternatywnej” medycyny. Ich wspólnym celem jest rozbijanie infrastruktury regulacji zaprojektowanej do dążenia do wysokiego standardu opieki i do ochrony konsumentów. Zamazują oni granice między nauką i pseudonauką, prawdziwą i fałszywą ekspertyzą, rzeczywistością i teoriami spiskowymi, uniwersytetami i fałszywymi autorytetami.  


Akademicy i naukowcy nie zrozumieli tego zagrożenia i dlatego nie wykonali adekwatnie swojego zadania chronienia społeczeństwa. Politycy na ogół nie mają o tym pojęcia. Można zrozumieć, że ludzie są zdezorientowani. Media społecznościowe były napędem rakietowym dla tego zamazywania rzeczywistości i propagowania nonsensu. I, jak na ironię, ruch medycyny opartej na dowodach dał niechcący przykrywkę dla pseudonauki przez wyeliminowanie z rozważań naukowego prawdopodobieństwa, kiedy ocenia się kliniczne twierdzenia.     


Tym wszystkim problemom da się zaradzić, ale nie sądzę, by stało się to wkrótce. A nawet gdyby stało się, szarlataneria nie zniknie. Można ją tylko zminimalizować.  


A więc, tak, przemysł “wellness” jest przemysłem magicznych mikstur, szczególnie nacelowanym na kobiety i wykorzystującym kulturowe naciski na szczupłość. Jest to jednak tylko czubek bardzo starej góry lodowej szarlatanerii.


Taking On the Wellness Industry

12 czerwca 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk