Prawda

Wtorek, 19 marca 2024 - 10:09

« Poprzedni Następny »


Uzdrawianie kryształami


Steven Novella 2019-09-26


Skoro wiara w płaską ziemię może powrócić, tak samo może powrócić uzdrawianie kryształami. Popularność tej czystej pseudonauki spod znaku “wellness” wzbierała w ostatnich kilku latach, a obecnie jest wielomiliardowym przemysłem. Ta rosnąca popularność częściowo jest zasługą Goop, ale także zawdzięczamy ją ogólnemu przypływowi wierzeń new age.


Sondaż Pew z 2018 roku
 pokazał, że 62% dorosłych w USA wierzy w przynajmniej jedno z twierdzeń New Age (takich jak to, że duchowa energia może istnieć w fizycznych obiektach, istnieją zjawiska parapsychologiczne, reinkarnacja jest faktem, astrologia działa). Dotyczy to zarówno tych, którzy uważają się za członków religii głównego nurtu, jak i tych, którzy takimi członkami nie są (chociaż grupą o najniższym odsetku wyznawców New Age byli ateiści stanowiąc 22%).  Nowoczesne zjawisko wiary w uzdrawianie kryształami datuje się na lata 1970. W końcu wyszły z mody, jak sądzę dlatego, że stały się symbolem głupawego nonsensu new age. Obecnie jednak ta wiara, którą stara szkoła sceptyków obaliła w latach 1970. i 1980., a potem zapomniała przez jedno pokolenie, znowu powraca.


Leczenie kryształami ma wiele cech charakterystycznych pseudonauki alternatywnej medycyny i jest tylko jeszcze jednym przejawem wielu wspólnych wątków. Jest to rodzaj bioenergoterapii. Orędownicy twierdzą, że różne rodzaje kryształów albo zawierają, wzmacniają, przyciągają bądź odpychają różne rodzaje energii. Podobnie jak w bioenergoterapii nie mówimy o żadnym rodzaju rzeczywistej energii, którą fizycy mogą zidentyfikować lub zmierzyć. Tej energii nie przewiduje standardowy model fizyki cząstek elementarnych i nie przewiduje się, że Wielki Zderzacz Hadronów znajdzie jakąś siłę przenoszącą cząstki związane z energią kryształów. Nie ma bosonu Higgsa w bioenergoterapii.  


”Energia” w bioenergoterapii jest czysto metaforyczna i mityczna. Orędownicy twierdzą, że jest to energia „duchowa”, co jest po prostu sposobem powiedzenia, że ta energia nie ma żadnych fizycznych właściwości, które można wykryć i dlatego jest poza dziedziną odkryć nauki. Równocześnie jednak twierdzą, że ta tajemnicza „energia” może wpłynąć na żywe istoty, co jest wewnętrzną sprzecznością u samego sedna tej wiary.  


Powoływanie się na niedającą się wykryć ”energię”, bez definiowania jej w żaden dający się przetestować sposób i podawanie tego jako wyjaśnienia, jest powszechną taktyką pseudonauki. Rodzaje bioenergoterapii obejmują chiropraktykę, Reiki, akupunkturę, uzdrawiający dotyk i jest  to dobra sztuczka dla każdej innej terapii, której brak wiarygodnego mechanizmu.  

 

Skąd wiadomo, jakiego rodzaju kryształu użyć do danego problemu, jak masz? Możesz znaleźć wiele poradników, które posługują się charakterystycznym standardem CAM - “Można użyć”, “Często używa się” lub „Wiadomo, że”. I tyle. Nie ma wsparcia w teorii ani w dowodach. To jest odpowiednik rodzica, który mówi: „Bo ja tak powiedziałem”. To jest ilustracja ludzkiej tendencji do wymyślania systemu wyjaśniającego i rozwijania go. Jesteśmy dobrzy w znajdowaniu wzorów i wynalazczy w wymyślaniu wyjaśnień. Historia pseudomedycyny pełna jest takich systemów, skomplikowanych i szczegółowych, ale ostatecznie nie opartych na niczym. Te systemy zaczynają żyć własnym życiem, stają się kulturą, a potem autorytatywną „wiedzą” – ale one także są fałszywą iluzją wiedzy.

 

Niektóre z twierdzeń opierają się na innym częstym wątku w alternatywnych systemach – zabobonie magii sympatycznej. Jest to idea, że coś będzie miało skutek sugerowany przez to, jak wygląda. A więc orzechy włoskie muszą być dobre dla mózgu, bo wyglądają trochę jak mózg. Jedna z tradycji homeopatii całkowicie opiera się na sympatycznej magii. Ten związek występuje także w wielu tradycyjnych środkach leczniczych.  


W uzdrawianiu kryształami kwarc różowy ”jest często używany do przyciągania i podtrzymywania miłości, jak również do ochrony zwiazku”. Oczywiście, że jest – jest różowy, więc musi być wypełniony energią miłości. Podczas gdy kryształ obsydianu chroni cię przed mrocznymi cechami – uzależnienia, strachu, niepokoju i gniewu – przez działanie „jak zwierciadło twojego wewnętrznego ja”. Jest czarny, a więc musi mieć do czynienia z negatywną energią. To jest metafora, nie zaś rzeczywistość.  


Rzecznicy uzdrawiania kryształami popełniają również błąd logiczny „argumentum ad traditionem”.


Często wskazują, że niektóre starożytne mumie egipskie były pochowane z kryształami. Abstrahując od trudności interpretowania tego, co dokładnie wierzyły starożytne kultury – co to ma za znaczenie? Starożytne społeczeństwa wierzyły w mnóstwo magii. Doprawdy nie jest to uzasadnienie do stosowania pijawek lub upuszczania krwi.   


Niestety, szał uzdrawiania kryształami ma inną wspólną cechę z innymi systemami alternatywnej medycyny – kiedy dokopiesz się do dna łańcucha podaży, nie zobaczysz ładnego obrazka. Tradycyjna Chińska Medycyna handluje częściami zagrożonych gatunków zwierząt. Łańcuch podaży suplementów także jest wysoce podejrzany z marną kontrolą jakości. Kiedy twój produkt opiera się całkowicie na pseudonauce, nie oczekuj etyki i rygorystycznych kontroli w tym przemyśle.  

 

Z kryształami problemem jest eksploatacja populacji w miejscach, gdzie znajdują się największe na świecie złoża minerałów. ”Guardian” podaje szczegóły, skupiając się na miejscach takich jak Madagaskar, gdzie przemysł wydobywczy jest marnie regulowany. Robotnicy borykają się z pyłem mineralnym i katastrofami w kopalniach. Należą do najniżej na świecie opłacanych robotników i żyją w strasznych warunkach. To jest kryształowy odpowiednik krwawych diamentów. I to wszystko karmi eksplodujący przemysł uzdrawiania kryształami, co jeszcze pogarsza sytuację.  

 

Na koniec może was zdziwić informacja, że faktycznie było badanie uzdrawiania kryształami. W 2001 roku Chris French wykonał podwójnie ślepe badanie z 80 uczestnikami, medytującymi albo z prawdziwym kryształem kwarcu, albo z podrobionym kryształem kwarcu. Był tam efekt placebo i uczestnicy czuli to, co spodziewali się czuć – ciepło, mrowienie lub ogólne poczucie dobrostanu. Nie byli jednak w stanie rozróżnić między kryształami i efekty prawdziwych i fałszywych kryształów były takie same, co wskazuje wyłącznie na placebo.

 

Oczywiście, takie dowody będą miały zerowy wpływ na przemysł uzdrawiania kryształami, który nie opiera się na logice ani dowodach. Przemysł wellness zasadniczo sprzedaje efekty placebo, filozofię i styl życia. Nie sprzedają nauki. Uzdrawianie kryształami jest tego doskonałym przejawem.  


Crystal Healing

Science-based Medicine, 18 września 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1467 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Ideolodzy: dlaczego nauczanie genetyki musi mieć charakter społeczno-polityczny   Coyne   2024-03-19
Przepływ genów od neandertalczyków i denisowian do ludzi „współczesnych” i odwrotnie   Coyne   2024-03-14
Wejdź – skoro nalegasz   Tonhasca Júnior   2024-03-09
Czy “bezpłciowe” bakterie tworzą biologiczne gatunki?   Coyne   2024-03-06
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Kolejna błędna próba skorygowania ewolucji   Coyne   2024-02-22
Ryjący w ziemi przedsiębiorcy   Tonhasca Júnior   2024-02-15
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Wejdź, powiedziała, dam ci schronienie przed burzą   Tonhasca Júnior   2024-01-15
Czy ludzie wyewoluowali w wodzie?   Coyne   2024-01-08
Jak upadają wielcy   Tonhasca Júnior   2024-01-04
Oczy reniferów zmieniają kolor, żeby łatwiej im było dostrzec jadalne porosty   Coyne   2023-12-30
Życzliwi przestępcy   Tonhasca Júnior   2023-12-28
Conor Friedesdorf (i Alexander Barvinok) o ideologicznym przymusie na amerykańskich uczelniach   Coyne   2023-12-26
Zdumiewający manipulatorzy   Tonhasca Júnior   2023-12-25
Nie gryzie się ręki, która cię zapyla   Tonhasca Júnior   2023-10-19
Rewolucja komunikacyjna   Hannam   2023-10-18
BBC szerzy propagandę rolnictwa organicznego, a biedni na świecie cierpią   i Kathleen Hefferon   2023-10-13
Niezwykły przypadek koewolucji i specyficzności zapylacz/storczyk   Coyne   2023-10-07
Płeć męska lub żeńska: nie ma nic pomiędzy   Elliot   2023-10-03
Myślenie intuicyjne i analityczne   Novella   2023-09-29
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
Jak (i dlaczego) ośmiornica edytuje swój RNA   Lewis   2023-09-23
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
Do jakiego stopnia pary mają wspólne cechy?   Novella   2023-09-14
Kenia daje zielone światło 58 projektom GMO – naukowcy na całym świecie kontynuują badania w dziedzinie biotechnologii, mimo procesów sądowych i dezinformacji   Ombogo   2023-09-08
Lancet atakuje anty-przebudzenie, a czytelnik odpowiada   Coyne   2023-08-24
Więcej wyrafinowanej teologii: uczony religijny zastanawia się, czy neandertalczycy mieli nieśmiertelne dusze   Coyne   2023-08-16
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Mało znana strona ryjkowców   Tonhasca Júnior   2023-08-11
Dlaczego nie można być osobą transrasową?   Coyne   2023-08-10
Walka z malarią za pomocą inżynierii genetycznej   Novella   2023-08-08
Jak restrykcje Unii Europejskiej podsycały głosy przeciwko GMO, jak również głód na globalnym Południu, a zwłaszcza w Afryce   Oria   2023-08-02
Nieznośni mali pomocnicy   Tonhasca Junior   2023-07-29
Macedońskie skarby   Tonhasca Júnior   2023-07-26
GMO i motyle   Novella   2023-07-25
Narzucanie ideologii naturze: Kew Garden celebruje „rośliny queer”   Coyne   2023-07-24
Smak miesiąca   Tonhasca Júnior   2023-07-20
Kłopoty na wylocie   Szczęsny   2023-07-18
Ideologiczne podważanie biologii   i Luana S. Maroja   2023-07-17
Role mężczyzn i kobiet w polowaniu, raz jeszcze   Coyne   2023-07-15
David Hillis o specjacji   Coyne   2023-07-13
Niechętni dawcy i pracowici biorcy   Tonhasca Júnior   2023-07-08
Grube problemy z jelitem   Szczęsny   2023-07-07
Badaczka z Leakey Foundation twierdzi, że kości orangutanów mówią nam, że biologiczna płeć jest spektrum, a nie binarna   Coyne   2023-06-30
Przez dziurkę od klucza   Szczęsny   2023-06-24
Nowa (nie podparta żadnymi dowodami) hipoteza, która eliminuje role płciowe w społecznościach łowców-zbieraczy   Coyne   2023-06-22
Błędne wyobrażenia o ewolucji   Coyne   2023-06-16
Influencerzy z podziemia   Tonhasca Júnior   2023-06-13
Jak wyewoluowało ubarwienie ostrzegawcze?   Coyne   2023-06-12
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
Kolczasty problem   Tonhasca Júnior   2023-06-06
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Błędna krytyka genetycznych testów na pochodzenie   Coyne   2023-06-02
Zdatny do lotu   Tonhasca Júnior   2023-06-01
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
Główny problem w filogenezie zwierząt wydaje się być rozwiązany   Coyne   2023-05-26
Americana   Tonhasca Júnior   2023-05-24
Czy uprawa jabłek odzwierciedla bigoterię?   Coyne   2023-05-18
Kenia: Musimy zająć się brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, ale najpierw musimy położyć kres dezinformacji na temat upraw modyfikowanych genetycznie   Oria   2023-05-16
Czytanie myśli z fMRI i AI   Novella   2023-05-05
Jest lepiej niż myślisz   Lomborg   2023-05-03
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Niewygodna historia   Ferguson   2023-04-28
Biologia rezygnacji z działania: kiedy kontynuować, a kiedy spasować   Coyne   2023-04-26
Porywacze ciał   Tonhasca Júnior   2023-04-25
Porażka jest kluczowym składnikiem innowacji   Ridley   2023-04-22
Używanie roślin jako biofrabryk   Novella   2023-04-14
Dawno zmarli przemawiają do nas   Tonhasca Júnior   2023-04-12
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Uganda: aktywiści przeciwni biotechnologii szerzą dezinformację   Wetaya   2023-04-05
Anglia pozwala na uprawy poddane edycji genów   Novella   2023-04-03
Recenzja z książki  Can “The Whole World” Be Wrong?   Rose   2023-04-01
Psychologia ewolucyjna dla początkujących   Coyne   2023-03-27
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
Gigantyczna armia małych zabójców   Tonhasca Júnior   2023-03-22
Colin Wright broni binarności płci u zwierząt   Coyne   2023-03-15
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Zmienić język w ekologii i biologii ewolucyjnej! Przykład anemii sierpowatej   Coyne   2023-03-13
Wzrost liczby nieobecnych ojców i towarzyszące temu społeczne problemy   Geary   2023-03-11
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Dezinformacja o GMO: Kenijczykom będzie trudno podejmować racjonalne decyzje i to może kosztować życie   Mykonyo   2023-02-24
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
ChatGPT niemal zdaje lekarski egzamin końcowy   Novella   2023-02-21
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
Postmodernizm obnażony   Dawkins   2023-02-14
Powody naszych wierzeń. Jak i dlaczego irracjonalność trzyma nas w swoich szponach i jak możemy z tym walczyć?   Pinker   2023-02-13
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
W nowej książce jest słuszna krytyka idei, że są lepsze i gorsze gatunki, ale jest także błędne twierdzenie, że gatunki nie są realne   Coyne   2023-02-06
Kolczatki wydmuchują bąbelki śluzu z nosa, żeby się ochłodzić   Coyne   2023-02-02
Mali i zręczni influencerzy   Tonhasca Júnior   2023-01-31
Dowody na ewolucję: Bezwłose zwierzęta mają martwe geny na sierść   Coyne   2023-01-23
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Bąkojady czyszczą nosorożce   Coyne   2023-01-18
Mózg używa geometrii hiperbolicznej   Novella   2023-01-16
O wspaniały nowy świecie   Tonhasca Júnior   2023-01-12
Ciepło zabija. Zimno zabija wielu więcej   Jacoby   2023-01-09
Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk